Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Geomorfologia a mokradła jako problem naukowy

Okruszko H., Dembek W., Oświecimska-Piasko Z.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2001

|

T. 1, z. spec. (3)

17--21

PL

W artykule przedstawiono rolę, jaką w wiedzy o mokradłach odgrywa nauka określana jako geomorfologia, której przedmiotem jest rzeźba powierzchni Ziemi. Rzeźba jest tym elementem środowiska przyrodniczego, który decyduje o umiejscowieniu mokradeł, sposobie ich zasilania i warunkach odpływu wody, stanowiąc podstawę zróżnicowania klasyfikacji mokradeł. W pracy podkreślono znaczenie wymiany informacji między przedstawicielami obu dziedzin, posiadających dorobek o znaczeniu międzynarodowym.

EN

In the paper it was shown what role geomorphology, whose scientific subject is the sculpture of the Earth’s surface, plays in the wetland sciences. Relief is the environmental component which conditions the wetlands habitat and together with geological structure determines what type of alimentation dominates (precipitation, surface or ground water). This dependence is well illustrated in a wetlands classification work at IMUZ by OKRUSZKO [1992], in which wetlands are classified according to their type of hydrological supply (THZ). Wetlands belonging to a specified type of hydrological supply does not decide about it specifically. The relief condition is not the only kind of alimentation, but also impacts the condition of runoff. If we notice that the functioning of wetlands depends mainly on the hydrological conditions and these are connected with the relief, then we can come to the conclusion that the strategy of protecting wetlands’ natural values should not be separate from geomorphology because it can mean losing perspective of the simple cause – effect dependence which controls the natural environment. In this paper the importance of communication between representatives of both these scientific fields was also presented.

2

System of fen-peat soils description used in Poland

Okruszko H.

Journal of Water and Land Development

|

1998

|

no. 2

63-73

EN

Poland is located in the zone of low-moor mires e.g. fens. Soils originating from fen-peat are labile in their properties, as a result of the susceptibility of their rich in amorphous humus organic matter to transformation. In description of the fen-peat soil the following factors are taken into consideration: soil process, type of peat in the soil profile according to the degree of decomposition, organisation of types of peat layers in forming soil profile 1.3 m deep. The information from three diagnostic layers of soil profile are coded to form record describing soil type. The coded notation gives a full description of the type of fen-peat soils facilitating the interpretation of properties, usefulness for agriculture as well as measures of protection.

PL

Na terenie Europy zaznaczona jest wyraźnie strefowość w rozmieszczeniu mokradeł, w tym torfowisk, powiązana z warunkami klimatycznymi. Polska znajduje się w strefie dominacji torfowisk niskich. Gleby powstające z torfów niskich charakteryzują się dużą podatnością na przeobrażenia zachodzące w nich po odwodnieniu torfowiska. Jest to związane z eutroficznym ich charakterem oraz dużą zawartością amorficznego humusu. Przeobrażenia zachodzące w odwodnionych glebach traktuje się jako proces glebowy nazywany murszowym. Uwzględnianie procesu murszowego jest istotnym elementem klasyfikacji gleb powstających z torfów niskich. Klasyfikacja ta oparta jest na charakterystyce trzech warstw diagnostycznych w profilu glebowym, bazującej na stopniu zaawansowania procesu murszenia oraz stopniu rozkładu torfu, podaną w formie kodowej. Zakodowane informacje umożliwiają parametryzacją właściwości glebowych oraz oparte na tych parametrach projektowanie odpowiednich sposobów użytkowania gleb, a szczególnie regulowania w nich warunków wodnych. Ze względu na dużą ilość jednostek glebowych, wyodrębnionych na podstawie zróżnicowań występujących w profilu glebowym, wprowadzono ich łączenie w grupy o zbliżonych właściwościach, określane jako prognostyczne kompleksy wilgotnościowo-glebowe (PKWG) Wyróżnia się pięć PKWG reprezentujących gleby wytworzone z torfów niskich o właściwościach zbliżonych z punktu widzenia sposobu prowadzenia gospodarki wodnej, zarówno przy rolniczym ich użytkowaniu jak też ochronie przed degradacją.

3

Preconditions for the nitrogen transformations in organogenic soils as related to water eutrophication

Okruszko H.

Journal of Water and Land Development

|

1998

|

no. 2

75-84

EN

Organogenic soils transformed by moorsh-forming process, occurring in these soils after their drainge, have been classified according to the organic matter content into three types. Different organic matter content is reflected in porosity and, consequently, in the air content in the soil. There is a relationship in organic soils between nitrification (a potential source of water eutrophication) and soil porosity.

PL

W glebach organogenicznych objętych procesem murszenia występuje związek między wielkością nitryfikacji stanowiącej potencjalne źródło eutrofizacji wód a porowatością gleb określającą ich stan napowietrzenia skorelowany z wielkością nitryfikacji. Szczególnie podatne na nitryfikację są odznaczające się dużą porowatością gleby torfowo-murszowe, w których optymalna dla tego procesu zawartość powietrza występuje już przy wysokiej wilgotności rzędu 65-70 % objętości. Gleby murszowate i murszaste, o mniejszej porowatości, osiągają stan napowietrzenia stymulujący nitryfikację w wilgotności bliskiej dolnej granicy wody łatwo dostępnej dla roślin (pF 2,7) czyli w warunkach uwilgotnienia mniej intensywnego z punktu widzenia rozwoju roślin. Gleby torfowo-murszowe z utworów silnie zamulonych oraz mineralno-murszowe charakteryzują się warunkami pośrednimi w porównaniu z glebami omówionych grup skrajnych. Utrzymywanie w glebach murszowatych i murszastych, a także w pewnym stopniu mineralno-murszowych stanu uwilgotnienia optymalnego dla rozwoju roślin ogranicza ich napowietrzenie, a tym samym nitryfikację i w efekcie przeciwdziała potencjalnej eutrofizacji wód przez azotany. Optymalne dla rozwoju traw uwilgotnienie gleb torfowo-murszowych intensyfikuje mineralizację jak również nitryfikację i może przyczynić się do eutrofizacji wód. Zapobiegać temu zjawisku może ograniczanie porowatości gleb (przez ich wałowanie) oraz zwiększone pobieranie azotanów przez intensyfikowany odpowiednimi zabiegami pratotechnicznymi rozwój runi łąkowej. Utrzymywanie w glebach murszowych użytkowanych rolniczo wysokiego uwilgotnienia, zbliżonego do tego jakie występuje w nich przy zawartości powietrza około 10% obj., jest warunkiem niezbędnym w warunkach racjonalnego z gospodarczego i sozologicznego punktu widzenia ich użytkowania.