Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Blaski i cienie sukcesu, czyli o życiu Jana Wyżykowskiego i odkryciu „wielkiej miedzi”

Wołkowicz K., Graniczny M., Wołkowicz S., Urban H.

Przegląd Geologiczny

|

2017

|

Vol. 65, nr 5

304--311

EN

After World War II, Jan Wyżykowski studied at the Faculty of Mining University in Kraków. In 1946-1948, he held summer practices in mines and at the Polish Geological Institute (PGI), which allowed him to explore the ore deposits in Lower Silesia. On January 1951, he was transferred to the PGI, where all works related to the issues of the ore exploration were gradually taken over by the Ore Department based in Kraków. In the early 1950’s, a research program for copper exploration began to crystallize in the area located north of the Old Copper Basin and north of Wroclaw. Such program was postulated by two heads of the Ore Department, R. Krajewski and A. Graniczny. A seismic profile was acquired along the Boleslawiec-Glogów line to determine the extent of the Zechstein Kupeferschiefer formation in the Fore-Sudetic area. Wyżykowski was a planner ofthe drillings along this profile. Thefirst three boreholes did not indicate the possibility of success. What is more, Wyżykowski’s research was illegal, because he drilled to a depth of 700 metres, which was about 300 metres deeper than allowed. The thesis offutility of exploration in this area started to dominate. Despite all these adversities, Wyżykowski stubbornly strove to achieve the goal. A team led by him came across economic copper ore deposits on 23 March, 1957. In the Sieroszowice IG 1 borehole, at a depth of650 m, copper mineralization of 1.4% was found in marls. The presence of rich copper mineralization was confirmed also in a nearby borehole drilled in Lubin, S-19. The history of the "great Polish copper has started”.

2

Wykorzystanie interferometrii satelitarnej do monitoringu deformacji powierzchni terenu na przykładzie LGOM

Graniczny M., Kowalski Z., Kowalski P., Przyłucka M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2017

|

nr 469

59--66

PL

W artykule przedstawiono zmiany powierzchni terenu zaistniałe w obszarze górniczym Rudna między 28 listopada a 10 grudnia 2016 r. Zmiany zarejestrowano na interferogramie różnicowym pozyskanym ze scen najnowszego satelity radarowego Sentinel-1. Interferogram jest obrazem rastrowym, będącym złożeniem dwóch scen radarowych, na którym jest przedstawiona różnica faz odbitego sygnału. Różnica ta odzwierciedla zmiany zaistniałe na powierzchni terenu w postaci prążków interferometrycznych, które można interpretować jako kolejne warstwice zmian morfologii terenu. W badanym okresie zidentyfikowano zmiany rzędu 3 cm. Wszystko wskazuje na to, że były one związane ze wstrząsem sejsmicznym z dnia 29 listopada, co zostało potwierdzone przez porównanie lokalizacji epicentrum zjawiska i wystąpienia deformacji terenu.

EN

The article presents surface deformations and changes in the Rudna mining areas, which occured between 28 November and 10 December 2016. These changes were recorded on the radar differential interferogram derived from the scenes of the ESA radar satellite Sentinel-1. The interferogram is a raster image that is a combination of two radar scenes, showing the phase difference of the reflected microwave signal. This difference reflects changes occurring on the earth surface in the form of interferometric stripes called “fringes”. They are interpreted as contours of changes in earth morphology. During the analyzed period, 3-cm variations were identified. All indications show that they were related to the November 29 seismic shock, which was confirmed by comparing the location of the earthquake epicentre with the recorded fringes.

3

Wsparcie afrykańskich służb geologicznych przez ich partnerów z Europy, a inicjatywy Polski

Graniczny M., Wołkowicz S.

Przegląd Geologiczny

|

2016

|

Vol. 64, nr 9

726--733

EN

African countries in the 1960s began to recover their independence. These facts coincided with the good results in raw materials findings of the Polish geologists and geophysicists. Therefore, in the 1960s and 1970s, geologists of the Polish Geological Institute and other companies indicated their presence in the research works in several countries of the African continent. Nowadays, the EuroGeoSurveys (EGS) members with the support from the Organization of African Geological Surveys (OAGS) prepared a strategy for sustainable strengthening of African countries’geological administrations. The strategy focuses on natural resources governance, enforcing sustainable mineral resources exploitation as well as preventing and mitigating natural disasters by establishing long-term strategic cooperation relationships in these areas. EGS, on behalf of the European Commission’s DG Development and Cooperation (DEVCO) and with the support and additional supervision of DG ENTR, was requested to cooperate with the OAGS to develop, over a period of about twelve months, a feasibility study focusing on one key priority of the EU-Africa Strategy Action Plan 2011-13, which is to "foster fur ther co-operation between African and European geological surveys”. As the result of this cooperation the identification of the Africa’s challenges in geological knowledge and skills has been done, that emerged by analysis of targeted information derivedfrom questionnaires distributed via OAGS to their members.

4

Wybrane ośrodki edukacji górniczej i nauk o Ziemi w Europie Środkowej i ich związki z Polską

Graniczny M., Kacprzak J., Urban H., Zdanowski A.

Przegląd Górniczy

|

2015

|

T. 71, nr 6

64--71

PL

Pierwsze szkoły kształcące dla potrzeb górnictwa i nauk o Ziemi zaczęły powstawać na terenie Europy w XVIII wieku. Za najstarszą wyższą szkołę uznawana jest Akademia Górnicza we Freibergu, a następnie Akademia Górnicza i Leśna w Bańskiej Szczawnicy, Instytut Górniczy w Sankt-Petersburgu, Ecoles de Mines w Paryżu, Wyższa Szkoła Górnicza w Clausthal oraz Najwyższa Szkoła Górnicza w Kielcach. Zachowane dokumenty wskazują jednak, że nauczanie w Bańskiej Szczawnicy rozpoczęto co najmniej kilkanaście lat wcześniej. Na terenie Cesarstwa Austro–Węgierskiego za przełomowy dla edukacji górniczej należy uznać rok 1735, kiedy zapoczątkowano szkolenie ekspertów górniczych w wielu ośrodkach. Zasadniczym przełomem w tym zakresie był dekret cesarzowej Marii Teresy, w następstwie którego rok później utworzono Wyższą Szkołę Górniczą w Bańskiej Szczawnicy, przekształconą w 1770 r. w Cesarsko-Królewską Akademię Górniczą. Innym niezwykle ważnym europejskim ośrodkiem edukacji górniczej była Szkoła Górnicza w Petersburgu powołana w listopadzie 1773 r. przez carycę Katarzynę II. Od początku działalności szkoła ta była również ośrodkiem badań naukowych z zakresu górnictwa i geologii. Wielu polskich absolwentów – geologów wielce zasłużyło się później w rozwój nauki oddając swoje usługi zarówno na rzecz państwa rosyjskiego jak i Polski. Jeden z absolwentów Instytutu Górniczego w Petersburgu, Stanisław Kontkiewicz rozpoczął intensywne zabiegi mające na celu otwarcie szkoły górniczej w Królestwie Polskim na terenie Zagłębia Dąbrowskiego. Ostatecznie zabiegi grupy inicjatywnej powiodły się i w lutym 1889 nastąpiło oficjalne otwarcie Szkoły Górniczej „Sztygarka” w Dąbrowie Górniczej. Szkoła ta funkcjonuje do dnia dzisiejszego. Niewiele osób jednak wie, że na terenie ówczesnych Prus, a obecnie na terytorium naszego kraju — w Wałbrzychu (Waldenburg) — działała szkoła o podobnym profilu. Na podstawie wniosku Naczelnego Urzędu Górniczego w dniu 1 lipca 1838 r. utworzono Dolnośląską Szkołę Górniczą w Wałbrzychu oraz jej filię w Tarnowskich Górach. Działalność szkoły przerwał wybuch II Wojny Światowej.

EN

The first schools for miners, dealing with education of miners and earth scientist, began to appear in Europe in the 18th century. This was due to the growing demand for professionals dealing with acquisition of various types of mineral resources. In general, the oldest institution of higher education is recognized in Freiberg Mining Academy, founded in 1765, and then the Academy of Mining and Forestry in Banská Štiavnica – 1770 (in Slovak, Schemnitz – German, Szelmeczbánya – in Hungarian), and Institute of Mining in St. Petersburg – 1773. The studies of preserved documents indicate, however, that teaching in Banská Štiavnica started at least a dozen years earlier. The breakthrough for mining education in Austro-Hungarian Empire took place in 1735. The next stage of this development was the transformation of the school in Banská Štiavnica in 1770 into the Imperial-Royal Academy of Mining. The other very important centre of mining and geological education was organized in St. Petersburg. The first mention of the creation of the mining school in Russia is attributed to the reformist Tsar Peter I and the scientist Michael Lomonosow in the early 18th century. These ideas have been realized by the Empress Catherine II, who signed the relevant edict in November 1773, establishing St. Petersburg School of Mining (Gornoje Ucziliszcze) for the engineering personnel. Many graduates of this institution were Polish, later distinguished professionals miners and geologists, who later gave great merits to the Russian and Polish states. Stanisław Kontkiewicz, the geologist graduated from the St. Petersburg Institute of Mining was one of the initiators of the Mining School “Sztygarka” in Dąbrowa Górnicza. It was founded in 1889 and still operates. Only a few people know that then in Prussia (now on the territory of Poland), in Wałbrzych (Waldenburg) acted a school with a similar profile. July 1st 1838 is recognized as a day of the creation of the Lower Silesian School of Mines in Waldenburg. Since 1860, the School accepted also miners from ore and lignite mining in Glogau (Głogów) and Hirschberg (Jelenia Góra) and later also from lignite mining district in Grünberg (Zielona Góra).

5

Rozwój kartografii geologicznej na Górnym Śląsku w świetle wybranych map historycznych - od Leopolda von Bucha do Stanisława Doktorowicza-Hrebnickiego

Wołkowicz S., Graniczny M., Wołkowicz K., Urban H., Kowalski Z., Zdanowski A.

Przegląd Górniczy

|

2015

|

T. 71, nr 3

107--118

PL

Pierwszą, bardzo ogólnikową, mapę geologiczną Górnego Śląska opracował von Buch (1797/1802), natomiast Schulze z Eisleben (1816) opracował przekrój geologiczny od Hulczyna do Bytomia i jako pierwszy wprowadza podział stratygraficzny, wyróżniając m.in. Steinkohlengebirge. Staszic (1815) na swojej mapie odnotowuje na tym obszarze obecność charbon de terre. Za pierwszą nowoczesną mapę Górnego Śląska należy uznać mapę Oeynhausena (1822), która zawiera 18 wydzieleń o charakterze litologiczno-stratygraficzym. W dalszej kolejności na uwagę zasługują mapy Puscha (1836) oraz Carnalla (1844). Za największe dokonanie XIX wieku w kartografii geologicznej Górnego Śląska należy uznać 12-arkuszowy atlas opracowany pod kierunkiem Roemera (1870) wraz z dwutomowym tekstem opisującym geologię tego obszaru. Kolejnym opracowaniem tej rangi było dzieło Michaela (1913), również obficie ilustrowane mapami. Z autorów polskich II. połowy XIX w. należy odnotować mapy opracowane przez Hempla (1857), Łempickiego i Gatowskiego (1891), Zaręcznego (1894) i Wójcika (1909). W niepodległej Polsce pierwszą mapę opisywanego obszaru opracował Przesmycki (1923). W okresie międzywojennym znakomitym znawcą geologii Polskiego Zagłębia Węglowego był Saryusz-Makowski, którego rękopiśmienny dorobek został zniszczony w czasie działań wojennych w 1939 r. W latach 20. XX w. rozpoczął swoje prace Doktorowicz-Hrebnicki, który badał obszar Górnego Śląska przez około 50 lat, a jego mapa Arkusz Grodziec (1934) staje się wzorcowym opracowaniem kartograficznym obowiązującym przez wiele lat.

EN

First, very general geological map of Upper Silesia was elaborated by von Buch (1797/1802). On the other hand Schulze from Eisleben (1816) prepared geological cross-section from Hulczyn to Bytom, where he introduced first stratigraphic division, distinguishing among others Steinkohlengebirge. Staszic (1815) noticed on his map the presence of charbon de terre in this area. Oeynhausen map (1822) should be regarded the first modern geological map of the Upper Silesia, as containing 18 lithological-stratigraphical divisions. Further attention should be paid to maps of Pusch (1836) and Carnall (1844). Next important work was greatest achievement of geological cartography of the Upper Silesia in XIX century is the 12-sheet Atlas developed under the direction of Roemer (1870) together with two-volume text, describing the geology of this area. Next important work was done by Michael (1912) which was also profusely illustrated with maps. Among the Polish authors of the second half of XIX century, maps elaborated by Hempel (1857), Łempicki and Gatowski (1891), Zaręczny (1894) and Wójcik (1909) should be noted. In the independent Poland, the first map of this area was compiled by Przesmycki (1923). Between the World Wars, an excellent expert in the Polish Coal Basin was Saryusz-Makowski whose manuscripts, documentations and maps were destroyed during the war in 1939. In the 20´s of XX century, Doktorowicz-Hrebnicki started his researchers. He has studied the area of Upper Silesia for almost 50 years. His map Grodziec (1934) has become the standard of geological cartography art for many years.

6

Kompleksowe wykorzystanie przetworzeń DInSAR i PSInSAR w badaniu pionowych przemieszczeń terenu w wybranych rejonach GOP

Przyłucka M., Graniczny M.

Przegląd Górniczy

|

2015

|

T. 71, nr 3

80--88

PL

W artykule przedstawiono analizę danych pozyskanych z różnych przetworzeń technikami satelitarnej interferometerii radarowej w celu uzyskania mapy pionowych przemieszczeń terenu zaistniałych w ciągu jednego roku na dwóch obszarach badawczych, Bytomia i Katowic. Przedstawiona metodyka łączenia różnych typów danych (DInSAR i PSInSAR), pochodzących z obrazów pozyskanych w różnych pasmach radarowych (C, L oraz X), pozwoliła na zbadanie zarówno małych, milimetrowych ruchów powierzchni terenu jak i bardzo szybkich obniżeń, dochodzących do 58 centymetrów na rok. Wyniki przedstawiono w formie mapy wartości pionowych przemieszczeń na obszarze Katowic dla okresu od 22 lutego 2007 r. do 27 maja 2008 r. oraz na obszarze Bytomia dla okresu od 5 lipca 2011 r. do 21 czerwca 2012 r. Mapy te uzyskano poprzez interpolację złożonego zestawu punktów metodą Simple Kriging oraz warunkowych Symulacji Gaussa. Dodatkowo otrzymano mapy prawdopodobieństwa przekroczenia zadanej wartości progowej, pozwalające określić granice obszaru znajdującego się pod wpływem ciągłych obniżeń powierzchni terenu. Wyniki analiz pozwalają stwierdzić, iż satelitarna interferometria radarowa może w znaczący sposób wspomagać klasyczne metody monitoringu deformacji powierzchni terenów aktywnych górniczo, gdyż umożliwia detekcję powolnych, pozornie nieszkodliwych przemieszczeń, jak i bardzo szybkich obniżeń towarzyszących procesowi powstawania poszczególnych niecek obniżeniowych.

EN

This paper presents an analysis of the dataset obtained from various satellite radar interferometry processing techniques in order to create maps of one-year vertical ground displacements which occurred in two areas of the research - Bytom and Katowice. The presented methodology of combining different types of data (DInSAR and PSInSAR), derived from images acquired at different radar bands (C, L, and X), enabled the identification of small, millimeter-ground surface movements and very fast subsidence, of up to 58 centimeters per year. The results are presented in the form of vertical displacements maps of Katowice area (for the period of 22 February 2007 - 27 May 2008) and of Bytom area (for the period of 5 July 2011 - 21 June 2012). These maps were obtained by Simple Kriging and Conditional Gaussian Simulation interpolation of a complex set of points. In addition, the probability maps were used for determining the boundaries of the area under the influence of continuous ground surface subsidence. The results of analyses allow us to conclude that satellite radar interferometry can significantly support the classic methods of surface deformation monitoring over active mining areas, as it enables the detection of slow, seemingly negligible movements, as well as very fast subsidence associated with the process of formation of individual subsidence troughs.

7

Historia poszukiwań i wydobycia ropy naftowej na ziemiach polskich do 1939 roku

Graniczny M., Wołkowicz S., Urban H., Wołkowicz K., Zdanowski A.

Przegląd Górniczy

|

2015

|

T. 71, nr 12

151--156

PL

W artykule przedstawiono historię poszukiwań i wydobycia ropy naftowej na ziemiach Polskich. Pierwsze wzmianki na ten temat pochodzą z XVII i XVIII i dotyczą Galicji. Na temat występowania ropy naftowej w Karpatach pisali pionierzy polskiej geologii, tacy jak Stanisław Staszic i Ludwik Zejszner. W 1896 roku, w Borysławiu zostaje odwiercony pod nadzorem Władysława Długosza szyb „na Potoku”. Data ta wyznacza ważny etap rozwoju przemysłu naftowego w Karpatach i na Podkarpaciu. Wymieniając autorów zajmujących się badaniami fliszu w Karpatach i poszukiwaniem węglowodorów, nie sposób pominąć profesora Rudolfa Zubera. Był on w swoim czasie najbardziej uznanym badaczem fliszu Karpat, a także autorem syntetycznego dzieła „Flisz i nafta”, będącego jednym z klasycznych prac geologicznych epoki. Innym ważnym badaczem był Józef Grzybowski, pionier badań mikropaleontologicznych w Polsce, które okazały się niezwykle pomocne dla określania stratygrafii warstw roponośnych. W związku z nasileniem się prac wydobywczych w rejonie Borysławsko – Drohobyckim w czerwcu 1912 r. podjęto decyzję o powołaniu „Stacji Geologicznej w Borysławiu”. Problematyka związana z poszukiwaniami ropy naftowej i gazu ziemnego na Podkarpaciu ponownie stała się aktualna w odrodzonej Rzeczypospolitej, dlatego też geolodzy Państwowego Instytutu Geologicznego dr Jan Nowak i dr Konstanty Tołwiński już w 1919 r. brali udział w pracach organizacyjnych przemysłu górnictwa naftowego. Stacja w Borysławiu była w znacznej mierze finansowana przez przemysł naftowy i dlatego też została przejęta formalnie przez Karpacki Instytut Geologiczno-Naftowy (KIGN). Należy przyznać, że dorobek dwudziestoletniej działalności KIGN był imponujący i miał wyraz w licznych publikacjach, mapach, monografiach czy opracowaniach statystycznych. Ponadto w zbiorach KIGN znajdowało się około sto tysięcy próbek geologicznych i rdzeni wiertniczych, stanowiących niezmiernie cenny materiał do dalszych badań. Trzeba również podkreślić wzorową współpracę geologów KIGN oraz PIG, bez której trudno sobie wyobrazić osiągnięcie postępu wiedzy na temat budowy geologicznej Karpat.

EN

This paper presents the history of the exploration and extraction of crude oil in Poland. The first mention about it comes from 17th and 18th centuries and concern Galicia. The pioneers in Polish geology - Stanisław Staszic and Ludwik Zejszner - wrote on the occurrence of oil in the Carpathians. In 1896 first drilling was made in Borysław, under the supervision of Władysław Długosz, titled “On Stream”. This date marks an important stage in the development of the oil industry in the Carpathian Mountains. Citing the important scientist dealing with the research on the Carpathian flysch and the search for hydrocarbons, it is impossible to ignore Professor Rudolf Zuber. He was the author of synthetic work “Flysch and oil” which was one of the classic geological work at that time. Another important researcher was Józef Grzybowski, a pioneer in micropaleontological research in Poland, which proved to be extremely useful for determining the stratigraphy of oil strata. In June 1912, in connection with the intensification in the area Borysław – Drohobycz, the “Geological Station” was established in Borysław. The problems associated with the exploration of oil and natural gas in the Carpathian Mountains occur currently again in the independent Poland. That is why two eminent geologists of the Polish Geological Institute (PGI) Jan Nowak and Konstanty Tołwiński participated in the organizational work of the reborn oil mining industry. The “Geological Station” in Borysław was mainly financed by the oil industry, therefore it was taken over formally by the Carpathian Geological – Petroleum Institute (KIGN). It must be admitted that the achievements of twenty year activities of KIGN were impressive, which was reflected in numerous publications, maps, monographs and statistic studies. Moreover there were roughly one hundred thousand geological samples and drill cores in the KIGN collections, which was a very valuable material for further researches. It is also necessary to underline the close cooperation between the geologists of KIGN and PGI. Without such direct cooperation the achievement of progress in knowledge on the geological structure of the Carpathians is difficult to imagine.

8

Zasłużeni geolodzy na fryzie sali Muzeum Geologicznego PIG-PIB imienia Pawła Edmunda Strzeleckiego

Mizerski W., Urban H., Graniczny M., Kowalski Z.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2015

|

nr 465

167--181

PL

W Sali Muzeum Geologicznego, na wysokości trzeciej kondygnacji krużganków, znajduje się ozdobny fryz, który powstał wraz z ukończeniem budowy głównego gmachu Instytutu w 1936 r. Ikonografia na fryzie sali im. P. E. Strzeleckiego w gmachu PIG jest jedyną malarską dekoracją sali i ogranicza się do panneau wypełnionych nazwiskami zasłużonych geologów. Obecnie na fryzie znajdują się 32 nazwiska wybitnych naukowców, polskich i zagranicznych. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie historii powstawania panneau z kolejnymi nazwiskami, a także krótkich biogramów wszystkich wielkich geologów uhonorowanych na fryzie, w celu upowszechnienia wiedzy o nich wśród osób odwiedzający Instytut, a zwłaszcza znajdującego się w nim Muzeum Geologiczne.

EN

Abstract. In the Hall of the PGI Geological Museum, there is a decorative frieze, at the height of the third-tier galleries, which was created with completion of the Institute’s main building in 1936. Iconography on the frieze in the P.E. Strzelecki Hall is the only decorative painting and is limited to the panel filled with the names of distinguished geologists. Currently, there are 32 names of prominent Polish and foreign scientists on the frieze. The aim of this article is to present short biographies of all the great geologists placed at the frieze, to disseminate knowledge about them among visitors of the Institute and, in particular, of the Geological Museum.

9

Dzieje budowy gmachów Państwowego Instytutu Geologicznego oraz ich architektura (1919–1936)

Graniczny M., Urban H., Kacprzak J.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2015

|

nr 465

159--165

PL

Pierwszą tymczasową siedzibę Państwowego Instytutu Geologicznego (PIG) stanowiła niewielka powierzchnia paru pomieszczeń w Pałacu Staszica na Krakowskim Przedmieściu w Warszawie. Było to zdecydowanie za mało dla nowo utworzonego Instytutu. Dlatego też dyrektor Instytutu, Józef Morozewicz, przygotował memoriał w sprawie uzyskania zgody na wybudowanie nowych budynków stosownych do potrzeb. Koncepcja Józefa Morozewicza uzyskała akceptację Ministerstwa Przemysłu i Handlu. Ostateczna decyzja o budowie nowych budynków została zaakceptowana przez Sejm Ustawodawczy RP 30 maja 1919 r. W tym celu przydzielono na budowę Instytutu działkę budowlaną na Mokotowie o wielkości 22 500 m2, pomiędzy ulicami: Rakowiecką, Wiśniową i Kazimierzowską. Projekt znanego architekta Mariana Lalewicza został wybrany w wyniku przetargu. Głównym problemem rozpoczęcia prac była trudna sytuacja finansowa państwa i ograniczone środki finansowe. Dlatego też prace budowlane przebiegały w wolnym tempie. Budowa pierwszego gmachu, pawilonu południowego, była realizowana począwszy od 1923 r. i zakończona w 1926 r. Oficjalne otwarcie i poświęcenie głównego pawilonu, który był jeszcze niedokończony, nastąpiło 22 grudnia 1929 r. w obecności Ministra Przemysłu i Handlu oraz innych osobistości. Wykończeniowe prace budowlane trwały przez kolejnych siedem lat i zostały ostatecznie zakończone w czerwcu 1936 r. Dnia 17 maja 2013 r. główny budynek Instytutu został nazwany imieniem Józefa Morozewicza.

EN

The first provisional seat of PGI was several rooms in the Staszic Palace in the Krakowskie Przedmieście Street in Warszawa. It was not satisfactory for the newly established Institute. Therefore, director of the Institute Józef Morozewicz prepared an appropriate memorial and attempted efforts to construct new properly designed buildings. The ideas of Józef Morozewicz were positively accepted by the Ministry of Industry and Trade. The final decision to construct new buildings was approved by the Parliament on May 30, 1919. In order to build the Institute, a state-owned plot of land was granted (22,500 m2) in Mokotów between the streets of Rakowiecka, Wiśniowa and Kazimierzowska. Famous architect Marian Lalewicz was chosen to design the buildings. The main problems arose from the difficult economic situation of the country and limited funds for construction works that proceeded very slowly. First, the southern pavilion was completed during 1923–1926. The official opening and consecration of the unfinished main pavilion took place on December 22, 1929, in the presence of Minister of Industry and Trade E. Kwiatkowski and other distinguished guests. However, further constructions took next seven years and were finally finished in June 1936. On May 17, 2013, the main pavilion was devoted to and named to Józef Morozewicz.

10

Wykorzystanie danych SAR do obserwacji deformacji terenu spowodowanych działalnością górniczą w rejonie Górnośląskiego Zagłębia Węglowego : wyniki projektu DORIS (EC-FP7)

Graniczny M., Kowalski Z., Przyłucka M., Zdanowski A.

Przegląd Górniczy

|

2014

|

T. 70, nr 12

11--19

PL

W artykule zaprezentowano wykorzystanie metod interferometrii satelitarnej (PSInSAR i DInSAR) dla obserwacji deformacji powierzchni terenu na obszarze Górnośląskiego Zagłębia Węglowego (GZW). Prezentowane wyniki zostały pozyskane w trakcie realizacji projektu DORIS (ECFP 7, Grant Agreement n. 242212, www.doris-project.eu). Większość satelitarnych danych interferometrycznych przetworzono w wyspecjalizowanej firmie Tele – Rilevamento Europa – T. R. E, we Włoszech. Dane te pochodziły z różnych satelitów, takich jak: ERS 1 i 2, ENVISAT, ALOS- PALSAR oraz TerraSAR-X i objęły trzy pasma zakresu widma mikrofal (SAR): L, C oraz X. Archiwalne dane pasma C z satelitów Europejskiej Agencji Kosmicznej objęły obserwację przemieszczeń powierzchni terenu w okresie od 1992 do 2010, w dwóch oddzielnych pakietach danych z przedziałów czasowych 1992÷2000 oraz 2003÷2010. Jako obszary testowe dla obserwacji przemieszczeń na terenach zamkniętych kopalń wybrano Kopalnie Węgla Kamiennego „Sosnowiec” i „Saturn”, które zakończyły działalność w 1995 i 1997 r. Pomimo bieżącego wypompowywania wód z zamkniętych kopalni ich poziom podniósł się o kilkadziesiąt metrów. W związku z powyższym, wskutek zmian ciśnienia piezometrycznego i jego oddziaływania na górotwór zaobserwowano podnoszenie powierzchni terenu. Analiza danych z pasm L i X pozwoliła z kolei na śledzenie w ciągu kilku miesięcy przebiegu zmian podziemnego frontu robót, który odzwierciedlał się na powierzchni terenu, na przetworzonych zobrazowaniach radarowych. Analizę taką przeprowadzono w rejonie KWK „Halemba-Wirek”. Najbardziej efektywne w tym zakresie okazały się wysoko rozdzielcze dane TerraSAR-X, przetwarzane przy pomocy algorytmu SqueeSAR. Serie czasowe PS pasma X pomogły zidentyfikować bardzo niewielkie przemieszczenia, natomiast uzupełniające dane na temat większych przemieszczeń (w zakresie kilkudziesięciu centymetrów) można było uzyskać dzięki analizie prążków interferometrycznych. Uzyskane rezultaty dowiodły, że przemieszczenia powierzchni terenu w rejonie zamkniętych kopalń zachodzą bardzo długo i znacznie przekraczają okres 5 lat, który oficjalnie uznawany jest za granicę bezpieczeństwa i dopuszczają dowolne zagospodarowanie tych obszarów.

EN

The application of satellite interferometric methods (PSInSAR and DInSAR) for observations of ground deformations in the Upper Silesian Coal Basin (Southern Poland) is the subject of this paper. The presented results were obtained during implementation of the DORIS project (EC FP7, Grant Agreement n. 242212, www.doris-project.eu). Several InSAR datasets were analysed in this area. Most of them were processed by Tele-Rilevamento Europe - T.R.E. s.r.l. Italy. The sets of data came from different SAR satellites: ERS 1 and 2, ENVISAT, ALOS- PALSAR and TerraSAR-X and cover three different SAR bands (L, C and X). Archival data from C-band European Space Agency satellites ERS and ENVISAT, allowed to obtain information on ground movement from 1992 to 2010 in two separate datasets (1992-2000 and 2003-2010). As an example of ground motion upon inactive mining areas, two coal mines were selected: Sosnowiec and Saturn where exploitation of coal mine stopped in 1995 and 1997, respectively. Despite of well pumping after the closure of the mines, underground waters returned to the natural horizon, raising up several dozen meters; the high permeability of hydrogeological subregion and an insufficient water withdrawal from the abandoned mines. The analysis of interferometric L and X-band data in the Upper Silesia has enabled observation and monitoring of the underground mining front in a period of several months. It was indicated at the example from Halemba-Wirek coal mine. The analysis of the TerraSAR X dataset, processed by SqueeSAR algorithms proved to be the most effective for this purpose. X-band PSI time series can help to identify small, seemingly, negligible movements and are successfully supplemented by fringes when a displacement becomes significant. The obtained results on ground deformation proved that ground motion above the abandoned mines continues long after their closure. Therefore, the existing regulations stating that abandoned mines are considered as fully safe, in five years after mine closure, should be changed. Moreover, it should be emphasized that constructions in these area should be avoided as potential risk exists.

11

Obserwacja przemieszczeń pionowych powierzchni terenu wywołanych eksploatacją węgla kamiennego za pomocą zobrazowań interferometrii satelitarnej (pasma C i L) na przykładzie Górnośląskiego Zagłębia Węglowego

Graniczny M., Kowalski Z., Przyłucka M., Zdanowski A., Klimkowska A.

Przegląd Geologiczny

|

2014

|

Vol. 62, nr 10/2

573--578

EN

The mining exploitation of hard coal in Upper Silesia has been conducted since XIX century and continues to the present days. Different methods of monitoring subsidence of the earth surface were applied in this area, startingfrom analysis of topographic maps compiled in different period of time, precise levelling and GPS measurements. Nowadays satellite interferometry seems to be use- ful and effective tool for these purposes. PS data from ERS and ENVISAT satellites very well illustrate subsidence occurring in the active mining areas where subsidence does not exceed- 40 mm /yr. These data correspond very well with subsidencepredictive models prepared by mining companies. However, the Upper Silesian Coal Basin (USCB) mining area subsides even up to 600 mm/yr (locally even more). Therefore, it is necessary to apply a different methodology. One of the solutions to this problem could be differential interferograms obtainedfrom L-band SAR images. Combination of C-Band (ERS, Envisat) andL-band (ALOS) shows excellent results. C-band SAR satellites are useful for detecting smaller displacements; in contrary L-band satellites are able to monitor surface defor- mations in range of several decimetres, being possible to detect progress of mining front.

12

Wspomnienie o Jerzym Kanasiewiczu w 20. rocznicę śmierci

Graniczny M., Miecznik J. B., Mikulski S.Z., Urban H.

Przegląd Geologiczny

|

2013

|

Vol. 61, nr 3

178--181

EN

Jerzy Kanasiewicz was born on May 9, 1934, in Lwów. In the years 1953-1958 he studied geology at the Mining Institute in Jekaterinburg (Russia - Ural Mts.). In 1958, he began to work in the Geological Insti¬tute in Warszawa, in the Department of Rare and Radio¬active Elements. In 1967, he defended his doctoral thesis titled: "Occurences of rhenium and selenium and some other accompanying elements in the Lower Zechstein cupri¬ferous series of the Fore-Sudetic Monocline". He took part in several scientific expeditions in Asia and Africa, as an expert. In Vietnam (1971), Jerzy Kanasiewicz evaluated industrial potential of the Nam Nam Xe rare earth deposits in the Lao Cai province. He also visited North Korea in 1975. In the years 1979-1981, he worked in India as an expert of the United Nations. He conducted exploration for gold, tin, lithium, niobium and tantalum pegmatite ores, together with Indian geologists. The investigations took place in the state of Madhya Pradesh. He also visited Malaysia at that time, where he had opportunity to acquaint with methods of identifications and documentation ofclastic tin ores of the global importance. In 1982, Jerzy Kanasiewicz visited Libya where was involved in exploration and evaluation of the uranium resources. In mid-1980s, he created an ambitious and innovative program of geochemical-mineralogical researches in the Sudetes and Fore-Sudetic Block. He died untimely in Warszawa on August 24, 1992.

13

Wykorzystanie lotniczego skaningu laserowego do inwentaryzacji i monitoringu osuwiska w rejonie Łaśnicy (gmina Lanckorona), Pogórze Wielickie, Karpaty zewnętrzne

Graniczny M., Piątkowska A., Surała M.

Przegląd Geologiczny

|

2012

|

Vol. 60, nr 2

89-94

EN

In recent years a regular activity has been taken for the registration and monitoring of areas at risk of mass movements and landslides throughout Poland. Extensive inventory work in the sites predisposed to occurrence of landslides, initiated a search in order to improve traditional methods of mapping landslides. The traditional method relies mainly on the analysis of topographic maps, geological and geomorphological mapping in the field. For areas of extreme danger the newer mainly non-invasive methods were tried to be used such as a satellite or aerial photos. In this article have been also tested one of the more modern methods of three-dimensional imaging earth - Airborne Laser Scanning. This method is applicable to the selected landslide in the region of Łaoenica (Municipality Lanckorona). Amajor advantage of the method is the ability to filter out vegetation and other objects on the ground, which results in precise terrain model. Multiple imaging using laser scanning method, allows to obtain a precise differential model, thus in effect information on landslide activity.

14

„Inicjatywa” Koła Polskiej Partii Robotniczej przy Państwowym Instytucie Geologicznym w Krakowie – echa epoki realnego socjalizmu

Graniczny M., Urban H.

Przegląd Geologiczny

|

2012

|

Vol. 60, nr 8

426-–427

EN

Two documents were commented in this paper. They were prepared by the Polish Worker’s Party organization in the Polish Geological Institute in Kraków, in 1948. There are: "Memorandum on the Polish Geological Institute" and letter to Central Committee of the Polish Worker’s Party sent through the Urban Committee of the Polish Worker’s Party in Kraków. These documents were found during organizing of the Stanisław Tyski materials and delivered to PGI-NRI Central Geological Archive by Professor Krzysztof Jaworowski. They constitute example of the harmful action on realization of the Institute’s tasks and personal policy using brutal political pressure. The party members generally criticized situation in Institute. They also demanded removal of director and other persons from management and replaced them by the party members. Let’s hope that such practices will never happen again.

15

Analiza deformacji powierzchniowych wzdłuż południowo-zachodnich wybrzeży Zatoki Gdańskiej z zastosowaniem satelitarnych danych interferometrycznych

Czarnogórska M., Graniczny M., Uścinowicz Sz., Nutricato R., Triggiani S., Nitti D. O., Bovenga F., Wąsowski J.

Przegląd Geologiczny

|

2012

|

Vol. 60, nr 4

206-211

EN

The paper presents results of SPINUA (Stable Point Interferometry over Unurbanised Areas) Persistent Scatterers Interferometry (PSI) processing chain to study Earth surface deformations along the SW coast of the Gulf of Gdańsk, along the SE part of the Baltic Sea. As the input for SPINUA techniques 40 descending ERS-1/2 SLC (Frame = 251, Track = 36) images from the period 1995-2001 has been used. The area of interest (AOI) includes few cities and several towns, villages and harbors. The low lying coastal areas of the SW part of the Gulf of Gdańsk are at risk of floods and marine erosion. The PSI results, however, did not reveal the presence of a regional scale, spatially consistent pattern of displacements. It is likely that any crustal deformations in the AOI simply do not exceed +2 mm/year, which is the velocity threshold we assumed to distinguish between moving and non-moving persistent scatterers (PS). Importantly, for the most part the urban areas of the main cities (Gdańsk, Gdynia and Sopot) results show ground stability. Nevertheless, significant downward movements up to several mm/year, are locally noticed in the Vistula river delta - alluvial plain system located in the coastal zone east of Gdańsk as well as in the inland area west of the Gdańsk city. Indeed, the highest subsidence rates (-12 mm/year) was observed in the Gdańsk petroleum refinery constructed on alluvial sediments. Thus the anthropogenic loading and consolidation of the recent deposits can locally be an important factor causing ground subsidence.

16

Application of the SAR interferometric methods to identify the mobility of the area above the salt diapir in Inowrocław and the regional salt structures in central Poland

Piątkowska A., Surała M., Perski Z., Graniczny M.

Geology, Geophysics and Environment

|

2012

|

Vol. 38, no. 2

209-220

EN

Remote sensing interpretation presents the linear structural elements correspond to the tectonic-structural pattern and suggest a block-type character of the pre-Permian basement. They may also indicate the existence of active movements of salt bodies and point at tectonic zones being active during almost recent past. The research on terrain mobility in the Inowrocław salt dome area and regional salt structures was conducted with the use of SAR interferometry techniques: PSI and InSAR. All archival scenes (both descending and ascending) available from satellites ERS-1/2 and ENVISAT were used in order to determine the nature of displacement during the last 15 years. To identify the mobility of the pilot study, locally and regionally, the results from SAR interferometry techniques were analysed together with all types of collected data: tectonics, geophysical, geological, geodetic, and structural data. That gave indications about the uplift and subsidence in the salt dome area, as well as information about the types and causes (natural and induced) of mass movements.

PL

W ujęciu regionalnym tektonika blokowa w podłożu kompleksu permskiego była jednym z ważniejszych czynników inicjujących i warunkujących dźwiganie się antyklin solnych ku górze. W wypadku wysadu solnego Inowrocławia występował naturalny proces dźwigania kopuły wysadu o różnym stopniu nasilenia, a jego skutkiem jest powolna aktywność stref tektonicznych. Przybliżone wartości przemieszczeń terenu lokalnie w rejonie wysadu i regionalnie w rejonie struktur solnych zostały określone na podstawie wyników badań interferometrii satelitarnej SAR metodami PSInSAR i DInSAR. Do wyznaczenia wartości przemieszczeń powierzchni terenu w ostatnich 15 latach zostały wykorzystane wszystkie dostępne sceny archiwalne (zarówno descending, jak i ascending) satelitów ERS-1/2 oraz ENVISAT. W celu wyznaczenia stref aktywnych tektonicznie wyniki interferometrii radarowej zostały zanalizowane przy użyciu wszystkich zgromadzonych typów danych: tektonicznych, teledetekcyjnych, geofizycznych, geologicznych, geodezyjnych oraz danych strukturalnych. Pozwoliło to na scharakteryzowanie procesu podnoszenia i osiadania terenu w wymiarze lokalnym oraz regionalnym oraz wykazanie wyraźnych związków z naturalnym procesem halotektoniki.

17

Zastosowanie satelitarnej interferometrii radarowej do identyfikacji mobilności form solnych centralnej Polski na przykładzie wysadu solnego Inowrocław

Piątkowska A., Surała M., Perski Z., Graniczny M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2012

|

nr 452

237--244

PL

Wysad solny Inowrocław jest typową formą geologiczną dla regionu Wysoczyzny Kujawskiej, znajdującej się w centralnej Polsce. W ujęciu regionalnym obszar wysadu solnego Inowrocławia jest genetycznie związany z tektoniką blokową podłoża kompleksu permskiego, która była jednym z ważniejszych czynników inicjujących i warunkujących dźwiganie się antyklin solnych ku górze. Strefy tektoniczne, zakorzenione w głębokim podłożu, kontynuują się ku warstwom przypowierzchniowym, wykazując do dziś aktywność tektoniczną. Aktywność ta wpływa na zachowanie się terenu bezpośrednio w otoczeniu wysadu solnego Inowrocław. W zaprezentowanych badaniach wykorzystano dane pozyskane w technice persistent scatterer interferometry (PSI), w celu zbadania zależności pomiędzy pionowymi ruchami terenu a wykształceniem strukturalno-geologicznym wysadu solnego oraz wykształceniem powierzchni morfologicznej podłoża osadów czwartorzędu. Badania były prowadzone w wymiarze lokalnym (wysad solny Inowrocław) oraz regionalnym (fragmenty antyklin solnych Inowrocławia, Gopła, Barcina i Góry). Stwierdzono proste zależności pomiędzy ukształtowaniem powierzchni terenu i podłoża czwartorzędu a mapą przedstawiającą rozkład wartości ruchów pionowych. Przypuszcza się, iż mechanizm mobilności terenu nad wysadem solnym Inowrocław związany jest ze współczesną aktywnością halotektoniczną, a za wypiętrzanie lub osiadanie terenu odpowiedzialnych jest wiele różnych czynników. Są to między innymi: litologia (np. reakcja czapy gipsowej z wodami podziemnymi różnych poziomów, powodująca zwiększenie objętości skały lub, przez utratę wilgoci, osiadanie kompleksu gipsowego), tektonika (uskoki, tektonika solna), wpływ eksploatacji górniczej oraz zmiany poziomu wód gruntowych. Przybliżone wartości przemieszczeń terenu w rejonie wysadu solnego i w rejonie pobliskich struktur solnych określają wyniki badań interferometrii satelitarnej PSI. Wyznaczenie stref aktywnych tektonicznie dzięki przeprowadzonej szczegółowej analizie geologiczno-strukturalnej pozwoliło określić charakter stwierdzonych ruchów. W procesie podnoszenia i osiadania terenu dopatrzono się również związków z naturalnymi, współczesnymi procesami halotektoniki. Zaprezentowane wyniki badań pokazują wagę i potencjał wykorzystania metody PSI oraz technik satelitarnej interferometrii radarowej do badania ruchów masowych w rejonie struktur solnych.

EN

The presence of salt structures in the Inowrocław area of the Kujawy region constitutes the geological setting, which is typical for lowlands of Central Poland. In the regional aspect salt structure in the Inowrocław area is genetically connected with block tectonic of the subsurface of Permian complex. It was one of the most important factor initiating uplift of the salt anticlines. Tectonic zones, rooted in the deep substratum show activity till the present times. This activity influences at the configuration of the terrain surface in the vicinity of the Inowrocaw salt diapir. Persistent scatterer interferometry (PSI) method was applied for studying relationships between vertical movements of the earth surface and structural – geological development of the Inowrocław diapir as well as morphological surface of Quaternary substratum. These investigations were carried out in the local scale (around Inowrocław salt diapir) and regional (fragments of the salt anticlines of Inowrocław, Gopło, Barcin and Góra). Simple relationships were confirmed between shape of the terrain relief and Quaternary substratum and map of the distribution of the vertical movements. It is assumed that mechanism of the terrain mobility above Inowrocław salt diapir is connected with contemporary halotectonic activity. However, for the uplift and subsidence of this area are responsible many other factors. There are as follow: lithology (reactions between gypsum cap and groundwater of different horizons, leading to increase of rock volume or lose of moisture content of the gypsum complex, and finally – subsidence), tectonics (faults and halotectonic phenomena), impact of mining exploitation and changes of groundwater levels. Results of analysis of PSI data show approximate values of ground movements in this area. Active tectonic zones determined during detailed geological – structural analysis enabled to better understanding of the character of ground movements. The relationship between ground movements and contemporary halotectonic phenomena was observed, too. Presented data show big potential of the PSI radar satellite methodology for investigation and analysis of ground movements at the areas of salt structures.

18

Saga rodu Zuberów

Chowaniec J., Graniczny M., Urban H.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2012

|

nr 448 (2)

495--505

PL

Artykuł obejmuje krótkie biografie trzech wybitnych polskich geologów, naukowców, podróżników i patriotów z rodziny Zuberów – Rudolfa, Stanisława i Andrzeja, czyli ojca, syna i wnuka. Głównym przedmiotem zainteresowania oraz zajęciem Rudolfa było poszukiwanie ropy naftowej. Jego doświadczenia były znaczące dla wielu krajów i przyczyniły się do rozwoju przemysłu naftowego. W trakcie swoich ekspedycji badawczych prowadził prace na wszystkich kontynentach, oprócz Australii. Odkrył również w Krynicy unikatową wodę – szczawę chlorkową, zaliczaną dziś do najsilniejszych szczaw w Europie. Jest także autorem fundamentalnego dzieła Flisz i nafta, będącego jedną z klasycznych prac geologicznych epoki. Jego syn Stanisław rozpoczął karierę zawodową od uczestnictwa w poszukiwaniach ropy naftowej w Baku (Azerbejdżan) i na Wschodnim Kaukazie. Prowadząc prace poszukiwawcze w Albanii, przyczynił się do odkrycia największych złóż ropy naftowej w tym kraju – Kuçova–Lushnja, Murriz–Pekisht oraz Patos–Cakran–Selenica. Jest obecnie uważany w Albanii za „ojca nowoczesnej geologii". Andrzej Zuber, syn Kazimierza, brata Stanisława oraz wnuk Rudolfa był również zaangażowany w wiele przedsięwzięć poza granicami kraju – Kenia, Brazylia, Meksyk, Tajlandia, Indie. Jego główne zainteresowania naukowe były związane z badaniami znaczników środowiskowych wód zwykłych, mineralnych i termalnych. Wśród wielu problemów hydrogeologicznych, jakimi zajmował się Andrzej Zuber, poczesne miejsce zajmuje określenie genezy i obszarów zasilania wód mineralnych Krynicy. Można to uznać za kontynuację prac dziadka Rudolfa. Historia zatoczyła krąg.

EN

The paper contains short biographies of three prominent Polish geologists, scientists, travellers and patriots of the Zuber family – Rudolf, Stanisław and Andrzej, father, son and grandson. Main occupation of Rudolf was exploration of oil deposits. His experience was of high value for many oil companies and countries that made their development dependent on the oil industry. On his scientific journeys he reached every inhabited part of the world, excluding Australia. In Krynica, he discovered a unique water that is among the strongest alkaline acidic waters in Europe. He is also the author of a fundamental publication, titled Flysh and crude oil which was an important and classical geological work of those times. His son, Stanislaw Zuber, started his professional career from participation in oil exploration in the Baku (Azerbaijan) and East Caucasus regions. His exploratory work in Albania resulted in the discovery of the main oil fields in this country – Kuçova–Lushnja, Murriz–Pekisht and Patos–Cakran–Selenica. He is presently regarded as the father of modern geology of Albania. Andrzej Zuber, son of Kazimierz, Stanislaw’s brother and grandson of Rudolf was also involved in several activities abroad (Kenya, Brazil, Mexico, Thailand, India). His main interests were connected with investigations of the environmental logograms of the common, mineral and thermal waters. Among different hydrogeological problems, he put special attention to determination of the genesis and recharge areas of the Krynica mineral waters. It could be considered as the continuation of his grandfather’s work.

19

Miejsca związane z Józefem Piłsudskim na tle polsko-litewskich badań geośrodowiskowych

Graniczny M., Piotrowski A., Kowalski Z., Urban H.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2012

|

nr 448 (2)

465--477

PL

W artykule podjęto próbę podsumowania dotychczasowej współpracy geologów polskich i litewskich, szczególnie w ostatnich 20 latach (1990–2010). Współpraca ta obejmowała przede wszystkim aspekty geologii środowiskowej. W trakcie kilku etapów badań specjaliści Państwowego Instytutu Geologicznego – Państwowego Instytutu Badawczego oraz Służby Geologicznej Litwy na obszarze przygranicznym przeprowadzili prace kartograficzne prowadzące do opracowania szeregu map tematycznych, w tym zanieczyszczenia gleb metalami ciężkimi, geopotencjału, map zagrożeń środowiska i innych, zgromadzili materiał dla opracowania bazy geotopów, analizowali zdjęcia satelitarne pod kątem zmian użytkowania terenu oraz zorganizowali i prowadzili monitoring wód podziemnych. Bardziej szczegółowo omówione zostały miejsca związane z osobą marszałka Józefa Piłsudskiego i ich potencjał geoturystyczny. Miejsca te cechuje duża atrakcyjność pod względem krajobrazu, jak również wyróżnia interesująca budowa geologiczna. Dotychczasowe badania stworzyły dobre podstawy dalszej wielostronnej kooperacji geologów polskich i litewskich. Współpraca geologów obu krajów jest zgodna z zaleceniami Unii Europejskiej dla wprowadzania Zasad Europejskiej Polityki Rozwoju Przestrzennego, które mają przyczynić się do redukcji zanieczyszczeń i poprawy warunków środowiskowych w Europie. Wynikiem wspólnych badań jest opracowanie szeregu publikacji, w tym na szczególną uwagę zasługuje Atlas – Geology for environmental protection and territorial planning in the Polish-Lithuanian cross-border area, 1:500 000.

EN

Summary of cooperation between specialists from Polish Geological Institute – National Research Institute and the Geological Survey of Lithuania during the last 20 years (1990–2010) is presented in this paper. During several stages of work and investigations, they have gathered data and created common databases for the border zone, e.g. geosites database. Groundwater monitoring was organized and initiated, analysis of satellite images was made in terms of land use changes. Different thematic maps, including maps of soil contamination by heavy metals, were performed, too. Additionally, the sites connected with Marshal Józef Piłsudski were described in detail, with the special attention to its geotouristic and nature values. These sites are very attractive from the landscape point of view and are characteristic by interesting geological conditions. These comprehensive studies have created a good base for the multidirectional cooperation of the Polish and Lithuanian geologists. Such cooperation is in agreement with the European Union recommendation to introduce Principles of the European Territorial Planning Policy. The aim of this policy leads to the reduction of pollution and improvement of environmental conditions in Europe. Results of common studies were presented in several papers, including the Atlas – Geology for environmental protection and territorial planning in the Polish-Lithuanian cross-border area, 1:500,000.

20

Losy Państwowego Instytutu Geologicznego w czasie II wojny światowej – wspominając tych, którzy odeszli

Graniczny M., Miecznik J. B., Urban H., Wołkowicz K., Wołkowicz S.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2012

|

nr 448 (2)

479--493

PL

Państwowy Instytut Geologiczny w czasie II wojny światowej został zreorganizowany i przemianowany na Amt für Bodenforschung, stając się częścią niemieckiej służby geologicznej. W tym czasie zatrudnieni geolodzy polscy wykonywali prace głównie z zakresu geologii stosowanej, a badania naukowe zostały znacznie ograniczone. W okresie poprzedzającym wybuch Powstania Warszawskiego najcenniejsze materiały zostały w tajemnicy przed okupantem zakopane, niemniej część dokumentów wywieziono w głąb Niemiec. W czasie okupacji część pracowników PIG brała czynny udział w ruchu oporu, specjalizując się głównie w dostarczaniu materiałów kartograficznych oraz planów niemieckich fortyfikacji wojskowych. Sposób kierowania Instytutem przez prof. R. Brinkmanna spowodował, że w tym czasie, poza przypadkiem L. Horowitza, właściwie nie było aresztowań pracowników. Niemniej straty osobowe były dość znaczne. Pracownicy i współpracownicy Instytut ginęli w obozach zagłady w pierwszym okresie wojny, w czasie Powstania Warszawskiego, wskutek przeżyć wojennych lub, jak B. Bujalski, zostali zamordowani przez NKWD.

EN

Polish Geological Institute was reorganized during Word War II renamed for Amt für Bodenforschung and included in the German geological survey. At that time, Polish geologists employed in “Amt” were performing mainly applied geological studies and scientific investigations were very restricted. Before the Warsaw Uprising most precious materials had been secretly hidden. Unfortunately, some of the documents were carried away to Germany. During occupation, part of the PGI staff was actively engaged in underground resistance. It specialized in delivery of cartographic materials and plans of the German military constructions to the underground army. German director of the Amt, Prof. R. Brinkmann behaved in such a way no employee was arrested, besides the case of L. Horwitz. Nevertheless, the personal losses were significant. Many employees and collaborators of the Institute perished in concentration camps, during the Warsaw Uprising, due to the hard conditions of the war or were murdered by the Nazi or, like B. Bujalski, by Soviet occupants.