Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Analiza sumarycznych rozkładów gęstości prawdopodobieństwa (PDFs) dat radiowęglowych i luminescencyjnych z nieciągłych profili osadów rzecznych na tle zmian klimatycznych zapisanych w rdzeniu NGRIP

Michczyńska Danuta J., Dzieduszyńska Danuta A., Gębica Piotr, Krzyszkowski Dariusz, Ludwikowska-Kędzia Małgorzata, Petera-Zganiacz Joanna, Wachecka-Kotkowska Lucyna, Wieczorek Dariusz

Przegląd Geologiczny

|

2023

|

Vol. 71, nr 10

527--529

EN

The study presents the results of a compre¬hensive analysis of radiocarbon and luminescence dates from samples taken from a fluvial environment for selected regions south of the LGM line, presented against a high-resolution INTIMATE stratigraphy. It is shown that discontinuous records of fluvial environmen¬tal responses in such an analysis reveal significantly more details than studies conducted at individual sites. A strong correlation is observed between peaks in the PDF curves of radiocarbon dates and interstadial periods, while accumulations of luminescence dates are corre¬lated with stadial periods.

2

Facies and statistical analyses of a crevasse-splay complex at the Tomisławice opencast lignite mine in central Poland

Dziamara Mariusz, Kaczmarek Paweł, Klęsk Jakub, Wachocki Robert, Widera Marek

Geologos

|

2023

|

Vol. 29, No. 3

173--181

EN

The studied crevasse-splay complex, situated within the 1st Mid-Polish lignite seam (MPLS-1), ranks amongst the best-developed and most readily accessible for direct research of all hard coal and lignite occurrences worldwide. The sandy-coaly sediments constituting it required a number of field and laboratory tests. However, the present article focuses solely on sedimentological and statistical analyses of sediments along a selected key section, the most important results of which are presented below. First of all, data obtained in previous sedimentological studies have been confirmed, in that individual segments of this complex represent both subaerial and subaqueous types of crevasse splays. On the one hand, their sediments are characterised by an extremely high content of coalified organic matter, reaching 20–40 wt.% in some samples; on the other, these crevasse splays are composed of fine sands with a median and mean grain size of 0.15 mm. In addition, the remaining statistical parameters (standard deviation, skewness and kurtosis) indicate a very good sorting of these sands, no significant so-called ‘tails’ and a better sorting close to the sediment mean grain size value, respectively.

3

Metal speciation in river bed sediments within the polish part of Muskau Arch geopark

Skoczyńska-Gajda S., Labus M.

Archives of Environmental Protection

|

2011

|

Vol. 37, no. 3

87-99

EN

The object of the investigation was metal contamination of bottom sediments of the Skroda and Chwaliszówka rivers, which are the right contributaries of the Lusatian Neisse river, draining the territory of the so called "anthropogenic lake district". The district came into existence as a result of mining activities in the border of Silesia and Lusatia, which date from the half of 19th century to 1974. The district includes about 100 reservoirs, of the total area of over 150 ha, which are from about 30 to 100 years old. The rocks accompanying the Miocene coal-bearing formations were deposited on waste dumps. The dumps form embankments of the aquifers arising as a result of post-exploitation mining subsidence. The streams dewatering waste dumps inflow directly or indirectly to the Chwaliszówka and Skroda rivers. The pyrite is the mineral present in mine waste material. The pyrite weathering products inflow into surface waters and affect adversely the water quality. In the last stage of migration the pollutants are accumulated in the bottom sediments of rivers and lakes. The samples of bottom sediments of the two rivers were analysed by means of a five-step sequential extraction procedure performed for the partitioning of selected trace metals (Fe, Mn, As, Cr and Al). It was determined that the bottom sediments of the two analysed rivers contain significant concentrations of aluminium and iron. The concentrations of other metals (Mn, Cr and As) are in the range of geochemical background of water sediments in Poland. Concentrations of arsenium, chromium and manganese, which are bound to easy-available fractions (I - exchangeable and II - bound to carbonates) are not significant, so it could be assumed that they are not expected to be released and they do not threaten the river ecological system. There is, however, the possibility of the aluminium and iron re-mobilisation, taking into account the high concentrations of easy-available fractions of these metals in the sediment. Fe and Al are potential source of water contamination, and re-mobilisation of these metals will produce the aggravation of quality parameters of river waters.

PL

Przedmiotem badań był stopień zanieczyszczenia metalami osadów dennych rzek Skroda i Chwaliszówka, prawobrzeżnych dopływów Nysy Łużyckiej, odwadniających obszar tzw. "pojezierza antropogenicznego". Pojezierze to powstało na pograniczu Śląska i Łużyc wskutek działalności górniczej, obejmującej eksploatację węgla brunatnego, prowadzonej od połowy XIX w. do roku 1974. Tworzy je ok. 100 akwenów o łącznej powierzchni ponad 150 ha, o wieku od ok. 30 do powyżej 100 lat. Skały towarzyszące mioceńskim formacjom węglonośnym, zostały zdeponowane jako odpady pogórnicze na zwałowiskach, tworzących obwałowania zbiorników wodnych, które formowały się w poeksploatacyjnych nieckach zapadliskowych. Odcieki ze zwałowisk zasilają bezpośrednio i pośrednio zarówno wody tych zbiorników, jak również wody Chwaliszówki i Skrody. Produkty wietrzenia pirytu, obecnego w odpadach górniczych, przechodzą do wód i wpływają negatywnie na ich parametry jakościowe. W końcowym etapie migracji substancje te zostają zaakumulowane w osadach dennych zbiorników i rzek. Pobrane z obu rzek osady denne poddano pięciostopniowej sekwencyjnej ekstrakcji, oznaczając zawartości metali: Fe, Mn, As, Cr oraz Al. Stwierdzono, że osady charakteryzują się znacznymi stężeniami metali: glinu i żelaza. Koncentracje pozostałych metali w osadach: manganu, chromu i arsenu mieszczą się w granicach tła hydrogeochemicznego osadów wodnych Polski. Stężenia arsenu, chromu i manganu, związanych w postaci frakcji łatwo dostępnych (wymiennej - I i węglanowej - II) są niewielkie, dlatego też można przyjąć, że są one trwale unieruchomione w osadach i nie stanowią większego zagrożenia dla ekosystemu rzek. Istnieje jednak możliwość wtórnej mobilizacji z osadów glinu i żelaza, ze względu na wysokie stężenia tych metali, związanych z frakcjami łatwo dostępnymi. Metale te stanowią potencjalne źródło zanieczyszczenia środowiska wodnego, ich ponowne uruchomienie może spowodować pogorszenie parametrów jakościowych wód rzek.

4

Eksperymentalne modelowanie depozycji bursztynu w strefie przybrzeżnej basenu sedymentacyjnego

Czuryłowicz K., Sałaciński R.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2010

|

nr 439 (2)

391--397

PL

W artykule zawarto wyniki obserwacji oraz wnioski odnoszące się do eksperymentalnego modelu depozycji bursztynu w strefie brzegowej basenu sedymentacyjnego. Dotyczą one zachowania się bursztynu w środowisku wód płynących, stożka napływowego oraz określono wpływ falowania na procesy redepozycji bursztynu z uformowanych osadów deltowych. Autorzy dokonali próby odniesienia obserwacji z przeprowadzonego eksperymentu do rzeczywistych uwarunkowań geologicznych występowania bursztynu, wskazując, że wyniki badań mogą być wykorzystywane w pracach kartograficzno-poszukiwawczych.

EN

This paper presents observations and conclusions which apply to an experimental model of amber sedimentation in the costal zone of sedimentary basin. Observations of amber behavior in fluvial and deltaic systems are shown. Influence of waving on processes of amber redeposition from deltaic sediments are described. The authors attempted to link the observations from the modelling to real geological conditions of the occurrence of amber-bearing deposits and pointed at implicational nature of the presented examinations on the needs of cartographic and prospecting researches.

5

The effects of small-scale impoundments and bank reinforcing on fish habitat and composition in semi-natural streams

Monaghan K., Fonseca M., Domingues I., Soares A.

Polish Journal of Ecology

|

2008

|

Vol. 56, nr 4

647-657

EN

We studied the fish assemblages of thirty one, 2nd-4th order "least-impacted" streams with a varying degree of low-level management in central Portugal, using a standardised survey to document the river habitat. Channel, banks and riparian landuse, described separately according to principal component scores, were significantly related to altitude, slope and management intervention. Species diversity was low, represented by four endemic, four pan-European and one exotic species. TWINSPAN classification distinguished 3 community types, characterised by their dominant species: trout (Salmo trutta L.), chub (Leuciscus carolitertii Doadrio) and "roach" (Squalius alburnoides Steindachner and Chondrostoma oligolepis Robalo). Community types were associated with environmental differences with PC Channel scores higher at trout sites compared to other classification groups, whilst PC Bank-1 scores, temperature and conductivity were significantly different at trout compared to "roach" sites. Ecologically important habitat features were, in turn, related to landscape (map-derived) parameters and the extent of channel and bank management. The mis-classification of sites in discriminant analysis was related to management intervention, indicating the potential difficulty in the assignment river-community types for the biological monitoring of fish communities in these stream types.

6

Zanieczyszczenie metalami ciężkimi środowiska rzeki Serafy (rejon Krakowa) - porównanie stanu sprzed i po powodzi w 1997 roku

Budek L., Wardas M., Kijas A., Rembalska R.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2004

|

T. 30, z. 2

175-189

PL

Zbadano środowisko rzeki Serafy (rejon Krakowa) pod względem zanieczyszczenia metalami ciężkimi: Cd, Cr, Cu, Pb i Zn, na tle charakterystyki fizykochemicznej wody, opartej na określeniu jej pH, przewodności elektrolitycznej właściwej (PEW) oraz stężeń anionów: F, Cl, NO3, SO2,4 i PO3,4. Ponadnormatywne stężenia Pb i Cd równe odpowiednio: 0.45 i 0.35 mg/dm sześc., jak również ekstremalnie wysokie stężenia anionów Cl i SO2,4 (odpowiednio 25238 mg/dm sześc. Cl- i 1455 mg/dm sześc. SO2,4) stwierdzone w wodach rzeki Serafy są powodem ich zaliczenia do kategorii wód pozaklasowych. Stężenia [mg/kg] metali ciężkich w osadach dennych (wartość średnia), w najbardziej zanieczyszczonym odcinku są następujące: 635-Zn; 97-Pb; 100-Cu, 38-Cr; 10-Cd. Pozwala to zaliczyć je do osadów rzecznych średnio zanieczyszczonych (II klasa). Otrzymane wyniki wskazują na istotny wzrost koncentracji w wodzie metali ciężkich oraz jonów CL i SO2, 4 w porównaniu ze stanem sprzed powodzi w 1997 roku. W przeciwieństwie do wody, osady denne wykazały mniejsze zanieczyszczenia niż przed powodzią.

EN

Pollution with heavy metals: Cd, Cr, Cu, Pb and Zn of the Serafa River (Cracow area) on the background of physicochemical characteristics of water (pH, electrical conductivity, concentration of anions: F-, Cl-, NO3, SO2, 4 and PO3,4) has been studied. The high concentration of Pb and Cd; 0.45 and 0.35 mg/dm cubic, respectively as well as extremely high concentrations of Cl- and SO2, 4 (25238 mg/dm cubic and 1455 mg/dm cubic SO2,4 respectively) in Serafa River waters caused their substandard quality. Concentrations (mg/kg) of heavy metals in bottom sediments (median value), in their most polluted section, amount to: 635 - Zn, 97 - Pb, 100 - Cu, 38 - Cr and 10 - Cd. That qualify them to the II class of contaminated sediments (medium pollution). The present data show considerable increasing in river water of Cl-, SO2, 4, and heavy metal concentrations, in comparison to those determined before the flood of 1997. Opposite to water, concentrations of heavy metals in bottom sediments appeared to be lower than those before the flood.

7

Contamination of Serafa and Malinówka rivers (Kraków area) with heavy metals - changes after the flood of 1997

Budek L., Wardas M.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2004

|

Vol. 11, nr 4-5

285--295

EN

The subject of investigations was the environment of two rivers: Malinówka and Serafa. River environment was assumed as a three components system: water, bottom sediments and suspended matter. Concentrations of heavy metals: Cd, Cr, Cu, Pb and Zn were determined in water and in bottom sediments of investigated rivers. The fate of heavy metals was studied on the background of physico-chemical conditions in water characterized by pH, EC (electro conductivity) and an anion (F-, Cl-, NO3-, SO4- and PO43-) concentrations. A comparison of both rivers environment, before and after the flood of 1997, has been done. It was found that heavy metal concentrations in bottom sediments of Malinówka and Serafa Rivers decrease after the flood. In the case of river water changes of heavy metal concentrations observed Malinówka River were different from those observed in Serafa River. Weil heavy metal concentrations in water of Malinówka River decrease, concentrations of those increased considerable in comparison to concentrations observed befole the flood. A discussion of probably processes responsible for the described state of water environment has been carried out. It was suggested that a specific distribution of heavy metals in the rivers studied was a result of (cause the flood) essential changes of pH and salinity of river water. On the base of the results obtained a probably sequence of processes has been propose.

PL

Przedmiotem badań było środowisko wodne dwóch rzek: Malinówki i Serafy, rozpatrywane jako układ trzech komponentów: woda, osad, cząstki zawieszone. Stężenia metali ciężkich: Cd, Cr, Cu, Pb i Zn oznaczono tak w wodzie, jak i w osadach rzecznych. Zachowanie badanych metali rozpatrywano na tle mierzonych z wody rzecznej wskaźników fizykochemicznych: pH, przewodności elektrolitycznej oraz stężenia anionów reprezentowanych przez F-, Cl-, NO3-, SO4- and PO43-). Porównano stan rzek przed i po powodzi w 1997 roku. Stwierdzono, że koncentracja metali ciężkich w osadach dennych obu rzek uległa obniżeniu w stosunku do stanu sprzed powodzi. W przypadku wód rzecznych zaobserwowano natomiast zróżnicowanie środowisk obu rzek. O ile w wodach Malinówki stężenie metali ciężkich zmalało, to w wodach Serafy dość znacznie wzrosło. Rozpatrzono procesy, które najprawdopodobniej doprowadziły do opisanego stanu środowisk obu rzek. Stwierdzono, iż na charakter dystrybucji metali ciężkich w badanym środowisku w głównej mierze wpłynęły, spowodowane powodzią, istotne zmiany w zasoleniu wód jak również zmiany w pH. Zmiany te uruchomiły cały szereg procesów, które przedyskutowano w oparciu o wyniki przeprowadzonych badań.