The basic connection used in the construction of vehicle bodies is the spot welded connection. On average, there are about 6,000 such connections on the car body. Despite the fact that this type connections have been used at the of vehicle manufacturing stage for many years, it is necessary to control the quality of spot welds in order to achieve high quality, stiffness and durability of the whole car body. There are two groups of methods for assessing the quality of spot welds, which include destructive and non-destructive methods, in particular ultrasonic methods. The article presents selected results of ultrasonic inspection of spot welds of vehicle body and verification-using destructive tests. Ultrasound transducer with a water delay line and a frequency of 20 MHz were used. The number of return echoes from the connection area and the RWS parameter were determined. Metallographic examinations of connection area were also made and shear force for connections of different quality (change in welding current intensity) was determined.
PL
Podstawowym połączeniem stosowanym w budowie karoserii pojazdów jest połączenie zgrzewane punktowo. Średnio na karoserii pojazdu osobowego znajduje się ok. 6000 takich połączeń. Pomimo faktu, iż połączenia tego rodzaju są stosowane na etapie wytwarzania pojazdu już od wielu lat, wymagana jest kontrola jakości wykonywanych zgrzein punktowych w celu osiągnięcia wysokiej jakości, sztywności i trwałości całej karoserii. Istnieją dwie grupy metod oceny jakości zgrzein punktowych, do których zalicza się metody niszczące i nieniszczące, w szczególności metodę ultradźwiękową. W artykule przedstawiono wybrane wyniki badań ultradźwiękowych zgrzein punktowych karoserii pojazdu oraz badania weryfikujące-niszczące. Wykorzystano głowice ultradźwiękowe o częstotliwości 20 MHz z wodną linią opóźniającą. Wyznaczono ilość ech powrotnych z obszaru połączenia oraz parametr RWS. Wykonano również zgłady metalograficzne, przedstawiające dane połączenie oraz wykonano pomiary siły ścinającej dla połączeń o zróżnicowanej jakości (zmiana natężenia prądu zgrzewania).
Adhesive joints are widely used in the construction of modern automotive vehicles. These are not only adhesive joints, but also, connection between coating and steel substrate. The paper presents the results of tests of adhesion of the putty coating to the steel substrate using the ultrasonic method. A reflection coefficient |r| of longitudinal wave was used as a measure of adhesion in the area of the adhesive joint. The tests were performed for joints of car body sheet and a putty coating. In order to obtain different quality adhesive joints, the surface preparation of the steel sample was varied. The obtained results show that it is possible to estimate the adhesion of the adhesive coating to the steel substrate based on ultrasonic measurements. The smaller is the value of the reflection coefficient |r| the greater the mechanical adhesion of the coating to the substrate.
PL
Połączenia adhezyjne są obecnie szeroko stosowane w budowie nowoczesnych pojazdów samochodowych. Są to nie tylko połączenia klejowe, ale przede wszystkim połączenia powłoki z podłożem. W artykule zawarto wyniki badań przyczepności powłoki szpachlówkowej do podłoża stalowego z wykorzystaniem metody ultradźwiękowej. Jako miarę przyczepności wykorzystano moduł ciśnieniowego współczynnika odbicia |r| fali podłużnej propagującej w obszarze połączenia adhezyjnego. Badania wykonano dla połączenia blacha karoseryjna - powłoka szpachlówkowa. Aby otrzymać różnej jakości połączenia adhezyjne, zróżnicowano przygotowanie powierzchni próbki stalowej. Uzyskane wyniki pokazują, że możliwe jest szacowanie przyczepności powłoki adhezyjnej do podłoża stalowego na podstawie pomiarów ultradźwiękowych, a im mniejsza jest wartość modułu |r|, tym większa jest przyczepność mechaniczna powłoki do podłoża.
This article reports the results of the study of an a-C:H:Si coating doped with silicon and produced by chemical deposition (PACVD). The effect of the coating on the tribological behaviour of IL-lubricated friction pairs was evaluated. The properties of the 100Cr6 steel specimens with and without the coating were compared. Scanning electron microscopy (SEM) and energy dispersive X-ray (EDX) analysis were used for imaging the morphology of the coating surfaces and cross-sections and for identifying the elements in the coating composition. The contact angle of the investigated surfaces was measured with an optical tensiometer. Friction tests were performed on a ball-on-disc tribometer under dry friction and when lubricated with trihexyltetradecylphosphonium bis(trifluoromethylsulfonyl) amide ionic liquid. The geometrical structure of the surfaces before and after the tribological tests was measured using an optical profilometer. The ionic liquid used with the silicon-doped diamond-like coating under friction conditions reduced the coefficient of friction and wear. The results obtained from the tests and analysis allow for the conclusion that the use of DLC coatings a-C:H:Si lubricated with trihexyltetradecylphosphonium Bis(trifluoromethylsulfonyl) amide contributes towards the improvement of tribological properties of sliding surfaces under friction.
PL
Artykuł poświęcony jest badaniom powłoki diamentopodobnej domieszkowanej krzemem typu a-C:H:Si uzyskanej w procesie chemicznego osadzania z fazy gazowej wspomaganego plazmą PACVD. Ocenie poddano wpływ powłoki na właściwości tribologiczne węzłów tarcia smarowanych cieczą jonową (Ionic Liquid) IL. W analizie porównano próbki ze stali 100Cr6 bez powłoki oraz pokryte powłoką diamentopodobną. Przy użyciu skaningowego mikroskopu elektronowego SEM (Scanning Electron Microscopy) wyposażonego w mikroanalizator rentgenowski EDS (X-ray Energy Dispersive Spectroscopy), zobrazowano morfologię powierzchni powłok, ich przekroje poprzeczne oraz dokonano identyfikacji pierwiastków wchodzących w skład powłoki. Wykonano również pomiary kąta zwilżania badanych powierzchni na optycznym tensjometrze. Badania tarciowe przeprowadzono na tribotesterze pracującym w skojarzeniu trącym kula–tarcza w warunkach tarcia technicznie suchego oraz z zastosowaniem smarowania cieczą jonową triheksyltetradecylphosphonium bis(triffluoromethylsulfonyl) amide. Charakterystykę struktury geometrycznej próbek przed oraz po badaniach tribologicznych przeprowadzono na profilometrze optycznym. Wyniki badań wskazały, że użyta ciecz jonowa w skojarzeniu trącym z powłoką diamentopodobną domieszkowaną krzemem wpłynęła na zmniejszenie współczynnika tarcia oraz zużycia. Otrzymane wyniki wskazują, że zastosowanie powłok diamentopodobnych typu a-C:H:Si smarowanych triheksyltetradecylphosphonium bis(triffluoromethylsulfonyl) amidem sprzyja poprawie właściwości tribologicznych węzłów tarcia w ruchu ślizgowym.
This article presents experimental results obtained for an a-C:H:Si coating deposited on a 100Cr6 steel disc in sliding contact with a 100Cr6 steel ball in the presence of zinc aspartate-based cutting fluid. The study involved scanning electron microscopic examinations, contact angle measurements, tribological tests, and surface texture analysis. The experimental data suggest that the tribological properties of the diamond-like carbon (DLC) coating are satisfactory and that the non-toxic cutting fluid is well-suited to replace conventional fuels, which are toxic.
PL
Przedstawiono wyniki badań tribologicznych powłoki a-C:H:Si naniesionej na stali 100Cr6. Badania te przeprowadzono na testerze T-01 M pracującym w skojarzeniu trącym kula–tarcza w ruchu ślizgowym. Testy zrealizowano w warunkach tarcia technicznie suchego i ze smarowaniem chłodziwem zawierającym asparginian cynku oraz konwencjonalnym chłodziwem na bazie oleju mineralnego. Ponadto wykonano badania identyfikacji pierwiastków wchodzących w skład powłoki a-C:H:Si, pomiar kąta zwilżania oraz analizę struktury geometrycznej powierzchni tarcz przed oraz po testach tribologicznych. Zastosowane w badaniach nietoksyczne chłodziwo wpłynęło na zmniejszenie zużycia liniowego, co bezpośrednio wpłynęło na mniejsze ślady wytarcia. Powłoka a-C:H:Si charakteryzowała się zadowalającymi właściwościami tribologicznymi.
W artykule przedstawiono rezultaty badań dotyczących cech użytkowych nowej biodegradowalnej cieczy chłodzącosmarującej. Jej cechy porównano z cieczą tradycyjną. Porównano także wpływ obydwóch cieczy na topografię obrobionych powierzchni, a uzyskane wyniki porównano z efektami obróbki na sucho. Stwierdzono, że nowa ekologiczna ciecz chłodząco-smarująca spełnia lepiej niż ciecz tradycyjna oczekiwane cechy. Topografia obrobionych powierzchni także pozwala na efektywną realizację funkcji oczekiwanych przez węzeł tribologiczny.
During exploitation motor vehicles require a number of maintenance, repair and diagnostic activities. Among all road vehicles, buses deserve special attention. These vehicles are designed to transport more than 9 people with the driver. Contemporary buses are characterized by a significant number of inseparable - adhesive joints. At the production stage the assessment of the quality of adhesive joints can be carried out using destructive and non-destructive methods. The assessment of the quality of adhesive joints of new vehicles can only be carried out using non-destructive methods. Adhesive joints of steel profile-plywood used in modern buses, is a combination difficult to test joints. Such combination can not be examined using classical control techniques. The article proposes not only the use of a surface ultrasonic wave, but also the possibility of analysis of the obtained signals in the frequency domain using the Fast Fourier Transform (FFT). The tests confirmed that within a certain range, this approach allows the assessment of the width of the adhesive path in adhesive joint.
PL
Eksploatowane pojazdy samochodowe wymagają szeregu czynności obsługowych, naprawczych i diagnostycznych. Spośród wszystkich pojazdów drogowych, na szczególną uwagę zasługują autobusy, czyli pojazdy, które są przeznaczone do przewozu więcej niż 9 osób wraz z kierowcą. Współcześnie produkowane autobusy cechują się znaczną liczbą połączeń nierozłącznych – klejowych. Na etapie produkcji, ocena jakości połączeń klejowych może być prowadzona z wykorzystaniem metod niszczących oraz nieniszczących. Ocena jakości połączeń klejowych pojazdów eksploatowanych może być prowadzona jedynie przy wykorzystaniu metod nieniszczących. Połączenie klejowe profil stalowy – sklejka, stosowane w we współczesnych autobusach, to połączenie o niskiej podatności defektoskopowe. Połączenia takiego nie można badać z wykorzystaniem klasycznych technik kontrolnych. W pracy zaproponowano nie tylko wykorzystanie powierzchniowej fali ultradźwiękowej, ale również zaproponowane przeprowadzenie analizy uzyskanych sygnałów w dziedzinie częstotliwości z wykorzystaniem szybkiej transformaty Fouriera (FFT). Przeprowadzone badania potwierdziły, że w określonym zakresie, takie podejście umożliwia ocenę szerokości ścieżki kleju w połączeniu.
Bonding technology is one of the oldest technologies of joining car body elements. Bonding steel in real industrial conditions may cause various incompatibilities in the joints area. The main ones consist in the lack of adhesion and no adhesive in the area of the joints. Currently there are destructive methods of controlling adhesive joints that require destruction of the joint. Destruction of joint generates significant costs especially when assessing joints in commercial vehicles. However assessment on vehicles being repaired or operated is not possible, because it causes total destruction of the joint. As a part of the work it was decided to check whether the ultrasound echo technique would enable locating these areas in the vehicle body in which there is no adhesives or lack of adhesion occurs - not only on prepared samples but also on the element - the door of a currently produced car vehicle. The ultrasonic measurements were verified during the destructive control of adhesive joint in the doors of a motor vehicle. The tests confirmed that the proposed measures of quality enable the location of the adhesive path between the two body shells.
PL
Technologia klejenia jest jedną z najstarszych technologii łączenia elementów karoserii pojazdów samochodowych. Klejenie stali w rzeczywistych warunkach przemysłowych może powodować różne niezgodności w obszarze połączenia. Główne z nich to deadhezja oraz brak kleju w obszarze założonego połączenia. Obecnie funkcjonują niszczące metody kontroli połączeń klejowych, które wymagają zniszczenia połączenia. Zniszczenie połączeń generuje znaczne koszty, szczególnie w przypadku oceny połączeń w pojazdach dostawczych. Nie umożliwiają one jednak oceny na pojazdach naprawianych lub eksploatowanych, ponieważ powodują całkowite zniszczenie połączenia. W ramach realizowanych prac postanowiono sprawdzić czy ultradźwiękowa technika echa umożliwi zlokalizowanie tych obszarów w karoserii, w których brakuje kleju lub nastąpiła deadhezja – nie tylko na spreparowanych próbkach, ale również na elemencie rzeczywistym – drzwiach współcześnie produkowanego pojazdu samochodowego. Wykonane prace zostały zweryfikowane w czasie kontroli niszczącej połączeń klejowych w drzwiach współczesnego pojazdu samochodowego. Przeprowadzone badania potwierdziły, że zaproponowane miary jakości umożliwiają lokalizację ścieżki kleju między dwiema blachami karoseryjnymi.
Adhesive coatings in the form of layers are widely used in the protection of machines and equipment against corrosion. The article presents the research of four prepared areas which were subject to the influence of brine in the salt spray chamber. Powder paint was applied to one of the areas, another was covered with alkyd paint, another- with paint from spray can, and one of the areas was not protected against corrosion. The samples were exposed in a salt spray chamber. Changes occurring in the layers of individual coatings were registered at predetermined time intervals which were set in accordance with the standard. In addition, coating thickness measurements were made before and after samples exposure to brine. Based on the research, it was found that the first defects of powder coated coatings appeared only after 25 hours of brine influence, in contrast to the other areas where it occurred definitely early because after only 2 hours after starting the experiment.
PL
Powłoki adhezyjne w postaci lakierów znajdują szerokie zastosowanie w ochronie maszyn i urządzeń przed korozją. W artykule przedstawiono badania czterech przygotowanych obszarów, które poddano oddziaływaniu solanki w komorze mgły solnej. Na jeden z obszarów nałożono farbę proszkową, inny został pokryty farbą alkidową, kolejny - farbą w aerozolu, a jeden z obszarów nie zabezpieczono powłoką przed korozją. Tak przygotowane próbki poddano ekspozycji w komorze mgły solnej. Zmiany pojawiające się w warstwach poszczególnych powłok rejestrowano w z góry założonych odstępach czasowych, które zostały ustalone zgodnie z normą. Dodatkowo, przed i po działaniu solanki na próbki wykonano pomiary grubości powłoki lakierniczej. Na podstawie badań stwierdzono, że pierwsze wady powłok lakierowanych proszkowo pojawiły się dopiero po 25 godzinach oddziaływania solanki, w przeciwieństwie do pozostałych obszarów, gdzie nastąpiło to zdecydowanie wcześniej, bo już po 2 godzinach.
The use of 3D printing technology allows to make simple machine parts including agricultural machinery in home conditions using FDM printers. Printing technology can be used to produce machine components that are subject to accelerated wear or variable strains that damage them. It is an alternative to parts made of plastics whose cost is significant and the availability is limited. The article presents an analysis of the quality of printed elements and the cost of their production from one of the most commonly used printing material which is ABS. The FENDT 412 Vario tractor engine cover latch assembly was analyzed. The results of the research indicate the possibility of using 3D printers for the production of agricultural machine parts in the home conditions. Elements with the required shape and strength were obtained at much lower production costs.
PL
Zastosowanie technologii druku 3D pozwala na wykonywanie prostych elementów maszyn, w tym również maszyn rolniczych w domowych warunkach, z wykorzystaniem drukarek FDM. Technologia drukowania może zostać wykorzystana do wytwarzania elementów maszyn, które ulegają przyspieszonemu zużyciu lub są narażone na zmienne naprężenia, powodujące ich uszkodzenie. Jest to alternatywa dla części wykonanych z tworzyw sztucznych, których koszt zakupu jest znaczny, a dostępność ograniczona. W artykule poddano analizie jakość wydrukowanych elementów oraz koszt ich wytworzenia z jednego z najczęściej wykorzystywanych podczas drukowania tworzyw, jakim jest ABS. Analizie poddano zespół zatrzasku pokrywy silnika ciągnika rolniczego FENDT 412 Vario. Wyniki badań wskazują na możliwość wykorzystania drukarek 3D do produkcji elementów maszyn rolniczych w warunkach gospodarstwa domowego. Uzyskano elementy o wymaganych kształtach i wytrzymałości, przy znacznie mniejszych kosztach produkcji.
The paper presents the most frequently applied multibucket excavator solutions used in brown coal surface mining. The authors have analyzed the design of the excavator bucket individual components in terms of its wear during operation and the possibility of regeneration. The main aim of the performed analyses was to determine the costs of regeneration of the excavator buckets for selected multibucket excavators. Four selected excavators have been subject to the cost analysis. The cost of regeneration was estimated based on the prices of individual components such as bucket teeth, knives, forging, face as well as labor time needed to carry out full bucket regeneration. Based on the performed calculations and the experience of the mining personnel, it has been observed that in terms of economy, regeneration of an excavator bucket is more cost effective than purchasing a new one. However, severe mine working conditions as well as random damage sometimes force a purchase of new buckets for the excavators.
PL
W artykule przedstawiono najczęściej wykorzystywane rozwiązania koparek wielonaczyniowych stosowanych w kopalniach odkrywkowych węgla brunatnego. Ponadto przeanalizowano budowę poszczególnych części czerpaka pod kątem jego zużycia podczas pracy, jak również możliwości regeneracji. Głównym celem wykonanych analiz było określenie kosztów regeneracji czerpaków, dla wybranych koparek wielonaczyniowych. Analizie kosztów poddano 4 wybrane koparki pracujące w kopalniach węgla brunatnego w Polsce. Koszty regeneracji oszacowano na podstawie cen poszczególnych części, takich jak np. zęby, noże, odkuwki, płaszcz, jak również liczby roboczogodzin niezbędnych do wykonania pełnej regeneracji jednego czerpaka. Na podstawie wykonanych obliczeń oraz doświadczeń pracowników kopalni należy stwierdzić, że pod względem ekonomicznym regeneracja czerpaków jest bardziej opłacalna niż zakup nowego. Niemniej jednak ciężkie warunki pracy w kopalni oraz losowe uszkodzenia powodują konieczność zakupu nowych czerpaków koparek wielonaczyniowych.
11
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Artykuł podejmuje kwestię nieadekwatności ustawy Prawo energetyczne, obowiązującej od 1997 roku, jako fundamentu obecnej i przyszłej regulacji energetyki. Po skrótowym przedstawieniu najważniejszych cech ustawy w pierwotnej treści, opisuję problemy ze stosowaniem i nowelizowaniem aktualnego stanu prawnego. Następnie przedstawiam argumenty, dlaczego obecne Prawo energetyczne powinno się uchylić i zastąpić nową ustawą systemową. Wreszcie zarysowuję możliwy kształt takiej ustawy, który umożliwiłby skuteczne prowadzenie polityki energetycznej oraz ochronę interesów polskich odbiorców i uczestników rynku w nowym, europejskim otoczeniu regulacyjnym.
EN
The article discusses the inadequacy of Energy law act, in force since 1997, as a foundation of current and future regulation of the energy sector. After a short presentation of key characteristics of the original statute, I describe problems with application and amendment of the current legal status. Afterwards, I present arguments on why the current Energy law should be repealed and replaced with a new systemic act. Finally, I outline a possible shape of such an act which would enable effective policy making in the field of energy, as well as safeguarding the interests of Polish energy users and market participants in the new European regulatory environment.
12
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Autor prezentuje czytelnikom spojrzenie na działalność operatorów systemów przesyłowych przez pryzmat mechanizmów rządzących polityką publiczną, w szczególności prowadzoną na poziomie Unii Europejskiej. Pierwsza część artykułu zawiera wprowadzenie do teorii polityki publicznej, opis procesu prowadzenia polityki oraz wskazanie przykładowych narzędzi stosowanych w procesie. Część druga zarysowuje aspekty polityczne funkcjonowania energetyki, łącząc teorię polityki publicznej z praktyką sektora energetycznego. W części trzeciej autor przytacza przykłady negatywnych dla operatorów systemów przesyłowych zjawisk, które da się wyjaśnić na podstawie mechanizmów polityki publicznej. Część czwarta zawiera wnioski i rekomendowane dla operatorów systemów przesyłowych podejście, które umożliwi przeciwdziałanie negatywnym zmianom w otoczeniu – zwłaszcza wiążącym się z ryzykiem regulacyjnym – wynikającym z procesu politycznego.
EN
The author presents the readers with a view on transmission systems operators’ activities from the perspective of public policy mechanisms, in particular EU policy. The first part introduces the reader to public policy theories, describes the policy process and gives examples of tools employed in the process. The second part sketches out the political aspects of energy system functioning, linking the public policy theories with energy sector practice. In the third part, the author provides examples of phenomena which are negative for transmission systems operators, but can be explained by public policy mechanisms. The fourth part concludes and provides a recommendation of approach which transmission systems operators can adopt to be able to counter negative changes in their environment – in particular those implying regulatory risk – which are products of political process.
13
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Artykuł powstał na podstawie stanowiska Polskich Sieci Elektroenergetycznych SA w sprawie najważniejszych propozycji Komisji Europejskiej zawartych w pakiecie „Czysta energia dla wszystkich Europejczyków”, opublikowanego 27 listopada 2017 r. Artykuł stanowi aktualizację ww. stanowisk w świetle prac legislacyjnych w Parlamencie Europejskim i Radzie. W opinii PSE, mimo że jednym z celów pakietu jest przygotowanie europejskiego rynku na wyzwania przyszłości, zawarte w nim rozwiązania nie pozwolą osiągnąć tego celu. Po pierwsze, strefowy model zintegrowanego europejskiego rynku nie zapewnia skutecznych sygnałów cenowych i nie odzwierciedla prawdziwych kosztów dostaw energii do odbiorców. Po drugie, rozdzielne pozyskiwanie energii i rezerwy mocy zawyża koszty pokrycia zapotrzebowania. Po trzecie, rynek dwutowarowy – złożony z rynku energii i rynku mocy – jest bardziej efektywnym narzędziem zapewnienia długoterminowego bezpieczeństwa dostaw niż zaproponowany w przepisach pakietu rynek jednotowarowy.
EN
The article is based on the position paper of Polskie Sieci Elektroenergetyczne SA on the key proposals set forth by the European Commission in the ‘Clean Energy for All Europeans’ package, published on 27 November 2017. The article updates PSE’s position in the light of legislative work in the European Parliament and the Council. In PSE’s opinion, despite the fact that one of the aims of the package is to prepare the European market for future challenges, the solutions contained in the package will not achieve this goal. First, the zonal model applied in the integrated market does not ensure effective price signals, nor reflect true costs of supplying electricity to end users. Second, separate procurement of energy and reserves boosts the cost of covering the demand. Third, a two-commodity market – consisting of energy and capacity markets – is a more efficient tool of ensuring long-term security of supply than energy-only market proposed in the package.
Powłoki adhezyjne, takie jak np. powłoki lakiernicze czy szpachlówkowe znajdują szerokie zastosowanie w budowie nowoczesnych pojazdów, szczególnie samochodowych. Dlatego istotne jest kontrolowanie ich jakości na etapie nakładania, która wpływa na trwałość połączenia w trakcie jego eksploatacji. W artykule przedstawiono wyniki badań przyczepności powłoki szpachlówkowej do podłoża stalowego z wykorzystaniem metody ultradźwiękowej. Jako miara przyczepności użyty został moduł ciśnieniowego współczynnika odbicia |r| fali podłużnej propagującej w obszarze połączenia adhezyjnego. Badania wykonano dla połączenia blacha karoseryjna - powłoka szpachlówkowa, w którym zróżnicowano przygotowanie powierzchni próbki stalowej. Najniższą wartość modułu ciśnieniowego współczynnika odbicia uzyskano dla powierzchni szlifowanej ręcznie papierem ściernym o gradacji 120, która jest zalecana przez producenta szpachlówki, a najwyższą dla papieru ściernego o oznaczeniu P1000. Wyniki wykonanych pomiarów pokazują, że możliwe jest szacowanie przyczepności powłoki adhezyjnej do podłoża stalowego na podstawie pomiarów ultradźwiękowych, a im mniejsza jest wartość modułu |r|, tym większa jest przyczepność mechaniczna powłoki do podłożą.
EN
Adhesive coatings, such as, varnish or car putty coatings are widely used in the construction of modern motor vehicles. Therefore it is important to control their quality at the manufacturing stage, which affects the durability of the connection during its exploitation. The paper presents the results of the tests of adhesion of the car putty coating to steel substrate using the ultrasonic method. As a measure of adhesion a reflection coefficient |r| was used calculated on the base of longitudinal wave propagation in the area of the adhesive joint. The tests were performed for car body sheet - car putty coating connection in which the surface preparation of the steel sample was varied. The lowest value of reflection coefficient was obtained for surface grinded manually with 120 abrasive paper, which is recommended by the car putty manufacturer. The highest value of coefficient |r| was calculated for abrasive paper marked P1000. The results of the measurements shown that it is possible to estimate the adhesion of the adhesive coating to the steel substrate based on ultrasonic measurements and the smaller the value of the module |r| the greater the mechanical adhesion of the coating to the substrate.
Połączenia zgrzewane punktowo znajdują szerokie zastosowanie w budowie karoserii nowoczesnych pojazdów samochodowych. Średnio na jednej karoserii pojazdu osobowego znajduje się około 6000 połączeń zgrzewanych punktowo. Wysokiej jakości połączenia zapewniają trwałość i sztywność całej konstrukcji nadwozia zarówno podczas jego eksploatacji, jak i sytuacji ekstremalnych, jakim jest wypadek samochodu na drodze. Dlatego istotne jest kontrolowanie jakości połączeń zgrzewanych punktowo, szczególnie z zastosowaniem metody ultradźwiękowej. W artykule zawarto wyniki badań ultradźwiękowych dla połączeń zgrzewanych wykonanych przy różnym prądzie zgrzewania. Wykorzystano głowice ultradźwiękowe o częstotliwości 20 MHz z wodną linią opóźniającą. Wyznaczono ilość ech powrotnych z obszaru połączenia oraz parametr RWS. Ponadto połączenia poddano weryfikacji badaniami niszczącymi, jakim było wykonanie próby ścinania na maszynie wytrzymałościowej oraz pomiar średnicy jądra zgrzeiny.
EN
Spot welded connections are widely used in the construction of modern car bodies. On average, there are about 6,000 spot welded connections on one car body. High-quality connections ensure durability and rigidity of the entire body structure both during its operation and extreme situations such as the car accident on the road. Therefore, it is important to control the quality of spot welded connections, especially with the use of the ultrasonic method. The article contains the results of ultrasonic tests for welded connections made at different welding currents. Ultrasound transducer with a water delay line and frequency of 20 MHz were used. The number of echoes from the connection area and the RWS parameter were determined. In addition, the connections were verified by destructive tests, which was the execution of a shear test on a strength machine and measurement of the diameter of the weld core.
W publikacji przedstawiono zastosowanie, wady i zalety połączeń adhezyjnych, stosowanych w budowie pojazdów samochodowych. Szczególną uwagę skoncentrowano na badaniu połączeń wykorzystujących taśmy dwustronne, które są stosowane w budowie autobusów oraz pojazdów szynowych (np. w konstrukcji drzwi). Przedstawiono wyniki badań pilotażowych taśmy 3M wykorzystanej do łączenia blach stalowych i aluminiowych o grubościach poniżej 2 mm. Wykorzystano różne miary ultradźwiękowe umożliwiające ocenę połączeń oraz wyniki uzyskane podczas badań dla różnych miar. Badania prowadzono z wykorzystaniem klasycznego defektoskopu ultradźwiękowego Krautkramer USM35XS oraz głowicy ultradźwiękowej o częstotliwości 20MHz w wodną linią opóźniającą. Przeprowadzone prace potwierdziły, że metoda ultradźwiękowa umożliwia nieniszczącą lokalizację połącznia adhezyjnego taśma – blacha stalowa oraz aluminiowa i może być wykorzystywana w rzeczywistych warunkach produkcyjnych.
EN
The publication presents the application, advantages and disadvantages of adhesive joints used in the construction of motor vehicles. Particular attention was focused on the study of connections with double-sided tapes, which are used in the construction of buses and rail vehicles (e.g. in door construction). The results of tests of 3M tape used for joining steel and aluminum sheets with thicknesses below 2 mm are presented. Various ultrasound measures were used to assess the connections. The research was carried out using the Krautkramer USM35XS ultrasonic flaw detector and a 20MHz ultrasonic transducer with the water delay line. The work confirmed that the ultrasound method allows the assessment of the quality of the adhesive joint tape - steel and aluminum sheet and can be used in real production conditions.
This paper presents results of tribological tests performed under lubricated friction conditions using a T-01M analyser. The lubricant was biodegradable cutting fluid containing a special-purpose additive – zinc aspartate. The discs for the ball-on-disc configuration were made of HS6-5-2C steel. The study involved testing coated and uncoated steel specimens. The a-C:H and TiAlN coatings were produced using physical vapour deposition (PVD). The structure of the coatings was analysed before and after the tribological tests with a JSM-7100F scanning electron microscope. The coating hardness was measured using a CSM Instruments nano-hardness tester (NHT). The coating surface texture of the coated and uncoated discs was determined by means of a Talysurf CCI Lite profilometer. The thin boundary films that formed in the friction area prevented the surfaces from coming into direct contact. The films improved the motion resistance and provided anticorrosive protection during the tests. The biodegradable cutting fluid used in the study had no negative effect on the environment.
PL
W artykule zestawiono wyniki badań tribologicznych wykonane na testerze T-01M w warunkach tarcia ze smarowaniem biodegradowalną cieczą chłodząco-smarującą zawierającą dodatek uszlachetniający – asparginian cynku. Tarcze były wykonane ze stali HS6-5-2C bez i z naniesioną powłoką a-C:H oraz TiAlN techniką fizycznego osadzania z fazy gazowej PVD. Obserwacje struktury powłok przed testem tribologicznym wykonano mikroskopem skaningowym SEM JSM-7100F. Twardość powłok przed testem tribologicznym zmierzono za pomocą nanotwardościomierza NHT CSM Instrument. Natomiast analizę struktury geometrycznej powierzchni tarcz bez powłoki i z powłokami przed oraz po testach tribologicznych wykonano profilometrem optycznym Talysurf CCI Lite. W miejscu tarcia powstały warstwy graniczne, które zabezpieczyły przed bezpośrednim kontaktem powierzchni współpracujących tarciowo. Warstwy te przyczyniły się do zmniejszenia oporów ruchu oraz zapewniły ochronę antykorozyjną w czasie prowadzenia testów. Ponadto użyta do badań ciecz chodząco-smarująca jest biodegradowalna i nie wykazała negatywnego wpływu na środowisko.
This article compares the test results concerning the wear of cutting tools after face turning under dry friction conditions and lubricated friction conditions with biodegradable cutting fluid or mineral-oil based emulsion. The turning was performed using a CTX 310 ECO machine tool. The wear of the cutting tools was measured by means of stereo zoom microscopy (SX80), while the elements were identified through scanning electron microscopy (JSM 7100F). The tribological tests were conducted for a ball-on-disc configuration in sliding contact using a T-01M tribometer. The surface textures of the face turned specimens were measured with a Talysurf CCI Lite optical profiler. The study also involved determining the foaming tendency and corrosive effects of both cutting fluids. The use of the biodegradable cutting fluid with low foaming tendency resulted in lower wear and higher corrosion resistance of the tool.
PL
W artykule przedstawiono wyniki badań zużycia narzędzi skrawających po procesie toczenia czołowego w warunkach tarcia technicznie suchego, ze smarowaniem biodegradowalną cieczą obróbkową oraz emulsją opartą na oleju mineralnym. Badania wykonano na tokarce CTX 310 ECO. Po obróbce zmierzono zużycie narzędzi za pomocą stereoskopowego mikroskopu inspekcyjnego SX80, a identyfikację pierwiastków przeprowadzono z użyciem skaningowego mikroskopu elektronowego JSM 7100F. Testy tribologiczne wykonano na urządzeniu T-01M. Pomiary struktury geometrycznej powierzchni elementów toczonych czołowo wykonano profilometrem optycznym Talysurf CCI Lite. Dodatkowo przeprowadzono badania pienienia i korozji cieczy obróbkowych. Zastosowane w badaniach biodegradowalne chłodziwo wpłynęło na zmniejszenie wybranych wskaźników opisujących zużycie narzędzia, a także zapewniło lepsze właściwości przeciwkorozyjne oraz przeciwpienne.
19
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Skuteczność procesu hamowania w pojazdach szynowych w dużej mierze zależy od doboru elementów pary ciernej tarcza hamulcowa – okładzina cierna. Niestabilna praca układu hamulcowego jest spowodowana zmianami w przebiegu współczynnika tarcia, w szczególności jego obniżenia w procesie hamowania. Celem artykułu jest przedstawienie możliwości zastosowania kamery termowizyjnej w ocenie stanu pary ciernej hamulca tarczowego. W artykule zwrócono uwagę na trzy aspekty oceny stanu. Pierwszy związany z identyfikacją mikropęknięć na powierzchni tarczy. Drugi aspekt związany z rozkładem nacisków na tarczy hamulcowej oraz ostatni związany rozkładem temperatury na powierzchni okładzin ciernych.
EN
The reliability of the operation of the braking system of the rail vehicle depends to a large extent on the cooperation of the brake components forming a pair of friction e.g. brake disc-friction pad. Work instability arises by the occurrence of instantaneous changes to the coefficient of friction, which affects the lower efficiency of the braking process. The purpose of the article is to present the possibility of using thermal imaging cameras in the assessment of a friction gear disc brakes. The article highlighted three aspects of the state assessment. The first, associated with the identification of microcracks on the surface of the disk. The second aspect that is associated with the pressure distribution on the brake disc and the last associated temperature distribution on the surface of the friction pads.
20
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W referacie zaprezentowano zastosowania metod badań nieniszczących w obszarze produkcji i eksploatacji pojazdów samochodowych. Skupiono się na badaniu połączeń zgrzewanych, ocenie jakości połączeń klejonych na karoserii pojazdu, monitorowaniu kinetyki tworzenia i degradacji połączenia szpachlówki ze stalowym podłożem oraz na ocenie grubości powłoki lakierniczej pojazdu. Przedstawione zagadnienia wsparto wybranymi wynikami badań własnych autorów.
EN
In the paper some use of non-destructive testing methods in the area of production and operation of motor vehicles are presented. The focus is on the study of welded joints, on assessment of the quality of glued joints on the vehicle body, on monitoring the kinetics of formation and degradation of bonds of car putty and steel substrate, and on evaluation the thickness of the lacquer coating on the vehicle. The issues were supported by selected results of the authors’ own investigations.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.