Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Próba jednoznacznego ustalenia położenia łobzowskiego fortalicium Kazimierza Wielkiego na Panoramie Krakowa z 1536/1537 roku

Pikulski Piotr, Szpyt Maksymilian

Wiadomości Konserwatorskie

|

2019

|

Nr 59

83--89

PL

Źródła historyczne potwierdzają, że Kazimierz Wielki w drugiej połowie XIV wieku wzniósł swoje fortalicium w podkrakowskiej wsi Łobzów. Jego dokładny wygląd nie jest jednak znany. W latach dziewięćdziesiątych dwudziestego wieku odkryta została przez Angelikę Marsch najstarsza znana dotąd panorama Krakowa datowana na lata 1536/1537. Swoją analizę przedstawionych na niej obiektów podaje Elżbieta Firlet w publikacji „Najstarsza panorama Krakowa” z 1998. W opracowaniu tym autorka podaje swoją interpretację położenia pałacu w Łobzowie, co byłoby niezwykle cennym źródłem wiedzy na temat jego wyglądu z czasów Kazimierza Wielkiego. Teorię tę podaje jednak w wątpliwość Klaudia Stala, proponując inną lokalizację pałacu na panoramie. Niniejsza praca ma na celu konfrontację obu teorii oraz jednoznaczne ustalenie położenia pałacu w Łobzowie na panoramie Krakowa z 1536 roku przy użyciu metod analizy cyfrowej.

EN

Historical sources confirm that in the second half of the 14ᵗʰ century King Casimir the Great had his fortalice erected in the village of Łobzow near Krakow. However, its appearance remains unknown. Furing the 1990s, Angelika Marsch discovered the oldest Panorama of Krakow known so far, dated back to the years 1536/1537. In 1998, Elżbieta Firlet published the work entitled “The Oldest Panorama of Krakow” in which she analysed the objects depicted there. In the study the author offered her interpretation of the location of the palace in Łobzow, which could be an extremely valuable insight into the issue of its appearance during the reign of Casimir the Great. However, that theory was called into question by Klaudia Stala, who suggested another location of the palace in the panorama. The aim of this work is to compare the two theories and, using the digital analysis methods, to finally determine the location of the palace in Łobzow on the panorama of Krakow from 1536.

2

W poszukiwaniu architektonicznego stylu Jana III Sobieskiego

Pikulski P.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2018

|

Nr 55

35--41

PL

W ciągu wieków można było wyraźnie zaobserwować u polskich władców zainteresowanie architekturą jako elementem świadczącym o ich panowaniu i zamiłowaniach. W ten właśnie sposób wytworzył się między innymi tak zwany „styl Wazów”. Choć władcy zawsze czerpali inspirację z panującego ówcześnie stylu, każdy z nich wnosił do fundowanych przez siebie budynków własne, charakterystyczne rozwiązania. Jan III Sobieski, od najmłodszych lat podróżując po Europie, zdobył szerokie wykształcenie w największych ówcześnie miastach. Dzięki swoim podróżom i zamiłowaniu do sztuki i kultury kładł on szczególny nacisk na odpowiednie kształtowanie formy stawianych przez siebie budowli, zarówno budynków świeckich, jak i sakralnych. Jego niesamowita charyzma, zdolności polityczne oraz militarne w połączeniu ze starannym wykształceniem i zamiłowaniem do wzorców antycznych pozwalały jego budowniczym oraz projektantom na tworzenie prawdziwych perełek architektury.

EN

Throughout centuries one could clearly observe among Polish rulers an interest in architecture as an element bearing to their reign and passions. Amon others, the so called “Vasa style” emerged in this way. Though monarchs always drew their inspirations from currently ruling styles, each of them introduced their own, characteristic solutions to the buildings they founded. Travelling around Europe since a very young age, Jan III Sobieski acquired extensive education in the largest cities of his time. Thanks to his travels and a passion for art and culture, he put particular emphasis on proper forms of edifi ces he had commissioned, both lay and church buildings. His unique charisma as well as political and military abilities, in combination with excellent education and a passion for antique models, allowed his builders and designers to create real architectural gems.

3

Pałac królewski w Łobzowie w czasach Jana III Sobieskiego. W poszukiwaniu autora projektu odbudowy rezydencji na podstawie analizy dorobku architektów Piotra Bebera, Tylmana z Gameren i Augustyna Locciego

Pikulski P., Stala K.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2018

|

Nr 54

111--120

PL

Artykuł jest wynikiem kontynuacji badań nad stanem zachowania krakowskiego pałacu w Łobzowie po zniszczeniach z 1655 roku i związkami obiektu z osobą Jana III Sobieskiego. Istniejące, nieliczne źródła historyczne potwierdzają, że król zaangażował się w odbudowę letniej rezydencji, po to, by umieścić w niej swoją rodzinę w czasie odsieczy wiedeńskiej. Po badaniach dotyczących odtworzenia skali przeobrażeń pałacu oraz jego nowego kształtu nadanego z inicjatywy Sobieskiego rozpoczęto kwerendę archiwaliów związanych z osobami architektów króla oraz podjęto się analizy źródeł historycznych dotyczących życia zawodowego i prywatnego tych twórców, ich związków z królem, Krakowem i Łobzowem. Przeprowadzono także analizę dorobku projektowego oraz umiejętności i zainteresowań projektowo-budowlanych wybranych artystów celem wskazania najbardziej prawdopodobnego kandydata na autora projektu odbudowy oraz przekształceń pałacu łobzowskiego.

EN

This article is a result of continued research on the state of preservation of the Palace in Łobzow, Krakow, after the damage it suffered in 1655 and its associations with the person of Jan III Sobieski. The few existing historical sources confirm that the King was involved in rebuilding the summer residence in order to put his family there during the relief of Vienna. After the research concerning recreating the scale of transformation in the palace and its new shape initiated by Sobieski, a preliminary research of archive materials relating to the King’s architects was undertaken, as well as an analysis of historical sources concerning their professional and private life, their connection to the King, Krakow and Łobzow. An analysis of project achievements, skills and project-building interests of the selected artists was also carried out in order to indicate the most likely candidate for the author of the project of the reconstruction and transformation of the Łobzow palace.

4

Royal residence in Lobzow. Transformations from the 13th to the 20th century against the background of the research state analysis in chronological order

Hryniewicz M., Oleszczuk A.

Technical Transactions

|

2018

|

Vol. 115, iss. 10

55--70

EN

700 years of the former royal palace in Lobzow’s history is a period of reconstruction and adaptation. Time faded traces of a representative residence and the nineteenth century brought her down. Reconstruction for the Austrian Kadetten Institut replaced the charming ruin with the barracks. Sources regarding the history of Krakow’s Officer Cadet School are very diverse and largely unrecognized. They cover both the architectural object and the entire town where it was located. They concern its ownership status, topography of the area, natural properties and urban values in relation to the capital city of Krakow. The author of this article attempted to characterize the transformation of the royal palace in Lobzow over the centuries, based on an analysis of its state of research.

PL

700 lat historii dawnego królewskiego pałacu w Łobzowie to okres przebudów i adaptacji. Czas zatarł ślady reprezentacyjnej rezydencji, a XIX wiek przyniósł jej upadek. Przebudowa dla austriackiego Kadetten Institut zastąpiła urokliwą ruinę koszarami. Źródła dotyczące dziejów krakowskiej Podchorążówki są bardzo zróżnicowane i w dużej mierze mało rozpoznane. Obejmują one zarówno obiekt architektoniczny, jak i całą miejscowość, w której został on zlokalizowany. Dotyczą jej statusu własnościowego, topografii terenu, właściwości naturalno-przyrodniczych oraz walorów urbanistycznych w odniesieniu do stołecznego Krakowa. Autorka niniejszego artykułu podjęła próbę scharakteryzowania przekształceń łobzowskiego pałacu królewskiego na przestrzeni wieku na podstawie analizy stanu jego badań.

5

Najstarszy widok łobzowskiego castellum Kazimierza Wielkiego z 1536/1537 roku

Stala K.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2016

|

Nr 46

119--124

PL

Początki letniej rezydencji królów Polski w Łobzowie sięgają czasów późnego średniowiecza. Zachowane przekazy historyczne jasno stwierdzają, iż w tym miejscu Kazmierz Wielki wzniósł murowaną budowlę obronno-mieszkalną. Kwestia jej domniemanej lokalizacji po dziś dzień budzi wiele kontrowersji i sporów w środowisku badaczy, gdyż jej materialne pozostałości nie zostały dotychczas jednoznacznie rozpoznane. Także kwestia kształtu, zasięgu zabudowy oraz dyspozycji przestrzennej tej budowli, a przede wszystkim jej pierwotny wygląd pozostają wciąż zagadnieniem otwartym i emocjonująco dyskusyjnym. Dlatego też odkrycie przez Angelikę Marsch zbioru 50 wedut późnośredniowiecznych miast środkowoeuropejskich, w skład którego wchodziła panorama Krakowa uznana za najstarszą z dotychczas znanych, stała się przyczynkiem do jej publikacji i naukowego opracowania przez Elżbietę Firlet, a zarazem polem do dyskusji nad zaproponowaną interpretacją i identyfi kacją zamieszczonych tam obiektów architektury Krakowa w póżnym średniowieczu. Przedstawiony na sztychu obiekt identyfikowany przez E. Firlet z budynkiem sakralnym jest w świetle przeprowadzonej w niniejszym artykule analizy prawdopodobnie najstarszym znanym wizerunkiem pałacu w Łobzowie, ukazanego jeszcze w swojej późnogotyckiej bryle, co stanowi niezwykle ważne odkrycie, potwierdzające rzetelność i wiarygodność zachowanych źródeł pisanych informujących o wzniesieniu w tym rejonie fortalicium przez Kazimierza Wielkiego.

EN

The origins of the summer residence of Polish kings in Łobzow dated back to the late-medieval period. The preserved historic records clearly state that on that site King Kazmierz Wielki erected a masonry defensive-residential building. The question of its supposed location has aroused a lot of controversy and discussion in the scientific milieu to this day, since its material relics have not been yet unambiguously determined. The issue of shape, reaches of the buildings, the spatial disposition of the building, and primarily its original appearance still remain an open question and the subject of a heated debate. Therefore, the discovery made by Angelika Marsch of a collection of 50 vedute of late-medieval central-European cities, which included the panorama of Krakow regarded as the oldest known one so far, contributed to its publication and scientific study prepared by Elżbieta Firlet, and became a springboard for a discussion of the proposed interpretation and identification of the architectural objects from latemedieval Krakow located there. The object presented in the sketch and identified by E. Firlet as a church building is, in the light of the analysis carried out in this article, most probably the oldest know image of the palace in Łobzow shown still in its late-Gothic shape, which constitutes an extremely important discovery confirming the accuracy and reliability of the preserved written records informing about a fortalice erected in this region by Kazimierz Wielki.

6

On the value and valuation of gardens – on various aspects of gardens –“the purestof human pleasures”

Zachariasz A.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2014

|

R. 111, z. 5-A

9--34

EN

This article discusses the values and valuation of various types of gardens, both from the historical and contemporary perspective. The importance and status of a historic garden or park have been analyzed on many levels, including aesthetic, environmental, cultural and historical; they have also been viewed as a city-forming factor. The article is devoted to the assessment of gardens as significant components of cultural heritage and identity. The importance of a residential garden in a changing urbanised space is analyzed on the basis of Lobzow near Krakow. This assessment, which focuses on the status of gardens, was carried out by referring to universal canons and standards, such as beauty, living standard, and quality of landscapes. Furthermore, gardens are also described as important elements of the cultural landscape, which generate not only social, but also economic consequences. The role of the public park in the green area system has been analyzed on the basis of an innovative activity conducted by Olmsted.

PL

W artykule przedstawiono rozważania dotyczące wartości i wartościowania różnego rodzaju ogrodów w historii i współcześnie. Znaczenie i status zabytkowego ogrodu czy parku rozpatrywano na wielu płaszczyznach: estetycznych, środowiskowych, kulturowych, historycznych, a także jako czynnika miastotwórczego. W artykule oceniano ogrody jako istotny element dziedzictwa kulturowego i ważny składnik tożsamości. Przeanalizowano znaczenie ogrodu rezydencjonalnego w zmieniającej się przestrzeni urbanizowanej na przykładzie podkrakowskiego Łobzowa. Dokonano wartościowania pozycji ogrodu, odnosząc ją do uniwersalnych kanonów i standardów, m.in. piękna, ale także poziomu życia i jakości krajobrazu. Opisano ogród jako ważny element krajobrazu kulturowego, który może generować nie tylko efekty społeczne, ale i ekonomiczne. Rozważano rolę parku publicznego w systemie terenów zieleni w oparciu o nowatorską w swoim czasie działalność Olmsteda.