PL
 |
EN
Ograniczanie wyników
Czasopisma help
  1. 79 Tribologia
  2. 17 Problemy Eksploatacji
  3. 11 Zagadnienia Eksploatacji Maszyn
  4. 6 Inżynieria Materiałowa
  5. 6 Materials Engineering
Więcej...
Autorzy help
  1. 123 Szczerek M.
  2. 54 Piekoszewski W.
  3. 43 Michalczewski R.
  4. 30 Tuszyński W.
  5. 21 Wulczyński J.
Więcej...
Lata help
  1. 3 2018
  2. 3 2017
  3. 4 2016
  4. 9 2015
  5. 5 2014
Więcej...
Preferencje help
Polish version English version Język
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 124

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 7 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 7 next fast forward last
1
Content available Use of the theory of similarity in the study of cutting tool wear
Bezyazychny V. F., Szczerek M., Nepomiluev V. V., Kiselev Z. W.
Tribologia
|
2018
|
nr 1
7--10
EN
The paper highlights the methods to define wear intensity of cutting tools using the theory of similarity. The dimensionless numbers of the cutting procedures, which are necessary in calculating cutting tool wear intensity, are defined with regard to the cutting conditions, cutting tool geometry, and the physico-mechanical properties of the work stock and the tool materials.
PL
W artykule przedstawiono metody określania intensywności zużywania narzędzi skrawających z wykorzystaniem teorii podobieństwa. Bezwymiarowe liczby dotyczące procesu skrawania, które są konieczne do obliczenia intensywności zużycia narzędzia tnącego, są wyznaczane w odniesieniu do warunków skrawania, geometrii narzędzia skrawającego i właściwości fizykomechanicznych materiałów obrabianych oraz materiału narzędzia.
2
Content available Tribological characteristics of selected material pairs interacting in air and vacuum
Piekoszewski W., Szczerek M., Snarski-Adamski A.
Tribologia
|
2018
|
nr 5
83--94
EN
The study examined the tribological characteristics of a ball-on-disc type sliding friction joint operating in air and in a vacuum under conditions of technically dry friction. The test elements included discs made of 100Cr6 steel without coating, with an anti-wear TiN coating, and a low-friction MoS2/Ti coating, and bearing balls made of 100Cr6 steel and Al2O3 as counter-samples. The tribological properties of the studied friction joint were evaluated based on changes in the coefficient of friction, the intensity of linear wear, the ball wear diameter, and the appearance of worn surfaces. The environment of the friction joint was found to have a significant effect on the tribological characteristics of the studied friction pairs.
PL
Zbadano charakterystyki tribologiczne ślizgowego węzła tarcia typu kula–tarcza pracującego w powietrzu oraz próżni w warunkach tarcia technicznie suchego. Elementami testowymi były tarcze wykonane ze stali 100Cr6 bez powłoki i z naniesionymi powłokami: przeciwzużyciowąTiN i niskotarciową MoS2/Ti oraz kulki łożyskowe ze stali 100Cr6 i Al2O3 jako przeciwpróbki. Właściwości tribologiczne badanego węzła tarcia oceniano na podstawie przebiegu zmian współczynnika tarcia, intensywności zużywania liniowego, średnicy wytarcia kulki oraz wyglądu wytartych powierzchni. Wykazano istotny wpływ otoczenia węzła tarcia na charakterystyki tribologiczne badanych skojarzeń ciernych.
3
Content available Problems of Tribologic Characterization of Shoe – Walking Surface Friction Pairs
Przepiórka J., Szczerek M.
Tribologia
|
2018
|
nr 6
125--129
EN
Tribological characteristics of shoe sole in a friction pair with the walking surface are important parameters due to the safety of shoe exploitation and time of its durability. The footwear industry methods of analysing friction coefficient are obsolete, and, on the other hand, modern tribological equipment that allows credible results requires long data processing. The authors suggest using a previously developed formula that binds tribological characteristics with energetic condition of the walking surface. By doing so, this formula evaluates the force of friction and wear of shoe – walking surface pair. It may shorten the time needed to evaluate the basic parameters of shoe exploitation in variable conditions of their utilization and, thus, contribute to the formulation of material resolutions aiming to improve the quality of shoe usage while reducing the costs of performing required examinations.
PL
Charakterystyki tribologiczne podeszew obuwia w skojarzeniu z podłożem są parametrami istotnymi z punktu widzenia bezpieczeństwa jego użytkowania oraz czasu eksploatacji. Metody badania współczynnika tarcia i zużycia stosowane w przemyśle obuwniczym są przestarzałe, natomiast nowoczesne urządzenia tribologiczne pozwalające na otrzymywanie wiarygodnych wyników badań wymagają długich, wielogodzinnych biegów badawczych. Autorzy sugerują wykorzystanie reguły wiążącej charakterystyki tribologiczne z energetycznym stanem powierzchni trących do określania wielkości siły tarcia i zużycia skojarzenia podeszwy obuwniczej z podłożem. Może to pozwolić na skrócenie czasu potrzebnego do określenia podstawowych parametrów eksploatacyjnych obuwia w zmiennych warunkach eksploatacji, przyczyniając się do opracowywania rozwiązań materiałowych ukierunkowanych na poprawę jakości obuwia przy znaczącej redukcji niezbędnych do tego kosztów badań.
4
Content available The method of similarity in the study of wear resistance of machine elements
Bezyazychny V. F., Szczerek M.
Tribologia
|
2017
|
nr 5
5--9
EN
The paper describes methods to estimate wear rate of the surfaces machined with an edge tool, using dimensionless numbers that characterize the cutting process and the quality of the machined surface, which allowed using the ideas of the theory of similarity.
PL
Przedstawiona została metoda określenia intensywności zużycia powierzchni obrobionej narzędziem skrawającym, za pomocą kompleksów bezwymiarowych, które charakteryzują proces skrawania i jakość obrabianej powierzchni, co pozwala korzystać z teorii podobieństwa.
5
Content available The influence of surface layer quality on the performance characteristics of machine parts under machining
Bezjazychnyi V. F., Szczerek M.
Tribologia
|
2017
|
nr 1
23--29
EN
The paper highlights the classification of the quality parameters of the surface layer and their influence on the performance characteristics of machine parts, such as wear resistance, long-term and endurance strength, as well as the influence of quality parameters of the surface layer on the performance characteristics subject to the operating conditions (various temperatures and loads). The paper expounds the impact of machining conditions on the formation of surface layer quality indices and provides calculated dependences for the determination of surface layer quality parameters.
PL
Przedstawiono klasyfikację parametrów stanu warstwy wierzchniej w kontekście ich wpływu na charakterystyki eksploatacyjne elementów maszyn, takich jak odporność na ścieranie, odporność na zmęczenie w zależności od warunków pracy (temperatura, obciążenie). Określono wpływ warunków procesów technologicznych na kształtowanie parametrów stanu warstwy powierzchniowej. Przedstawiono zależność pozwalającą na teoretyczne określanie tych parametrów.
6
Content available A test machine and methods for testing friction and wear of an anti-slip coating deposited on the soles of shoes
Tuszyński W., Matras E., Wulczyński J., Piekoszewski W., Szczerek M., Woźniak B., Wlazło M., Nowicki M., Przepiórka J.
Tribologia
|
2017
|
nr 4
83--90
EN
Injuries due to slips in swimming pools or toilets in hospitals are significant social problems. It primarily concerns children making use of swimming pools or hospitalised old people, and physically disabled. Thus, within the scope of a R&D project, coordinated by the company C.T. Service from Lesznowola, a formula and way of deposition for an anti-slip coating dedicated to the soles of shoes were developed in order to increase friction on wet surfaces. A special machine – T-31 Simulator – for tribological testing of the friction and wear of the soles of shoes was developed. A method for precise determination of the coefficient of friction between a sole of a shoe (with the coating or without, on dry or wet surface) and a floor material, and a method for determination of the life (resistance to abrasion) of the anti-slip coating under conditions simulating walking were developed. To verify the developed test methods, the anti-slip coating was deposited on three types of sole materials, i.e. Thunit, polyurethane, and thermoplastic rubber, sliding against four types of the floor material, i.e. floor tile “Gres,” laminated flooring, sandstone, and granite. The paper presents the developed test device and test methods for friction and wear testing of the anti-slip coating deposited on the soles of shoes. The selected research results are also presented. On their base, a very good repeatability and good resolution of the developed test methods were stated.
PL
Dużym problemem społecznym są poślizgnięcia i towarzyszące im urazy, np. na basenach czy w toaletach szpitalnych. Narażone są na nie w szczególności dzieci, korzystające z basenów czy leczone szpitalnie osoby w podeszłym wieku, z ograniczoną sprawnością ruchową. Wychodząc temu naprzeciw, w ramach projektu celowego POIG koordynowanego przez firmę C.T. Service z Lesznowoli, opracowano recepturę i sposób osadzania warstewki antypoślizgowej przeznaczonej do nanoszenia na podeszwę obuwia w celu zwiększenia tarcia na mokrej nawierzchni. Zaprojektowano i wykonano specjalne urządzenie do badań tribologicznych – Symulator T-31 do badania tarcia i zużycia materiałów na podeszwy obuwia. Opracowano metodykę precyzyjnego wyznaczania współczynnika tarcia podeszwy obuwia (z warstewką lub bez, na mokrej lub suchej nawierzchni) przy tarciu o określony rodzaj powierzchni podłogi oraz metodykę wyznaczania trwałości (odporności na ścieranie) warstewki antypoślizgowej w warunkach symulujących chód człowieka. Weryfikacja opracowanej metodyki badawczej odbyła się w badaniach warstewki nałożonej na trzy rodzaje podeszwy obuwia: tuniskór, poliuretan i kauczuk termoplastyczny, ślizgającej się o cztery rodzaje nawierzchni: gres, panel podłogowy laminowany, piaskowiec i granit. W artykule przedstawiono urządzenie i metodykę badań tarciowo-zużyciowych warstewki antypoślizgowej na podeszwach obuwia. Przedstawiono też wybrane wyniki badań weryfikacyjnych. Na ich podstawie stwierdzono bardzo dobrą powtarzalność i dobrą rozdzielczość opracowanych metod badań.
7
Content available Studies of the surface fatigue life of nanolayer coated pairs
Osuch-Słomka E., Piekoszewski W., Szczerek M., Tuszyński W.
Tribologia
|
2016
|
nr 6
107--119
EN
The article presents results obtained in studies of surface fatigue life conducted using a specially developed unique method in a model system with a cone and three balls. The studies involved pairs in which the cones were made of 100Cr6 and SW7M steel (hardened) as well as 17HMN steel, which were subjected to low-pressure carburizing with pre-nitriding (PreNitLPC®) technology. The results obtained for the pairs were used as a point of reference for pairs in which the test elements were coated with a-C:H:W (WC/C) and additionally, in the case of 17HNM steel, with Si-DLC (DLC SiliComp). The temperature of the coating process did not exceed 200°C in all cases, and the coating thickness was in the range of 1.5-20 µm. The studies were conducted in the presence of pure synthetic oil PAO8. Based on the studies, it was concluded that thin PVD coatings applied to heavily loaded steel elements of rolling friction joints variously affected the surface fatigue life of the steel coated with them. The observations cannot be unambiguously accounted for by any technological rules, and there is no available physical explanation for their underlying causes.
PL
W artykule zaprezentowano wyniki badań powierzchniowej trwałości zmęczeniowej własną, unikatową metodą, w modelowym układzie stożek trzy kulki. Przeprowadzono badania skojarzeń, w których stożki wykonane były ze stali 100Cr6 i SW7M hartowanej oraz stali 17HMN, które poddano technologii nawęglania niskociśnieniowego wspomaganego azotowaniem PreNitLPC".Wyniki tych skojarzeń były bazą odniesienia dla skojarzeń, w których elementy testowe pokryte były powłoką a-C:H:W (WC/C) i dodatkowo w przypadku stali 17HNM powłoką Si-DLC (DLC SiliComp). Temperatura procesu nanoszenia powłok we wszystkich przypadkach nie przekraczała 200°C, natomiast ich grubość zawarta była w przedziale 1,5+2,0 µm. Badania przeprowadzono w obecności czystego oleju syntetycznego PAO8. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że cienkie powłoki PVD nanoszone na wysokoobciążone stalowe elementy tocznych węzłów tarcia w zróżnicowany sposób wpływają na powierzchniową trwałość zmęczeniową pokrytej nimi stali.
8
Content available Forming usage properties of lubricants by the functional additives
Trzos M., Szczerek M.
Tribologia
|
2016
|
nr 3
183--194
EN
The article presents the results of analysis of improvement possibilities of lubricating properties by the modification of lubricants with the use of functional additives that improve resistance to the wear and scuffing of frictional couple. The research encompasses different base oils. Mineral oil and the synthetic oils, i.e. ester oil and hydrocarbon oil, were investigated. Tribological investigations were conducted with the use of a four ball apparatus. The research results were analysed with particular consideration of simultaneous effects of two types of additives, i.e. anti-wear and anti-scuffing. As the result of research, the possibilities of forming a lubricant’s anti-wear andanti-scuffing properties have been demonstrated through the selection of the percentage of additives. The limitation of simultaneous improvement of both resistance to wear and scuffing was also demonstrated. This limitation is due to the additives’ interactions.
PL
W artykule przedstawiono wyniki analizy dotyczącej możliwości poprawy tribologicznych właściwości środka smarowego, którego skład modyfikowano z użyciem różnej zawartości dodatków funkcjonalnych poprawiających przeciwdziałanie zacieraniu i zużyciu węzłów trących. Badania przeprowadzono dla kompozycji smarowych wytworzonych na różnych olejach bazowych. W badaniach uwzględniono oleje syntetyczne: estrowy i węglowodorowy oraz olej mineralny. Uzyskane wyniki z badań na aparacie czterokulowym poddano analizom ze szczególnym uwzględnieniem jednoczesnego wpływu zestawu dodatków na właściwości przeciwzużyciowe i przeciwzatarciowe opracowanych kompozycji. W wyniku przeprowadzonych badań wykazano możliwość kształtowania tych właściwości poprzez dobór procentowej zawartości dodatków. Wykazano również ograniczenia jednoczesnej poprawy analizowanych właściwości użytkowych wynikające ze wzajemnego oddziaływania dodatków funkcjonalnych.
9
Content available Formation of physical interactions in polymer-steel friction pairs
Przepiórka J., Szczerek M.
Tribologia
|
2016
|
nr 3
153--159
EN
This article presents the results of tribological studies of metal-polymer pairs by taking into account a wide range of the externally applied parameters of friction pairs (pressure, rubbing speed), reaching the limits of polymer flow. Adhesion is the dominant mechanism of the wear of polymer-steel friction pairs; it triggers off the transfer of the polymer onto the metal as a result of local joining between the chains of hydrocarbons and the active centres located on the surface of the steel element. The main reason for this phenomenon is the high oxidation susceptibility of the metal element and, as a result, a tendency for oxide formation on its surface. This is a spontaneous phenomenon that is taking place in a short time, and the degree of over-reaction depends on the duration of exposure, humidity, temperature, the presence of impurities on the surface of the metal element, and many other factors. Therefore, limiting the formation of oxides on the surface of the metal element is a key issue related to enhancing the resistance of a polymer-metal friction pair resistance to adhesive wear.
PL
W artykule przedstawiono wyniki badań tribologicznych skojarzeń materiałowych stal-polimer, uwzględniając szeroki zakres wymuszeń parametrów badań węzła tarcia (naciski powierzchniowe, prędkość poślizgu), dochodząc do granic płynięcia polimeru. Dominującym mechanizmem zużywania polimerowo-metalowych węzłów tarcia jest adhezja powodująca przenoszenie polimeru na metal na skutek powstawania lokalnych szczepień pomiędzy łańcuchami węglowodorów a aktywnymi centrami zlokalizowanymi na powierzchni elementu metalowego. Głównym powodem występowania tego zjawiska jest duża skłonność elementu metalowego do utleniania się, a w konsekwencji do powstawania na jego powierzchni tlenków żelaza. Jest to zjawisko występujące samorzutnie w bardzo krótkim czasie a stopień przereagowania uzależniony jest od czasu ekspozycji, wilgotności, temperatury, obecności na powierzchni elementu metalowego zanieczyszczeń i wielu innych czynników.
10
Content available Biopolyols as ecological lubricant
Sułek M. W., Dąbrowski Z., Szczerek M., Drabik J., Rogoś E.
Tribologia
|
2016
|
nr 6
159--166
EN
Vegetable oils are characterized by high lubricity. Their applications are limited due to their low stability, particularly at high temperatures and in the presence of an oxidizing agent, e.g., atmospheric oxygen. A new approach has been proposed to obtain vegetable oil derivatives with higher stability. The approach consists in the epoxidation and then hydroxylation of the oils. These reactions resulted in obtaining a biopolyol in which double bonds were substituted by isopropyl alcohol. The biopolyol obtained was tested on a four-ball apparatus. The tests were carried out at a constant load, and the seizure tests were performed at a load increasing at a constant rate. The results obtained were compared with those for castor, sunflower, and rapeseed oils used in lubrication. It was found that biopolyol exhibited comparable or even better lubricating properties than the reference oils.
PL
Oleje roślinne charakteryzują się wysoką smarnością. Ich szerokie stosowanie jest ograniczone ze względu na niską trwałość, szczególnie w wysokich temperaturach i w obecności czynnika utleniającego, na przykład tlenu atmosferycznego. W celu otrzymania pochodnych olejów roślinnych o wyższej trwałości zaproponowano nowe podejście, które polega na reakcji epoksydowania, a następnie hydroksylowania tych olejów. W wyniku tych reakcji otrzymano biopoliol, w którym wiązania podwójne podstawiono alkoholem izopropylowym. Otrzymany biopoliol poddano badaniom na aparacie czterokulowym. Wykonano testy przy stałym obciążeniu oraz testy zatarcia przy wzrastającym ze stałą szybkością obciążeniu węzła tarcia. Uzyskane rezultaty odniesiono do stosowanych w technice smarowniczej olejów: rycynowego, słonecznikowego i rzepakowego. Stwierdzono, że biopoliol charakteryzował się porównywalnymi, a nawet korzystniejszymi właściwościami smarnymi w porównaniu z olejami referencyjnymi.
11
Content available Zacieranie i pitting stalowego węzła tarcia z elementami pokrytymi powłokami niskotarciowymi nanoszonymi metodami PVD
Piekoszewski W., Szczerek M.
Tribologia
|
2015
|
nr 3
137--152
PL
W artykule przedstawiono wyniki badań zacierania i powierzchniowej trwałości zmęczeniowej (pittingu) modelowego węzła tarcia aparatu czterokulowego smarowanego mineralnym olejem wzorcowym RL 219, syntetycznym polialfaolefinowym PAO 8 oraz olejami klasy jakościowej GL-5 na bazie mineralnej GL5m i syntetycznej GL5s. Przebadano skojarzenia materiałowe stal–stal oraz stal–stal z naniesionymi powłokami niskotarciowymi WC/C (a-C:H:W) oraz MoS2/Ti. Analiza uzyskanych wyników badań upoważnia do stwierdzenia, że cienkie powłoki PVD mogą pozwolić na wyeliminowanie ze smarów potrzeby stosowania dodatków smarnościowych, które z powodu toksyczności są przyczyną dużej uciążliwości środków smarowych dla środowiska naturalnego.
EN
The paper presents the test results of scuffing and the surface fatigue life (pitting resistance) of the modified four-ball tester friction joint, lubricated with the following oils: RL219 reference oil, PAO 8 poly-alfa-olefin oil, GL-5 mineral oil (GL5m), and GL-5 synthetic oil (GL5s). From the material point of view, the following three combinations were tested: a friction joint with the elements made of uncoated steel, and two friction joints with steel elements with PVD low friction coatings, (WC/C (a-C:H:W), and MoS2/Ti, respectively). The obtained results indicate that the thin PVD coatings make it possible to eliminate the need of using the toxic oil additives, which are hazardous to the natural environment.
12
Content available Wpływ wody na właściwości tarciowe podeszew obuwia
Przepiórka J., Piekoszewski W., Szczerek M., Wlazło M.
Tribologia
|
2015
|
nr 6
113--119
PL
W pracy przedstawiono metodykę oraz wyniki badań tarciowych spodowych materiałów obuwniczych, wykonanych ze skóry naturalnej, kauczuku termoplastycznego oraz styrogumu, które współpracowały z próbkami wykonanymi z ceramiki (płytki podłogowe) oraz drewnem surowym. Badania przeprowadzono w warunkach tarcia technicznie suchego oraz w obecności wody. Analiza wyników badań pozwoliła na stwierdzenie, że najodpowiedniejszym materiałem na podeszwy obuwia jest skóra naturalna, która charakteryzuje się zbliżonymi wartościami współczynnika tarcia na sucho i w obecności wody. Pozostałe materiały spodowe wykazywały się znacząco większym współczynnikiem tarcia na sucho, lecz w obecności wody współczynnik ulegał gwałtownemu obniżeniu, co może przyczyniać się do występowania poślizgu. Zapewnienie bezpieczeństwa i komfortu użytkowania obuwia wymaga stosowania na spody materiałów charakteryzujących się wysokimi i podobnymi współczynnikami tarcia na sucho i w obecności wody.
EN
The methodology and the frictional of results of shoe soles made of natural leather, thermoplastic rubber and synthetics rubber cooperating with the samples made of ceramics and wood were presented. The tests were performed in conditions of technically dry friction and with the presence of water. The analysis of the test results lead to a conclusion, that the most appropriate material for shoe soles is a natural leather because it has the similar coefficient of friction in conditions of technically dry friction and in the presence of water.
13
Content available Metoda i urządzenie do wysokotemperaturowych badań tribologicznych właściwości środków smarowych
Michalak M., Piekoszewski W., Szczerek M.
Tribologia
|
2015
|
nr 6
57--70
PL
W opracowaniu przedstawiono urządzenie do badania tribologicznych właściwości smarów plastycznych przeznaczonych do pracy w podwyższonych temperaturach przy niskich wartościach obciążenia. Jest to urządzenie opracowane w ramach zadania III.2.2 Programu Strategicznego finansowanego ze środków UE, którego charakterystyczną cechą jest testowy węzeł tarcia w postaci typowego łożyska kulkowego. Omówiono rozwiązania konstrukcyjne zarówno zespołów mechanicznych, jak i systemów sterująco-pomiarowych. Przedstawiono wnioski z analizy przeprowadzonych badań weryfikacyjnych modelu urządzenia będących podstawą opracowania dokumentacji prototypu urządzenia. Omówiono procedurę prowadzenia badań.
EN
The paper presents a testing device for the tribological investigation of the properties of greases designated to work under the conditions of elevated temperatures and low loads. The device was developed in the framework of the Strategic Programme financed by EU, Task II.2.2. The tribotester uses a commercial ball bearing as a test friction joint. In the paper, the mechanical construction and the control and measurement systems are discussed. The authors present the conclusions from conducted verification tests, which led to the development of the technical documentation of the device prototype. The test procedure is also presented.
14
Content available Metoda badania elementów z powłokami PVD w warunkach ruchu oscylacyjnego w wysokiej temperaturze
Michalak M., Michalczewski R., Wulczyński J., Szczerek M.
Tribologia
|
2015
|
nr 1
77--94
PL
Prace nad nowymi rodzajami powłok są realizowane przez liczne ośrodki naukowe i technologiczne, za czym jednak nie podąża rozwój metod badawczych. Do oceny nowych rozwiązań technologicznych stosowane są różne metody i stanowiska badawcze, a wyniki uzyskiwane za ich pomocą są wzajemnie nieporównywalne. Brak powszechnie uznanej metody badawczej stanowi barierę dla rozwoju nowych technologii, zwłaszcza powłokowych. W pracy przedstawiono metodę badania zużywania i współczynnika tarcia skojarzeń z elementami pokrytymi powłokami PVD/CVD przeznaczonymi do pracy w warunkach ruchu oscylacyjnego. Metoda jest realizowana za pomocą stanowiska badawczego SRV firmy Optimol Instruments Prüftechnik GmbH (Niemcy). Wykonane badania weryfikacyjne potwierdziły poprawność przyjętych parametrów dla oceny charakterystyk tribologicznych elementów z powłokami w zakresie od temperatury pokojowej do 900°C.
EN
The development of new types of coatings are realised by many scientific and technological centres in many countries. To evaluate the new solutions, researchers use various methods and various tribotesters. Consequently, the results obtained are incomparable. A barrier to the development of new technologies, especially surface modifications dedicated to work at high temperatures, is a lack of tribological test methods recognized worldwide. This paper presents a method for tribological evaluation of tribosystems with PVD/CVD coated elements, in oscillatory motion and at high temperatures (up to 900°C). The method is realised by using SRV Optimol Instruments Prüftechnik GmbH (Germany). The realised verification tests proved the correctness of the developed methodology.
15
Content available Identyfikacja sumarycznego oddziaływania dodatków przeciwzużyciowych i przeciwzatarciowych na zmiany granicznego nacisku zatarcia
Trzos M., Ruta R., Szczerek M.
Tribologia
|
2015
|
nr 2
125--135
PL
W artykule przedstawiono analizę zmian granicznego nacisku zatarcia wywołanych jednoczesnym dodaniem dodatków przeciwzatarciowych (EP) i przeciwzużyciowych (AW) do oleju mineralnego stanowiącego bazę opracowanych kompozycji smarowych. Analiza została przeprowadzona na podstawie wyników badań zaprojektowanych zgodnie z teorią planowania eksperymentu. Badania właściwości przeciwzatarciowych przeprowadzono na aparacie czterokulowym. Głównym celem analiz była identyfikacja skutku jednoczesnego oddziaływania dodatków EP i AW wywartego na właściwości przeciwzatarciowe. W wyniku przeprowadzonych analiz wykazano praktycznie nieznaczący wpływ dodatku AW, przy dominującym znaczeniu dodatku EP, na zmiany wartości granicznego nacisku zatarcia.
EN
The article presents an analysis of the limiting pressure of seizure changes caused by simultaneous addition of anti-seizure and anti-wear additives to mineral oil, which was the base of the lubricating composition. The analysis was performed based on the experimental results of the studies performed under accepted experimental methods. The tribological tests were conducted with the use of a four-ball apparatus. The main objective of the analysis was to identify the effect of the simultaneous impact of EP and AW additives on resistance to seizure. In the research results, it was proved that AW additive, in practice, does not influenced seizure while the EP additive plays a dominant role.
16
Content available Efekty zastosowania powłoki niskotarciowej w przekładni przenośnika zgrzebłowego
Tuszyński W., Kalbarczyk M., Michalczewski R., Stachura K., Szczerek M., Wieczorek A.
Tribologia
|
2015
|
nr 6
121--137
PL
Istnieje wiele problemów związanych z eksploatacją kół zębatych stożkowych o zębach łukowych. Przykładowo trudne warunki smarowania prowadzą do nadmiernego wzrostu temperatury, a to z kolei wywołuje ryzyko poważnego zużycia. W związku z tym celem tej pracy było sprawdzenie, czy poprzez osadzenie cienkiej powłoki niskotarciowej na zębach koła stożkowego jest możliwe zwiększenie odporności na zużycie, redukcja tarcia i zmniejszenie drgań przekładni. Badania tribologiczne przeprowadzono w dwóch etapach. W fazie pierwszej, laboratoryjnej, użyto urządzenia T-30 do badania kół zębatych stożkowych, opracowanego i wytworzonego w ITeE – PIB w Radomiu. Faza druga to były badania weryfikacyjne z użyciem przenośnika zgrzebłowego stosowanego w górnictwie węgla kamiennego, pracującego w warunkach podobnych do występujących w kopalniach. Zbadano wpływ powłoki niskotarciowej o handlowym symbolu WC/C, osadzonej na zębach koła talerzowego. Dla odniesienia zbadano także przekładnie stożkowe bez powłoki. W badaniach laboratoryjnych do smarowania użyto handlowego, samochodowego oleju przekładniowego klasy jakościowej API GL-5 i lepkościowej 80W-90. W badaniach weryfikacyjnych (półprzemysłowych) do smarowania użyto oleju bazowego mineralnego klasy lepkościowej VG32. Badania tribologiczne wykazały, że poprzez naniesienie powłoki niskotarciowej WC/C na zęby koła talerzowego można uzyskać następujące pozytywne efekty w porównaniu z kołami stożkowymi bez powłoki: zwiększenie odporności na dwie groźne formy zużycia (zacieranie i pitting) oraz spadek temperatury oleju smarującego na skutek mniejszego tarcia – w pierwszej fazie testów. Towarzyszyły temu nieco większe drgania przekładni z powłoką, które jednak zmniejszały się w czasie testu i pod jego koniec były podobne do drgań przekładni bez powłoki. Stwierdzono zatem, że powłoka WC/C pozwala na zwiększenie odporności kół stożkowych o zębach łukowych na zużycie i redukcję temperatury oleju smarującego w przekładniach np. przenośników zgrzebłowych użytkowanych w kopalniach węgla kamiennego.
EN
There are many problems in the operation of spiral bevel gears; for example, difficult lubrication conditions lead to excessively high oil temperature and the risk of severe wear. Thus, the aim of this work was to check whether, by the deposition of a thin, hard, low-friction coating on the teeth flanks of spiral bevel gears, it is possible to improve the resistance to wear, reduce friction, and possibly the gear vibrations. The tribological experiments were carried out in two phases. In the first phase, a bevel gear test rig was used (laboratory testing). In the second phase, a verification test was performed using an industrial gear stand (chain conveyor) working under conditions typical of coal mines. The low-friction WC/C coating was tested. The coating was deposited on the teeth of the wheels. For reference, the uncoated pairs of spiral bevel gears were tested. In the laboratory testing, a commercial, mineral automotive gear oil of the API GL-5 performance level and 80W-90 viscosity grade was used for lubrication. For lubrication of the industrial gears, a mineral base oil of the low, VG32 viscosity grade was chosen. The results obtained show that, by the deposition of the low-friction WC/C coating on the teeth of the wheel, the following beneficial effects can be achieved in comparison with the case of the uncoated gears: a rise in the resistance to the two forms of severe wear (scuffing and pitting), and a drop in the oil temperature (lower friction) at first tests stages. The above effects are accompanied at the first stages of the tests by an undesired, higher level of vibrations in case of the steel–WC/C material combination. However, throughout the test, the vibrations for the two material combinations became similar. Thus, the WC/C coating can be applied to increase the wear resistance and decrease the oil temperature in transmissions containing spiral bevel gears in, e.g., chain conveyors installed in coal mines.
17
Content available Dyfrakcyjny pomiar naprężeń w testach tribologicznych elementów z powłokami niskotarciowymi
Stachura K., Kalbarczyk M., Szczerek M., Tuszyński W.
Tribologia
|
2015
|
nr 6
105--112
PL
W artykule przedstawiono założenia metodyczne wyznaczania naprężeń w warstwie wierzchniej elementów poddawanych tribologicznym testom zmęczeniowym. Elementami tymi były próbki o kształcie stożka wykonane ze stali łożyskowej 100Cr6, szybkotnącej SW7M, bez powłoki i z powłoką niskotarciową WC/C oraz stożki ze stali 100Cr6 pokryte powłoką DLC. Zaproponowane podejście obejmuje szereg pomiarów stanu naprężeń wokół śladu współpracy elementów trących. Do wyznaczania rozkładu naprężeń zastosowano dyfrakcyjną metodę sin2ψ, wykorzystywaną dotychczas w nauce i przemyśle przede wszystkim do oceny poprawności procesów technologicznych, zwłaszcza pod kątem uzyskiwanej wytrzymałości obrabianych elementów.
EN
The aim of this article was to present the methodological assumptions of determining residual stresses in the surface layer of components undergoing tribological tests. The presented approach to residual stresses measurements includes a series of measurements conducted through the middle of the specimen friction track. The sin2ψ diffraction method, which is widely used in science and industrial sectors, was applied to determine the distribution of residual stresses. The cone-shaped samples from bearing steel 100Cr6 and high-speed steel SW7M were tested. By means of developed method the authors analysed the influence of WC/C and DLC coating deposition on the residual stresses of steel samples. The aplication of develped method makes it possible to determine the changes of residua stresses in the tribological samples.
18
Content available Analiza zmian właściwości tribologicznych środka smarowego w zależności od proporcji zawartości dodatków AW oraz EP
Trzos M., Ruta R., Szczerek M.
Tribologia
|
2015
|
nr 5
121--131
PL
W artykule przedstawiono wpływ dodatków przeciwzużyciowych (AW) i przeciwzatarciowych (EP) na zmiany odporności na zużywanie testowego węzła tarcia zmodyfikowanego aparatu czterokulowego. Badane były kompozycje smarowe na bazie oleju mineralnego. Analizowano wpływ różnej zawartości jednego w tej grupie dodatków, jak również ich sumaryczne oddziaływanie na znormalizowany wskaźnik tzw. granicznego obciążenia zużycia. Przeprowadzone badania i analizy ich wyników potwierdziły to, że dodatek przeciwzatarciowy EP pogarszał pozytywne działanie przeciwzużyciowego dodatku AW na zwiększenie odporności testowych elementów na zużycie. Autorzy artykułu przedstawili zależność stopnia pogorszenia dodatkiem EP właściwości przeciwzużyciowych kompozycji smarowej poprawianych dodatkiem AW.
EN
The article presents the influence of additives anti-wear (AW) and anti-seizure (EP) on changes in wear resistance in friction tests using the modified four-ball apparatus. The research encompassed lubrication compositions based on mineral oil. The influences of varying contents of one or multiple additives of these groups on the normalized index of “the wear limiting load capacity” were analysed. The tests and analysis of the results confirmed that the addition of anti-seizure additive (EP) deteriorated the positive influence of the anti-wear AW additive on the increase of the resistance of the test element to wear. The authors describe the dependence of the degree of the deterioration of the anti-wear properties of lubricant compositions caused by the EP additive that were increased by the addition of AW.
19
Temperaturowa odporność na zużycie elementów z powłoką AlCrN
Michalak M., Michalczewski R., Osuch-Słomka E., Szczerek M.
Inżynieria Materiałowa
|
2015
|
Vol. 36, nr 6
468--472
PL
Celem pracy było zbadanie wpływu temperatury na odporność na zużycie elementów pokrytych powłoką AlCrN. Powłokę wytworzono w procesie osadzania fizycznego z fazy gazowej (PVD) na tarczach wykonanych z węglika wolframu. Badania tribologiczne w ruchu ślizgowym ciągłym przeprowadzono z wykorzystaniem stanowiska badawczego T-21 produkcji ITeE–PIB. W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono, że odporność na zużywanie skojarzenia z powłoką AlCrN zależała od temperatury. Największe zużycie odnotowano w temperaturze pokojowej. Natomiast w 600°C intensywność zużywania powłoki była 4-krotnie mniejsza, a w 750°C 6-krotnie mniejsza niż w temperaturze pokojowej. Mechanizm wysokotemperaturowej odporności na zużywanie powłoki AlCrN polega na utworzeniu tlenkowej warstwy ochronnej. Przeprowadzone analizy składu warstwy wierzchniej wskazały na znacznie większą zawartość tlenu w śladzie tarcia niż poza śladem. W wysokiej temperaturze proces tarcia dodatkowo intensyfikował utlenianie, a ilość tlenu wzrastała wraz ze wzrostem temperatury.
EN
The aim of the study was to investigate the effect of temperature on the wear resistance of coated parts AlCrN. The coating was prepared in the physical vapour deposition process (PVD) on the discs made of tungsten carbide. The testing in sliding motion conditions was performed using T-21 tribotester manufactured by ITeE–PIB. The results showed that the wear resistance of the AlCrN coating depends on the temperature. The largest wear rate was obtained at room temperature. In contrast, at 600°C the intensity of wear of the coating was 4-fold lower, and 750°C, 6-fold lower than at room temperature. The mechanism of high wear resistance of AlCrN coating is based on creation of oxide protective layer. Conducted analysis of the composition of the surface layer showed a significantly higher content of oxygen in the wear track than the outside track. At high temperature, friction process further intensified oxidation and the amount of oxygen increased with increasing temperature.
20
Content available Wpływ warstw hybrydowych na powierzchniową trwałość zmęczeniową stali
Mańkowska-Snopczyńska A., Osuch-Słomka E., Piekoszewski W., Szczerek M., Hořejš S.
Tribologia
|
2014
|
nr 5
113-124
PL
W artykule zaprezentowano wyniki badań powierzchniowej trwałości zmęczeniowej próbek wykonanych ze stali 17HMN, które poddano technologii nawęglania niskociśnieniowego wspomaganego azotowaniem PreNitLPC® oraz próbek nawęglonych z naniesionymi technologią PVD powłokami niskotarciowymi typu: a-C:H:W (WC/C) a-C:H (DLC Comp) oraz Si-DLC (DLC SiliComp). Temperatura procesu nanoszenia powłok we wszystkich przypadkach nie przekraczała 200°C. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że cienkie powłoki PVD, nanoszone na wysokoobciążone stalowe elementy węzłów tarcia, w zróżnicowany sposób wpływają na powierzchniową trwałość zmęczeniową pokrytej nimi stali. Aby wyjaśnić przyczyny tego zróżnicowania, konieczne są dogłębne badania analityczne.
EN
The paper presents the results of research on the surface fatigue life (i.e. the resistance to pitting) of samples made of 17HMN steel, low-pressure carburized and PreNitLPC® nitriding assisted, as well as carburized samples with low-friction PVD coatings deposited onto the surface – a-C:H:W (trademark: WC/C), a-C:H (DLC Comp), and Si-DLC (DLC SiliComp) coatings were deposited. The coating process temperature in all the cases did not exceed 200°C. The investigated tribosystems were lubricated with a synthetic oil without additives. On the basis of the research results, it can be stated that thin PVD coatings, deposited onto heavy-loaded steel tribosystems, significantly and in a differentiated way affect the surface fatigue life. It seems necessary, apart from the fatigue wear investigation, to conduct profound analytical examinations aimed at explaining such a strongly different behaviour of elements working in a lubricated non-conformal contact.
first rewind previous Strona / 7 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.