Bilansowanie układów wodnych kopalń jest istotnym elementem działań podejmowanych przez służby geologiczne kopalń. Bilanse takie są zazwyczaj bardzo trudne do wykonania metodami bezpośrednich pomiarów przepływów wód dopływających do układów wodnych kopalń. Dlatego często używane są metody pośrednie, obliczeniowe, oparte o modele matematyczno-fizyczne układów wodnych. Obliczenia takie są najczęściej wykonywane przy pomocy oprogramowania komputerowego, z wykorzystaniem wartości pomiarowych parametrów chemicznych i fizycznych typów wód zidentyfikowanych w obszarach wyrobisk kopalni. Jednym z takich programów jest KYBL, który został stworzony jako program dedykowany do bilansowania dowolnych układów wodnych w oparciu o dane opisujące składy wód tych układów. W ciągu ostatnich 15 lat oprogramowanie to zostało użyte do bilansowania wielu układów wodnych, głównie były to układy kopalń odkrywkowych oraz głębinowych. W przedstawionym opracowaniu podjęto próbę oceny jakości bilansów wykonywanych przy użyciu tego oprogramowania w zależności od typów badanych układów wód.
EN
Balancing water systems of mines is an important element of activities undertaken by geological services of mines. Such balances are usually very difficult to carry out by means of direct measurements of water flowing into mine water systems. Therefore, indirect, computational methods based on mathematical and physical models of water systems are often used. Such calculations are most often performed with the help of computer software, using measured values of chemical and physical parameters of water types identified in mine workings areas. One such program is KYBL, which was developed as a dedicated program to balance any water system based on data describing the water compositions of those systems. Over the past 15 years, this software has been used to balance many water systems, mostly open pit and deep mine systems. The presented study attempts to evaluate the quality of balances performed using this software depending on the types of water systems studied.
The geochemistry of sedimentary rocks is increasingly being used in palaeoenvironmental studies, in the identification of marine versus continental stratigraphy and in chemostratigraphic correlation. The selection of an appropriate research methodology, particularly in terms of sample digestion, can have a significant impact on the accuracy of the results obtained. Depending on the type of rock being studied and the aim of the analysis, a suitable mixture of acids should be used. The most commonly used sample digestion methods are based on a mixture of four acids (multi-acid), aqua regia and inverse aqua regia. As opposed to multi-acid whole-rock digestion, the use of aqua regia and inverse aqua regia result in only the partial digestion of sedimentary rocks. Geochemical analyses using these two different methods were carried out on Carboniferous sedimentary rocks from the Lublin Coal Basin from Poland. The elemental concentrations obtained showed essentially different results for some of the elements. A comparison of the elemental concentrations allowed the distinction of three groups of elements: - those that showed small differences between the results from the preparation methods (Co, Mn, Bi, Cu, Zn and Fe), - those where the elemental concentrations were 20–50% lower using aqua regia digestion (i.e. Ni, P, Pb, Mg, Cd, Th, Mo, Sr), - elemental concentrations that were significantly lower (by up to 80%) following aqua regia digestion (U, Cr, Ba, Na, V, Al, Rb, K, Zr).
PL
Badania geochemiczne skał osadowych są coraz częściej wykorzystywane do badań paleośrodowiskowych, identyfikacji horyzontów morskich oraz chemokorelacji. Dobór odpowiedniej metodyki badawczej, w szczególności metod roztwarzania próbek, ma znaczący wpływ na uzyskiwane wyniki. W zależności od rodzaju skał i celu badań stosuje się, do roztwarzania próbek, odpowiednią mieszaninę kwasów. Najczęściej stosowane metody roztwarzania próbek oparte są na mieszaninie czterech kwasów, wodzie królewskiej i odwróconej wodzie królewskiej. Mieszanina czterech kwasów służy do uzyskania pełnej mineralizacji skały, natomiast woda królewska i odwrócona woda królewska są stosowane do częściowego roztwarzania skał osadowych. Analizy geochemiczne przy użyciu dwóch różnych metod roztwarzania próbek przeprowadzono dla osadów karbonu z Lubelskiego Zagłębia Węglowego (Polska). Koncentracje pierwiastków uzyskane przy użyciu dwóch różnych metod roztwarzania (mieszanina czterech kwasów oraz woda królewska) wykazały w niektórych przypadkach zasadniczo różne wartości. Porównanie wyników badań koncentracji pierwiastków uzyskanych za pomocą tych metod pozwala wyróżnić trzy grupy: - pierwiastki, dla których wyniki wykazują małe różnice (Co, Mn, Bi, Cu, Zn i Fe), - pierwiastki, dla których wyniki uzyskane po roztwarzaniu w wodzie królewskiej są niższe o 20–50% (m.in. Ni, P, Pb, Mg, Cd, Th, Mo, Sr), - pierwiastki, dla których wyniki uzyskane po roztwarzaniu w wodzie królewskiej są znacznie niższe (U, Cr, Ba, Na, V, Al, Rb, K, Zr).
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.