Wody mineralne występujące na obszarze Krakowa związane są głównie z wapieniami jury, marglami kredy oraz piaskami paleogenu i neogenu, przykrytymi nieprzepuszczalnymi iłami miocenu. Większość tych wód pochodzi z zasilania w końcowym stadium ostatniego zlodowacenia, a stężenia chlorków wynoszą około 70–750 mg/dm3. Wyjątek stanowi woda wypływająca z wapiennego zrębu na Skałce koło Wawelu, w której stężenie chlorków wynosi około 1800 mg/dm3. Woda ta jest prawdopodobnie mieszaniną typowej wody wieku glacjalnego ze starszą wodą plejstoceńską.
EN
In the area of Kraków, mineral waters occur mainly in Jurassic limestones, Cretaceous marls and Paleogene and Neogene sands, which are covered by impermeable Miocene clays. Majority of these waters were recharged at the end of the last glacial, and the contents of chlorides are in the range of 70–750 mg/L. The water outflowing from a limestone horst on Skałka, near the Wawel Hill, is an exception with the contents of chlorides of ca. 1800 mg/L. That water is probably a mixture of typical glacial-age water with older Pleistocene water.
Badany zbiornik triasowy to Główny Zbiornik Wód Podziemnych (GZWP) 333, zlokalizowany w utworach węglanowych wapienia muszlowego w rejonie Opola. Warunki hydrogeologiczne w obszarze badań są zdeterminowane monoklinalnym układem warstw geologicznych. W obszarze wychodni utworów wapienia muszlowego panują warunki swobodne, a średni moduł zasilania, podobnie jak współczynnik filtracji, jest wysoki. W części północnej zbiornika, przykrytej izolującymi osadami kajpru, obserwuje się niższe wartości współczynnika filtracji i prędkości przepływu. Głównym wskaźnikiem zanieczyszczenia wód podziemnych są azotany. Wysokie stężenia azotanów, stwierdzone w obszarze wychodni, gwałtownie spadają w strefie przejściowej na granicy zasięgu kajpru. Głównymi przyczynami tego spadku są denitryfikacja i wiek wody. Do identyfikacji procesu denitryfikacji wykorzystano dane o stężeniach rozpuszczonych gazów, zmierzonych metodą chromatografii gazowej. Zarejestrowano oczekiwany efekt denitryfikacji w strefie przejściowej pomiędzy odkrytą i zakrytą częścią GZWP 333.
EN
The studied aquifer - Major Groundwater Basin (MGWB) 333 is located near Opole in Muschelkalk carbonate rocks. The hydrological conditions of the investigated area are determined by monoclinal structure of the geological formations. On the outcrop of the Muschelkalk formation, the aquifer is unconfined and the recharge rate and conductivity are relatively high. In the northern part of the aquifer, which is covered with a confining unit of the Keuper formation, the average hydraulic conductivity and the flow velocity decrease. Nitrates have been the main indicator of groundwater contamination. The high NO3 concentrations which are observed in the outcrop area decrease significantly in the zone near the border of the Kauper extent. There are two main reasons of the nitrate concentration decline: denitrification process and groundwater age. Denitrification was identified using data on dissolved gas concentrations which were detected and quantified by gas chromatographic method. The expected denitrification effects have been observed in the samples from transitional zone of the Triassic aquifer.
Karstified carbonates which outcrop in the Tatras, Inner Carpathians, southern Poland, and dip to the north under the flysch sediments of the Podhale Basin, represent the largest known renewable reservoir of thermal waters in the country, with temperatures up to about 80°C. Measurements of He excess, Ne and Ar unexpectedly revealed the existence of glacial age waters in the northeastern part of the basin, and late Holocene age waters in other parts. The noble gas data are shown to be in accordance with newly interpreted earlier long-term records of 3H, δ18O and δ2H in waters of the karstic springs, and with available determinations of 3H, δ18O, δ2H, 14C and δ13C in cold and thermal well waters.
Denitrification is the only process leading to reduction of nitrate concentration in groundwater. In this paper the authors report the results of combined measurements of excess gaseous nitrogen and 18O and 15N isotope composition of dissolved nitrate in fissured-karstic Triassic aquifer located in southwestern Poland, in the vicinity of Opole. Generally, the wells located in the confined part of the aquifer reveal greatly reduced nitrate content (ca. 0.3 and 2.7 mg NO3/dm3). Such decrease of nitrate content together with δ18O and δ15N data for those wells suggest well-advanced denitrification process. Enrichment in 15N and 18O of the remaining nitrate corresponds to initial nitrate content in the order of 1.5 to 12 mg NO3/dm3. Lack of tritium in those wells suggest the pre-bomb age of water and natural range of initial nitrate content. In majority of the measured wells nitrogen excess has been below the detection limit of ca. 3.5 mg NO3/dm3. This method is not sensitive enough to detect denitrification of natural nitrate which concentrations in groundwater in the study area were generally below 10 mg NO3/dm3. The presented study demonstrated that combining isotope analyses of nitrates with tritium or other transient tracers may provide additional insights into the dynamics of water and nitrate transformation in groundwater systems.
Tritium and stable isotope data delta exp.18 O and delta exp.2H) for wells near the recharge area of the thermal system of the Podhale Basin indicate the presence of modern waters recharged at the lowest altitudes of the outcrops of water bearing formations. In turn, delta exp.18O and delta exp.2H values obtained for deep part of the basin may be interpreted as either the result of a high altitude recharge or a cold climate. Helium contents are in general unusually high but can not be interpreted quantitatively at the present stage of the study. The noble gas temperatures (NGT) values obtained from Ne and Ar data disagree with temperatures deduced from the known dependence of air temperature on altitude and altitudes of recharge areas found from the stable isotope data. High concentrations ofHe (ca. 10-4 cm3STP/g), and low NGT deduced from Ne and Ar concentrations suggest the presence of pre-Holocene water in the northeastern part of the basin, which means slow movement of water. Stable isotope and exp.14C data indicate the presence of much younger Holocene waters in the western part of the basin.
6
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Ne, Ar, CFC-11, CFC-12 and SF6 are widely used as markers in the studies of ground-water systems. Usually, their analysis involves a use of two or three separate instrumental methods and separate sets of water samples. In this work a gas chromatographic method for simultaneous determination of Ne. Ar, SF6, CFC-11 and CFC-12 in one groundwater sample has been presented. The analytes of interest were extracted from the water sample using the headspace method and analyzed employing a system consisting of four chromatographic channels. Limits of detection for the measured tracers were: 0.06 fmol L-1 (0.0081 pg kg-1) for SF6,15 fmol L-1 (2.1 pg kgpg kg-1) for CFC-11, 10 fmol L-1 (1.23 pgkg-1) for CFC-12,0.84 nmol L-1 ( 1.9x 10 cm3 STP cm-3) for Ne, and 0.15 &mumol L-1 (3.1 x 10-6 cm-3 STP cm-3) for Ar.
PL
Ne, Ar. CFC-11, CFC-12 i SSF6 sąpowszechnie stosowane jako znaczniki w badaniach wód podziemnych. Pomiar stężenia tych związków przeprowadza się zazwyczaj dwiema lub trzema różnymi metodami analitycznymi z wykorzystaniem oddzielnych zestawów próbek wód. W niniejszej pracy przedstawiono opis chromatograficznej metody jednoczesnego oznaczania Ne, Ar, SF6 oraz freonów F-11 i F-12 w pojedynczej próbce wód podziemnych.Poziomy wykrywalności mierzonych związków wynoszą 0,06 fmol L-1 (0.0081 pg kg w przypadku SF6; 15 fmol L-1 (2,1 fg cm-3 w przypadku F-ll; 10 fmol L<-1 (1,23 pg kg-1 w przypadku F-12; 0,84 nmol L-1 (l ,9 x 10-8 cm3 STP cm-') w przypadku Ne i 0,15 μmol L-1 (3,1 x 10-6 cm3 STP cm-3) w przypadku Ar.
8
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
The pulsed discharge helium ionization detector (PDHID, PD-D2-I, Valco) is used to measure hydrogen concentration in air. The detection level of 10 pg (50 ppb) has been obtained. The dependence of the detector response on the mass of hydrogen was linear in the range of five orders of magnitude. The method will be used for the monitoring of hydrogen concentration in air.
PL
Do pomiaru stężenia wodoru w powietrzu został użyty detektor helowy z wyładowaniem impulsowym (PDHID, PD-D2-I, Valco). Otrzymany poziom detekcji to 10 pg (50 ppb). Zależność sygnału detektora od masy wodoru była liniowa w zakresie pięciu rzędów wielkości. Metoda będzie zastosowana do monitorowania stężenia wodoru w powietrzu.
9
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Gas chromatography has been applied to the simultaneous determination of Ne, Ar and N2 in groundwatcr. Water samples were collected into stainless steel vessels. A hcadspace technique was used for gas extraction. Neon was measured with a Ne-doped PD-HID detector, whereas Ar and N3 using a TCD detector. Separation of Ar and O2 was achieved via catalytic removal of oxygen from the sample. Reproducibility of the measurements was 2%, 1%and 0.5% for Ne, Ar and N2 respectively.
PL
W pracy przedstawiono chromatograficzną metodę jednoczesnego oznaczanie Ne, Ar i N2 w pojedynczej próbce wód podziemnych. Próbki wody pobrano do stalowych naczyń pomiarowych o specjalnej konstrukcj i. Oznaczane gazy wyekstrahowano metodą fazy nadpowierz-chniowej. Oznaczenie neonu przeprowadzono zapomocądetektora PD-HID domieszkowanego neonem, a oznaczanie argonu i azotu przy użyciu detektora TCD. Rozdzielenie Ar i O2 uzyskano poprzez katalityczne usunięcie tlenu v. próbki. Powtarzalność pomiarów Ne. Ar i N, wyniosła odpowiednio 2%, l % i 0,5%.
10
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
A new gas chromatographic method for argon determination in water and air is presented. NiO catalyst was used for complete removal of oxygen from the samples. NiO catalyst operating at 150°C and a 3 m column filled with the molecular sieve 5A allow to perform the analysis at room temperature. The detection limit for argon was estimated as 2 x 10(-6) g for a TCD detector supplied with hydrogen as a carrier gas. The analysis of argon in water was performed by means of the head space method. The developed method gives the argon peak about three times higher than the CTR-III column type offered by the Alltech Company.
PL
Przedstawiono metodą oznaczania argonu w powietrzu i w wodzie. Do usunięcia tlenu z analizowanej próbki powietrza zastosowano katalizator NiO. Katalizator NiO pracujący w temperaturze 150°C oraz kolumna o długości 3 m wypełniona sitem cząsteczkowym 5 A pozwala na analizę argonu w temperaturze pokojowej. Poziom wykrywalności argonu z zastosowaniem detektora TCD i wodoru jako gazu nośnego, wynosi 2 x 10(-6). Analizę argonu w wodzie przeprowadzono metodą fazy nadpowierzchniowej (headspace) stosując naczynie pomiarowe o objętości 2600 cm(3). Stwierdzono, że opracowana metoda pomiarowa pozwala na uzyskanie piku argonu 3 razy wyższego od uzyskiwanego na kolumnie typu CTR-III oferowanej przez Firmę Alltech Ltd.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.