Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Analiza wielokryterialna w badaniach nad bezpieczeństwem

Prońko J., Wojtasiak B.

Zeszyty Naukowe SGSP / Szkoła Główna Służby Pożarniczej

|

2018

|

Nr 66 (tom 2) (2)

123--143

PL

Celem artykułu jest prezentacja metodyki oceny poziomu bezpieczeństwa wykorzystującej analizę wielokryterialną. Analiza wielokryterialna kojarzona jest najczęściej z problematyką podejmowania decyzji, która powinna optymalizować więcej niż jedną funkcję celu. Jednoznaczne rozwiązanie takich problemów jest niemożliwe, ponieważ decyzja optymalna dla jednego z celów nie jest jednocześnie decyzją optymalną dla pozostałych. Udowodnił to już włoski ekonomista i socjolog V. Pareto, wprowadzając pojęcie zbioru decyzji niezdominowanych. Jest to zbiór decyzji, z których każda jest lepsza od pozostałych pod względem jednego z kryteriów wyboru. Istnieje wiele metod rozwiązywania takich problemów. Sprowadzają się one do sposobu połączenia wszystkich kryteriów wyboru w jedno metakryterium. To połączenie może odbywać się na drodze matematycznej lub heurystycznej. Do drugiej grupy należy metoda Analytic Hierarchy Process (AHP) zaliczana do amerykańskiej szkoły wielokryterialnego podejmowania decyzji (ang. multiple-criteria decision-making – MCDM). Podobną metodą jest analiza morfologiczna opracowana przez F. Zwicky’ego – uznawana za jedną z ważniejszych metod stymulujących twórcze myślenie. W metodzie tej tworzy się rozwiązania oparte na łączeniu wielu parametrów charakteryzujących dany problem. Prowadzi to często do odkrycia nietypowych zestawień stymulujących twórcze myślenie badacza. Metodę tę często wykorzystuje się w różnych konfiguracjach, do tworzenia nowych produktów zarówno w sferze materialnej, jak i intelektualnej. Poczucie bezpieczeństwa jest zawsze wieloaspektowe, dlatego też jego pomiar powinien być wielokryterialny. Problemem pozostaje jednak ocena poziomu bezpieczeństwa, którą należy sprowadzić do jednego metakryterium. Bo tylko wówczas możemy porównywać ze sobą różne rozwiązania tego samego problemu pod kątem ryzyka. W badaniach zastosowano podejście teoretyczne, skupiając się przede wszystkim na sformułowaniu definicji bezpieczeństwa przydatnej w kontekście analizy wielokryterialnej oraz przedstawiono wybrane rozwiązania stosowane w ocenie poziomu bezpieczeństwa. Analiza wielokryterialna poziomu bezpieczeństwa może również służyć odkrywaniu prawdziwych przyczyn zagrożeń. Często prosta, jednokryterialna analiza prowadzi do niewłaściwych wniosków zarówno co do poziomu bezpieczeństwa, jak i przyczyn jego zagrożeń.

EN

The aim of the article is to present the methodology for assessing the level of security using multicriterial analysis. Multicriterial analysis is mostly associated with the decision-making issues which should optimize more than one objective function. Unequivocal solution of such problems is impossible because optimal decision for one of the objectives is not optimal for the remaining at the same time. An Italian economist and sociologist, Vilfredo Pareto, already proved it by introducing the concept of a set of non-dominated decisions. It is a set of decisions, each of which is better than the others in terms of one of the selection criteria. There are a lot of methods of solving such problems. They boil down to the way of connecting all the selection criteria in one metacriterion. This connection can be carried out in a mathematical or heuristic way. The second method is the Analytic Hierarchy Process (AHP), which is included in the American school of Multi-Criteria decision making (MCDM). The similar method is a morphological analysis developed by Fritz Zwicky, which was considered as one of the most important methods stimulating creative thinking. This method is used to create solutions based on a combination of many parameters characterizing the problem. This often leads to the discovery of the unusual combinations that stimulate creative thinking of the researcher. This method is often used in a variety of configurations to create the new products, both in the material and intellectual sphere. Sense of security is always multifaceted; therefore, its measurement should be multicriterial. Because only then we can compare different solutions to the same problem, in terms of risk. Theoretical framework was used in the research focus primarily on the wording of the definition of security useful in the multicriterial analysis and several solutions applied in assessing the level of security are presented. Multicriterial analysis of the safety level may also be used for discovering the real causes of threats. Simple, single-criterion analysis leads to incorrect conclusions, both in relation to the level of safety and the causes of threats.

2

Wstęp do teorii bezpieczeństwa

Prońko J., Wojtasiak B.

Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza

|

2018

|

Vol. 49, iss. 1

34--48

PL

Cel: Sformułowanie definicji bezpieczeństwa w ujęciu psychologii i socjologii humanistycznej. Wprowadzenie: Socjologia i psychologia humanistyczna to nurty stojące w opozycji do pozytywizmu w nauce, głoszące, iż nauki o człowieku są zasadniczo inne niż nauki przyrodnicze i wymagają odmiennych metod badań. Stawiają one w centrum badań konkretnego człowieka, nie jako przedmiot, ale podmiot świadomy swoich działań i interakcji społecznych. Główne postulaty socjologii humanistycznej to: antynaturalizm, interakcjonizm, podmiotowość interakcji społecznych oraz poszukiwanie i rozumienie przyczyn działania obiektu badań. Podobnie psychologia humanistyczna traktuje człowieka jako podmiot badający rzeczywistość, obserwujący, przewidujący, planujący, wnioskujący oraz wykorzystujący posiadaną wiedzę do kreowania rzeczywistości i przystosowywania się do niej. W artykule dokonano leksykalnej analizy bezpieczeństwa oraz opisano i uzasadniono przyjętą postawę metodyczną. Na tej bazie sformułowano definicję bezpieczeństwa. Na jej podstawie, w dalszej części artykułu, zwrócono uwagę na problematykę subiektywności poczucia bezpieczeństwa kształtowanego przez analizę docierających do podmiotu poznającego informacji w oparciu o własne doświadczenie, światopogląd oraz umiejętności badawcze. Tak kształtowane poczucie bezpieczeństwa jest bardzo podatne na manipulację medialną. Następnie w drodze rozważań dedukcyjnych sformułowano wnioski dotyczące uwarunkowań kształtowania bezpieczeństwa szeroko rozumianej organizacji (społeczność, państwo, przedsiębiorstwo). W ostatniej zaś części określono sposób oceny poziomu bezpieczeństwa w wymiarze personalnym i organizacyjnym. Metodologia: Definicję bezpieczeństwa oraz wnioski z niej płynące, w aspekcie kształtowania bezpieczeństwa personalnego i organizacyjnego wyprowadzono na drodze rozważań dedukcyjnych. W badaniach przyjęto teoretyczno – metodyczną postawę badawczą płynącą z nurtu humanistycznego socjologii i psychologii. Wnioski: Personalne poczucie bezpieczeństwa zależy od doświadczenia życiowego, światopoglądu oraz umiejętności badawczych konkretnej osoby – zdolność krytycznego myślenia postulowana przez Immanuela Kanta. Bezpieczeństwo organizacyjne może być definiowane w trzech kontekstach, dlatego też przy posługiwaniu się tym pojęciem należy określić kontekst jego definiowania.

EN

Purpose: Formulating a definition of safety in terms of humanistic psychology and sociology. Introduction: Humanistic sociology and psychology are the trends standing in opposition to the positivism in science, arguing that human sciences are fundamentally different from natural sciences and require different research methods. They place a particular human being at the centre of research, not as an object but as an entity aware of its actions and social interactions. The main postulates of humanistic sociology are: antinaturalism, interactionism, subjectivity of social interaction, as well as search for and understanding of reasons for action of the research object. Similarly, humanistic psychology treats a human being as an entity investigating the reality, observing, providing and planning, requesting and using his knowledge to create reality and adapt to it. The lexical safety analysis, description and justification adopting the medical approach was made in the article. On this basis the definition of safety was formulated. On this basis, the article highlights the problems of subjectivity shaped by a sense of safety analysis of reaching the knowing subject information based on their own experience, belief and researching skills. Thus formed sense of safety is very susceptible to media manipulation. Followed by the deductive considerations, conclusions have been formulated as to the conditions which shape the safety of a broadly defined organisation (a community, a state, an enterprise). The method to assess the level of safety in the personal and organisational dimensions has been formulated in the last part of the article. Methodology: The definition of safety and its implications, in the context of shaping personal and organisational safety, was derived from deductive considerations. In the research, the theoretical-methodological attitude was adopted, originating from the humanistic mainstream of sociology and psychology. Conclusions: A personal sense of safety depends on life experience, beliefs and the research ability of a human being – the ability of critical thinking, as postulated by Immanuel Kant. Organisational safety can be defined in three contexts, so when using this concept, the context of its definition should be specified.

3

Doskonalenie działań zorganizowanych

Prońko J., Wojtasiak B.

Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza

|

2017

|

Vol. 47, iss. 3

68--76

PL

Cel: Uzasadnienie potrzeby doskonalenia działań zorganizowanych w kontekście nieuchronności zmian oraz wskazanie sposobów pomiaru efektywności działania organizacji i wybranych technik usprawniających jej funkcjonowanie. Wprowadzenie: Dwa i pół tysiąca lat temu Heraklit z Efezu (540–480 p.n.e.) wygłosił słynne słowa: panta rhei (wszystko płynie, nic nie jest stałe). Stanowią one aforystyczne ujęcie skonstruowanej przez niego teorii zmienności zwanej wariabilizmem. Według niej najważniejszą cechą każdego bytu jest ciągłe stawanie się i przemijanie, będące wynikiem nieprzerwanego ścierania się przeciwieństw. Bytem rozważanym w niniejszym artykule jest system skonstruowany przez ludzi w celu sprawniejszego i efektywniejszego osiągania celów. Główną własnością każdego systemu jest zdolność do samoregulacji. Płynie ona ze ścierania się w nim dwóch tendencji: zachowania swojej struktury – morfostazy oraz dążenia do zmian – morfogenezy. Ich występowanie jest ściśle związane z dążeniem do zachowania równowagi wewnętrznej i zewnętrznej. Powoduje to, iż w każdym systemie zachodzą zmiany. Ważne jest, aby były to zmiany oczekiwane przez ludzi tworzących ów system – poprawiające jego skuteczność i efektywność. Narzędzia do pomiaru efektywności działań opierają się głównie na zasadzie racjonalnego gospodarowania – nadwyżki efektów nad nakładami. Wychodząc z owej zasady i struktury systemów, można dostrzec, że w każdym systemie występują podsystemy wspierające podsystem podstawowy. Dlatego też redukcja wielkości tych podsystemów przy jednoczesnym zachowaniu ich funkcjonalności w znacznym stopniu przyczynia się do zmniejszenia nakładów i utrzymania efektów na dotychczasowym poziomie, czyli wzrostu efektywności działania całego systemu. Ważnym wskaźnikiem w ocenie efektywności działań jest produktywność: cząstkowa lub całkowita. Metodologia: W badaniach zastosowano analizę, syntezę oraz uogólnianie. Oparto się na uznanych teoriach oraz technikach i metodach doskonalenia działań zorganizowanych. Wnioski: Potrzeba doskonalenia działań zorganizowanych wynika z kilku zasadniczych przesłanek: – wszystko wokół nas ulega zmianie, a zatem również nasze działania muszą jej podlegać; – wszystkie nasze działania nastawione są na wysoką efektywność i skuteczność; – w każdych działaniach zorganizowanych występuje nadmiar potencjału pewnej części zasobów nad uzyskiwanymi efektami; w dążeniu do wzrostu efektywności należy dany nadmiar wykorzystać lub go zredukować.

EN

Aim: The justification of the need for organised measures in the context of the inevitability of change, and the identification of ways of measuring the effectiveness of an organisation and selected techniques which improve its functioning. Introduction: Two thousand five hundred years ago the philosopher Heraclitus (540–480 BC) coined the expression panta rhei (everything flows, nothing is constant). It is an aphoristic expression referring to a theory called variabilism. The main features of the theory are constant becoming and evanescence resulting from the endless clashing of opposites. The issue considered in this article is the system set up to improve the effectiveness of achieving goals. This self-regulation is an effect of the confrontation of two different tendencies: morphostasis – keeping its structure unchanged, and morphogenesis – struggling for changes. Their presence is strongly connected with attempting to maintain the external and internal balance. This causes changes in every system. It is significant that changes should be expected by individuals who created the system and should increase its effectiveness. The tools for measuring effectiveness are based mainly on the principle of rational management – a surplus of effects over expenditures. Starting from this principle and the structure of systems, we see that in every system there are subsystems supporting the primary subsystem. Therefore, any reduction in the size of these subsystems, while maintaining their functionality, contributes significantly to the reduction of expenditures and the maintenance of effects at the same level, and the increased effectiveness of the whole system. Productivity is an important indicator in the assessment of the effectiveness of actions – partial or total. Methodology: Analysis, synthesis and generalisation were used in the research. It was based on respected theories, techniques and methods of organised measures. Conclusions: The need for improving organised measures is affected by such factors as: – everything around us is changeable, which is why our efforts must be subject to changes; – our efforts should be aimed at increasing effectiveness; – in each organised measure there is a surplus of the potential of a specific part of resources over effects. In an effort to increase effectiveness, the surplus should be used or reduced.

4

Transport w Polsce na tle Unii Europejskiej

Prońko J.

Logistyka

|

2016

|

nr 1

363--375, CD1

PL

W artykule przedstawiono podstawowe statystyki dotyczące polskiego transportu na tle innych krajów Unii Europejskiej. Dokonano analizy wskaźników ekonomicznych i pracy przewozowej. Sformułowano zasadnicze wnioski dotyczące branży transportowej w Polsce. Polska branża transportowa jest wiodącą wśród krajów Europejskich. Głównym jej mankamentem jest niska efektywność. Zaletą zaś niska cena świadczonych usług. Wielkość wykonanej pracy przewozowej świadczy o dominującej pozycji na rynku europejskim. Nie przekłada się ona jednak na wyniki ekonomiczne. Dlatego też należałoby zwrócić szczególną uwagę na poprawę jej efektywności.

EN

The article presents basic statistics about Polish transport against to other European Union countries. Done the economic analysis and transport work. Formulated fundamental proposals for the transport sector in Poland. Polish transport sector is one the leading European countries. The main drawback is its low efficiency. The advantage of the low price of services. The size of transport performance testifies to a dominant position in the European market. It does not translate, however, on the economic results. Therefore, we should pay special attention to improving its effectiveness.

5

Znaczenie cech menedżera projektu i członków zespołu projektowego

Prońko J., Wojtasiak B.

Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza

|

2016

|

Vol. 44, nr 4

23--29

PL

Cel: Przedstawienie istoty i uwarunkowań kierowania zespołem projektowym, a na tym tle identyfikacja pożądanych cech kierownika i członków zespołu projektowego. Wprowadzenie: Mianem projektu określamy najczęściej antycypację przyszłych aktywności nakierowanych na osiągnięcie zamierzonego celu. Projekt to nie tylko opis przyszłych działań, ale przede wszystkim wyobrażenie celu, który zamierzamy osiągnąć. Stąd też jego atrybutami są: zdefiniowanie w czasie, niepowtarzalność, złożoność i celowość. Projektowe podejście do rozwiązywania skomplikowanych problemów technicznych czy społecznych wynika z wysokiej efektywności projektów oraz ryzyka, jakim są obarczone. Te dwie cechy wskazują na kluczowe znaczenie kierownika projektu i zespołu projektowego. W niniejszym artykule autorzy naszkicowali istotę projektu i problemy związane z kierowaniem nim. Omówiono rolę kierownika projektu jako głównego decydenta odpowiedzialnego za prawidłowy przebieg realizacji projektu oraz wymieniono główne cechy osobowościowe, jakie powinny go charakteryzować. Do osiągnięcia celu kierownikowi potrzebne jest jednak zaangażowanie i solidne wsparcie pozostałych członków projektu. Dlatego też powinien mieć duży wpływ na ich rekrutację i selekcję. Poza charyzmą, kierownika zespołu powinna również cechować umiejętność słuchania oraz poczucie odpowiedzialność zarówno za realizację projektu, jak i członków zespołu projektowego. Ze względu na jednorazowość projektu, wysoki stopień ryzyka, a w szczególności dążenie do maksymalizacji efektywności działań, bardzo duże znaczenie mają motywacja, zaangażowanie i chęć współpracy członków zespołu projektowego. Tworzenie takiego zespołu jest zadaniem trudnym, chociażby ze względu na ograniczenia czasowe, jest ono jednak podstawowym warunkiem przyszłych sukcesów. Ta niełatwa rola przypada kierownikowi projektu. Metodologia: Analiza literatury przedmiotu, wnioskowanie z doświadczeń i obserwacji. Wnioski: Kierownik projektu oprócz przygotowania merytorycznego i umiejętności zarządzania powinien posiadać cechy predysponujące go na przywódcę – ustanowionego nie z racji zajmowanego stanowiska, ale autentycznego uznania przez członków zespołu. Taki stosunek przełożonego do podwładnych i vice versa daje kierownikowi ogromny potencjał władzy i wyzwala w członkach zespołu silną motywację do skutecznego działania. Tworzy również specyficzny związek między członkami zespołu oparty na pełnym zaufaniu i szczerości. Tworzenie takiego zespołu jest trudne, aczkolwiek możliwe.

EN

Aim: To identify aspects and conditions for managing a project team and, in that context, identification of desired attributes for a team leader and team members. Introduction: In the main, a project identifies an anticipated course of action and provides a focus for the attainment of a goal. A project report is not only a description of future activities, but above all, a view representing an achievement of a desired outcome. Its attributes include: definition of time scale, uniqueness, complexity and purpose. A high quality and effective project outcome is dependent on a creative approach to solving complicated technical or social problems coupled with an ability to address inherent risks. These two features reveal the key role played by a project manager and project team. The article outlines the essence of a project and issues associated with its management. The role of a project manager is described as the main decision-maker responsible for the smooth running of the project and the illustration identifies key personal attributes which he should possess. However, a project manager is unlikely to achieve much without the commitment and strong support from remaining team members. For this reason he should have a significant influence on the recruitment and selection of team members. Apart from charisma, the team leader should possess listening skills and a sense of responsibility for the project as well as members of the team. Because of uniqueness associated with each project, high degree of inherent risk and, in particular, the desire to maximise on effectiveness, motivation plays a major part in project development, as well as commitment and willingness to co-operate among team members. Creating such a team is a difficult task, if only because of time constraints, however, it is a fundamental pre-requisite for future success. The role of a project manager is challenging. Methodology: Critical literature review and deductions from experience and observation. Conclusions: Apart from essential organisation and management skills, a project manager should have the attributes of a leader. He should lead, not because of appointment to the post, but by genuine acceptance from team members. Such a relationship, between superior and subordinates and vice versa, gives a manager considerable potential for authority and generates a strong incentive for effective performance. Simultaneously, this creates a specific relationship among team members based on complete confidence and integrity. The creation of such a team is difficult, but not impossible.

6

Przykład zastosowania modelu reagowania systemu ratowniczo-gaśniczego

Prońko J., Kielin J., Wojtasiak B.

Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza

|

2016

|

Vol. 41, nr 1

127--138

PL

Cel: Prezentacja wyników uzyskanych przy zastosowaniu modelu opisującego reagowanie systemu ratowniczo-gaśniczego oraz modelu przestrzennej analizy zagrożeń dla jednego z powiatów. Wprowadzenie: Model opisujący reagowanie systemu ratowniczo-gaśniczego oraz przestrzennej analizy zagrożeń został opisany w artykułach: Przestrzenna analiza zagrożeń na podstawie danych historycznych i Klasyfikacja zdarzeń na podstawie danych historycznych (BiTP Vol. 39 Issue 3, 2015) oraz Model reagowania systemu ratowniczo-gaśniczego (w aktualnym numerze kwartalnika – przyp. red.). Niniejszy artykuł zawiera natomiast obliczenia i prognozy otrzymane przy zastosowaniu powyższych modeli do oceny funkcjonowania systemu ratowniczo-gaśniczego na terenie jednego z powiatów. Ze względu na ograniczenia objętościowe ujęto w nim jedynie podstawowe wyniki. Pozwalają one jednak na ocenę przydatności zaproponowanych algorytmów postępowania. W artykule zamieszczono wyniki uzyskane z zastosowaniem standardowych metod obliczeniowych, jednakże model konstruowany był przede wszystkim pod kątem budowy systemów komputerowych wspomagających planowanie systemu ratowniczo-gaśniczego w oparciu o dane historyczne. Budowa takiego systemu i w konsekwencji jego stosowanie przyczyniłoby się, zdaniem autorów, do zwiększenia efektywności tego systemu, rozumianej jako wzrost skuteczności przy ograniczonych zasobach finansowych. Metodologia: Analiza, wnioskowanie i modelowanie statystyczne. Wnioski: Wyniki przeprowadzonych analiz wyraźnie wskazują na duże możliwości zastosowania zaproponowanego modelu do zdarzeń charakteryzujących się pewną historyczną stabilnością: pożary, kolizje i wypadki komunikacyjne, inne zagrożenia miejscowe. Natomiast w przypadku zdarzeń gwałtownych i bardzo rzadko występujących: usuwanie skutków działania sił natury oraz duże pożary i zagrożenia miejscowe, model ten jest trudny do zastosowania ze względu na skromność danych historycznych. Istotnym ograniczeniem przeprowadzonych analiz jest aproksymacja rozkładów empirycznych przyjętymi a priori rozkładami teoretycznymi. Uwzględniając jednak możliwości dzisiejszych systemów komputerowych, można zamiast tego zastosować sieci neuronowe, które na podstawie danych historycznych nauczą się znacznie dokładniej symulować rozkłady empiryczne poszczególnych zmiennych. Tym samym otrzymane wyniki będą bardziej wiarygodne i obciążone mniejszą nadmiarowością. Wyniki zaprezentowane w niniejszym artykule wyraźnie wskazują na przydatność tego modelu do planowania systemu ratowniczo – gaśniczego, nawet jeżeli nie powstanie oparta na nim aplikacja komputerowa.

EN

Aim: To reveal outcomes obtained with aid the firefighting and rescue response model and area risk analysis for one district. Introduction: The model, describing responsiveness of the firefighting and rescue system and area analysis of hazards, were described in articles: Spatial analysis of hazards based on historical data and Classification of incidents based on historical data (BiTP Vol. 39 Issue 3, 2015) and, Rescue and firefighting response model (in the current issue of the quarterly - editorial note). This article contains calculations and forecasts derived from the use of aforementioned model, to evaluate the performance of the firefighting and rescue system across one district. Because of content volume constraints, only basic results are included. Nevertheless, these allow for an evaluation of the usefulness of proposed algorithms. The article contains results obtained by the application of standard calculation methods. However, the model was primarily intended for computerised systems, which supported firefighting and rescue planning activity, based on historical data. The authors’ view is that the construction of such systems and consequently their application, would increase the effectiveness of the system and be recognised as an effectiveness increase with limited financial outlay. Methodology: Analysis, inference and statistical modelling. Conclusions: Results from the analysis clearly indicate a high level of plausibility in the application of the proposed model to incidents, which have some historical stability, such as: fires, vehicle collisions, road traffic accidents and other local hazards. However, in the case of devastating and very rare incidents; removing the effects of natural catastrophes and large fires, and local threats, the model is difficult to apply because of modest availability of historical data. A significant limitation approximation of empirical distributions accepted by a priori of theoretical distributions. However, considering the capabilities of current computer systems, one can substitute this by neural networks, which, based on historical data, can learn to simulate empirical distributions of individual variables much more accurately. At the same time, obtained results will be more reliable and less burdened by extremes. Results presented in this article clearly demonstrate the usefulness of this model for planning associated with the firefighting and rescue system, even if a desktop application, with principles of the model, is not developed.

7

Model reagowania systemu ratowniczo-gaśniczego

Prońko J., Kielin J., Wojtasiak B.

Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza

|

2016

|

Vol. 41, nr 1

115--126

PL

Cel: Przedstawienie i uzasadnienie stochastycznego modelu reakcji systemu ratowniczo-gaśniczego na zaistniałe incydenty krytyczne. Wprowadzenie: Poznawanie rzeczywistości zawsze wiąże się z tworzeniem myślowych modeli – wyobrażeń badanych zjawisk, układów, systemów. Tworzymy je w celu: • zrozumienia mechanizmów rządzących danym: zjawiskiem, układem, systemem; • odkrywania zależności między zmiennymi i prognozowania ewolucji zjawisk; • ustalania wpływu poszczególnych zmiennych na efekty procesu. Przedmiotowe modele nie są wierną kopią rzeczywistości, a jedynie ich uproszczonym obrazem, dlatego też powinny charakteryzować się przystępnością i prostotą poznawczą oraz zgodnością z danymi empirycznymi na akceptowalnym dla badacza poziomie. W artykule zaproponowano stochastyczny model reakcji służb ratowniczych na zaistniałe incydenty krytyczne oparty na danych zgromadzonych w bazach PSP. Proponowany model, zdaniem autorów, mógłby być przydatny do opracowania programu komputerowego wspomagającego podejmowanie decyzji w zakresie optymalizacji rozmieszczenia JR oraz ich zasobów osobowych i rzeczowych adekwatnie do opracowanej mapy ryzyka incydentów krytycznych. Metodologia: Analiza statystyczna, modelowanie statystyczne. Wnioski: Zaproponowany model reagowania służb ratowniczych na zaistniałe incydenty krytyczne oparty na danych historycznych uwzględnia szereg czynników niemożliwych do uwzględnienia w modelach deterministycznych. Zaliczyć do nich możemy: • zindywidualizowany poziom wyszkolenia zespołów ratowniczych; • infrastrukturę drogową danego terenu; • konstrukcję systemu przekazywania informacji; • techniczne parametry sprzętu, jakim dysponują zespoły ratownicze. Z powyższych względów jest on znacznie dokładniejszy – lepiej opisuje rzeczywistą sprawność systemu ratowniczego w danym terenie. Posiada on również szereg wad: • jest pracochłonny w zastosowaniu; • wymaga rzetelnych danych historycznych (w przypadku danych, którymi dysponowali autorzy rzetelność jest raczej mała); • otrzymany wynik zależy od założonego a priori poziomu ufności; • efekt obliczeń nie jest konkretną liczbą, lecz zakresem liczb. Pomimo wskazanych wad autorzy są zdania, że warto stosować dany model zwłaszcza w połączeniu z oceną ekonomiczną inwestycji poczynionych w zakresie tworzenia systemu ratowniczo-gaśniczego. Dopiero taka kompleksowa ocena – poczynionych nakładów i otrzymanych efektów w ujęciu ekonomicznym – może być przydatna w reorganizacji systemu ratowniczego.

EN

Aim: Description and justification of the stochastic model of the firefighting and rescue system in response to critical incidents Introduction: Recognition of reality is always associated with the cognitive construction of models, representing an analysis of events, arrangements and systems. These are created so that: • mechanisms controlling a given event, arrangement and system can be understood; • links between variables and predictions of event developments can be explored; • the impact of particular variables on the effects of this process can be established. Constructed models are not exact copies of reality, but only simplified images. For that reason they ought to be characterised by straightforwardness and cognitive simplicity, and compliance with empirical data at an acceptable research level. This article contains a proposed stochastic model of emergency response to critical incidents, based on the data accumulated by the National Fire Service database. The authors believe that the proposed model may be of use in the development of a computer programme, which could be harnessed to support decisions about the distribution of fire stations, accompanying personnel and equipment, so as to adequately address mapped critical incident risks Methodology: Statistical analysis and statistical modelling. Conclusions: The proposed emergency reaction model to emerging critical incidents, based on historical data, takes into account a range of factors, which could not be incorporated in deterministic models. These include: • customised training level of rescue teams; • road network for a given area; • design of information systems; • technical parameters of equipment used by rescue teams. For the aforementioned reasons, the stochastic model is much more accurate and better describes efficiency of the rescue system in a given area. It also has a number of disadvantages: • It is labour intensive in practice; • It requires reliable historical data (Integrity of data made available for this study was somewhat weak) • Derived result depends on the assumed priori confidence level; • the result from calculations is not a specific number but a range of numbers. Despite identified drawbacks, it is considered that the use of the model is worthwhile, especially when linked to an investment appraisal of resources necessary for the creation of a firefighting rescue system. A comprehensive appraisal, taking account of outlays and derived economic outcomes, may be helpful with the reorganisation of the rescue system.

8

Bezpieczeństwo państwa - pojęcie, istota, strategia, system

Prońko J., Kaczmarczyk B.

Rocznik Bezpieczeństwa Morskiego

|

2015

|

R. IX cz. II

107--125

PL

Rozwój cywilizacyjny stał się przyczyną dynamicznie zmieniających się poglądów na temat charakteru, funkcji i przeznaczenia państwa, którego głównym zadaniem jest zapewnienie bezpieczeństwa sobie a także obywatelom w warunkach zrównoważonego rozwoju. Dyskusja na temat państwa a także bezpieczeństwa wciąż trwa. Istotna jest zatem strategia państwa, która powinna zawierać misję, ocenę możliwości jej realizacji, cele operacyjne, a także funkcjonalne programy działania. Pojawiające się stare i nowe zagrożenia charakteryzujące się dużą dynamiką i złożonością sprawiają, że przeciwdziałać im może system bezpieczeństwa narodowego, w ramach którego podejmuje się szereg działań. Dzięki podejmowaniu tych działań możliwe jest zrealizowanie naczelnego interesu Rzeczypospolitej Polskiej jaki jest bezpieczeństwo państwa.

EN

The development of civilization has become a cause of dynamically changing views on the nature, function and purpose of the State, whose main task is to ensure the security of citizens in terms of sustainable development. The discussion on security of the state is still underway. Therefore the state strategy should include a mission to assess the possibility of its implementation, operational objectives, as well as functional programs of action. Emerging old and new threats are characterized by high dynamics and complexity make them can counteract the national security system, under which undertakes a number of activities. By taking these actions, it is possible to realize the Polish interest of security of the state.

9

Logistyka w działaniach ratowniczych

Prońko J.

Logistyka

|

2015

|

nr 4

8215--8226, CD 2

PL

W artykule opisano rolę i zakres logistycznego wsparcia działań ratowniczych. Opis ten skonstruowano w oparciu o obowiązujące przepisy prawa oraz doświadczenia dużych akcji ratowniczych. Jego podstawę stanowi zaproponowana definicja zakresu logistycznego zabezpieczenia działań ratowniczych. Każda akcja ratownicza wymaga indywidualnej organizacji zabezpieczenia logistycznego. Poza pewnymi standardowymi elementami: miejsce pracy sztabu, zaplecze socjalne dla ratowników, punkty medyczne. Za rozwinięcie i funkcjonowanie systemu zabezpieczenia logistycznego odpowiada kierujący działaniami ratowniczymi wspierany przez powołany przez siebie sztab.

EN

The article describes the role and scope of logistical support rescue operations. This description was constructed on the basis of the applicable law and the experience of large rescue operations. It is based on the proposed definition of the scope of logistic support rescue operations. Each rescue operation requires individual of organizations logistical support. Apart from standard elements: work place of staff, social facilities for rescuers, medical points. Directing of salvage operations is responsible for the logistic support. He is supported by himself appointed staff.

10

Przestrzenna analiza zagrożeń na podstawie danych historycznych

Prońko J., Kielin J., Wojtasiak B.

Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza

|

2015

|

Nr 3

77--92

PL

Cel: Opis metody przestrzennej analizy zagrożeń. Wprowadzenie: W celu doskonalenia systemu ratownictwa potrzebna jest wiedza na temat występujących na danym obszarze zdarzeń wymagających działania służb ratowniczych. Powinna być ona rzetelnie udokumentowana, a metody wnioskowania wiarygodne. Wiedzę na ten temat czerpiemy zawsze z przeszłości. Może być ona zawarta w zbiorach danych lub w doświadczeniu ekspertów. Korzystanie z wiedzy i doświadczenia ekspertów jest niekiedy konieczne, jednakże zawsze obarczone subiektywizmem. Dane archiwalne natomiast są mniej subiektywne. Wymagają jednak stosowania odpowiednich narzędzi w procesie wydobywania z nich wiedzy i wnioskowania. Dokonując ukierunkowanej analizy statystycznej danych dotyczących pożarów i innych zdarzeń miejscowych, które miały miejsce na danym obszarze w określonym przedziale czasu, możemy wskazać na przestrzenne rozmieszczenie tych zdarzeń. Z przeprowadzonych badań wynika, że ewolucja zmian w rozkładzie gęstości zdarzeń krytycznych jest bardzo powolna. Pozwala to założyć, że rozkład gęstości zdarzeń krytycznych jest w kilkuletnich przedziałach czasowych stacjonarny. Prowadzenie zatem takich analiz może być bardzo przydatne do planowania: rozmieszczenia i potencjału jednostek ratowniczych, w kontekście narzuconych norm czasowych reakcji systemu ratowniczego na incydenty krytyczne. Metodologia: Analiza i prognozowanie statystyczne. Wnioski: Proces pojawiania się zdarzeń krytycznych na wybranym obszarze można opisać za pomocą stacjonarnego (w pewnym przedziale czasowym) procesu Poissona. Prognozy oparte na tym schemacie są w znacznym stopniu wiarygodne pod warunkiem, że oceny ryzyka wystąpienia zdarzeń krytycznych dokonamy agregując prognozy z obszarów podstawowych. Najmniejszym obszarem podstawowym dla takiej analizy może być kwadrat o pow. 1 km2 wyznaczony przez współrzędne topograficzne. Zliczamy liczbę zdarzeń krytycznych w poszczególnych kwadratach podstawowych na przestrzeni np. jednego roku. Rezultatem tego będzie mapa z historyczną gęstością zdarzeń krytycznych na wskazanym obszarze. Z przeprowadzonych badań wynika, że przyjmując wyznaczoną liczbę zdarzeń krytycznych w poszczególnych kwadratach, jako oczekiwaną liczbę zdarzeń krytycznych w rozkładzie Poissona, możemy z dużym stopniem wiarygodności prognozować liczbę zdarzeń krytycznych w roku następnym. Prognoza taka pomimo metodycznej prostoty jest prognozą w 90% wiarygodną. Starano się to wykazać w prezentowanym artykule.

EN

Aim: To describe the process for the conduct of a spatial analysis of hazards. Introduction: Improvements to the rescue system require knowledge of incidents taking place in a given area, which need the intervention from rescue services. Such information ought to be scrupulously documented and inference methods should be plausible. Knowledge of issues is gained from past experience. This may be held on a database or derived from the experience of experts. Use of expert knowledge and experience is at times necessary, however, it is always weighed down with subjectivity. On the other hand, historical data is less subjective. The use of historical data requires an application of appropriate tools during the process of knowledge extraction and formulation of conclusions. It is possible to reveal a spatial dispersion of incidents from a focused statistical analysis of historical data, about fires and other local incidents, which occurred in a given area within a specified time frame. Prior research reveals that evolutionary change in the distribution density of critical incidents is very slow. This allows for an assumption that the density distribution of critical incidents, in a time frame of several years, is static. Therefore, the production of such an analysis can be very useful for planning purposes, to deal with issues concerning the distribution and capability levels of fire stations in context of applied standards for speed of response, to address critical incidents. Methodology: Analysis and statistical forecasting. Conclusions: Emergence of critical incidents in selected areas may be described with the aid of a stationery (in a particularly compartmentalized time frame) Poisson distribution. Forecasts based on this approach have significant credibility, subject to the proviso that the risk evaluation of a critical incident event will be made by aggregating forecasts from initial base areas. The smallest base area for such an analysis may be a square with an area of 1 km2 identified by topographic co-ordinates. The number of critical incidents should be counted for each square over a period of say, one year. The result will reveal a map with a historical density of critical incidents for an identified target area. Research reveals that by accepting an identified number of critical incidents in individual squares, as an anticipated number of critical incidents in a Poisson distribution, it is possible to forecast the number of critical incidents in the following year with a high level of confidence. Such an estimate, despite the simplistic approach, is a forecast with 90% credibility, a point, which this article sought to demonstrate.

11

Klasyfikacja zdarzeń na podstawie danych historycznych

Prońko J., Kielin J., Wojtasiak B.

Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza

|

2015

|

Nr 3

93--109

PL

Cel: Opis metody klasyfikacji zdarzeń krytycznych stanowiącej uzupełnienie przestrzennej analizy zagrożeń. Wprowadzenie: Klasyfikacja zdarzeń krytycznych pozwala na ocenę zdolności zorganizowanego systemu ratowniczo-gaśniczego do sprostania wymaganiom występującym na danym terenie. Powinna ona opierać się na analizie danych historycznych, ponieważ tylko one dają prawdziwy obraz występujących na danym terenie zdarzeń krytycznych. Co więcej w kontekście stabilności procesu ich pojawiania się, opisanego rozkładem Poissona, pozwalają przewidywać przyszłość w kilkuletniej perspektywie czasowej. Tym samym pozwalają ocenić zdolność systemu ratowniczo-gaśniczego do realizacji, na akceptowalny poziomie, stawianych przed nim zadań. Prezentowana w niniejszym artykule klasyfikacja zdarzeń krytycznych oparta została na naiwnym klasyfikatorze bayesowskim, który zakłada niezależność cech klasyfikacji. Pomimo swojej mylącej nazwy i prostoty założeń jest on bardzo skutecznym narzędziem klasyfikacji. W artykule zaprezentowano założenia metodyczne prowadzenia klasyfikacji zdarzeń krytycznych, opisano algorytm wykorzystania klasyfikacji zdarzeń krytycznych w przestrzennej analizie zagrożeń oraz zaprezentowano przykład takiej analizy dla jednego z powiatów. W badaniach wykorzystano dane zgromadzone w Systemie Wspomagania Decyzji dla Stanowisk Kierowania w wersji FireBird SWD-ST 2,5. Metodologia: Analiza i prognozowanie statystyczne. Wnioski: Cechami wyróżniającymi poszczególne incydenty krytyczne są: rodzaj zdarzenia; czas trwania działań ratowniczych; ilość użytych do działań ratowniczych sił i środków. Wstępne wyróżnienie cech klasyfikacyjnych związane jest z istotą prowadzonych analiz, których głównym celem jest ocena adekwatności potencjału i czasowych możliwości reakcji systemu ratowniczo-gaśniczego. Dominującymi zatem cechami konstytuującymi daną kategorię zdarzeń będą: - rodzaj zdarzenia definiowany pod kątem niezbędnego wyposażenia i wyszkolenia; - wielkość zdarzenia definiowana pod kątem ilości sił i środków niezbędnych do prowadzenia skutecznej akcji ratowniczej i usuwania skutków. (Ponieważ analizy opierają się na danych historycznych należy zatem brać pod uwagę ilość zadysponowanych do danego zdarzenia sił i środków). - czas trwania działań ratowniczych, który wspólnie z zadysponowanymi siłami i środkami definiuje wielkość zdarzenia. Przeprowadzona analiza, której efekty jedynie w ograniczonym zakresie przedstawiono w niniejszym artykule, udowadnia słuszność przyjętych założeń.

EN

Aim: To describe an approach in the classification of critical incidents, which are aggregated for a spatial analysis of threats. Introduction: Classification of critical incidents allows for a capability evaluation of an organized firefighting and rescue system, to meet the demands identified in a given area. It should be based on an analysis of historical data and only such information provides a realistic representation of critical incidents, which occur in a given area. In the context of process stability, this profile can be illustrated by the Poisson distribution and will facilitate short term forecasting. Additionally, such data allows for performance evaluation of the firefighting and rescue system in context of tasks placed upon the system. The critical incident classification, presented in this article, is based on the naive Bayesian codifier, which assumes the independence of classification characteristics. Despite the misleading name and simplified assumptions, it is a very effective tool in the classification process. The article presents methodological assumptions for grading of critical events, describes the algorithm used for the codification of such incidents in the course of spatial threat analysis and provides an example of such an analysis for one of the districts. The study used data stored in the support system for decision making in Command and Control Centres, Fire Bird version 2.5 SWD-ST. Methodology: Statistical analysis and forecasting. Conclusions: The distinguishing features of critical incidents are: type of event, operation duration and volume of resources used during incidents. The initial distinction of classification features is linked to the essence of the analysis, whose main objective is to assess the adequacy of potential and timely response of the firefighting and rescue system. Therefore, dominant features for a given category of incident will be: type of event, defined in terms of required equipment and training; the size of incident, defined in terms of the volume of resources necessary to conduct an effective rescue operation. Since the analysis is based on historical data, it is necessary to take into account the volume of resources deployed to a given incident and finally; the duration for the operation, which together with resources used, defines the magnitude of the incident. The analysis and outcomes, of which a limited range is presented in this article, confirms the validity of assumptions.

12

Optymalizacja procesu zaopatrywania

Prońko J.

Logistyka

|

2014

|

nr 4

PL

Artykuł prezentuje zasadnicze problemy optymalizacji procesów zaopatrywania. Przedstawiono w nim: podstawy teoretyczne optymalizacji, strukturę procesu zaopatrywania, strukturę kosztów oraz sposoby ich szacowania, zasadnicze metody optymalizacji kosztów zaopatrywania. Szczególną uwagę zwrócono na optimum Pareto w optymalizacji procesów zaopatrywania oraz główną zasadę minimalizacji kosztów: równość kosztów dostarczania i utrzymania zapasów. Optimum Pareto wskazuje na potrzebę całościowego spojrzenia na problematykę optymalizacji. Poprawa efektywności jednego podprocesu może prowadzić do pogorszenia jakości pozostałych. Główna zasad minimalizacji kosztów wskazuje zaś na kierunki zmian w przypadku zastosowania algorytmów zachłannych. Zasadniczym problemem optymalizacji jest poprawne oszacowanie kosztów pojedynczej dostawy oraz jednostkowych kosztów utrzymania zapasu. Stosowanie wskazanych metod optymalizacji kosztów zaopatrywania nie daje natychmiastowych efektów, ale pozwala na trwałe zmniejszenie kosztów w przyszłości.

EN

This article presents the main problems optimization of supply. It presents the: base of theoretical of optimization, structure of process the supply, structure of cost and methods their of estimation, the principal methods of optimization of cost of supply. Particular attention was paid to the Pareto optimum in the optimization of supply and the main principle of minimizing costs: the equality of the cost of providing and maintaining inventories. Pareto optimum points to the need for a holistic view of the problems of optimization. Improving the efficiency of one sub-process can lead to deterioration of the others. The main principles of minimizing costs while pointing to the directions of change in the case of the use of greedy algorithms. The fundamental problem of optimization is correct estimate of the cost of a single delivery and the unit cost of maintaining inventory. The use indicated methods to optimize the cost of supply does not give immediate results, but allows you to permanently reduce costs in the future.

13

Dlaczego warto zajmować się logistyką?

Prońko J.

Logistyka

|

2014

|

nr 6

14602--14611, CD 6

PL

Artykuł prezentuje zasadnicze problemy w definiowaniu pojęcia logistyka oraz ewolucję jego zakresu znaczeniowego. Wskazano na zasadniczy cel wyodrębnienia logistyki z rzeczywistości gospodarczej – optymalizację procesów przepływu dóbr. Zwrócono uwagę, iż głównym czynnikiem determinującym wysokość kosztów jest utrzymanie personelu. Ilość zatrudnionych osób podlega tendencjom wzrostowym zgodnie z Prawem Parkinsona. Podejmując zatem problem optymalizacji procesów logistycznych należy zwrócić szczególną uwagę na przeciwdziałanie tym tendencjom. Wskazówek dostarcza Total Quality Management oraz Toyota Production System. Czerpiąc z doświadczeń w stosowaniu tych systemów zarządzania i doskonalenia funkcjonowania przedsiębiorstwa można skutecznie optymalizować procesy logistyczne. Bardzo dobrym okresem obserwacji wprowadzanych zmian jest okres bardzo krótki funkcjonowania przedsiębiorstwa, który zdefiniowano w niniejszym artykule.

EN

The article presents the fundamental problems in defining the concept of logistics, and his semantic evolution. It was pointed on the basic goal isolating of the logistics from economic reality - optimization of the flow of goods. It was pointed out that the main factor determining the amount of the costs to maintain its staff. Number of employees growing in accordance with Parkinson's law . By considering the optimization problem of processes logistics, particular attention should be paid to counteract these tendencies. Provides clues Total Quality Management and the Toyota Production System. Drawing on the experience application of these systems of management and improvement functioning of the enterprise one can efficiently optimize logistics processes. Monitoring of changes should be carried out in very short period of operation of the company, which was defined in this article.