Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Use of a least squares with conditional equations method in positioning a tramway track in the Gdansk agglomeration

Czaplewski K., Specht C., Dąbrowski P., Specht M., Wiśniewski Z., Koc W., Wilk A., Karwowski K., Chrostowski P., Szmagliński J.

TransNav : International Journal on Marine Navigation and Safety of Sea Transportation

|

2019

|

Vol. 13. no. 4

895--900

EN

Satellite measurement techniques have been used for many years in different types of human activity, including work related to staking out and making use of rail infrastructure. First and foremost, satellite techniques are applied to determine the tramway track course and to analyse the changes of its position during its operation. This paper proposes using the least squares with conditional equations method, known in geodesy (LSce). When applied, this method will allow for improvement of the final determination accuracy. This paper presents a simplified solution to the LSce alignment problem. The simplification involves replacement of the parameter binding equations with equivalent observational equations with properly selected weights. The results obtained with such a solution were demonstrated with a randomly selected section of a tramway track in Gdańsk. The article presents the theoretical foundations of the test method, the experiment organisation and the results obtained with MathCad Prime 3.0 software. It also presents the outcome of a study associated with the execution of the project No POIR.04.01.01-00-0017/17 entitled “Developing an innovative method of precision determination of a rail vehicle trajectory” executed by a consortium of the Gdańsk University of Technology and Gdynia Maritime University.

2

Internetowa aplikacja ASP.NET silnika indukcyjnego klatkowego dla potrzeb symulacji w wirtualnym laboratorium maszyn elektrycznych

Wilk A., Goleniewska A., Nowak A., Cisek M.

Zeszyty Naukowe Wydziału Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej

|

2018

|

Nr 60

131--134

PL

Tematem referatu są zagadnienia dotyczące modelowania matematycznego silnika, wyznaczania jego parametrów, implementacji modelu w programie komputerowym oraz opracowania aplikacji internetowej do potrzeb symulacji stanów przejściowych i ustalonych silnika indukcyjnego klatkowego typu Sg 132S-2A-G. Zagadnienia te są ściśle związane z koncepcją Wirtualnego Laboratorium (WL) maszyn elektrycznych rozwijanego od szeregu lat w Politechnice Gdańskiej. To wirtualne laboratorium koresponduje do rzeczywistego Laboratorium Maszyn Elektrycznych na WEiA PG. W referacie opisano sposób opracowania modelu matematycznego oraz iteracyjny algorytm wyznaczania parametrów obwodowych silnika przy założeniu, że nie są znane jego wewnętrzne szczegóły konstrukcyjne. Przedstawiono sposób implementacji modelu silnika w aplikacji komputerowej przy wykorzystaniu programowania zorientowanego obiektowo. Zastosowano hybrydowe podejście ASP.NET w celu opracowania aplikacji internetowej do symulacji pracy silnika.

EN

This paper presents dynamic Internet application for circuit simulation of induction motor (Sg132S-2A type) using Web browser. The application is implemented as component of Virtual Laboratory of Electrical Machines. The application was developed using ASP.NET type project in Visual Studio software and is supported by the .NET Framework as integrated component of Windows. Advanced Wizard control is implemented to obtain sequential processing of simulation. Circuit parameters of this motor are determined using iteration process. In this process angular velocity at start-up test was taken as a reference waveform. Graphical user interface of this application is shorty described to show the functionality of application. Simulation results of electromagnetic torque, currents and angular velocity for start-up simulation are presented.

3

Analiza energochłonności pojazdu szybkiej kolei miejskiej z uwzględnieniem zmiennej sprawności napędu trakcyjnego

Jakubowski A., Jarzębowicz L., Karwowski K., Wilk A.

Zeszyty Naukowe Wydziału Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej

|

2018

|

Nr 60

33--36

PL

Wzrost popularności miejskiego szynowego transportu zelektryfikowanego skłania do poszukiwania możliwości zwiększenia jego efektywności energetycznej. W pracy przedstawiono wyniki symulacji jazdy pociągu szybkiej kolei miejskiej (SKM) przy różnych profilach prędkości oraz obciążeniu, dla zmiennej oraz stałej sprawności energetycznej napędu pojazdu. Zmienną sprawność napędu pojazdu uwzględniono na podstawie m.in. sporządzonej mapy sprawności silnika w zależności od jego prędkości kątowej i momentu obciążenia. Mapę zaimplementowano w modelu pojazdu zrealizowanym w środowisku Matlab/Simulink, pozwalającym na wykonanie przejazdu teoretycznego dla różnych strategii prowadzenia pociągu. Zaprezentowano przebiegi zużycia energii zespołu trakcyjnego na przykładowym odcinku linii SKM w Trójmieście. Uzyskane wyniki stanowią podstawę do dalszych badań efektywności energetycznej pojazdów SKM.

EN

Increasing popularity of urban rail transport motivates research for its energy efficiency improvements. This paper discusses how variable efficiency factor influences train energy consumption in traction calculations, focusing on urban rail transport. To approximate motor efficiency, which depends on angular velocity and load torque, the efficiency map was created and implemented in rail vehicle model. Model was developed in Matlab/Simulink. Through simulations, energy consumption of the train running on a part of SKM Trójmiasto line was calculated for different velocity profiles, and for constant and variable drive efficiency factor. Presented results are used as a basis for further research.

4

Metan z procesów Power to Gas – ekologiczne paliwo do zasilania silników spalinowych

Dobras S., Więcław-Solny L., Wilk A., Tatarczuk A.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2018

|

nr 104

97--105

PL

W artykule przedstawiono stan rynku sprężonego gazu ziemnego jako alternatywnego paliwa do zasilania silników w transporcie, zwrócono uwagę na wymagania dyrektyw Unii Europejskiej oraz obecny stan spełnienia złożonych deklaracji. Zwrócono uwagę na aspekt ekonomiczny i przedstawiono orientacyjne koszty przejechania 10 tys. km na różnych paliwach. Omówiono proces PtG (Power to Gas) wykorzystujący energię elektryczną (produkcja wodoru) oraz ditlenek węgla wychwycony ze spalin bloku węglowego do produkcji syntetycznego metanu. Zaprezentowano schemat instalacji ze wskazaniem jego najistotniejszych składowych, oraz zwrócono uwagę na wzajemne uzupełnianie się technologii PtG z technologią wychwytu ditlenku węgla. Przedstawiono korzyści płynące z produkcji syntetycznego metanu. Opisane zostało zastosowanie sprężonego gazu ziemnego do zasilania silników w pojazdach. Skupiono się na drodze jednopaliwowego zasilania CNG (Compressed Natural Gas) w silnikach autobusów i samochodów ciężarowych, zwracając szczególną uwagę na aspekt ekologiczny zastosowanych rozwiązań. Pokazano, iż stosowanie sprężonego gazu ziemnego pozwoli ograniczyć niemalże o 100% emisję cząstek stałych z procesu spalania. Podano wady i zalety zasilania alternatywnym paliwem. Następnie przeanalizowano aspekt dwupaliwowego zasilania silników wysokoprężnych na przykładzie mniejszego silnika. Pokazano stopień ograniczenia emisji szkodliwych związków z procesu spalania. Na koniec zwrócono uwagę na możliwy efekt skali, powołując się na ilość pojazdów silnikowych w Polsce.

EN

The article presents the current state of the CNG market used as an alternative fuel for car engines. Attention was paid to European Union directives requirements and the current state of the directives’ fulfillment. The economic aspect of CNG usage was analyzed and the approximate costs of driving 10,000 km on different fuels in the last four years were presented. The PtG process which uses electric energy (hydrogen production) and carbon dioxide captured from the flue gas for the production of synthetic methane were discussed. The scheme of the SNG plant with the indication of its most important components was presented, and attention was paid to the mutual complementation of PtG technologies with carbon dioxide capture technology. The benefits of synthetic methane production are presented and the use of compressed natural gas to power engines in vehicles has been described. First, the focus was on the single-fuel use of CNG in bus and truck engines, paying particular attention to the ecological aspect of the implemented solutions. It has been shown that the use of compressed natural gas will reduce almost 100% of the particulates emission from the combustion process. The advantages and disadvantages of the alternative fuel supply are given. Next, the aspect of dual-fuel use in diesel engines was analyzed on the example of a smaller engine. The degree of reduction of harmful compounds emission from the combustion process is shown. Finally, attention was paid to the possible scale effect, referring to the number of motor vehicles in Poland.

5

Efektywność energetyczna pojazdu szynowego w różnych warunkach obciążenia

Jakubowski A., Jarzębowicz L., Karwowski K., Wilk A.

TTS Technika Transportu Szynowego

|

2018

|

R. 25, nr 12

44--48

PL

W artykule zaprezentowano wyniki analizy dotyczącej wpływu ob-ciążenia na efektywność energetyczną miejskiego pojazdu szyno-wego. Obciążenie zależy od liczby pasażerów i od profilu prędko-ści – wyższa masa, prędkość i przyspieszenie wymagają większej siły pociągowej, a w konsekwencji wzrostu momentu obrotowego na wale silnika. Ponieważ liczba pasażerów zależy od pory dnia, a prędkość zależy od sytuacji online, uwzględniono odpowiednie warunki. Obliczenie biegu pojazdu przeprowadzono za pomocą modelu wbudowanego w Matlab/Simulink. Aby zbadać sprawność napędu, obliczono mapę wydajności silnika i straty falownika trak-cyjnego jako współczynnik zmiennej sprawności. Obliczenia prze-prowadzono dla różnych profili prędkości i warunków obciążenia, dostarczając informacji o zużyciu energii. Przedstawione wyniki i wnioski są podstawą do dalszych badań.

EN

This paper analyses how different traction drive load influences energy efficiency of urban rail vehicle. Load depends on the number of passengers and on the speed profile – heavier mass, higher speed and acceleration demand higher tractive effort, which means higher torque on motor shaft. Since number of passengers depends on time of the day, and velocity is influenced by situation on line, adequate conditions were taken into account. Calculation of train run was done using model built in Matlab/Simulink. To provide look into drive efficiency, motor efficiency map and traction inverter losses were calculated and implemented as variable efficiency factor. Calculations were carried out for different speed profiles and load conditions, providing information about energy consumption. Presented results and conclusions are basis for further research.

6

Mixture of crushed-stone aggregate as material for substructure layers

Hydzik-Wiśniewska J., Wilk A., Bednarek Ł., Olesiak S.

Studia Geotechnica et Mechanica

|

2018

|

Vol. 40, nr 2

154--162

EN

One of the most important elements of road construction is its substructure, which constitutes the base on which the next layers of road are placed. Mixture of crushed-stone aggregate is very often used as material for substructure. The most frequently used type of aggregate is magma rocks, due to its good physicalmechanical properties. However, it is not always available, so it is substituted by sandstone or even concreto rubble aggregates. The bearing ratio CBR is a parameter determining the suitability of a certain aggregate for road substructure. It is also one of the most popular quality tests of aggregate as it does not require complex apparatus. This paper analyses the results of physical and geotechnical tests with particular focus on CBR bearing ratio of crushed aggregates and their application as substructure for road construction. There has also been an attempt to find the correlation between CBR bearing ratio and other physical and geometrical properties.

7

Zwiększenie dokładności odwzorowania ośrodka geologicznego z wybranego obszaru Karpat zewnętrznych na podstawie reprocessingu archiwalnych profili sejsmicznych 2D

Bajewski Ł., Wilk A., Bartoń R., Urbaniec A.

Prace Naukowe Instytutu Nafty i Gazu

|

2018

|

nr 222

1--182

PL

Głównym celem prezentowanej pracy było uzyskanie obrazu sejsmicznego na podstawie reprocessingu archiwalnych profili sejsmicznych 2D – który to obraz pozwoliłby na bardziej szczegółowe i jednoznaczne odwzorowanie skomplikowanej budowy geologicznej Karpat zewnętrznych w stosunku do wcześniejszych badań – poprzez opracowanie procedur i sekwencji przetwarzania oraz dobór parametrów, z wykorzystaniem wszelkich dostępnych danych i z jednoczesną interpretacją geologiczną. Dotychczas uzyskane rezultaty prac w zakresie przetwarzania, realizowane zarówno w przemyśle, jak i jednostkach naukowych, nie dają jednoznacznego odwzorowania skomplikowanej budowy geologicznej tego obszaru. Do realizacji tego zadania wybrano dwa profile sejsmiczne usytuowane w południowo-wschodniej Polsce. Przetwarzanie sejsmiczne prowadzono w systemie SeisSpace (ProMAX) – Seismic Processing and Analysis Release 5000.10.0.1. firmy Halliburton. Analizowany rejon cechuje się dużym stopniem skomplikowania budowy geologicznej ze względu na obecność licznych stref nasunięć w obrębie utworów jednostek karpackich i miocenu sfałdowanego, jak również występowanie kilku dużych stref dyslokacyjnych o różnych kierunkach przebiegu. Praca była realizowana w dwóch etapach. W pierwszym testowano wszelkie dostępne algorytmy w systemie SeisSpace (ProMAX) oraz wszelkie możliwe warianty sekwencji przetwarzania z jak najszerszym wachlarzem parametrów. W drugim etapie, ze względu na występującą anizotropię w tak skomplikowanych ośrodkach geologicznych, postanowiono również uwzględnić wyniki, wraz z ich interpretacją, z pionowych profilowań sejsmicznych (PPS) w zakresie zmian pola prędkości. Ostatecznie wypracowano metodykę przetwarzania migracji po składaniu (poststack time migration), w której efekcie odwzorowanie modelu geologicznego na sekcji sejsmicznej jest bardziej szczegółowe i jednoznaczne niż uzyskane dotąd rezultaty. Osiągnięty efekt budzi optymizm, gdyż pomimo tego, że proces migracji obejmował podstawową jej realizację, uzyskano lepszy efekt niż istniejący dotychczas. Obecnie wykonywane są dodatkowe prace w wersji migracji czasowej przed składaniem (preSTM) oraz depth imaging mające na celu uzyskanie jeszcze lepszych rezultatów, których wyniki zostaną przedstawione w odrębnych publikacjach.

EN

The main objective of the presented work, was to obtain a seismic image based on the reprocessing of archival 2D seismic profiles, which would allow a more detailed and unambiguous representation of the complex geological structure of the Outer Carpathians compared to earlier results, through the development of procedures and processing sequences and the selection of parameters, using all available data and simultaneous geological interpretation. The previous results of work in the field of processing, implemented both in industry and scientific units, do not provide a clear representation of the complex geological structure of this area. Two seismic profiles located in south-eastern Poland, were selected for this task. Seismic processing was carried out in the SeisSpace (ProMAX) system – Seismic Processing and Analysis Release 5000.10.0.1. of Halliburton company. The analyzed region is characterized by a high degree of complexity of the geological structure, due to the presence of numerous overlap zones within the Carpathian units and folded Miocene, as well as the presence of several large dislocations with different directions. The work was carried out in two stages. In the first stage, all available algorithms were tested in the SeisSpace (ProMAX) system and all possible variants of the processing sequences with the widest possible range of parameters. In the second stage, due to the occurring anisotropy in such complex geological environment, it was also decided to take into account the results, along with their interpretation of vertical Seismic Profiling (VSP) in the range of velocity field changes. Finally, the poststack time migration methodology was developed, in which the image of the geological model on the seismic section is more detailed and unambiguous than the results obtained so far. The achieved effect is optimistic, because, despite the fact that the migration process included its basic implementation, a better effect than that obtained so far has been achieved. Currently, additional work is being done in the time migration version before stack (preSTM), and depth imaging, aimed at obtaining even better results whose results will be presented in separate publications.

8

Odzwierciedlenie budowy geologicznej brzeżnej części Karpat i ich podłoża (SE Polska) na podstawie reprocessingu i reinterpretacji profili sejsmicznych 2D

Urbaniec A., Bajewski Ł., Wilk A.

Prace Naukowe Instytutu Nafty i Gazu

|

2018

|

nr 219

1--174

PL

Głównym celem prezentowanej pracy było stworzenie kompleksowego modelu geologicznego badanego rejonu brzeżnej strefy Karpat zewnętrznych wraz z zapadliskiem przedkarpackim, na podstawie interpretacji strukturalnej profili sejsmicznych 2D. Obszar badań usytuowany jest w południowo-wschodniej Polsce. Analizowany rejon cechuje się dużym stopniem skomplikowania budowy geologicznej ze względu na obecność licznych stref nasunięć w obrębie utworów jednostek karpackich i miocenu sfałdowanego, jak również obecność kilku dużych stref dyslokacyjnych o różnych kierunkach przebiegu. Najniższe piętro strukturalne, występujące w podłożu zapadliska przedkarpackiego, stanowi w interpretowanym rejonie seria anchimetamorficznych skał neoproterozoiku, związanych genetycznie z blokiem małopolskim. Autochtoniczny kompleks osadów klastycznych, z wkładkami ewaporatów, wieku mioceńskiego, o bardzo zróżnicowanej miąższości (od około 150 m do ponad 3300 m) tworzy środkowe piętro strukturalne analizowanego rejonu. Najwyższe piętro strukturalne reprezentują z kolei utwory allochtoniczne pokrywy tektonicznej, które w analizowanym obszarze włączane są głównie w obręb trzech dużych jednostek tektonicznych: stebnickiej, borysławsko-pokuckiej i skolskiej. Dodatkowo wyróżniane jest pasmo łusek zgłobickich, będących stosunkowo wąską strefą osadów mioceńskich o zróżnicowanym stopniu deformacji tektonicznej.Dwa z dziewięciu analizowanych profili sejsmicznych poddano reprocessingowi w Zakładzie Sejsmiki Instytutu Nafty i Gazu – Państwowego Instytutu Badawczego, a wyniki uzyskane na podstawie tego reprocessingu zostały uwzględnione w trakcie interpretacji geologicznej. Odpowiedni dobór zarówno sekwencji przetwarzania, jak i parametrów aplikowanych do poszczególnych procedur, a także weryfikacja każdego etapu przetwarzania poprzez prowadzoną na bieżąco interpretację geologiczną przyniosły w efekcie nieco inne odwzorowanie niektórych cech budowy geologicznej rejonu. Przeprowadzona interpretacja strukturalna dostarczyła nowych informacji, które mogą być wykorzystane do odtworzenia poszczególnych etapów rozwoju tektonicznego analizowanego obszaru. Przedstawiony model strukturalno-tektoniczny obrazuje znaczny stopień skomplikowania budowy geologicznej analizowanego rejonu oraz akcentuje wieloetapowość zjawisk tektonicznych zachodzących w poszczególnych okresach geologicznych. Obecny obraz strukturalny jest kompilacją efektów szeregu stopniowo nakładających się na siebie procesów zachodzących w kolejnych epokach geologicznych. Przedstawiona koncepcja zakłada, że część głównych dyslokacji w analizowanym rejonie to strefy o bardzo starych założeniach tektonicznych (związanych z orogenezą hercyńską, a być może nawet starszych), które w swojej historii były wielokrotnie reaktywowane w różnych reżimach naprężeń. W trakcie etapu nasuwczego Karpat dochodziło do zderzenia górotworu ze strukturami podłoża, ułożonymi skośnie do głównego kierunku nasuwczego. Skośna kolizja powodowała reaktywację struktur podłoża, podczas gdy w obrębie jednostek karpackich dochodziło do powstawania uskoków przesuwczych i nasunięć pozasekwencyjnych. Ostatni etap reaktywacji wspomnianych dużych stref uskokowych miał miejsce już po nasunięciu utworów fliszowych jednostki skolskiej i zachodził w reżimie przesuwczym.

EN

The main aim of the presented work was to construct a complex geological model for the research area, based on the 2D seismic profiles interpretation. The study area is situated in south-eastern Poland in the marginal zone of the Outer Carpathians. The analyzed region is characterized by a very complicated geological structure. The presence of numerous thrust zones in the Carpathian units, as well as large-scale faults cutting the rock series of lower geological stages, are typical. The series of Neoproterozoic anchimetamorphic sedimentary rocks of the Małopolska Massif, form the basement of the Carpathian Foredeep in the analyzed region. The complex of the autochthonous Miocene sediments, characterized by variable total thickness (from 150 m to more than 3300 m) and facies variability, represent the middle stage of the study area. The youngest stage consists of allochtonous tectonic units (Stebnik, Boryslav-Pokutya and Skole) of the Carpathian orogen. Furthermore Zgłobice Thrust-Sheet Belt is distinguished, as a narrow zone of Miocene sediments with varying levels of tectonic deformation. Two off the nine interpreted profiles were reprocessed in the Seismic Department of the Oil and Gas Institute - National Research Institute in Krakow, Poland. Proper selection of both the processing sequence and parameters applied to specific procedures, as well as verification of each stage of processing by simultaneous geological interpretation, resulted in a slightly different mapping of the geological structures. Structural interpretation of the current version of the seismic sections, provides new information that could be used to reconstruct individual stages of the tectonic development in the analyzed area. The constructed tectonic model emphasizes the complexity of the geological structure. Presented concept assumes that some of the major fault zones are very old tectonic lines (related to the Variscan orogenesis, and maybe even older), which have been repeatedly reactivated under different stress conditions. The diagonal collision of the Carpathian orogen and the basement elevations induced a reactivation of the major faults. Strike-slip faults and out-of-sequence thrusts were generated within the Carpathian units. The final phase of the large faults reactivation took place after the latest thrusting movements of the Outer Carpathians.

9

Nowoczesny system komunikacji na przykładzie działań policji w Polsce

Wilk A., Woźnialis A.

Nowoczesne Systemy Zarządzania

|

2018

|

T. 13, nr 2

143--150

PL

System poprawnego komunikowania się niewątpliwie ma wpływ na działanie całej organizacji. Proces komunikacji narażony jest na rozmaite bariery, które mogą zniekształcić przekazywaną treść. Każda organizacja, również policja, posiada swój, odrębny od innych, system komunikacji ze społeczeństwem. Z roku na rok współpraca policji z obywatelami jest coraz lepsza. Pozytywne zmiany zostały zapoczątkowane po roku 1990, kiedy policja, jako instytucja, która zastąpiła Milicję Obywatelską, rozpoczęła odbudowę zaufania społecznego.

EN

The system of correct communication undoubtedly affects the operation of the entire organization. The communication process is exposed to various barriers that can distort the transmitted content. Every organization, including the police, has its system of communication with the public, separate from others. From year to year, police cooperation with citizens is getting better. Positive changes were initiated after 1990, when the police, as an institution that replaced the Citizens’ Militia, began to restore social trust.

10

Obliczanie objętości materii organicznej (TOC) na podstawie inwersji genetycznej danych sejsmicznych

Bartoń R., Wilk A.

Nafta-Gaz

|

2018

|

R. 74, nr 6

415--422

PL

W artykule została zaprezentowana metodyka wyznaczania rozkładu parametru TOC na danych sejsmicznych 3D na podstawie inwersji genetycznej. Zaprezentowany schemat obliczeń zastosowano na danych sejsmicznych pochodzących z obszaru północnej Polski. Głównym celem przeprowadzonych badań było rozpoznanie dwóch, wyinterpretowanych horyzontów sejsmicznych (z których pierwszy odpowiadał powierzchni stropowej ogniwa Jantaru, a drugi stropowi formacji z Sasina), pod kątem wyznaczenia stref potencjalnych sweet spotów. Wyinterpretowany rozkład parametrów fizycznych takich jak: prędkość i gęstość, oraz parametrów petrofizycznych takich jak: porowatość, nasycenie, a także TOC w obrębie kolejnych sekwencji skalnych, ma ścisły związek z parametrami sejsmicznymi, takimi jak czasy przejścia fal odbitych od poszczególnych granic sejsmicznych oraz ich charakterystyk amplitudowych i częstotliwościowych [1, 8]. Zaprezentowana metodyka wyznaczania rozkładu parametru TOC była realizowana na podstawie zmienności amplitud pola falowego, pola prędkości fal podłużnych oraz pomiarów labolatoryjnych TOC w otworach wiertniczych. Uzyskane wyniki w postaci map i rozkładów przestrzennych pozwalają zidentyfikować obszary perspektywiczne o podwyższonych wartościach TOC, a ich dokładność uwarunkowana jest rozdzielczością danych sejsmicznych.

EN

The article presents the methodology for determining the distribution of TOC parameter on 3D seismic data, based on genetic inversion. The presented calculation scheme was applied on seismic data from the northern area of Poland. The main goal of the study was to recognize two seismic horizons (the first of which corresponded to the top surface of the Jantar Member and the second to the top of the Sasino Formation), in terms of designating the zones of potential sweet spots. The interpreted distribution of physical parameters such as: velocity and density and petrophysical parameters, such as: porosity, saturation and TOC within successive rock sequences, is closely related to seismic parameters, such as transition times of waves reflected from individual seismic boundaries and their amplitude characteristics and frequency [1, 8]. The presented methodology for determining the distribution of the TOC parameter, was based on the variability of the wave field amplitudes, the field of longitudinal wave velocities and laboratory TOC measurements in wellbores. Obtained results in the form of maps and spatial distributions allow to identify perspective areas with increased TOC values, and their accuracy is conditioned by the resolution of seismic data.

11

Budowa pola prędkości na potrzeby migracji czasowej 2D po składaniu w trudnych rejonach geologicznych na przykładzie Karpat fliszowych w południowo-wschodniej Polsce

Wilk A., Bartoń R., Bajewski Ł., Urbaniec A.

Nafta-Gaz

|

2018

|

R. 74, nr 10

723--731

PL

W niniejszym artykule zaprezentowano sposób konstrukcji pola prędkości na potrzeby migracji czasowej 2D po składaniu w trudnych rejonach geologicznych na przykładzie Karpat fliszowych w południowo-wschodniej Polsce. Rejon badań charakteryzuje się dużym stopniem skomplikowania budowy geologicznej, co przekłada się na znaczną trudność w jego odwzorowaniu na sekcjach sejsmicznych. Określenie poprawnego pola prędkości do procedury migracji pozwala prawidłowo odwzorować wgłębną budowę geologiczną na przekroju sejsmicznym. W wyniku migracji opartej na prawidłowym rozpoznaniu rozkładu prędkości uzyskuje się rzeczywiste położenie punktów odbicia od granic nachylonych, usunięcie dyfrakcji, znaczną poprawę rozdzielczości przestrzennej, a zwłaszcza rozdzielczości poziomej analizowanego obrazu sejsmicznego. Nowatorskim rozwiązaniem konstrukcji budowy pola prędkości na potrzeby migracji czasowej 2D po składaniu było wykorzystanie prędkości średnich z pomiarów PPS (pionowe profilowanie sejsmiczne), które ze względu na metodykę pomiaru zawierają informację o anizotropii ośrodka geologicznego. Istotnym elementem w konstrukcji modelu prędkości było zdefiniowanie optymalnego rozkładu prędkości średnich, zarejestrowanych w lokalnych pozycjach otworów wiertniczych z offsetowych pomiarów PPS. Uwzględnienie efektu anizotropii pozwoliło na wiarygodniejszy rozkład pola prędkości i uzyskanie polepszenia obrazu falowego w stosunku do wcześniejszych opracowań. Otrzymany model prędkości stanowił podstawę do odtworzenia skomplikowanej budowy ośrodka geologicznego. W przyjętej przestrzeni obliczeniowej rejonu badań rozpatrywane były dwa modele: model płasko-równoległy bez interpretacji strukturalnej oraz model z interpretacją strukturalną. Dla przyjętych modeli prędkości średnie uzyskane z PPS zostały interpolowane i ekstrapolowane przy użyciu trzech algorytmów: rozkładu Gaussa, krigingu i moving average w systemie Petrel firmy Schlumberger. Na podstawie przetestowanych modeli prędkości dla wybranego profilu sejsmicznego stwierdzono, że optymalny wynik uzyskano w przypadku rozkładu Gaussa z wykorzystaniem modelu z interpretacją strukturalną. Zastosowanie modelu do migracji czasowej 2D po składaniu uwzględniającego anizotropię ośrodka dostarcza bardziej wiarygodnego obrazu ośrodka geologicznego w stosunku do dotychczasowych opracowań, co powinno przekładać się na zwiększenie efektywności w poszukiwaniach węglowodorów oraz ograniczać stopień ryzyka poszukiwawczego.

EN

The aim of this study was the construction of a velocity field for Post Stack time migration 2D on the example of Flysch Carpathians in south-eastern Poland. The high degree of complexity of the geological structure of this region, makes it difficult for the imaging of seismic sections. Determination of the correct velocities for the migration procedure allows to properly map the deep-seated geological structure on the seismic section. As a result of the migration based on the correct recognition of the velocity distribution, the real location of the reflection points from dip reflectors, the removal of diffraction, a significant improvement in spatial resolution, and especially the horizontal resolution of the seismic sections was obtained. The innovative solution of the construction of the velocity field for the needs of 2D Post Stack time migration was the use of average velocities from VSP data (Vertical Seismic Profiling), which due to the measurement methodology, contain information on the anisotropy of the geological survey. An important element of the construction of the velocity model was the optimal distribution of the average velocity, recorded in the local borehole positions from the offset VSP measurements. Taking into account the effect of anisotropy, it allowed a more reliable distribution of the velocity field and improved seismic image in comparison to previous studies. The obtained velocity model was the basis for reconstructing the complexity of the geological survey. In the computational space of the research area, two models were considered: a flat-parallel model without structural interpretation and a model with structural interpretation. For these models the average velocities obtained from VSP were interpolated and extrapolated using three algorithms: Gaussian, kriging and moving average distribution in the Petrel system of Schlumberger company. From all of the tested velocity models for the selected seismic profile, it was found that the most optimal result was obtained from the Gaussian distribution for the model with structural interpretation. The application of a velocity model, which includes anisotropy, to the 2D Post-Stack time migration, provides a more reliable image of the geological survey in relation to the previous studies, which should translate into increased efficiency in hydrocarbon exploration and limit the level of exploration risks.

12

Analysis of the seismic image for the Carpathians and their basement resulting from the reprocessing of 2D seismic profiles

Urbaniec A., Bajewski Ł., Bartoń R., Wilk A.

Nafta-Gaz

|

2018

|

R. 74, nr 8

563--574

EN

Presentation of the of seismic image analysis results obtained by reprocessing two seismic profiles is the main aim of the presented work. The profiles are located in the marginal part of the Outer Carpathians. The mentioned profiles were reprocessed in the Seismic Department of the Oil and Gas Institute – National Research Institute in Krakow, Poland. Proper selection of both the processing sequence and parameters, as well as verification of each stage of processing by simultaneous geological interpretation, resulted in a partly different mapping of the geological structures in comparison with the previous stage. Structural interpretation based on the obtained seismic imagery provides new information that could be used for more thorough interpretation of the Outer Carpathians tectonic units, as well as detailed reconstruction of the fault zones in the analysed area.

PL

Głównym celem prezentowanego artykułu jest przedstawienie wyników analizy obrazu sejsmicznego, uzyskanego na podstawie reprocessingu dwóch profili sejsmicznych, zlokalizowanych w brzeżnej części Karpat zewnętrznych. Opracowana w Zakładzie Sejsmiki Instytutu Nafty i Gazu – Państwowego Instytutu Badawczego sekwencja przetwarzania, wraz z zastosowanymi parametrami, pozwoliła na uzyskanie lepszego odzwierciedlenia budowy geologicznej Karpat zewnętrznych i ich autochtonicznego podłoża. Uzyskany w wyniku zastosowanego niekonwencjonalnego podejścia do procesu przetwarzania zapis sejsmiczny cechuje się wyraźnie lepszą jakością, biorąc pod uwagę ciągłość refleksów oraz stosunek sygnału do szumu. Na przetwarzanym profilu 1, położonym w przybliżeniu prostopadle do kierunków przebiegu głównych elementów strukturalnych, uzyskano zdecydowanie lepsze efekty w postaci bardziej wiarygodnego i przejrzystego obrazu sejsmicznego dla utworów poszczególnych pięter strukturalnych. Finalna wersja profilu 2, zlokalizowanego równolegle lub skośnie do głównych elementów strukturalnych, nie odbiega znacząco od dostępnej wersji archiwalnej, a największe różnice związane są z ciągłością i kierunkami upadów poszczególnych pakietów refleksów. Uzyskany obecnie obraz sejsmiczny ukazuje więcej szczegółów budowy geologicznej tego trudnego do interpretacji rejonu. Na jego podstawie możliwe było bardziej szczegółowe prześledzenie budowy wewnętrznej utworów fliszowych, jak również uszczegółowienie interpretacji płaszczyzn dyslokacji, przecinających utwory poszczególnych kompleksów skalnych. W wyniku przeprowadzonej interpretacji uzyskano bardziej klarowny obraz podłoża zapadliska przedkarpackiego, stopniowo obniżającego się w kierunku zachodnim i południowo-zachodnim, poprzez system uskoków normalnych o charakterze zrzutowym lub zrzutowoprzesuwczym.

13

Koncepcja wdrożenia systemu płatnego wjazdu do miasta na przykładzie dzielnicy w Warszawie

Kasprzyk Z., Rychlicki M., Wilk A.

Autobusy : technika, eksploatacja, systemy transportowe

|

2018

|

R. 19, nr 6

852--856, CD

PL

Zwiększające się natężenie ruchu powoduje nie tylko utrudnienia komunikacyjne, ale przyczynia się także do zwiększenia zanieczyszczenia powietrza oraz wzrostu poziomu hałasu. W środowisku miejskim jest to dość uciążliwe, zwarta zabudowa, niekiedy bliskość zakładów przemysłowych, przyczynia się do zintensyfikowania tego zjawiska. Ustanawiając płatny wjazd na wybrane obszary, a tym samym wprowadzając strefy obejmujące zasięgiem dzielnicę, centrum lub całe miasto można znacząco wpłynąć na jakość sieci transportowej na tym obszarze. W pracy dokonano analizy przepisów UE dotyczących norm dopuszczalnych emisji spalin w pojazdach sprzedawanych na jej terenie. Zostały omówione także zagrożenia wynikające ze zbyt dużego natężenia ruchu w mieście, takie jak zanieczyszczenie powietrza, na przykładzie miasta Warszawy. Przedstawiono także skutki nadmiernego zanieczyszczenia powietrza. W pracy zaprezentowano koncepcję projektu systemu płatnego wjazdu do miasta, na przykładzie warszawskiej dzielnicy Śródmieście. Przedstawiono architekturę logiczną systemu, oraz przykładowe rozmieszczenie urządzeń w jednym z punktów wjazdowych do strefy wykorzystując do tego celu już istniejącą infrastrukturę.

EN

Increasing traffic causes not only communication difficulties, but also contributes to increasing air pollution and increasing noise levels. In an urban environment it is quite cumbersome, compact buildings, sometimes the proximity of industrial plants, contributes to the intensification of this phenomenon. By establishing a paid entry to selected areas, thus introducing zones covering the district, center or the whole city, it is possible to significantly influence the quality of the transport network in this area. The paper analyzes the EU regulations regarding emission limit values for vehicles sold in its area. There are also discussed threats resulting from excessive traffic in the city, such as air pollution, on the example of the city of Warsaw. The effects of excessive air pollution are also presented. The paper presents the concept of a system of paid entry to the city, based on the example of the Warsaw district of Śródmieście. The logical architecture of the system is presented, as well as an example of the arrangement of devices in one of the entrance points to the zone, using the existing infrastructure for this purpose.

14

Wyznaczenie parametrów modelu matematycznego transformatora średniej częstotliwości

Michna M., Wilk A., Kolincio M.

Zeszyty Naukowe Wydziału Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej

|

2017

|

Nr 55

41--44

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań eksperymentalnych transformatora średniej częstotliwości. Obiektem badań był prototyp transformator jednofazowego z rdzeniem wykonanym z prostopadłościennych elementów ferrytowych i uzwojeniami wykonanymi z przewodów Litz’a. Badania przeprowadzono w celu wyznaczenia parametrów modelu matematycznego transformatora. Zakres badań obejmował wyznaczenie pętli histerezy magnetycznej oraz pomiar impedancji uzwojenia. Pętlę histerezy odwzorowano za pomocą statycznego modelu Preisacha ze sprzężeniem zwrotnym.

EN

The paper presents results of experimental research of a single phase medium frequency transformer. The research object was a prototype of a single-phase transformer with a core made of cuboids' ferrite elements and windings made of Litz round wire. The study was conducted to determine the parameters of the transformer mathematical model. The scope of the study included determination of magnetic hysteresis loop and measurement of winding impedance. The hysteresis loop was implemented in MDF model using a static Preisach model with feedback.

15

Sieć sensorowa do rejestracji drgań górnej sieci trakcyjnej w celach diagnostyki eksploatacyjnej

Karwowski K., Kuciński M., Mizan M., Wilk A.

Zeszyty Naukowe Wydziału Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej

|

2017

|

Nr 57

43--46

PL

Wraz ze wzrostem prędkości kolejowych pojazdów elektrycznych zwiększają się wymagania utrzymania sieci trakcyjnej w odpowiednim stanie technicznym. Ciągły monitoring i diagnostyka pozwalają wykrywać pogarszającą się jakość odbioru prądu z sieci jezdnej. Jedną z metod jest umieszczenie czujników przyspieszenia na przewodzie jezdnym. Analiza przebiegu przyspieszenia pozwala określić jakość współpracy sieci jezdnej z pantografem. Symulacja dynamiki takiego układu ułatwia dobór parametrów akcelerometrów. Wykorzystanie bezprzewodowej sieci sensorowej redukuje konieczność izolacji elektrycznej czujników od sieci trakcyjnej. W artykule omówiono projekt i realizację sieci sensorowej do rejestracji przyspieszeń przewodów sieci jezdnej. Zaprezentowano wstępne wyniki pomiarów laboratoryjnych.

EN

Together with increasing traction vehicle’s speed a need to maintain overhead contact lines in an appropriate technical condition constantly rises. Permanent monitoring and diagnostics is necessary to detect unfavorable phenomenon deteriorating current collecting quality e.g.: excessive wear of contact strips, incorrect vehicle’s pantograph force settings. One of the methods is to place acceleration sensor on the contact wire. Analysis of measured waveforms should allow quality estimation of cooperation the overhead contact line with the pantograph. Preliminary simulation of the dynamics of such a system facilitates selection of important accelerometer parameters. Wireless network selection as sensor network communication medium bypasses necessity for electric insulation between measurement system’s elements and overhead line. The design has to take into an account low power usage and renewable sources energy harvesting methods. The paper presents the results of simulation of dynamic pantograph cooperation with the overhead contact line. The design and realization of wireless sensor network to investigate the contact line acceleration are described. Preliminary laboratory measurement’s results are presented.

16

Badania eksperymentalne i symulacyjne dynamiki modelowego odcinka sieci trakcyjnej

Wilk A., Mizan M., Kaczmarek P., Karwowski K., Skibicki J.

Zeszyty Naukowe Wydziału Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej

|

2017

|

Nr 57

147--150

PL

W pracy przedstawiono główne założenia i strukturę opracowanego modelu matematycznego odcinka kolejowej górnej sieci trakcyjnej, opartego na metodzie energetycznej Lagrange’a. W celu wyznaczenia wybranych parametrów modelu, jak również dla oceny stopnia zgodności odwzorowania przez utworzony program symulacyjny stanów statycznych i dynamicznych sieci zbudowano laboratoryjny model odcinka sieci jezdnej z użyciem rzeczywistych jej elementów – przewody jezdne, lina nośna, wieszaki. Przeprowadzono szereg badań, w których rejestrowano drgania przewodów jezdnych i liny nośnej, przy zróżnicowanej sile naciągu oraz przy różnych sposobach wzbudzenia drgań. W oparciu o przeprowadzone analizy wyznaczono parametry modelu matematycznego i określono własności dynamiczne sieci jezdnej.

EN

The paper presents the main assumptions and structure of the developed mathematical model of the traction overhead contact line, based on the Lagrange energy method. In order to determine the selected model parameters as well as to assess the accuracy of the created simulation program in modelling the network’s static and dynamic states, a laboratory physical model of the traction network’s one section of suspension was constructed using the real elements – messenger wire, contact wire and droppers. A number of studies have been carried out in which vibrations of the contact and messenger wires are recorded, at different tension forces, at different place, direction and force of excitation, at different point of measurement. Measurements were made using a fast camera and laser displacement meters. Using discrete Fourier transformation, the coupled character of vibrations of the messenger wire and contact wire was confirmed and the frequency of oscillation was determined. The comparison of results obtained by experiments and by a series of simulations allowed for accurate parameter selecting of the mathematical model. The created model is prospectively dedicated to the certification tests of newly constructed and rebuilt sections of the overhead catenary, and to support the diagnostic and monitoring overhead contact line.

17

Odnawialny metanol jako paliwo oraz substrat w przemyśle chemicznym

Dobras S., Więcław-Solny L., Chwoła T., Krótki A., Wilk A., Tatarczuk A.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2017

|

nr 98

27--37

PL

W artykule przeanalizowano udział odnawialnych źródeł energii w światowej produkcji energii elektrycznej. Zwrócono uwagę na skalę rozwoju i wzrost znaczenia OZE w światowej gospodarce, jak również na problemy i wyzwania wiążące się ze zmienną wydajnością dobową jak i godzinową tych źródeł. Zaprezentowano sposób chemicznej konwersji nadwyżek energii do odnawialnego paliwa w postaci metanolu. Odniesiono się do wymogów Unii Europejskiej na rok 2020 oraz 2030 w sprawie ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, co wiąże się z dalszą koniecznością rozwoju odnawialnych źródeł energii, w szczególności z poprawą ich wydajności. Opisano magazynowanie energii jako jeden ze sposobów, który może doprowadzić do poprawienia konkurencyjności energii uzyskiwanej z odnawialnych źródeł do tej uzyskiwanej w sposób konwencjonalny. Przedstawiono sposób, pozwalający na konwersje ditlenku węgla z wodorem otrzymywanym z wykorzystaniem nadprodukcji energii odnawialnej. Dokonano przeglądu zastosowania metanolu w przemyśle chemicznym oraz przedstawiono udziały w różnych gałęziach światowego rynku, jak również zwrócono uwagę na dynamiczny wzrost jego zużycia. W artykule opisano wykorzystanie odnawialnego metanolu jako surowca do produkcji paliw w postaci czystej oraz po konwersji do eteru dimetylowego (DME), jak również estrów metylowych kwasów tłuszczowych (FAMEs). Zwrócono uwagę na wyzwania i konieczność modyfikacji silników spalinowych związanych ze stosowaniem czystego metanolu jak i jego mieszanin z benzyną.

EN

In this article, the contribution of renewable energy sources (RES) to the worldwide electricity production was analyzed. The scale of development and the importance of RES in the global economy as well as the issues and challenges related to variability of these sources were studied. In addition, the chemical conversion of excess energy to renewable methanol has been presented. The European Union regulations and targets for the years 2020 and 2030 concerning greenhouse gases reduction were taken into consideration. These EU restrictions exact the further development of renewable energy sources, in particular, the improvement of their efficiency which is closely related to economics. Moreover, as a part of this work, energy storage were described as one of the ways to increase the competitiveness of renewable energy sources with respect to conventional energy. A method for the conversion of carbon dioxide separated from high-carbon industries with hydrogen obtained by the over-production of green energy were described. The use of methanol in the chemical industry and global market have been reviewed and thus an increasing demand was observed. Additionally, the application of renewable methanol as fuels, in pure form and after a conversion of methanol to dimethyl ether and fatty acid methyl esters has been discussed. Hence, the necessity of modifying car engines in order to use pure methanol and its combination with petrol also was analyzed.

18

Zastosowanie wychwytu ditlenku węgla w procesie produkcji sody

Tatarczuk A., Jastrząb K., Krótki A., Stec M., Więcław-Solny L., Wilk A., Szajkowska-Kobus S., Żórawski D., Skowron K., Kiedzik Ł.

Przemysł Chemiczny

|

2017

|

T. 96, nr 7

1572--1578

PL

Omówiono koncepcję modyfikacji procesu wytwarzania węglanu sodu metodą Solvaya. Rozpatrzono możliwość zastosowania procesów absorpcji chemicznej do pozyskiwania ditlenku węgla z gazów procesowych oraz jego powtórnego wykorzystania do produkcji sody. Przeanalizowano absorpcję CO₂ w roztworach amin i amoniakalną absorpcję CO₂. Absorpcja w roztworze amoniaku, pomimo niższego stopnia zaawansowania technologicznego, jest bardziej predysponowana dla przemysłu sodowego, gdyż amoniak jest surowcem pomocniczym w technologii sody. Wdrożenie omawianych rozwiązań pozwoli na ograniczenie emisji CO₂ oraz zmniejszy zużycie surowców wejściowych w procesie produkcyjnym Solvaya.

EN

Gas streams from coal combustion and lime burning were considered as CO₂ sources for Na₂CO₃ and NaHCO₃ prodn. after sepn. by chem. absorption. A recycling of CO₂ from the process waste gases was also assumed. As results, a reduction of CO₂ emission and an improvement in economy of the soda prodn. were expected.

19

Rozwój technologii usuwania CO₂ ze spalin bloków węglowych

Więcław-Solny L., Krótki A., Tatarczuk A., Stec M., Wilk A., Spietz T.

Przemysł Chemiczny

|

2017

|

T. 96, nr 1

224--229

PL

Przedstawiono wyniki prac realizowanych w latach 2010-2015 w ramach Strategicznego Programu Badawczego „Zaawansowane technologie pozyskiwania energii” nad rozwojem technologii usuwania CO₂ ze spalin bloków węglowych, poprzez proces jego chemicznej absorpcji w roztworach amin. Opracowane rozwiązania obniżające energochłonność procesu wychwytu ditlenku węgla zweryfikowano w instalacji pilotowej aminowego usuwania CO₂ ze spalin rzeczywistych bloków węglowych Grupy Tauron (ponad 2000 h pracy). W efekcie obniżono zapotrzebowanie cieplne procesu regeneracji absorbentu z 4,26 MJ/kg do 3,16 MJ/kg usuniętego CO₂.

EN

CO₂ was removed from gaseous mixts. (including flue gases from an industrial power plant) by absorption in aq. solns. of amines under lab. and pilot plant conditions. As amines, HO(CH₂)NH₂, (HOCH₂CH₂)₂MeN and Me₂ (NH₂) CCH₂OH were used. The CO₂ removal efficiency was up to 98%. The use of amines after pilot plant modernization resulted in a decrease in the absorbent regeneration energy demand from 4.26 to 3.16 MJ/kg of CO₂.

20

Magazynowanie energii w postaci metanu jako forma utylizacji CO₂ w energetyce

Wilk A., Więcław-Solny L., Tatarczuk A., Spietz T., Chwoła T., Krótki A., Stec M.

Przemysł Chemiczny

|

2017

|

T. 96, nr 5

1146--1151

PL

W związku z polityką energetyczno-klimatyczną istotnym problemem energetyki węglowej staje się opracowanie efektywnych metod ograniczania emisji ditlenku węgla (wychwytu i zagospodarowywania) oraz magazynowania nadmiarowej energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych. Jedną z metod umożliwiających równoczesną utylizację CO2 i magazynowanie energii jest synteza paliw z CO₂ i wodoru. Przedstawiono przegląd głównych zagadnień dotyczących utylizacji CO₂ do paliw, a w szczególności do metanu. Zaprezentowano metody otrzymywania substytutu naturalnego gazu ziemnego SNG (substitute natural gas), przegląd stosowanych rozwiązań reaktorów oraz głównych europejskich i krajowych projektów PtG (power-to-gas). Przedstawiono również techniczne i ekonomiczne kwestie związane z utylizacją ditlenku węgla połączoną z magazynowaniem nadmiarowej energii elektrycznej pochodzącej ze źródeł odnawialnych (OZE).

EN

A review, with 14 refs., of catalytic proceses for CO₂ conversion by hydrogenation to MeH esp. under development in Poland.