The main subject discussed in this paper is the question whether taking into account and using postindustrial elements in the creation of a new image and revival endeavours is justified. The problem is discussed on the example of Przemsza and Brynica River Valley in the Silesian Voivodeship. The results of the analyses presented in the article show the potential of industrial-type areas by assessment of selected aspects: historical value and preservation of valuable structures, visibility and landscape formation, the possibility of making them accessible for active use. Surveys show that post-industrial elements in the valley landscape and area are an important asset. In many cases they are characterised by high cultural value, they create the character of a place to a large extent. Not only are they the legacy of the past – though this alone is important in building identity – but they are also a chance for the future and for the creation of a new quality. Their authenticity, unique ambiance, can be used in a new way, corresponding to modern needs – the more so as it turns out, that many of the areas are ready to be made accessible and actively used. Instead of disappearing from the landscape, post-industrial elements could gain new meaning and form unique combinations that would make the area stand out. Due to individual approach, sometimes radical or unconventional ideas may turn into a well-used opportunity which is, in fact, still available in many places.
PL
Głównym tematem poruszanym w artykule jest pytanie o zasadność wykorzystywania elementów poprzemysłowych w tworzeniu nowego wizerunku i dążeniach do ożywienia regionu. Problem omówiony został na przykładzie doliny Przemszy i Brynicy w województwie śląskim. Zaprezentowane wyniki analiz przedstawiają potencjał obszarów o charakterze poprzemysłowym przez ocenę wybranych aspektów: wartości historycznej i zachowania cennych struktur, widoczności i kształtowania krajobrazu, możliwości udostępnienia w celu aktywnego użytkowania. Jak wykazują badania, elementy poprzemysłowe w krajobrazie i przestrzeni doliny są znaczącym zasobem. W wielu przypadkach charakteryzują się wysoką wartością kulturową, autentycznością, w bardzo dużym stopniu budują charakter miejsca. Nie tylko są dziedzictwem przeszłości - choć i to jest istotne w budowaniu tożsamości – ale szansą na przyszłość i tworzenie nowej jakości. Ich autentyczność i unikalny klimat można wykorzystać w sposób nowy i odpowiadający na współczesne potrzeby - tym bardziej iż okazuje się, że wiele z obszarów nadaje się do udostępnienia i użytkowania. Elementy poprzemysłowe - zamiast znikać z krajobrazu - mogą nabierać nowego znaczenia i tworzyć unikalne, wyróżniające ten obszar połączenia. Poprzez indywidualne podejście radykalne i niekonwencjonalne pomysły mogą stać się dobrze wykorzystaną szansą.
The Śląsko-Dąbrowski region presents a typical image of post-industrial Silesia. The industry, mainly hard coal extraction, has left its mark on the landscape. However, as years passed, nature found its way to come into existence, even in those degraded lands, transformed by anthropogenic impact and it has shaped a new image of the region. The relations between post-industrial and natural areas turned out to be very strong. However, in order to become the basis for the process of revitalisation they need to be properly defined and emphasized. Based on the inventory lists and analyses of determinants, thirteen groups of related natural and post-industrial sites in the Śląsko-Dąbrowski region have been identified, and potential directions of their development have been indicated. The factor that determined the nature of an area was mainly the level to which the transformation was preserved – anthropogenic impact provides opportunities for interesting space formation, as well asenvironmental values and landscape. The identified areas also differ in the type and strength of their relations. The identified relations include spatial, landscape and functional relations, to which each group of sites was then assigned. The findings of the study confirm the occurrence of the phenomenon of interpenetration of valuable natural sites and transformed sites, and they prove that the process of renaturalisation has started spontaneously. Exploiting the landscape- and terrainrelated potential of the interrelated areas may significantly improve the functioning of the cities of the Śląsko-Dąbrowski region and, in a broader perspective, of Silesia.
PL
Region śląsko-dąbrowski wpisuje się w charakterystyczny obraz poprzemysłowego Śląska. Przemysł – a szczególnie wydobycie węgla kamiennego – odcisnęło w krajobrazie swoje piętno. Po upływie lat przyroda odnalazła jednak drogę, aby zaistnieć nawet na tych zdegradowanych, przekształconych przez człowieka terenach i uformowała nowy obraz regionu. Związki obszarów poprzemysłowych i przyrodniczych okazały się wyjątkowo silne, jednak aby mogły stać się bazą procesu rewitalizacji, wymagają wskazania i wzmocnienia. Na podstawie inwentaryzacji urbanistycznej i analiz uwarunkowań zdefiniowano trzynaście grup powiązanych obszarów przyrodniczych i poprzemysłowych regionu śląsko-dąbrowskiego, wraz ze wskazaniem potencjalnych kierunków ich rozwoju. Za czynniki decydujące o charakterze obszaru uznano przede wszystkim: stopień zachowania przekształceń (antropopresja daje możliwości interesującego kształtowania przestrzeni) oraz wartości przyrodnicze i krajobrazowe. Obszary różnią się także rodzajem i siłą powiązań. Wyszczególniono powiązania przestrzenne, krajobrazowe i funkcjonalne, następnie przyporządkowano do nich każdą z grup obszarów. Wyniki badań potwierdzają występowanie zjawiska przenikania się obszarów cennych przyrodniczo i przekształconych oraz dowodzą, że proces renaturalizacji rozpoczął się samoistnie. Wykorzystanie potencjału krajobrazowego i terenowego powiązanych obszarów może znacznie poprawić funkcjonowanie miast regionu śląsko-dąbrowskiego, a w szerszej perspektywie - Śląska.
Krajobraz jest zewnętrznym, wizualnym odzwierciedleniem wszelkich zjawisk mających miejsce w przestrzeni. Pozytywny lub negatywny odbiór krajobrazu świadczy o prawidłowości działań związanych z gospodarką przestrzenną. Dynamiczne przemiany nie pozostają obojętne dla środowiska przestrzennego, na które składa się zarówno środowisko naturalne, jak i kulturowe.
EN
Landscape is an external visual reflection of all sorts of phenomena taking place in space. Positive or negative perception of a landscape testifies to the appropriateness or inappropriateness of spatial management. Dynamic changes are not without impact on the spatial environment, with consists of the natural as well as cultural environment.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.