Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Schody stereotomiczne. Idea "rysu" stereotomicznego a rzuty prostokątne w metodzie Monge'a

Mycak O.

Architectus

|

2005

|

Nr 1-2(17-18)

111--126

PL

Wiedza pokoleń mistrzów murarskich, inżynierów i architektów składa się na proces powstawania metody rzutów ortogonalnych stosowanych w celu graficznego wyobrażenia elementów budowli. Niezmiernie ważnym ich elementem są schody. Mniej zwracając uwagę na ich symboliczne znaczenia i funkcjonalne aspekty budowy, baczniej przyjrzymy się pewnym charakterystycznym typom ich konstrukcji, których rysunki i opisy pojawiają się w traktatach stereotomicznych, zawierających techniczne wskazówki tyczące zasad ich wykonania. W roku 1567 Philibert de l'Orme (1514-1570) ujawnił - po raz pierwszy publicznie - w swoim traktacie [1] dawną l'art du trait ("sztuke rysu"), [vide: 7]. Sposób, w jaki objaśnił swoje przedstawienia rysunkowe pozostawił wiele niejasności, ale to właśnie on uznał potrzebę pogrupowania "rysów" w sześć rodzajów, zależnie od rodzaju przedstawianych konstrukcji, wśród których schodom poświęcił wiele uwagi. Sposoby przedstawiania schodów i innych części budowli, stosowane w XVI w. przez takich jak Philibert de l'Orme praktyków, różniły się znacznie od metod postulowanych w XVIII w. przez inżynierów, którzy jak Amédée-Francois Frézier chcieli ustalić teoretyczne reguły tej sztuki. Choć rozmaicie pojmowano rolę, jaką powinna odgrywać w pracy budowniczego teoria bądź praktyka, to jednak od dawna podkreślano potrzebę oparcia tej wiedzy na solidnym fundamencie znajomości reguł geometrii. Skłania to na koniec do bardziej ogólnej refleksji. Wydaje się, że także dzisiaj dla każdego architekta i inżyniera ważne powinno być dążenie do uzyskania w żądanej skali i stopniu dokładności takiej wyrazistości rysunku, aby zapewnić czytelność związku między częścią a całością oraz nie komplikować odbioru i zrozumienia całości przedstawianego dzieła. Dlatego obecnie - gdy komputery umożliwiają zwielokrotnianie zawartych na rysunku informacji z bajeczną wprost łatwością - należy pamiętać, że dobry rysunek architektoniczny wciąż pozostaje w istocie takim samym dziełem, za jakie uważał je w 1642 r. Mathurin Jousse -prawdziwym "sekretem architektury".

EN

The idea of stereotomie "draft" stairs and rectangular projections in the method of Monge The process of coming into existence of the method of orthogonal projections used with the aim of graphic representation of building elements is composed of the knowledge of generations of master masons, engineers and architects. Stairs are a very important element. Here, leaving out the symbolic and functional meaning, the author considers graphic representations of such chosen types of their constructions which appear in stéréotomie treaties containing technical instructions referring to rules of their realization. To be concise the author calls them stéréotomie stairs. In treaties of Philibert de l'Orme and Amédée-François Fréziere, amongst others, occur "drafts" of vaults creating the construction of spiral stairs known as vis St Gilles carrée and vis St Gilles ronde. Although Gaspard Monge omitted them in his Géométrie Desciptrive, his pupil Jean Pierre Nicolas Hachette took the trouble to present them in his treaty according to the principles of geometry. Continuing, in a certain sense, the disbelief of Jean Jacques Rousseau in only beneficent results of development, the author attempts to answer the question: did the use of descriptive geometry with the aim of showing the construction of stereotomie stairs cause that their graphic representations became clearer and more intelligible?

2

O potrzebie obecności historii geometrii w podręcznikach akademickich

Mycak O.

Architectus

|

2004

|

Nr 1(15)

75--81

PL

Dlaczego wiedza o przeszłości geometrii powinna zająć należne jej miejsce w podręcznikach akademickich, zwłaszcza w tych, przeznaczonych dla studentów wydziałów architektury szkół politechnicznych? Zanim spróbujemy odpowiedzieć na tak postawione pytanie, aby dobitniej wyrazić przekonanie, jakie powoduje autorem niniejszego tekstu, dokonajmy na początek pewnej konfabulacji1. W tym celu wyobraźmy sobie, że jesteśmy w takim muzeum, gdzie zgromadzono ogromny zbiór dzieł sztuki i techniki, ze szczególnie nas interesującą, bardzo obszerną kolekcją zegarów. Po kilku godzinach, znużeni zwiedzaniem, przestajemy już reagować na urodę ich kształtów i rozmaitość konstrukcji. Wtedy niespodzianie zjawia się przewodnik i informuje nas, że skromny, srebrny zegarek, na jaki spoglądamy, należał do Napoleona, dodając po chwili: - To . właśnie ten zegarek spoczywał w kieszeni cesarza 18 czerwca 1815 r., w czasie pamiętnej bitwy pod Waterloo, kiedy on sam, jeszcze pełen nadziei, spoglądał na wschód, oczekując wsparcia korpusu marszałka Grouchy'ego.

EN

According to the author the knowledge of the history of achievements which create the real roots of descriptive geometry is essential to future architects and engineers. However, there is lack of a wide popularization of this knowledge and difficulty of access to publications referring to such problems. The presence of the history of stereotomy in textbooks used in studying descriptive geometry, compiled from the point of view of academic didactics, is absolutely indispensable. At present it is possible to find chapters devoted to the history of evolution of descriptive geometry only exceptionally in textbooks of this branch of knowledge. This leads to a false conviction in view of which descriptive geometry appears purely as a creation of the exceptional imagination of Gaspard Monge, to students of many Polish technical universities. In this manner, deprived of the humanistic mental equipment of its fascinating past, descriptive geometry is perceived only as a difficult and arduous learning of "lines". Due to the above, the geometric output of ancient Egypt, Mesopotamia, Greece and Rome escapes the students of many Polish technical schools. Furthermore, the geometric drawing skill of mediaeval builders remains a great unknown to them. It is not easy for them to acquaint themselves with geometric conceptions of the creators of the Italian Renaissance and those who like Albrecht Durer or Philibert de l'Orme propagated ideas of the Renaissance in northern Europe, transforming them creatively in their own works. The output of the French stereo-tomists remains'^completely unknown. They know clothing of the disaster of the universal method of the "outline" of master Gérard Désar-gues and the dramatic end of his faithful pupil Abraham Bosse. They are unable to learn the extraordinary achievements of Amédée--François Frézier, an engineer, soldier and sailor and at the same time the most excellent of stereotomists. That is why the knowledge of the historical stéréotomie origin of the descriptive geometry method named after Gaspard Monge should find its proper place in academic textbooks used in studying descriptive geometry and in elaborations on the history of architecture.

3

Philibert de l'Orme (1514-1570). Prekursor rozpowszechniania rysunkowych technik stereotomii w praktyce architektonicznej

Mycak O.

Architectus

|

2002

|

Nr 1(11)

61--79

PL

Średniowiecze zahamowało rozwój geometrii1 i rozpowszechnianie jej znajomości wtedy, kiedy umiejętności budowlane mistrzów XII i XIII wieku osiągnęły szczególnie wysoki poziom, wraz z zastąpieniem pełnych sklepień kamiennych przez konstrukcje oparte na żebrach kamiennych, rozmieszczonych w niezwykle dekoracyjnych, efektownych, i czasem bardzo skomplikowanych układach kompozycyjnych. Wzajemne przenikania takich sklepień, będące często krzywymi o podwójnej krzywiźnie, jakich nie można było wykreślać i rozwijać na powierzchniach płaskich, nieskończenie wzmogły trudność wykonania. Sprawiło to, że sztuka wykonania zwornika złożonego sklepienia, przekrywającego czasami nieregularny plan budowli, zwłaszcza zwornika zwanego le clef pendant (zwornik wiszący [stalaktytowy]), była ówczesnym szczytem techniki. Dlatego zworniki, traktowane szczególnie, często jak bogato zdobione arcydzieła2, były niepodważalnym dowodem kunsztu wykonawcy, jego doświadczenia i wiedzy. Nie powinno zatem dziwić, że także w późniejszych wiekach wiedza ta była traktowanajak nauka tajemna, zazdrośnie strzeżona przed rozpowszechnianiem przez murarzy i kamieniarzy zrzeszonych w stowarzyszeniach znanych we Francji pod nazwą Cotterie, których celem było konsekwentne utrzymanie sekretów tej sztuki jedynie w gronie członków organizacj i. Profesor Tadeusz Broniewski podaje inną nazwę "loża" na określenie zespołu pracowników, złożonego z mistrza, starszyzny i robotników, zobowiązanych przysięgą do zachowania tajemnicy, zwłaszcza wszelkich doświadczalnie uzyskanych wiadomości dotyczących statyki budowli5. Także stosowane nazewnictwo tworzyło ściśle hermetyczny język murarzy i kamieniarzy, posługujących się określeniami zwyczajowo ustalonej terminologii wykonawczej.

EN

The Middle Ages impeded the development of geometry and the spreading of its knowledge, when building skills of the masters of the 12* and 13* century achieved a particularly high level. Full stone vaults began to be replaced with constructions supported by stone ribs erected in extremely decorative, effective and sometimes very complicated compositional arrangements. Intersections of vaults such as these, often being curves with a double curvature, which were impossible to draught and unfold on flat surfaces, infinitely increased the difficulty of realization. The craft of producing a keystone for the complex vaulting, sometimes covering an irregular plan of the building, especially le clef pendant (pendant [stalactitic] keystone), was a contemporary triumph of technique. Keystones, treated in a special way, often as richly decorated masterpieces, were an undeniable proof of the executor's masterly skill, his experience and knowledge. In the after ages, that knowledge was treated as a secret art, jealously guarded from general propagation, by masons and stone-cutters who were members of unions, each one called a Cotterie, whose aim was a consequent keeping of the secrets of that craft only among the members of the given union. The onomatology used, created a strictly hermetic language of masons and stone-cutters who made use of customary executive terminology. The whole complex of skills creating the art of projecting, tracing, executing and connecting stone units of buildings was, in France, called I'art du trait de la coupe despierres (the art of drawing stone mouldings) or stéréotomie. The treatise: Le premier tome de l'Architecture de Philibert de l'Orme conseiller et aumosnier ordinaire du Roy, & Abbé de S. Serge lez Angers (The first volume of Architecture by Philibert de l'Orme the advisor and adjutant almoner of the King, & Abbot of St. Sarge [monastery] in Angers), is the first known publication where, besides the descriptions, a certain part of contemporarily used drawing methods of recording the shapes of building elements, was inserted. By presenting the drawings of vaults and stairs together with the explanations, the author also took upon himself the responsibility for their propagation. In the enclosed world of builders and stonecutters, obligated to a verbal transfer of the arcanium magisterium (the master's arcana), the secrets of architecture, this was an unprecedented fact. Philibert de l'Orme , a great architect, practician and theortician, working almost exclusively for the needs of the king of France, Henry II, wrote in his work: "I will add, that [among] things described [none] give as much joy, pleasure and instructions to derive profitable benefits from them, as those which are experienced personally, just as it is with the geometrical drawings that I am proposing to you, never [before now] having heard it being written about, [also] by former or present Architects." His treatise remained an important starting point for later continua-tors in the development of methods and techniques of drawn presentations of buildings.

4

Wodna refleksja

Mycak O.

Architektura Krajobrazu

|

2001

|

nr 2-3

81-84

EN

The author explains how to employ the effects of reflection on water surface in accordance with optical laws. In recent years the fashion for fitting gardens with ponds, pools and puddles of various shape and size has stimulated a growing market for related services and equipment. In addition to technical information, potential clients need some information on how to lay out a pond or pool in their garden in order to use the reflected image created on water surface to the best aesthetic effect.

5

Amadée François Frezier (1682 - 1773) jako prekursor zastosowania geometrii wykreślnej w praktyce inżynierskiej - zarys biografii

Mycak O.

Materiały Seminarium Geometrii i Grafiki Inżynierskiej

|

1999

|

z. 8

32--37

EN

The name of Amadée François Frezier, French engineer, soldier and sailor, undoubtedly has been forgotten throughout passing centuries. If only he is mentioned today it is due to his sea expeditions. He was active in the decades of Luis XIV and Luis XV reign. He was a typical Renaissance individual gifted with lots of talents and abilities. His credits for development of descriptive geometry and its engineering application are hardly ever mentioned. His fundamental work entitled „La théorie et la practique de la coupe des pierres et des bois pour la construction des voûtes et autres parties des bâtiments civils & militaires, ou Traité de stereotomie a l’usage de l’architecture” was edited in 3 volumes subsequently in 1737, 1738, and 1739. In the foreword to this manual the author stresses that inevitably engineering practice should firmly base on deep knowledge of geometrical constructions. To support his opinion he introduces theory of solids intersections and its application into architectural design and construction of vaults. It is probable that Gaspard Monge (1746 - 1818) who taught descriptive geometry at Military Academy in Mezieres (1789 - 1794) and next at École Polytechnique in Paris (1794 - 1809) must have known Frezier’s works before publishing his famous „La Géométrie Descriptive”.