Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Zabezpieczenie złóż kopalin a Polityka Surowcowa Państwa

Kasztelewicz Z., Ptak M.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2018

|

nr 106

53--59

PL

Zagadnienie zabezpieczenia złóż jest aktualnym i istotnym problemem. W dobie „epoki surowców” każde złoże może stać się źródłem impulsu do rozwoju nowej innowacyjnej techniki eksploatacji. Aby tak się stało, należy zadbać o racjonalną gospodarkę złożami kopalin. Nie jest to jednak zadanie proste. Wskazują na to kolejne lata funkcjonowania bez polityki surowcowej państwa. Trudności w zabezpieczeniu złóż wynikają głównie ze złożoności tego zagadnienia. Wymaga ono bowiem wypracowania określonej wizji, obrania kierunku, zbudowania odpowiednich narzędzi oraz konsekwentnej ich realizacji. Autorzy starają się przedstawić, na ile sygnalizowane w poprzednich latach postulaty w zakresie zabezpieczenia złóż kopalin zostały zrealizowane, jakie zadania są zawarte w projekcie polityki surowcowej państwa i jaki zakres tych działań dla zabezpieczenia złóż należy podjąć. Zabezpieczenie złóż to przede wszystkim możliwość udostępnienia zasobów poprzez podjęcie eksploatacji. Mylne zatem i nieadekwatne do sytuacji jest nagminne stosowanie terminu „ochrony złóż”. Takie pojmowanie buduje bowiem zbędny konflikt pomiędzy branżą wydobywczą a przyrodnikami postulującymi zachowanie w nienaruszonym stanie zasoby środowiska. Artykuł wskazuje ponadto na główne działania niezbędne dla skutecznego zabezpieczania złóż z podaniem zarysu odpowiednich rozwiązań. Kapitalne znaczenie dla stworzenia efektywnych narzędzi zabezpieczenia złóż mają prace waloryzacyjne, poprzedzone weryfikacją wykonanych dokumentacji geologicznych. Efektem tych działań powinna być długo oczekiwana lista rankingowa złóż. Podano też propozycje zmian legislacyjnych w zakresie planowania przestrzennego i procedur środowiskowych.

EN

The mineral resources security is the most current and important problem. In the age of minerals, each deposit can be a source of an impulse for the development of innovative technologies. For this aim we should look for the rational and optimal management of resources. However, this is not a simple task, as indicated by subsequent years without the national mineral policy. The difficulty in securing deposits lies mainly in the complexity of this 54 topic. It requires developing a vision, taking a direction, building appropriate tools and implementing them consistently. The article presents the current problems in the field of securing deposits against the announced national mineral policy. The authors reach for the analyses which were made in recent years regarding the country’s raw material management and indicate the scope of activities that should be taken to secure the deposits. What are the tasks in the draft of mineral policy and what is the scope of activities to secure the deposits that should be taken. The securing of deposits is primarily understanding the possibility of development deposits by their extraction. Therefore, it is misleading and inadequate to apply the term „resources pro-tection”. According to the authors it builds an unnecessary conflict between the mining industry and natural scientists who want to preserve the environmental resources untouched. The article also points out the main areas of action needed to effectively secure the resources, and also gives outline the solutions. Valorization works, preceded by verification of the quality of the geological documentations are of great importance for the creation of effective tools to protect resources. The result of these activities should be the long-awaited ranking list of deposits. Subsequently, the authors of the article suggest legislative changes in the field of spa-tial planning and environmental procedures.

2

Węgiel brunatny optymalnym surowcem energetycznym dla Polski

Kasztelewicz Z., Ptak M., Sikora M.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2018

|

nr 106

61--83

PL

Artykuł przedstawia węgiel brunatny jako jeden z dwóch podstawowych krajowych surowców energetycznych obok węgla kamiennego. Historycznie wykorzystywanie w Polsce węgla brunatnego to przede wszystkim paliwo do elektrowni. W niewielkich ilościach wykorzystywany był do produkcji brykietów z węgla brunatnego i jako paliwo do lokalnych kotłowni oraz jako dodatek do produkcji nawozów (Konin i Sieniawa). Obecnie po zmianach dotyczących jakości paliw używanych w lokalnych kotłowniach, węgiel brunatny pozostaje w prawie w 100% jako paliwo w elektrowni. Aktualnie branża węgla brunatnego produkuje około 35% najtańszej energii elektrycznej. Koszt produkcji energii elektrycznej jest mniejszy o ponad 30% od drugiego podstawowego paliwa, jakim jest węgiel kamienny. Istniejące kompleksy paliwowo-energetyczne wykorzystujące węgiel brunatny, z kompleksem Bełchatów na czele, są obecnie istotnym gwarantem bezpieczeństwa energetycznego Polski. W odróżnieniu od innych paliw takich jak ropa, gaz ziemny czy węgiel kamienny koszt węgla brunatnego jest przewidywalny w perspektywie długoterminowej i niemal niewrażliwy na wahania na światowych rynkach surowcowych i walutowych. Ich eksploatacja prowadzona jest z wykorzystaniem najnowocześniejszych rozwiązań technologicznych oraz z poszanowaniem wszystkich wymogów ochrony środowiska, zarówno w obszarze wydobycia węgla, jak i wytwarzania energii elektrycznej. Co istotne, kompleksy paliwowo-energetyczne wykorzystujące węgiel brunatny wykazywały dotychczas dodatnią rentowność i generowały nadwyżki umożliwiające finansowanie inwestycji utrzymaniowych oraz rozwojowych, także w innych segmentach energetyki. W szczególności nie wymagały i nie korzystały dotychczas z pomocy publicznej w postaci np. dotacji lub ulg podatkowych. Polskie górnictwo węgla brunatnego posiada wszystkie atrybuty niezbędne do perspektywicznego rozwoju dla zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego kraju. Dokumentem, który jest mapą drogową dla branży węgla brunatnego jest Program dla sektora górnictwa węgla brunatnego w Polsce przyjęty przez Radę Ministrów 30 maja 2018 roku. Program obejmuje lata 2018–2030 z perspektywą do 2050 roku i prezentuje kierunki rozwoju sektora górnictwa węgla brunatnego w Polsce wraz z celami i działaniami niezbędnymi dla ich osiągnięcia. W Programie zaprezentowano strategię rozwoju górnictwa odkrywkowego węgla brunatnego w Polsce w I połowie XXI wieku. Opracowano możliwe scenariusze w czynnych zagłębiach górniczo-energetycznych, jak również w nowych regionach, gdzie występują znaczne zasoby tego paliwa. Ma to na celu umożliwienie optymalnego wykorzystania w pierwszej kolejności złóż w okolicach Złoczewa i Konina oraz złóż gubińskich i legnickich, a następnie złóż zlokalizowanych w okolicach Rawicza (Oczkowice), jak i innych perspektywicznych rejonach, które mogą docelowo zastąpić obecne czynne zagłębia górniczo-energetyczne. Pozwoli to elektrowniom nadal 62 produkować tanią i czystą energię elektryczną, wykorzystując najnowsze światowe rozwiązania w zakresie czystych technologii węglowych.

EN

The paper presents brown coal as one of the two basic domestic energy raw materials apart from hard coal. Historically, the use of brown coal in Poland is primarily fuel for the power plants. It was used for the production of lignite briquettes in small quantities and as fuel for local boiler houses and as an addition to the production of fertilizers (Konin and Sieniawa). At present, after changes in the case of the quality of fuels used in local boiler plants, brown coal remains as a fuel for the power plants in almost 100%. Currently, the brown coal industry produces about 35% of the cheapest electricity. The cost of electricity production is more than 30% lower than the second basic fuel – hard coal. The existing fuel and energy complexes using brown coal, with the Bełchatów complex at the forefront, are now an important guarantor of Poland’s energy security. In contrast to the other fuels such as: oil, natural gas or hard coal, the cost of electricity production from brown coal is predictable in the long term and almost insensitive to fluctuations in global commodity and currency markets. Its exploitation is carried out using the high technological solutions and respecting all environmental protection requirements, both in the area of coal extraction and electricity generation. Importantly, the fuel and energy complexes using brown coal showed a positive profitability so far and generated surpluses enabling the financing of maintenance and development investments, also in other energy segments. In particular, the sector did not require and has yet not benefited from public aid in the form of, for example, subsidies or tax concessions. Polish brown coal mining has all the attributes necessary for long-term development to ensure the country’s energy security. The document which is a road map for the brown coal industry is the Program for the Brown Coal Mining Sector in Poland adopted by the Council of Ministers on May 30, 2018. The Program covers the years 2018–2030 with a perspective up to 2050 and presents the development directions of the brown coal mining sector in Poland together with the objectives and actions necessary to achieve them. The Program presents a strategy for the development of brown coal mining in Poland in the first half of the 21st century. Possible scenarios have developed in active mining and energy basins as well as in new regions with significant resources of this mineral. This is to enable the most efficient use of deposits in the Złoczew and Konin regions as well as the Gubin and Legnica brown coal basins, and then deposits located in the Rawicz region (Oczkowice) as well as other prospective areas that may eventually replace the existing active mining and energy areas. This will allow power plants to continue to produce inexpensive and clean electricity, using the latest global solutions in the field of clean coal technologies.

3

Analiza porównawcza systemów elektroenergetycznych w Polsce i w Niemczech w kontekście wykorzystania zasobów węgla brunatnego

Kasztelewicz Z., Ptak M., Sikora M.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2018

|

nr 104

31--42

PL

Według definicji Międzynarodowej Agencji Energii bezpieczeństwo energetyczne to ciągłe dostawy energii po akceptowalnych cenach. Krajowa energetyka oparta jest w głównej mierze na własnych surowcach energetycznych takich jak węgiel kamienny i brunatny. Produkcja około 88% energii elektrycznej z tych kopalin daje nam pełną niezależność energetyczną, a koszty produkcji energii z tych surowców są najmniejsze w stosunku do innych technologii. Energia wyprodukowana z węgla brunatnego charakteryzuje się najniższym jednostkowym kosztem technicznym wytworzenia. Polska posiada zasoby tych kopalin na szereg dziesiątków lat, doświadczenie związane z ich wydobyciem i przeróbką, zaplecze naukowo-projektowe oraz fabryki zaplecza technicznego produkujące maszyny i urządzenia na własne potrzeby, a także na eksport. Węgiel jest, i winien pozostać, w Polsce przez najbliższe 25–50 lat istotnym źródłem zaopatrzenia w energię elektryczną i ciepło, gdyż stanowi jedno z najbardziej niezawodnych i przystępnych cenowo źródeł energii. Kontynuacja takiej polityki może być zachwiana w okresie następnych dekad, z powodu wyczerpywania się udostępnionych zasobów węgla tak brunatnego, jak i kamiennego. Uwarunkowania dla budowy nowych kopalń, a tym samym dla rozwoju górnictwa węgla w Polsce, są bardzo złożone zarówno pod względem prawnym, środowiskowym, ekonomicznym, jak i wizerunkowym. Z podobnymi problemami borykają się Niemcy. Pomimo iż wizerunkowo jest to kraj inwestujący w odnawialne źródła energii, uchodzący za pionierów produkcji energii z OZE, to w rzeczywistości podstawowymi nośnikami służącym do produkcji energii elektrycznej wciąż są węgiel, a przede wszystkim węgiel brunatny.

EN

According to International Energy Agency (IEA) energy security is the continuous supply of energy at acceptable prices. National energy is based primarily on its own energy resources such as hard coal and brown coal. The 88% of electric energy production from these minerals gives us full energy independence. Additionally, the energy production costs from these raw materials are the lowest compared to other technologies. Of these two, the energy produced from brown coal is characterized by the lowest unit technical generating cost. Poland has the resources of these minerals for decades to come, the experience related to mining and processing them, scientific and design facilities and technical facilities and factories producing machines and equipment for their own needs, as well as for export. Coal is and should remain an important source of electricity and heat supply in Poland for the next 25–50 years. It is one of the most reliable and profitable energy sources. This policy may be difficult in the next decades due to the exhaustion of the available resources of hard and brown coal. The conditions for the construction of new mines, and thus for the development of coal mining in Poland, are very interdisciplinary in legal, environmental, economic and reputational terms. Germany has similar problems. Despite the fact that it is an image of a country investing in renewable energy sources, which are pioneers of energy production from RES, in reality hard and brown coal are still the primary sources utilized to produce electric energy.

4

The Reconstruction of the Bathymetry of The Non-Existent Krokowo Lake

Ptak M.

Quarterly of Environmental Engineering and Design

|

2018

|

Vol. 171 (51)

36--42

EN

The intensive drainage works conducted a few centuries ago in Poland contributed to a significant depletion of the hydrographic network. Currently, there are more and more frequent problems with water stress and the introduction of a programme aiming at the retention development, i.e. through the construction of artificial reservoirs or damming up natural lakes. The paper presents the reconstruction of the morphometry of the non-existent Krokowo lake. It was found that the reservoir with the surface area of 58 ha and volume of 2.6 million m3 disappeared as a result of the anthropogenic impact. In the light of an increase in the retention possibilities in Poland, the restoration of natural lakes to their original condition seems to be an interesting approach. Renaturalisation of these environmental elements in the context of the balance components' improvement seems to be more justified that the creation of new (artificial) components.

5

Changes in Water Levels of Prosna (Bogusław Profile) in the Years 1973-2017

Ptak M.

Quarterly of Environmental Engineering and Design

|

2018

|

Vol. 171 (51)

43--55

EN

The thesis presents long-term changes in water levels of Prosna, one of the main rivers in Wielkopolska, i.e. a region that commonly is considered as one of the least water-rich in Poland. It was found that in the last 40 years, average annual water levels of Prosna were characterized by a downward trend of 7.8 cm•dec-1 and were statistically significant at p=0.05 and also p=0.01.In all months, the water level dropped, although statistically it was significant in seven cases. The largest reduction in monthly average water levels (statistically significant, p = 0.05) was in August and December and it was progressing at a rate of 13.2 and 12.3 cm•dec-1.The consequence of this ongoing trend may be, among others, deterioration of living conditions of ichthyofauna, or worse water quality of Prosna.

6

Strategic conditions for the future of brown coal mining in Poland

Kasztelewicz Z., Tajduś A., Cała M., Ptak M., Sikora M.

Polityka Energetyczna

|

2018

|

T. 21, z. 4

155--178

EN

The national power industry is based primarily on its own energy mineral resources such as hard and brown coal. Approximately 80% of electrical energy production from these minerals gives us complete energy independence and the cost of its production from coal is the lowest in comparison to other sources. Poland has, for many decades had vast resources of these minerals, the experience of their extraction and processing, the scientific-design facilities and technical factories manufacturing machines and equipment for own needs, as well as for export. Nowadays coal is and should be an important source of electrical energy and heat for the next 25–50 years, because it is one of the most reliable and price acceptable energy sources. This policy may be disturbed over the coming decades due to the depletion of active resources of hard and brown coal. The conditions for new mines development as well as for all coal mining sector development in Poland are very complicated in terms of legislation, environment, economy and image. The authors propose a set of strategic changes in the formal conditions for acquiring mining licenses. The article gives a signal to institutions responsible for national security that without proposed changes implementation in the legal and formal process it, will probably not be possible to build next brown coal, hard coal, zinc and lead ore or other minerals new mines.

PL

Krajowa energetyka oparta jest w głównej mierze na własnych surowcach energetycznych takich jak węgiel kamienny i brunatny. Produkcja ponad 80% energii elektrycznej z tych kopalin daje nam pełną niezależność energetyczną, a koszty produkcji energii z tych surowców są najmniejsze w stosunku do innych technologii. Polska posiada zasoby tych kopalin na wiele dziesiątków lat, doświadczenie związane z ich wydobyciem i przeróbką, zaplecze naukowo-projektowe oraz fabryki zaplecza technicznego produkujące maszyny i urządzenia na własne potrzeby, a także na eksport. Węgiel jest i winien pozostać przez najbliższe 25–50 lat istotnym źródłem zaopatrzenia w energię elektryczną i ciepło, gdyż stanowi jedno z najbardziej niezawodnych i przystępnych cenowo źródeł energii. Polityka ta w okresie następnych dekad może być zachwiana z powodu wyczerpywania się udostępnionych zasobów węgla. Uwarunkowania dla budowy nowych kopalń, a tym samym dla rozwoju górnictwa w Polsce są bardzo złożone zarówno pod względem prawnym, środowiskowym, ekonomicznym, jak i wizerunkowym. Autorzy proponują zmiany, które rozwiązywałyby problemy w przedmiocie uzyskiwania koncesji wydobywczych. Artykuł sygnalizuje instytucjom odpowiedzialnym za bezpieczeństwo Polski, że bez wprowadzenia zaproponowanych istotnych zmian w procesie formalnoprawnym jest mało prawdopodobne, aby wybudowano, tak potrzebne kopalnie węgla brunatnego, kamiennego, rud cynku i ołowiu czy innych kopalin.

7

Aktywność nadzoru górniczego w projekcie MineLife - Życie z Górnictwem europejskiego programu Interreg Polska-Saksonia 2014–2020

Ptak M., Podolski R.

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

|

2018

|

nr 8

26--31

PL

Artykuł przedstawia realizację przez nadzór górniczy, w ramach programu Interreg Polska-Saksonia 2014–2020, transgranicznego projektu unijnego MineLife – Życie z Górnictwem. Ma on na celu wzmocnienie współpracy partnerskiej pomiędzy polskimi i saksońskimi instytucjami zaangażowanymi w działania na rzecz górnictwa. Adresowany jest do: gmin górniczych i ich mieszkańców, przedsiębiorstw, instytucji nadzorujących górnictwo, nauki i organów reprezentujących interesy społeczne. Realizacja projektu pozwala również na promowanie programów surowcowych, wymianę doświadczeń i wiedzy w zakresie rozwiązywania konfliktów.

EN

The development of the mining industry is inseparably connected with social acceptance. The very knowledge of the fact that the present and future civilization is the civilization of resources is not sufficient in maintaining positive communication with the society. The Europe-wide MineLife – Życie z Górnictwem project implemented under the Poland-Saxony Interreg program is an example of the active cooperation of the Polish and Saxon mining supervision authorities and the Lower Silesian governments. On the Polish side, the project spans the Jelenia Góra sub-region in the Dolnośląskie Voivodeship and the Żary Poviat in the Zielona Góra sub-region in the Lubuskie Voivodeship. On the German side, The project spans the Görlitz and Bautzen poviats. The activities taken as part of the project aim to achieve a mutual understanding, develop competences and good practices in the form of a handbook used for solving conflict situations. Until now, a total of 5 study trips were organized (the “Sulików” Basalt Mine, reclaimed mine areas in the Łużyce Lakeland, the uranium mine in Kowary and the “Turów” and “Nochten” brown coal mines).

8

70-lecie nadzoru górniczego na Dolnym Śląsku

Podolski R., Ptak M.

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

|

2018

|

nr 9

14--20

PL

Artykuł dokonuje krótkiego rysu historycznego tworzenia się służb górniczych od najstarszych, historycznych wzmianek do czasów współczesnych na kanwie 70-letniej historii nadzoru górniczego na Dolnym Śląsku. Święto OUG we Wrocławiu stało się też przyczynkiem do przedstawienia ludzi związanych z nadzorem górniczym.

EN

The article presents the history of the formation of mining supervision in Lower Silesia, an institution which has been inseparably connected with the development of mining in the region, from its establishment to the modern times. The Regional Mining Authority (OUG) in Wrocław was founded in 1946, and was initially seated in Żary. After moving to Wrocław in 1953, the Authority took charge of the Szczecin region, and, partially, of the Gdańsk, Poznań and Wrocław regions. Subsequent administrative reforms brought upon changes to the structure and local competence of mining supervision. Starting with 1955, Lower Silesia was supervised by OUG Wrocław and OUG Wałbrzych. The establishment and construction of coper ore mines was a critical moment for the Regional Mining Authority (OUG) in Wrocław. This was a great challenge, since the deposits discovered were inaccessible and required the application of a complex shaft dredging technology. The tasks and shape of mining supervision was significantly changed by subsequent administrative reforms (1975, 1999), the inclusion of OUG Wałbrzych in the structures of OUG Wrocław (2002), Poland’s accession to the European Union (2004) and the inclusion of common mines under administrative control of the mining supervision authority (2012). Today, the Regional Mining Authority in Wrocław is a team of experts, each specializing in a different field. Their main task is to improve the work safety in mining facilities throughout Lower Silesia. The 70th anniversary, embodied by the fabulous Gwaruś gnome and commemorated by a celebratory medal, is an expression of gratitude to all those whose work has contributed to the development of the regional mining authority throughout the years.

9

Investigation of biomechanics of skull structures damages caused by dynamic loads

Ptak M., Ratajczak M., Kwiatkowski A., Sawicki M., Wilhelm J., Fernandes F. A. O., Druszcz A.

Acta of Bioengineering and Biomechanics

|

2018

|

Vol. 20, no. 4

143--150

EN

The aim of the study was to examine the influence of cranial sutures on the crack behaviour of a human skull after the impact. The authors focused on the assessment of skull breaking nature, based on a real-world vehicle-to-bicyclist accident. In the state of the art, there is still no consensus about sutures mechanical properties. Currently, most of the numerical head models do not have distinguished cranial sutures. Methods: The authors compared different elastic properties for cranial sutures and their influence on the nature of the skull fracture. The mathematical and numerical modelling have been applied to mimic the nature of the skull fracture. The LS-DYNA explicit code with material models featuring the erosion of finite elements was used. The models of the skull with different cranial sutures properties were impacted against a validated front-end of a vehicle. Results: Various fracture patterns were obtained for different material properties of the sutures and the results were compared to a model without the cranial sutures. Based on the results, a graph was plotted to indicate differences in sutures energy absorption capabilities. The numerical results were supported by the mathematical modelling. The developed diagram may enable better understanding of the complex mechanical phenomena on the suture interface. Conclusions: Biomechanical evidence was provided for the important role of the sutures in numerical models as well as their significant influence on the biomechanics of skull fractures caused by dynamic loads.

10

Proces likwidacji zakładu górniczego a ochrona złóż

Ptak M., Kasztelewicz Z., Sikora M.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2017

|

nr 100

183--192

PL

Zarówno problem ochrony złóż, jak i proces likwidacji zakładu górniczego nie doczekały się skutecznych rozwiązań w prawie krajowym, pomimo że są to zagadnienia bardzo aktualne. Sytuacja taka skłoniła autorów artykułu do szczegółowej analizy tych zagadnień. Ilość złóż porzuconych, o zaniechanej eksploatacji, które ujawnia Bilans zasobów złóż kopalin, powinna wpłynąć, zdaniem autorów, na tworzoną od lat politykę surowcową państwa, a w szczególności racjonalną gospodarkę surowcami, w tym również na cały system koncesjonowania, zabezpieczania złóż i procedurę likwidacji zakładów górniczych. Jako dobry gospodarz surowców, które dała nam Matka Ziemia, nie możemy pozwolić, by system koncesjonowania złóż, a także procedury likwidacji zakładów górniczych bez właściwej staranności, powodowały brak zabezpieczenia tych złóż. Racjonalna gospodarka surowcowa, w tym zagwarantowanie możliwości eksploatacji przez przyszłe pokolenia, przy jednoczesnym braku skutecznego egzekwowania procesu likwidacji zakładu, powoduje, zdaniem autorów, konieczność podjęcia działań. Działania te nie powinny utrudniać przyszłej eksploatacji złóż z powodu źle przeprowadzonej likwidacji. Przeprowadzona analiza wskazuje na właściwe działania w tym zakresie. Autorzy szczegółowo prześledzili regulacje prawne na przestrzeni minionego wieku, zestawiając je z aktualnie obowiązującymi przepisami i wskazując słabe punkty systemu w zakresie zabezpieczenia złóż, w szczególności części złóż niewyeksploatowanych. Krytyka objęła zarówno regulacje ustawowe – Prawo geologiczne i górnicze, jak i akty wykonawcze w zakresie zabezpieczenia złóż. Odrębnej analizie została poddana procedura likwidacji zakładu górniczego w aspekcie zabezpieczenia złóż dla zakładów górniczych działających na podstawie koncesji marszałkowskich. Przedstawiony w układzie schematu blokowego proces, jasno uwidacznia słabe punkty obecnie działającego systemu.

EN

The problem of deposit protection and the process of liquidation of mining plants does not find effective solutions in the national law. Nevertheless, this is a very up-to-date issue. This situation prompted the authors of the article to once again analyze these issues. The number of abandoned exploitation sites which were published in the Polish Geological Institute reports should affect the entire licensing system and the state’s raw material policy. As a good host of raw materials, which we have been given by Earth Mother, we cannot allow that the mining licensing system, the liquidation procedures of mining plants without due diligence, result in the lack of protection of these deposits. The rational raw material economy and the ability to exploit it for the future generations, while failing to effectively enforce the site liquidation process makes it necessary to take actions leading to not blocking the mineral deposits in this way. The analysis shows what appropriate actions should be taken. The authors have thoroughly investigated the legal regulations over the past century, compiling them with the current legislation, and pointing out the weaknesses of the system in the field of deposits protection, particularly in the part of the unexploited deposits. Criticism covered both the statutory regulations – Geological and mining law as well as executive acts in the field of deposit protection. A separate analysis was subjected to the procedure of liquidation of the mining plants in the aspect of deposits protection, for mining plants operating on the basis of the Province Marshal’s licenses. The process presented in the flowchart layout clearly shows the weak points of the currently operating system.

11

Simulated depiction of head and brain injuries in the context of cellularbased materials in passive safety devices

Wilhelm J., Ptak M., Rusiński E.

Zeszyty Naukowe Akademii Morskiej w Szczecinie

|

2017

|

nr 50 (122)

98--104

EN

The performance of passive safety devices to protect vulnerable road users, or otherwise endangered persons, from severe injuries in cases of impacts and accidents has improved notably in recent decades. The devices’ levels of performance appear to have plateaued but the numbers of severe injuries and deaths caused in such incidents could be decreased further if new solutions are found. At first, the possibilities for improving the impact behavior of passive safety devices may appear to be restricted to device geometry; however, it is in fact also possible to rethink the applied materials and to utilize natural principles in their design. In this study, impact related brain injury mechanisms and injury criteria are investigated using dynamic simulations and Finite Element Head Models, results from which are compared with data collected from real-life accidents. As these tools are advancing considerably in terms of accuracy, information density and complexity, they provide, like expert knowledge from the fields of biomechanics, biomedicine and neuroscience, valuable input for further development.

12

Zmiany temperatury wody w Prośnie w latach 1965-2014

Ptak M., Nowak B.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2017

|

T. 17, z. 3

101--112

PL

Celem pracy jest analiza zmian warunków termicznych rzeki Prosny w środkowej Polsce (profil Bogusław) w ciągu ostatnich 50 lat (1965–2014). Na podstawie codziennych pomiarów temperatury prowadzonych przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej – Państwowy Instytut Badawczy stwierdzono, że średnia roczna temperatura wody rzeki Prosny uległa znacznemu ociepleniu, średnio 0,27°C∙dek–1. W układzie miesięcznym najwyższy wzrost odnotowano w kwietniu – 0,46°C∙dek–1. Zmiany temperatury wody były silnie uzależnione od transformacji warunków klimatycznych. Wzrost średniej rocznej temperatury powietrza w tym samym wieloleciu mierzonej na stacji Kalisz (ok. 20 km od profilu badawczego) wyniósł 0,3°C∙dek–1. Tak wyraźne zmiany reżimu termicznego Prosny mają i będą miały wpływ na funkcjonowanie całego ekosystemu. Jest to dobrze widoczne, m.in. w występowaniu zjawisk lodowych, których czas trwania uległ skróceniu o 5,6 dni•dek–1.

EN

The objective of the paper is the analysis of changes in the thermal conditions of the Prosna River in central Poland (station Bogusław) over the last 50 years (1965–2014). Based on daily temperature measurements performed by the Institute of Meteorology and Water Management – National Research Institute, it was determined that the mean annual water temperature in the analysed river considerably increased by an average of 0.27°C∙decade–1. In monthly distribution, the highest increase was recorded in April. It amounted to 0.46°C∙decade–1. Changes in water temperature were strongly dependent on the transformation of climatic conditions. An increase in the annual air temperature in the analogical multiannual for station Kalisz (about 20 km from the research site) amounted to 0.3°C∙decade–1. Such evident changes in the thermal regime of the Prosna Regime have and will have an effect on the functioning of the entire ecosystem. It is clearly visible among others in the occurrence of ice phenomena the persistence of which decreased by 5.6 day∙decade–1.

13

Analiza numeryczna stanu wytężenia czerpaków R12.0M oraz R12 E8 koparek KWK 1200M i KWK 1500s

Rusiński E., Mroczko P., Ptak M.

Transport Przemysłowy i Maszyny Robocze

|

2017

|

Nr 2

42--49

PL

W artykule przedstawiono szczegółowe nieliniowe analizy numeryczne metodą elementów skończonych (MES) w statyce, czerpaków do gruntów trudno urabialnych PGE Oddział Kopalnia Węgla Brunatnego w Turowie. Omówiono materiały stosowane na czerpaki oraz zebrano parametry niezbędne do zbudowania nieliniowego modelu materiału w środowisku numerycznym ABAQUS. Przedstawiono sity działające w procesie urabiania oraz pogrupowano je, tworząc poszczególne przypadki obliczeniowe w symulacjach numerycznych. Zbudowano modele geometryczne w środowisku CATIA, które poddano dyskretyzacji w środowisku HYPERMESH. Otrzymane wyniki obliczeń poddano analizie oraz podano wnioski końcowe.

EN

The presented work contain general information and characteristic of the excavator bucket of lignite. This work contain issues of wear out of bucket and factor affecting durability and reliability of the structure. Discusses the features of which should have a bucket from the point of view of the excavation process efficiency. Describe the material issues in the design and implementations of a material model for numeric environment, in work shows the geometric and discrete model of bucket. Was made to determine loads and implement it to numeric system. Have made the detailed numerical analysis of FEM in elastic-plastic range in ABAQUS. Presents and discusses the results of the analysis collected.

14

Zadanie rządowe jako instrument formalno-prawny w procedurze uzyskiwania koncesji na wydobywanie węgla brunatnego (cz.I)

Kasztelewicz Z., Ptak M., Sikora M.

Przegląd Techniczny : Gazeta Inżynierska

|

2017

|

nr 4

30--32

PL

Uzyskanie koncesji na wydobywanie węgla brunatnego, jak pokazuje praktyka, jest zadaniem bardzo trudnym. Bez uruchomienia instrumentu formalno-prawnego, jakim jest zadanie rządowe, prawdopodobieństwo przeprowadzenia procedury uzyskania koncesji z wynikiem pozytywnym bliskie jest zeru. Dzieje się tak pomimo, iż wydobywanie kopalin stanowiących własność górniczą zgodnie z ustawą z dnia 21 sierpnia 1990 r. o gospodarce nieruchomościami stanowi cel publiczny. Uruchomienie nowego kompleksu wydobywczo-energetycznego w obecnych uwarunkowaniach formalno–prawnych, przy negatywnym stanowisku samorządu terytorialnego na poziomie gminy, wymaga zdecydowanego wsparcia od strony rządowej w postaci przyjęcia do realizacji zadania rządowego wpisanego do Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju.

EN

As practice shows, obtain a license for lignite extraction is a very difficult task. Without launch a formal-legal instrument as a national government issue chances for procedure positive result for getting license for extraction are close to zero. This is despite the fact that according to Real Estate Management Act of August 21, 1990 which precise that minerals of mining owned group are representing a public purpose. Opening new mining-energetic complex in the current formal-legal conditions, while also negative position of local community government it can not be possible without strong support of national government in the form of admission government issue entered into The Concept of the Space Economy and Regional Planning.

15

Zadanie rządowe jako instrument formalno-prawny w procedurze uzyskiwania koncesji na wydobywanie węgla brunatnego (cz. II)

Kasztelewicz Z., Ptak M., Sikora M.

Przegląd Techniczny : Gazeta Inżynierska

|

2017

|

nr 5

13--15

PL

Uzyskanie koncesji na wydobywanie węgla brunatnego, jak pokazuje praktyka, jest zadaniem bardzo trudnym. Bez uruchomienia instrumentu formalno-prawnego, jakim jest zadanie rządowe, prawdopodobieństwo przeprowadzenia procedury uzyskania koncesji z wynikiem pozytywnym bliskie jest zeru. Dzieje się tak, pomimo iż wydobywanie kopalin stanowiących własność górniczą zgodnie z ustawą z dnia 21 sierpnia 1990 r. o gospodarce nieruchomościami stanowi cel publiczny. Uruchomienie nowego kompleksu wydobywczo-energetycznego w obecnych uwarunkowaniach formalno–prawnych, przy negatywnym stanowisku samorządu terytorialnego na poziomie gminy, wymaga zdecydowanego wsparcia od strony rządowej w postaci przyjęcia do realizacji zadania rządowego wpisanego do Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju.

EN

As practice shows, obtain a license for lignite extraction is a very difficult task. Without launch a formal-legal instrument as a national government issue chances for procedure positive result for getting license for extraction are close to zero. This is despite the fact that according to Real Estate Management Act of August 21, 1990 which precise that minerals of mining owned group are representing a public purpose. Opening new mining-energetic complex in the current formal-legal conditions, while also negative position of local community government it can not be possible without strong support of national government in the form of admission government issue entered into The Concept of the Space Economy and Regional Planning.

16

Zadanie rządowe jako instrument formalno- -prawny w procedurze uzyskiwania koncesji na wydobywanie węgla brunatnego (cz. III)

Kasztelewicz Z., Ptak M., Sikora M.

Przegląd Techniczny : Gazeta Inżynierska

|

2017

|

nr 6

14--15

PL

Uzyskanie koncesji na wydobywanie węgla brunatnego, jak pokazuje praktyka, jest zadaniem bardzo trudnym. Bez uruchomienia instrumentu formalno-prawnego, jakim jest zadanie rządowe, prawdopodobieństwo przeprowadzenia procedury uzyskania koncesji z wynikiem pozytywnym bliskie jest zeru. Dzieje się tak, pomimo iż wydobywanie kopalin stanowiących własność górniczą – zgodnie z ustawą z dnia 21 sierpnia 1990 r. o gospodarce nieruchomościami – stanowi cel publiczny. Uruchomienie nowego kompleksu wydobywczo-energetycznego w obecnych uwarunkowaniach formalno-prawnych, przy negatywnym stanowisku samorządu terytorialnego na poziomie gminy, wymaga zdecydowanego wsparcia od strony rządowej w postaci przyjęcia do realizacji zadania rządowego wpisanego do Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju.

EN

As practice shows, obtain a license for lignite extraction is a very difficult task. Without launch a formal-legal instrument as a national government issue chances for procedure positive result for getting license for extraction are close to zero. This is despite the fact that according to Real Estate Management Act of August 21, 1990 which precise that minerals of mining owned group are representing a public purpose. Opening new mining-energetic complex in the current formal-legal conditions, while also negative position of local community government it can not be possible without strong support of national government in the form of admission government issue entered into The Concept of the Space Economy and Regional Planning.

17

Legnicki węgiel brunatny to skarb czy przekleństwo dla tej Ziemi? cz.II

Kasztelewicz Z., Tajduś A., Ptak M.

Przegląd Techniczny : Gazeta Inżynierska

|

2017

|

nr 11-12

11--15

PL

W artykule przedstawiono analizę obecnego i przyszłego stanu branży węgla brunatnego w Polsce z pokazaniem ewentualnych scenariuszy rozwoju w horyzoncie czasowym do 2050 r. Omówiono stan zasobów węgla brunatnego w rejonie Legnicy wraz z podaniem uwarunkowań co do jego przyszłościowego wykorzystania w energetyce i w zgazowaniu naziemnym. Autorzy zwracają się z apelem do stron odpowiedzialnych za ewentualne przyszłościowe decyzje co do zagospodarowania bardzo bogatych legnickich złóż węgla brunatnego, a w tym o racjonalną analizę problemu zbudowania „drugiej nogi biznesowej” dla KGHM Polska Miedź S.A. i Dolnego Śląska.

EN

The article presents an analysis of a current and future state of brown coal trade in Poland and possible scenarios of its development to 2050. It is a write-up of the state of brown coal deposits in the region of Legnica with information about factors of using it in the future in the power industry and in the ground gasification. The authors make an appeal to Sides responsible for future decisions concerning the development of very rich deposits of brown coal from Legnica and a rational analysis of the problem for building “the second business leg” for KGHM Polska Miedź S.A. and Lower Silesia.

18

Legnicki węgiel brunatny to skarb czy przekleństwo dla tej Ziemi? cz.I

Kasztelewicz Z., Tajduś A., Ptak M.

Przegląd Techniczny : Gazeta Inżynierska

|

2017

|

nr 9-10

29--33

PL

W artykule przedstawiono analizę obecnego i przyszłego stanu branży węgla brunatnego w Polsce z pokazaniem ewentualnych scenariuszy rozwoju w horyzoncie czasowym do 2050 r. Omówiono stan zasobów węgla brunatnego w rejonie Legnicy wraz z podaniem uwarunkowań co do jego przyszłościowego wykorzystania w energetyce i w zgazowaniu naziemnym. autorzy zwracają się z apelem do stron odpowiedzialnych za ewentualne przyszłościowe decyzje co do zagospodarowania bardzo bogatych legnickich złóż węgla brunatnego, a w tym o racjonalną analizę problemu zbudowania „drugiej nogi biznesowej” dla KGhM Polska Miedź S.a. i Dolnego Śląska.

EN

The article presents an analysis of a current and future state of brown coal trade in Poland and possible scenarios of its development to 2050. It is a write-up of the state of brown coal deposits in the region of Legnica with information about factors of using it in the future in the power industry and in the ground gasification. The authors make an appeal to Sides responsible for future decisions concerning the development of very rich deposits of brown coal from Legnica and a rational analysis of the problem for building “the second business leg” for KGhM Polska Miedź S.a. and Lower Silesia.

19

Kroki milowe polskiej doktryny energetycznej dla rozwoju branży węgla brunatnego w XXI wieku w Polsce (cz. I)

Kasztelewicz Z., Ptak M., Sikora M.

Przegląd Techniczny : Gazeta Inżynierska

|

2017

|

nr 1

11--14

PL

Węgiel brunatny jest ważnym surowcem energetycznym wykorzystywanym do produkcji energii elektrycznej i przyczyniającym się do zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego kraju. Polska jako jeden z nielicznych krajów na świecie posiada wszystkie atuty do kontynuacji wydobycia węgla z możliwością znacznego jego zwiększenia za 20–30 lat. Uwarunkowania dla rozwoju górnictwa węgla brunatnego w Polsce są bardzo złożone zarówno pod względem prawnym, środowiskowym, ekonomicznym, jak i wizerunkowym. Dotychczasowa polityka energetyczna Polski jest zbiorem różnych celów przy braku jednej doktryny górniczo-energetycznej opartej na krajowych uwarunkowaniach społeczno-gospodarczych wypracowanych w ostatnich dekadach. Dlatego dla dalszego rozwoju gospodarczego kraju, należy dołożyć wszelkich starań, aby uzyskać konsensus polityczny w Polsce i akceptację Unii Europejskiej na polską nową doktrynę energetyczną na następne dekady XXI wieku. Autorzy przedstawili uwarunkowania w postaci “kroków milowych”, których wdrożenie winno przyczynić się do kontynuacji i rozwoju branży węgla brunatnego na następne dekady XXI wieku.

EN

Lignite is an important energy resource used to produce electricity and contributing to the energy security of the country. Poland as one of the few countries in the world has all the advantages for the continuation of lignite mining industry with the possibility of 20 - 30 years a significant increase. Conditions for the development of lignite mining industry in Poland are very difficult in terms of legal, environmental and economic, as well as public relation problems. Current energetic policy is a collection of different targets with the lack of one mining-energetic doctrine based on national social-economic determinants which have been developed for last ten years. For the future country development every effort must be made for the political consensus in Poland and European Union acceptance for the new energetic doctrine for the next decades of 21-st century. The authors of this paper presented conditions in the form of milestones, the implementation of which should contribute to the continuation and development of lignite mining industry for the next decade of the 21-st century.

20

Kroki milowe polskiej doktryny energetycznej dla rozwoju branży węgla brunatnego w XXI wieku w Polsce (cz. II)

Kasztelewicz Z., Ptak M., Sikora M.

Przegląd Techniczny : Gazeta Inżynierska

|

2017

|

nr 2-3

20--26

PL

Węgiel brunatny jest ważnym surowcem energetycznym wykorzystywanym do produkcji energii elektrycznej i przyczyniającym się do zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego kraju. Polska jako jeden z nielicznych krajów na świecie ma wszystkie atuty do kontynuacji wydobycia węgla z możliwością znacznego jego zwiększenia za 20–30 lat. Uwarunkowania dla rozwoju górnictwa węgla brunatnego w Polsce są bardzo złożone, zarówno pod względem prawnym, środowiskowym, ekonomicznym, jak i wizerunkowym. Dotychczasowa polityka energetyczna Polski jest zbiorem różnych celów przy braku jednej doktryny górniczo-energetycznej opartej na krajowych uwarunkowaniach społeczno-gospodarczych wypracowanych w ostatnich dekadach. Dlatego dla dalszego rozwoju gospodarczego kraju, należy dołożyć wszelkich starań, aby uzyskać konsensus polityczny w Polsce i akceptację Unii Europejskiej na polską nową doktrynę energetyczną na następne dekady XXI wieku. Autorzy przedstawili uwarunkowania w postaci “kroków milowych”, których wdrożenie winno przyczynić się do kontynuacji i rozwoju branży węgla brunatnego na następne dekady XXI wieku.

EN

Lignite is an important energy resource used to produce electricity and contributing to the energy security of the country. Poland as one of the few countries in the world has all the advantages for the continuation of lignite mining industry with the possibility of 20 - 30 years a significant increase. Conditions for the development of lignite mining industry in Poland are very difficult in terms of legal, environmental and economic, as well as public relation problems. Current energetic policy is a collection of different targets with the lack of one mining-energetic doctrine based on national social-economic determinants which have been developed for last ten years. For the future country development every effort must be made for the political consensus in Poland and European Union acceptance for the new energetic doctrine for the next decades of 21-st century. The authors of this paper presented conditions in the form of milestones, the implementation of which should contribute to the continuation and development of lignite mining industry for the next decade of the 21-st century.