Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Życie towarzyszące naturalnym, powierzchniowym wyciekom węglowodorów

Brzeszcz Joanna, Kapusta Piotr

Nafta-Gaz

|

2021

|

R. 77, nr 10

641--656

PL

Swobodne migracje węglowodorów związane są z ciągłym rozpraszaniem tych związków ze stref ich nagromadzeń i zachodzą w warunkach silnej erozji skał uszczelniających oraz wysokiej porowatości skał zbiornikowych. Opisywane zjawiska występują zarówno w środowisku morskim, jak i lądowym, przyjmując różne formy. Morskie wypływy, zwane zimnymi wysiękami (ang. cold seeps), występują m.in. w postaci powierzchniowych wycieków gazu i/lub ropy, jezior solankowych, wulkanów asfaltowych oraz błotnych. Z kolei na lądzie migracje ujawniają się jako jeziora ropy, smoliste, naskalne naloty bitumiczne, przesiąknięta ropą gleba, wycieki gazowe oraz wulkany błotne. Uważa się, że prawie każdy basen naftowy zawiera obecnie tysiące aktywnych wycieków ropy. Blisko 50% ropy przedostającej się do mórz i oceanów ma pochodzenie nieantropogeniczne. Pomimo toksyczności niektórych węglowodorów chronicznie skażone miejsca zasiedlane są przez różnorodne grupy organizmów, począwszy od prostych jednokomórkowych bakterii po złożone organizmy wyższe. Bakterie stanowią kluczowy element umożliwiający funkcjonowanie takich ekosystemów. W tym aspekcie olbrzymie znaczenie mają zdolności metaboliczne niektórych bakterii ukierunkowane na węglowodory, gdyż umożliwiają one całkowitą mineralizację tych substancji lub przekształcenie ich w produkty charakteryzujące się mniejszą toksycznością. W środowisku morskim procesy te w większości zachodzą w warunkach beztlenowych, zaś w środowisku lądowym większą wagę należy przypisać procesom tlenowym. Wydaje się, że zależności symbiotyczne z takimi mikroorganizmami dla organizmów wyższych są niezwykle cenne, ponieważ umożliwiają im zajmowanie tych ekstremalnych środowisk. W przypadku morskich wycieków należy również zwrócić uwagę na bakterie chemosyntetyzujące, które wykorzystując metan oraz siarkowodór, wytwarzają substancje odżywcze (węglowodany) na potrzeby organizmu gospodarza, np. małży z rodzin Lucinidae, Mytilidae, Solemyidae, Thyasiridae, Vesicomyidae. W niniejszym artykule starano się przedstawić złożoność i niezwykłość różnorodnych form życia, które występują w środowisku długotrwale skażonym substancjami ropopochodnymi

EN

Natural hydrocarbon migration means permanent hydrocarbon dispersion from their accumulation zones. These compounds escape along permeable migration pathways, or across them through fractures and faults in the cap rock, or directly from an outcrop of oilbearing rock. Hydrocarbon seepages occur both in marine and terrestrial environments, but in various forms. Marine seepages, termed as cold seeps, may appear as gas bubbles, oil plums, brine pools and basins, as well as asphalt or mud volcanoes. In turn, terrestrial seeps may manifest as lakes of crude oil, tarry, rocky bituminous deposits, oil soaked soil, gas seeps and mud volcanoes. It is believed that almost every oil basin has thousand active oil seeps. Almost 50% of crude oil entering seas and oceans has non-anthropogenic origins. In spite of some hydrocarbon toxicity, permanently oil-exposed sites are habitats of diverse groups of organisms; from unicellular bacteria to more complex, higher organisms. Bacteria are the key players for the proper functioning of ecosystems connected with hydrocarbon seeps. In this context, bacterial metabolic capabilities towards some hydrocarbons are of great importance since microorganisms may totally mineralize or transform these substances to less toxic products. In the marine seeps these processes occur under anaerobic conditions, while aerobic hydrocarbon conversion is more important in terrestrial environments. The symbiosis with such microbes seems to be valuable for higher organisms, as it allows them to occupy such extreme environments. In case of marine seeps, attention should be also paid to chemosynthetic bacteria that use methane or hydrogen sulfide to produce nutrients (carbohydrates) for host organism i.e. bivalve families such as Lucinidae, Mytilidae, Solemyidae, Thyasiridae, Vesicomyidae. In this article, we tried to present the complexity, biodiversity and uniqueness of various life forms which exist in the chronically hydrocarbon-contaminated environment.

2

Migration of Cadmium and Antimony from Zinc Oxide Emitted from a Sintering Machine in Zn and Pb Pyrometallurgical Process into Environment

Adamczyk Zdzisław, Nowińska Katarzyna

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2019

|

Tom 21, cz. 2

1307--1317

EN

The pyrometallurgical process of production of zinc and lead realized in The Zinc Smelting Plant "Miasteczko Śląskie" S.A. poses a potential threat to the natural environment. Technologies applied in the process produce toxic pollutants, among which one of the most important is dust which contains Pb, Zn, Cd, As, Sb, Tl, etc. The detailed determination of chemical and mineral compositions of the dust allows to understand its behaviour in the environment and observe migration pathways. The paper presents results of investigations of the migration possibility to the soil and water environment of trace elements cadmium and antimony present in one of the main phases, zinc oxide, emitted with dusts from various operations of pyrometallurgical extraction of Zn and Pb at the Miasteczko Slaskie Zinc Smelting Plant, Poland. The quantity of elements was estimated on the basis of: (i) dust fall, (ii) zinc oxide content in dust, (iii) element content in zinc oxide, and (iv) mobility of zinc oxide under the hypergenic conditions of the soil and water environment of the Smelting Plant area. Among the elements considered, cadmium and antimony emitted with zinc oxide contained in dusts from the Sintering Machine will pose a potential hazard for the soil and water environment of the Miasteczko Slaskie Zinc Smelting Plant area.

PL

Proces pirometalurgicznego otrzymywania cynku i ołowiu metodą Imperial Smelting Process (ISP) stwarza potencjalne zagrożenie dla środowiska naturalnego. Proces technologiczny ISP jest źródłem toksycznych zanieczyszczeń, spośród których jednymi z najważniejszych są pyły zawierające w swym składzie między innymi takie pierwiastki jak Pb, Zn, Cd, As, Sb, Tl. Dokładne poznanie składu chemicznego i mineralnego zanieczyszczeń pyłowych pozwala na określenie ich zachowania się w środowisku, prześledzienie drogi migracji. W pracy przedstawiono wyniki badań możliwości migracji do środowiska gruntowo-wodnego pierwiastków śladowych występujących w jednej z głównych faz – siarczku cynku – emitowanej z pyłami pochodzącymi z różnych odcinków technologicznych pyrometalurgicznego otrzymywania Zn i Pb w Hucie Cynku Miasteczko Śląskie S.A., Polska. Ilość pierwiastków została oszacowana na podstawie: (i) opadu pyłu, (ii) udziału siarczku cynku w pyle, (iii) zawartości pierwiastka w siarczku cynku oraz (iii) mobilności siarczku cynku w warunkach hipergenicznych środowiska gruntowo-wodnego rejonu huty. Potencjalne zagrożenie dla środowiska gruntowo-wodnego rejonu Huty Cynku „Miasteczko Śląskie” S.A., spośród rozpatrywanych pierwiastków, będą stanowić kadm oraz antymon emitowane wraz z siarczkiem cynku zawartym w pyłach Maszyny Spiekalniczej

3

Skutki likwidacji składowiska odpadów

Łuczak-Wilamowska Beata

Przegląd Komunalny

|

2019

|

nr 3

24--25

PL

Likwidacja składowiska odpadów najczęściej nie oznacza, że obiekt jest rozbierany. W zależności od etapu eksploatacji należy stosować zabezpieczenia ograniczające migrację zanieczyszczonych roztworów przede wszystkim w celu ochrony wód podziemnych oraz środowiska gruntowo-wodnego podłoża i otoczenia obiektu.

4

Wpływ stresu metabolicznego na biodegradację chloropochodnych toluenu i modyfikację właściwości powierzchniowych komórek szczepu Raoultella planticola SA2

Pacholak A., Smułek W., Kaczorek E.

Ochrona Środowiska

|

2018

|

Vol. 40, nr 2

23--29

PL

Izomery chlorotoluenu są stosowane w wielu dziedzinach przemysłu, a ich szerokie wykorzystanie wiąże się z niekontrolowanym uwalnianiem do środowiska. Stąd konieczne jest ich usuwanie przede wszystkim ze środowiska gruntowo-wodnego. Do usuwania zanieczyszczeń organicznych ze środowiska wykorzystuje się wiele metod fizykochemicznych, których podstawową wadą jest problem z dalszym ich zagospodarowaniem. Z tego względu coraz większym zainteresowaniem cieszą się metody biologiczne, wykorzystujące zdolności drobnoustrojów do degradacji związków organicznych. W badaniach laboratoryjnych określono wpływ długotrwałego kontaktu szczepu Raoultella planticola SA2 z izomerami chlorotoluenu na przebieg biodegradacji tych związków. Istotnym elementem badań była także ocena wpływu każdego z izomerów chlorotoluenu na właściwości powierzchniowe mikroorganizmów prowadzących ich biodegradację. W tym celu określono zmiany w przepuszczalności błony komórkowej, potencjału dzeta komórek bakteryjnych oraz hydrofobowości ich powierzchni. Sprawdzono również, czy podatność wybranych izomerów na biodegradację zmienia się po długotrwałym kontakcie mikroorganizmów z degradowanymi związkami (tzw. stres metaboliczny). Obserwowane różnice między biodegradacją poszczególnych izomerów chlorotoluenu wykazały, że związki te – mimo podobnych właściwości fizycznych – w różnym stopniu ulegały biodegradacji oraz bardzo różnie oddziaływały na komórki mikroorganizmów. Stwierdzono, że ważnym elementem podczas biodegradacji chlorowych związków aromatycznych był długotrwały kontakt mikroorganizmów z tymi związkami. Wyniki badań wykazały także istotny wpływ położenia atomu chloru w izomerach chlorotoluenu na ich biodegradację związków oraz właściwości powierzchniowe mikroorganizmów. Drobnoustroje poddane długotrwałemu oddziaływaniu z izomerami chlorotoluenów przeprowadzały ich biodegradację szybciej i bardziej skutecznie. Zmianom uległy również właściwości powierzchniowe komórek mikroorganizmów.

EN

Chlorotoluene isomers are used in a number of industries and their wide application results in the uncontrolled release of these compounds to the environment. Therefore, their removal is required primarily from the soil-water environment. Numerous physicochemical methods are in use to remove organic compounds from the ecosystem. However, their primary disadvantage is a question of further utilization of substances removed. Therefore, biological methods that employ microbial ability to degrade toxic organic compounds become increasingly popular. In the study, effect of a long-term contact between the Raoultella planticola SA2 strain and chlorotoluene isomers on biodegradation of these compounds was determined. Impact evaluation of each isomer on surface characteristics of microorganisms involved in the biodegradation process was another significant component of the research. Therefore, changes in the membrane permeability, zeta potential and bacterial cell surface hydrophobicity were measured. Further, effect of prolonged contact with the microorganisms (so-called metabolic stress) on susceptibility of selected isomers to biodegradation was examined. The observed differences between biodegradation of individual chlorotoluene isomers demonstrated that despite similar physical characteristics, a degree of their biodegradation varied as well as their effects on the microbial cells. The long-term contact of chloroaromatic compounds with the microorganisms was an important factor during their biodegradation. Moreover, the results indicated that the chlorine atom position had a strong impact on the chlorotoluene isomer biodegradation and the bacterial surface properties. Bacteria under the long-term stress conditions were able to degrade the chlorotoluene isomers faster and more effectively. Their surface characteristics changed as well.

5

Wybrane parametry fizyko-chemiczne gleb wzdłuż trasy komunikacyjnej zlokalizowanej na obszarach cennych ekologicznie

Fronczyk J., Lech M., Radziemska M., Sychowicz J.

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2016

|

Vol. 25, No. 1

21--30

PL

Celem badań, których wyniki przedstawiono w niniejszym artykule, było zbadania wpływu tras komunikacyjnych na zanieczyszczenie gleb. W ramach prac badawczych na poletku badawczym przy ul. Czecha w warszawskim Wawrze pobrano próbki gleb do laboratoryjnych analiz chemicznych (stężenia chlorków, przewodności elektrycznej i pH), jak również właściwości fizycznych (uziarnienia i zawartości części organicznych wyrażonej stratami przy prażeniu). Dodatkowo w warunkach terenowych wykonano pomiary techniką profilowania elektrooporowego. Wyniki badań wskazały, że gleby i grunty w bezpośrednim sąsiedztwie tras komunikacyjnych charakteryzują się podwyższonym zasoleniem. Przeprowadzone badania potwierdziły również możliwość zastosowania metody elektrooporowej do oceny stopnia degradacji gruntów na obszarach cennych ekologiczne

EN

The aim of presented research was to examine the impact of roads on soil pollution. Within conducted studies on experimental site, the soil samples were taken for laboratory chemical analyses of chloride concentration, electrical conductivity and pH, as well as physical properties (grain size distribution and organic content expressed as loss on ignitation). Moreover, the measurements of electrical resistivity of soil using profiling technique were made. The results showed that the soil in the vicinity of roads are characterized by increased salinity. The study also confirmed the possibility of using of electrical resistivity method to assess the degree of soil degradation at ecologically valuable areas.

6

Ocena możliwości rekultywacji odkrywkowych wyrobisk poeksploatacyjnych z wykorzystaniem kruszyw ze skał towarzyszących pokładom węgla kamiennego na przykładzie ZG Janina

Klojzy-Karczmarczyk B., Mazurek J., Staszczak J., Mucha J., Paw K.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2016

|

R. 57, nr 5

23--33

PL

Wydobywanie węgla kamiennego jest źródłem powstawania znacznych ilości odpadów (skał płonnych), które deponowane na składowiskach nadpoziomowych przyczyniają się do degradacji krajobrazu i mogą zanieczyszczać środowisko gruntowo-wodne. Znaczna część odpadów wydobywczych nadaje się jednak do powtórnego wykorzystania lub też mogą one zostać uznane za surowiec. Jednym z perspektywicznych obszarów zagospodarowania materiału, jest wykorzystanie produkowanych z nich kruszyw do rekultywacji odkrywkowych wyrobisk pogórniczych. Przeprowadzona w pracy wstępna analiza lokalizacji złóż surowców skalnych w regionach: śląskim, małopolskim i świętokrzyskim, (najbliżej kopalń GZW) wykazała, że znajduje się tam wiele wyrobisk odkrywkowych nadających się do rekultywacji z wykorzystaniem kruszyw produkowanych na bazie skał płonnych. Warunkiem jest, aby kruszywa do wypełniania rekultywowanych wyrobisk posiadały odpowiednie parametry jakościowe, zapewniające bezpieczeństwo dla środowiska gruntowo-wodnego w rejonie ich stosowania. Zdaniem autorów, jednym z ważniejszych kryteriów środowiskowych jest budowa hydrogeologiczna podłoża rekultywowanego wyrobiska (istnienie lub brak zbiorników wód podziemnych). Konieczne jest również stałe monitorowanie zanieczyszczeń obecnych w kruszywach (w tymsiarki) poprzez wykonywanie systematycznego opróbowania dostarczanych partii kruszywa. Wstępne badania zawartości zanieczyszczeń, wykonane dla skał płonnych stanowiących bazę dla kruszyw produkowanych w ZG Janina, potwierdziły możliwość ich wykorzystania do rekultywacji wyrobisk odkrywkowych. Do weryfikacji wyników badań oraz poprawności stosowanych metod kontroli jakości kruszyw autorzy proponują zastosowanie wybranych metod analizy statystycznej.

EN

Mining of hard coal is the source of generation of significant amounts of waste rock (gangue), which deposited in above-ground landfills contribute to the degradation of the landscape and may pollute the soil and water environment. Much of the mining waste is suitable, however, for reuse or it can be treated as a raw material. One of the promising areas of its utilization is the use of aggregates produced from the gangue for the reclamation of opencast post-mining pits. The analysis of the locations of rock mineral deposits showed that in the regions of Silesia, Lesser Poland and Świętokrzyskie (closest to the Upper Silesian Coal Basin mines) there is a number of opencast pits suitable for reclamation using aggregates produced on the basis of gangue. The condition is that the materials used for filling the excavations have adequate quality parameters, ensuring safety for the soil and water environment. One of the most important criteria is the hydro-geological structure of the bed of the reclaimed pit (the presence or absence of groundwater reservoirs). It is necessary to constantly monitor the impurities present in the aggregates (including sulfur) by conducting regular sampling of the supplied aggregates. A study conducted for the aggregates produced at Janina Mine confirmed the possibility of their use for reclamation of opencast mines. To verify the results of research and to validate the testing methods for the quality of aggregates, it is proposed to apply selected methods of statistical analysis.

7

Odpady z procesu szybowego pirometalurgicznego otrzymywania cynku i ołowiu oraz ich mobilność w środowisku gruntowo-wodnym

Nowińska K.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski

|

2015

|

nr 160 (40)

38--44

PL

W pracy przedstawiono, ocenę wpływu na środowisko szlamów z procesu szybowego Huty Cynku „Miasteczko Śląskie” S.A., w oparciu o wykonane diagramy Eh-pH. Na podstawie sporządzonych diagramów Eh-pH w temperaturach w zakresie -5÷30oC, określono warunki stabilności wybranych głównych faz szlamów oraz warunki, w których może dojść do ich rozkładu, a tym samym uwolnienia do środowiska gruntowo-wodnego zawartych w fazach pierwiastków toksycznych.

EN

The wastes (sludges, drosses, slags) produced during pyrometallurgical process of zinc and lead production of Zinc Plant „Miasteczko Śląskie”, contain a lot of metals and may have a potential impact on the environment. During depositing of the wastes, toxic elements contained in them, may be released into the water environment, causing its pollution. The following factorshave an impact on mobility of the elements in environment: (i) concentration of elements and (ii) forms of occurrence of elements in the wastes. The paper presents the assessment of the impact of sludges from shaft furnace of Zinc Plant “Miasteczko Śląskie” on the environment. On the basis of Eh-pH diagrams, in the temperature range-3÷25oC, conditions of stability and dissolution of some main phases of the sludges in the ground-water environment, were determined.

8

Biologiczne oczyszczanie wód podziemnych z chlorowcopochodnych etenu

Tabernacka A.

Ochrona Środowiska

|

2014

|

Vol. 36, nr 1

9--13

PL

Trichloroeten (TCE) i tetrachloroeten (PCE) należą do grupy lotnych związków chloroorganicznych. Wysoka toksyczność, właściwości kancerogenne i mutagenne, a także bioakumulacja tych związków spowodowały wzrost zainteresowania metodami ich usuwania ze środowiska wodnego, w tym metodami biologicznymi. TCE i PCE należą do związków opornych na biodegradację. Ich rozkład w warunkach tlenowych zachodzi przeważnie na drodze kometabolizmu w obecności specyficznych substratów wzrostowych. W warunkach beztlenowych trichloroeten i tetrachloroeten są wykorzystywane przez bakterie, jako końcowe akceptory elektronów, w procesie dehalorespiracji lub ulegają rozkładowi przy udziale bakterii metanogennych, acetogennych, redukujących Fe(III) i Mn(IV) oraz redukujących siarczany. Podjęto także próby biodegradacji trichloroetenu przy zastosowaniu grzybów białej zgnilizny drewna. Wyniki badań wskazują, że proces ten zachodzi w sposób zbliżony do przemian u ssaków i zasadniczo różni się od procesów biodegradacji prowadzonych przez bakterie. W pracy omówiono przebieg i skuteczność usuwania TCE i PCE ze środowiska wodnego metodami biologicznymi.

EN

Trichloroethene (TCE) and tetrachloroethene (PCE) belong to the group of volatile chloroorganic compounds. High toxicity, carcinogenicity and mutagenicity as well as bioaccumulation of these compounds has led to the increased interest in methods of their removal from water environment, including biological methods. TCE and PCE are compounds resistant to biodegradation. In aerobic conditions their biodegradation is most often cometabolic in the presence of specific growth substrates. In anaerobic conditions, trichloroethene and tetrachloroethene are used by bacteria as terminal electron acceptors in dehalorespiration or are degraded by methanogens, acetogenic bacteria and Fe(III)-, Mn(IV)- and sulfate-reducing bacteria. Attempts at bioremediation of TCE using white-rot fungi have also been made. The study results indicate that TCE degradation pathway is similar to that previously reported for mammals and essentially differs from bacterial degradation processes. Mechanism and efficacy of biological treatment of groundwaters polluted with chlorinated ethene have been reviewed.

9

Monitoring of Trichloroethene and Tetrachloroethene Content in Soil-Water Environment in Third Phase of Ecological Audit of Land

Pusz A., Kulig A.

Archives of Environmental Protection

|

2014

|

Vol. 40, no. 2

65--80

EN

Trichloroethene (TCE) and tetrachloroethene (PCE) are chemical compounds which pose a serious threat for human health. Their specific properties make it possible that these substances may linger in soil and water for many years. These are the reasons why wells with water designed for drinking purposes have been subject of monitoring since 2006. This paper presents the results of monitoring research conducted in the soil-water environment within the framework in third phase of an ecological audit of land. The ecological audit of land made it possible to identify the cause and degree of the degradation, and helped formulate rationale for remedy decisions pertaining to the land (remediation/reclamation). The objective of the paper was to determine the pollution status of the soil-water environment and, subsequently, monitor (in years 2008-2010) the contents of the hazardous substances, namely trichloroethene and tetrachloroethene, within the area of the potential impact of metallurgical plant located in borders of the Main Underground Water Reservoir Wierzbica-Ostrowiec (GZWP 420) in in voivodeship Świętokrzyskie.

PL

Trichloroeten (TCE) oraz tetrachloroeten (PCE) są związkami chemicznymi stanowiącymi poważne zagrożenie dla życia człowieka. Ich specyficzne właściwości powodują, że mogą się utrzymywać w glebie i wodzie przez wiele lat. Z tych powodów studnie z wodą przeznaczoną do spożycia są przedmiotem monitoringu od roku 2006. Praca przedstawia wyniki badania monitoringowego przeprowadzonego w środowisku gruntowo- -wodnym w ramach trzeciej fazy przeglądu ekologicznego terenu. Przegląd ekologiczny terenu umożliwia identyfikację przyczyn i stopień degradacji oraz daje podstawy do decyzji remediacyjnych w odniesieniu do terenu (remediacja/rekultywacja). Celem pracy było wyznaczenie poziomu zanieczyszczeń w środowisku gruntowo-wodnym i następnie monitorowanie w latach 2008–2010 zawartości niebezpiecznych substancji tj. trichloroetenu oraz tetrachloroetenu, na obszarze potencjalnego wpływu zakładu metalurgicznego, usytuowanego w granicach Głównego Zbiornika Wód Podziemnych Wierzbica-Ostrowiec (GZWP 420) w województwie świętokrzyskim.

10

Impact of pollution with oil derivatives on the natural environment and methods of their removal

Gawdzik B., Gawdzik J.

Ecological Chemistry and Engineering. S

|

2011

|

Vol. 18, nr 3

345-357

EN

The paper presents the characteristics of threats due to petroleum products and its consequences as well as the source of these pollutants. Toxicity of petroleum products is due to their physical and chemical properties. Oil pollution threaten both fauna and flora of contaminated land and underground waters. The paper presents the negative impacts of hydrocarbons on the man and the methods of their removal from the groundwater environment.

PL

W pracy przedstawiono charakterystykę zagrożeń substancjami ropopochodnymi i ich konsekwencje, a także źródła tych zanieczyszczeń. Toksyczność produktów ropopochodnych wynika z ich właściwości fizycznych i chemicznych. Zanieczyszczenia ropopochodne zagrażają zarówno faunie, jak i florze skażonego terenu oraz wodom podziemnym. W pracy zaprezentowano negatywne oddziaływanie węglowodorów na organizm człowieka oraz najważniejsze metody ich usuwania ze środowiska gruntowo-wodnego.

11

Rtęć w gruntach w otoczeniu wybranych składowisk odpadów górnictwa węglowego

Klojzy-Karczmarczyk B., Mazurek J.

Polityka Energetyczna

|

2010

|

T. 13, z. 2

245-252

PL

Działalność kopalni i zakładów przeróbczych węgla kamiennego prowadzi do powstawania składowisk, najczęściej nadpoziomowych, na których są deponowane odpady poeksploatacyjne i poprodukcyjne. Najczęściej są to odpady w postaci skały płonnej oraz odpady ze wzbogacania i flotacji węgla. Niektóre składowiska odpadów zawierają znaczne ilości mułu węglowego, który może być obecnie powtórnie wykorzystany. Odpady pogórnicze składowane bezpośrednio na powierzchni terenu podlegają procesom erozji fizycznej oraz chemicznej, stając się źródłem zanieczyszczenia dla otaczającego je środowiska gruntowego i wodnego. W odpadach węglowych występują domieszki różnych minerałów i metali ciężkich. Jednym z pierwiastków obecnych w węglach jest rtęć. Rtęć zawarta w odpadach na skutek przemian chemicznych (zakwaszenie środowiska) może zostać wyługowana i rozprzestrzeniać się drogą wodną lub przemieszczać się poprzez transport pyłów w powietrzu. Rtęć związana w środowisku glebowym pochodzi w znacznym stopniu z przemysłowych ognisk zanieczyszczeń, wśród których mogą znajdować się zakłady wydobywczo-przeróbcze węgla kamiennego. W pracy przedstawiono wybrane wyniki badań zanieczyszczenia gleb rtęcią w otoczeniu nieczynnej obecnie kopalni „Siersza” w Trzebini. Produkcja węgla kamiennego pozostawiła na tym terenie szereg obiektów w postaci różnych strukturalnie i wiekowo składowisk (hałd) odpadów pogórniczych oraz innych obiektów infrastruktury technicznej (magistrale transportowe, szyby wydobywcze, instalacje przeróbcze). Odpady te gromadzone były w tym rejonie od kilkudziesięciu lat. Niektóre z nich zdążyły się już wkomponować w krajobraz na drodze naturalnej rekultywacji. W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono znaczne zróżnicowanie zawartości rtęci w badanych gruntach. Średni poziom ogólnego zanieczyszczenia rtęcią badanych gruntów był wyraźnie podwyższony w stosunku do lokalnego tła geochemicznego rtęci obserwowanego dla okolic Trzebini. Wykonane badania dowiodły, że zanieczyszczenie rtęcią w rejonie kopalni węglowej jest widoczne, nie obserwuje się jednak przekroczenia wartości dopuszczalnych rtęci w glebach. Rtęć obecna w gruntach w rejonie badań pochodzi również z innych źródeł (bliższych i dalszych), jak np. elektrociepłownie i konwencjonalne elektrownie na paliwo węglowe.

EN

Operation of coal mines and coal processing plants leads to the formation of waste disposal sites, frequently above the ground, where post-mining waste and post-processing waste is deposited. This is largely barren rock waste and waste resulting from coal cleaning and flotation. Some of the waste disposal sites contain significant amounts of coal silt which may be now used again. Post-mining waste deposited directly on the ground is subject to physical and chemical erosion thus becoming a source of contamination for the surrounding soil and water environment. Coal waste contains various minerals and heavy metals. Mercury is one of the elements present in coal. Due to chemical changes (environmental acidification) mercury from the waste may be leached and dispersed via water or airborne with dust. Mercury bound in the soil largely comes from sources of industrial pollution such as coal mines and coal processing plants. The paper presents selected results from research on soil contamination with mercury in the vicinity of the closed down “Siersza” coal mine in Trzebinia. There are various remains of coal production in the area including mine spoil heaps of different structure and age. This waste was deposited there for tens of years. Some of the spoil heaps have already managed to blend in with the environment by way of natural reclaim. In the course of the conducted research it was found that there are significant differences in mercury content in the investigated soils. The average level of soil contamination with mercury was clearly higher than in the local mercury geochemical background in the vicinity of Trzebinia. The conducted research has proved that although mercury contamination in the vicinity of the mine is visible it does not exceed the standards allowed in soils. Mercury in soil in the investigated sites also comes from different sources (closer and further) such as for instance thermoelectric power stations and conventional coal burning power stations.

12

Ocena możliwości remediacji środowiska gruntowo-wodnego na terenie poprzemysłowym

Pozzi M.

Problemy Ekologii

|

2005

|

R. 9, nr 2

109-113

PL

Problemy środowiskowe związane z zanieczyszczeniem środowiska wodno-gruntowego przez rozwój przemysłu w przeszłości, stają się coraz powszechniej dostrzegalne. Przywracanie zanieczyszczonym gruntom początkowej jakości, określonej jako remediacja lub odnowa należy do najbardziej dynamicznie rozwijających się gałęzi ochrony środowiska. Interesującym sposobem likwidacji zanieczyszczeń w środowisku gruntowo-wodnym jest technologia PRB (Permeable Reactive Barrier) - bariery remediacyjnej. Omówiono możliwości wykorzystania technologii PRB dla remediacji wód gruntowych w rejonie składowiska odpadów przemysłowych Zakładów Chemicznych "Hajduki" w Chorzowie, zanieczyszczonych przede wszystkim związkami organicznymi, głównie fenolami, węglowodorami aromatycznymi a także metalami ciężkimi. W oparciu o badania laboratoryjne i zbudowany model numeryczny w programie Visual MODFLOW, przeprowadzono optymalizację parametrów geometrycznych bariery remediacyjnej, uzyskując zakładaną, wysoką skuteczność oczyszczenia wód podziemnych.

EN

Environmental problems related to the soil-water environment contamination due to industrial activities carried out in the past have become more and more apparent recently. Restoring the original quality of contaminated land defined as remediation or revitalization belongs to the most dynamically developing sectors of environmental protection. The PRB technology (Permeable Reactive Barrier) is an interesting way to eliminate contamination in the soil-water environment. Potential for implementing the PRB technology for groundwater cleanup at a waste disposal site of the 'Hajduki" Chemical Plant in Chorzów has been described. The site is primarily contaminated with organic compounds such as phenols, polycyclic aromatic hydrocarbons and heavy metals. Based on laboratory studies and a numerical model developed using Visual MODFLOW software, optimization of the geometric parameters of PRB has been conducted allowing to obtain the assumed, high efficiency of groundwater cleanup.

13

Systemy grzewcze z pompą ciepła jako element realizacji założeń programów ochrony środowiska

Klojzy-Karczmarczyk B., Karczmarczyk A.

Polityka Energetyczna

|

2005

|

T. 8, spec.

517-525

PL

Program ochrony środowiska wraz z przyjętymi w nim celami oraz działaniami powinien obejmować zagadnienia spójne z całością realizowanych zadań przez jednostki administracji terenowej. Jednym z istotnych elementów realizacji polityki ekologicznej jest możliwe wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych. Wzrost udziału odnawialnych źródeł energii w bilansie paliwowo-energetycznym przyczynia się niewątpliwie do poprawy efektywności wykorzystania i oszczędzania zasobów energetycznych kraju oraz poprawy stanu środowiska przyrodniczego (redukcja emisji zanieczyszczeń do atmosfery i wód oraz redukcja ilości wytwarzanych odpadów). Programy ochrony środowiska na szczeblu powiatowym i gminnym często ujmują problematykę wykorzystania źródeł energii odnawialnej dla realizacji zadań z zakresu ochrony powietrza atmosferycznego oraz z zakresu ochrony zasobów naturalnych. Zadania stawiane do realizacji przez poszczególne jednostki to: weryfikacja występowania, możliwości zasobowych oraz możliwości wykorzystania źródeł energii odnawialnej (energia słoneczna, zasoby wód podziemnych, zasoby wód kopalnianych, ciepło gruntu, biogaz) oraz zwiększenie udziału energii otrzymywanej z surowców odnawialnych w całkowitym zużyciu energii. Wykorzystanie pomp ciepła w systemach grzewczych znajduje coraz częściej zastosowanie do ogrzewania budynków oraz przygotowywania ciepłej wody użytkowej. Podstawowe źródła ciepła dla instalacji z pompą ciepła to: środowisko gruntowe, wody podziemne, powierzchniowe i technologiczne oraz powietrze atmosferyczne zewnętrzne i wewnętrzne. Systemy grzewcze z pompą ciepła wraz z zasadami wykorzystania energii zgromadzonej w środowisku gruntowo-wodnym podlegają wybranym zapisom ustawy Prawo ochrony środowiska oraz ustawy Prawo geologiczne i górnicze i Prawo wodne. Na podstawie przeprowadzonej analizy można sądzić, że przy racjonalnym wykorzystaniu energetycznych zasobów odnawialnych środowiska gruntowo-wodnego, zagrożenie dla środowiska przyrodniczego jest niewielkie, a taki sposób postępowania będzie stanowić doskonały element realizacji założeń polityki ekologicznej jednostek w zakresie ochrony powietrza atmosferycznego i ochrony bazy surowcowej Polski.

EN

Natural environment protection programmes and assumed targets and actions should comprise problems compatible with whole tasks performed by local administration units. One of the essential element of ecological policy realization is efficient utilization of energy from renewable sources. The increase of renewable energy sources contribution in energetic-fuel balance causes the improvement of effectiveness of utilization and saving of national energetic resources as well as the improvement of the natural environment (reduction of pollutants' emission to atmosphere and waters and reduction of wastes). Environmental protection programmes, at municipality level, often include the problem of renewable energy sources utilization in realization of tasks inn the field of atmosphere and natural resources protection. The tasks for realization comprise: revision of occurrence, possibility of renewable energy sources utilization (solar energy, underground water resources, mine water resources, ground heat, biogas) and the increase of renewable energy resources in total energy consumption. The heat pumps in the heating systems are applied more frequent for buildings' heating and hot water preparation. The main heat sources for heat pump installations are as follows: ground; underground, surface and technological waters and external and internal atmospheric air. Heating systems with heat pumps and the rules of utilization of energy accumulated in ground - water environment are the subject of Environmental Protection Law regulations as well as Geological and Mining Law and Water Law. On the basis of performed analysis it can be supposed that the rational utilization of renewable energy resources of the ground - water environment causes the reduction of environmental hazard and such proceeding will be an excellent element of realization of ecological policy assumptions in the field on atmosphere and resources protection in Poland.

14

Ocena wpływu wybranych czynników klimatycznych na stabilność chemiczną odpadów paleniskowych na składowiskach odpadów

Woźniak M., Żygadło M.

Ochrona Środowiska

|

2002

|

nr 2

17-21

EN

Laboratory investigations were carried out with real fly ash (coming from the heat and power generating plant of Kielce), which was deposited on a wet landfill. Erosion processes induced by atmospheric precipitation destroyed the granular structure of the deposited material, thus increasing its proneness to leaching. The investigations included the following steps: exposure of the fly ash to freezing temperatures, exposure to UV radiation, and exposure to both freezing temperatures and UV radiation at the same time. Water extracts from the fly ash were analyzed for the variability of pH, conductivity and alkalinity with time. Consideration was also given to the levels of chloride and sulphate leaching. The strongest influence of the climate factors and time on the chemical stability of the fly ash was observed in the eluates from the samples which had been exposed to 10-20 cycles. A better understanding of the phenomena involved can be of considerable help when interpreting the data obtained from the monitoring of fly-ash landfills.

15

Ocena wpływu zakładu produkcji wyrobów z tworzyw sztucznych na środowisko gruntowo-wodne

Dzidowska K., Anigacz W.

Zeszyty Naukowe. Budownictwo / Politechnika Opolska

|

2000

|

z. 44

89-94

PL

Oceniono wpływ produkcji rur z tworzyw sztucznych na środowisko gruntowo-wodne. Przeprowadzono analizę zanieczyszczeń gruntu oraz wód powierzchniowych i podziemnych. Nie stwierdzono istotnego wpływu tej produkcji na środowisko gruntowo-wodne. Zanieczyszczenie środowiska gruntowo-wodnego wynikało ze ścieków socjalno-bytowych. W gruntach i wodach stwierdzono obecność fenoli, fosforanów, azotynów i żelaza.

EN

The estimation of influence of plastic pipes production on soil and water environment has been made. Paper presents results of surface and grouud water' contamination analysis. The influence of production on soil and water composition has not been observed. The only resources of contaminants are the municipal wastes. The presence of phenols, phosphates and ferric, nitntes is. described.