Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Wstępne wyniki badań hydrogeologicznych źródeł w Górach Orlickich (rejon Zieleńca i Zákouti)

Buczyński S., Rzonca B.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2013

|

nr 456 Hydrogeologia z. 14/1

45--49

PL

W artykule zaprezentowano wyniki kartowania hydrogeologicznego oraz badań pH, przewodności elektrolitycznej właściwej i temperatury wód źródlanych pogranicza Polski i Czech w okolicach Zieleńca i Zákouti. Celem badań była charakterystyka krenologiczna źródeł występujących w sąsiadujących ze sobą zlewniach tj. górnej części zlewni Bystrzycy Dusznickiej w Polsce (kartowanie – VI 2004) i rzeki Bělá w Czechach (kartowanie VI 2011). Większość źródeł reprezentuje VI klasę wydajności według klasyfikacji Meinzera (0,1–1 dm3/s). Wyższe wydajności źródeł stwierdzono w zlewni Bystrzycy Dusznickiej, gdzie aż w 12 wypływach zanotowano wartości powyżej 1 dm3/s. W zlewni rzeki Bělá jedynie 3 wypływy miały wydajność powyżej litra. Również w źródłach zlewni Bystrzycy zanotowano wyższe wartości pH i przewodność elektrolityczną właściwą. Jednocześnie w wypływach na tym obszarze stwierdzono niższą temperaturę wód podziemnych. Wyniki badań wskazują, że źródła występujące po stronie polskiej są związane z głębszym systemem krążenia wód (przewyższającym głębokość pokryw zwietrzelinowych) niż źródła w sąsiadującej zlewni rzeki Bělá.

EN

The paper presents the results of hydrogeological mapping and research on pH, electrical conductivity and temperature of spring waters at the Polish-Czech border in the Zieleniec and Zákouti area. The purpose of the study was to characterise spring hydrology in the neighbouring catchments i.e. the upper part of the Bystrzyca Dusznicka River catchment in Poland (hydrogeological mapping in June, 2004) and the Belá River catchment in the Czech Republic (hydrogeological mapping in June 2011). Most of the springs represent Meinzer’s class 6 (0.1–1 L/s). However, higher spring discharge rates were found in the Bystrzyca catchment, where 12 springs yielded values more than 1 L/s. This catchmenr area was also characterized by higher values of pH and electrical conductivity of water. The water in the springs of this area was cooler, too. The research results indicate that the springs occurring on the Polish side are associated with a deeper water circulation system than the springs in the neighbouring Belá catchment 130.

2

Porowatość wybranych mezozoicznych skał węglanowych północnego obrzeżenia Gór Świętokrzyskich

Rzonca B.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2011

|

nr 445 Hydrogeologia z. 12/2

625--632

PL

Praca prezentuje wyniki badań porowatości wybranych ośmiu facji węglanowych północnego mezozoicznego obrzeżenia Gór Świętokrzyskich. Zbadano porowatość dwóch typów skał górnokredowych (turon): opoki z Pętkowic i wapienia z Janikowa. Pozostałe sześć zbadanych facji to skały górnojurajskie (kimeryd i oksford): wapień koralowcowy z Zarzecza, oolit ze Skarbki, wapień skalisty z Przepaści, oolit z Wierzbicy, muszlowiec z Wierzbicy i wapień płytowy z Bałtowa. Z każdej ze zbadanych facji pobrano 30 próbek do oznaczenia porowatości otwartej (łącznie 240 oznaczeń) i 10 – porowatości całkowitej (łącznie 80 oznaczeń). W pracy zaprezentowano szczegółowe wyniki badań porowatości całkowitej i otwartej oraz wykresy umożliwiające prześledzenie rozkładów tych parametrów w badanych próbkach. Wykonane analizy pokazały, że najbardziej porowate spośród badanych skał są obie facje górnokredowe. Bardzo porowate są także obydwa badane oolity (ze Skarbki i z Wierzbicy). Najniższą porowatością cechują się muszlowiec z Wierzbicy oraz wapień koralowcowy z Zarzecza. Dodatkowo, w obrębie populacji próbek wapienia koralowcowego z Zarzecza wyróżniono dwa typy facjalne: sparytowy biolityt koralowy oraz wapień biodetrytyczny z ooidami i onkoidami. Pierwszy z nich jest około dziesięciokrotnie mniej porowaty niż drugi.

EN

The paper presents the results of an investigation of the porosity of eight carbonate rock facies. The studied rocks come from the northern Mesozoic edge of the Holy Cross Mountains (Góry Świętokrzyskie) in Central Poland. Two types of Upper Cretaceous rock (Turonian) were investigated – Pętkowice opoka and Janików limestone – and six facies of Upper Jurassic rock (Kimmeridgian and Oxfordian): Bałtów Coral Limestone, Skarbka Oolite Limestone, Przepaść Massive Limestone, Wierzbica Oolite Limestone, Wierzbica Oyster Lumachelle, Bałtów Platy Limestone. The paper discusses in detail the results of open porosity and total porosity studies as well as porosity distribution plots. Research has shown that the most porous of the investigated rocks are both Upper Cretaceous facies. Both oolite limestones (Skarbka and Wierzbica) are also characterized by high porosity. The least porous of the examined facies were Wierzbica Oyster Lumachelle and Bałtów Coral Limestone.

3

Podziemny odpływ jednostkowy w Bieszczadach Wysokich

Plenzler J., Bajorek J., Jaśkowiec B., Kołodziej A., Rzonca B., Siwek J., Wójcik S.

Przegląd Geologiczny

|

2010

|

Vol. 58, nr 12

1147-1151

EN

The paper presents spatial distribution of base flow in the High Bieszczady Mts. (the Outer Carpathians). Discharges in 30 investigated catchments were measured in October 2009 during low flow period. Differences observed in unit base flow were varying from 0.9 dm>sup>3 s-1 km-2 in the Niedźwiedzi catchment to 6.8 dm3 s-1 km-2 in the Hulski catchment. Occurrence of colluviums is conducive to high values of base flow. On the other hand, low values of base flow are common to catchments drained by short and shallow streams. Correlations between unit base flow and stream density, altitude or geological unit were not proved.

4

Geologiczne i geomorfologiczne uwarunkowania wykształcenia sieci hydrograficznej w zlewni górnej Wołosatki (Bieszczady Wysokie)

Siwek J., Kołodziej A., Laszczak E., Mocior E., Plenzler J., Płaczkowska E., Rozmus M., Rzonca B., Ścisłowicz B., Wójcik S., Ziółkowski L.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2009

|

T. 35, z. 2

249-261

PL

Przeprowadzono szczegółowe kartowanie hydrograficzne obejmujące m.in. układ sieci rzecznej w górnej części zlewni Wołosatki. Badania ukierunkowane były na określenie związków między współczesnym układem sieci rzecznej a budową geologiczną i rzeźbą. Dominującą rolę w kształtowaniu układu sieci rzecznej odgrywa przebieg warstw skalnych oraz obecność stref nieciągłości tektonicznych. Upad warstw skalnych decyduje o możliwości retencji wód opadowych i obok uwarunkowań klimatycznych jest czynnikiem decydującym o zasobności zbiornika wód podziemnych. Odpływ jednostkowy okresów niżówkowych w poszczególnych częściach zlewni może wynosić od 2.1 do 9.81s/km2.

EN

Detailed hydrographic investigation was carried out in the catchment of Upper Wołosatka Stream. The characteristics cover the structure of hydrographic network, namely its pattern. Detailed map of stream network was created. The main factors controlling the development of the hydrological network were discussed. Geological structures played the mast important role in the development of hydrographic network. The capacity of groundwater aquifer is strictly connected with the dip of flysch strata hoverer it also reflects the rain shadow effect. The unit discharge in the catchment can range in dry periods from 2.1 up to 9.81/s/km2.

5

Tło hydrochemiczne wód w zlewni górnej Wołosatki w Bieszczadach Wysokich

Siwek J., Rzonca B.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2009

|

nr 436, z. 9/2

469-473

PL

Badaniami objęto górną część zlewni Wołosatki (9,5 km2) w Bieszczadach Wysokich. Podłoże zlewni stanowią osady fliszowe warstw krośnieńskich, przecięte kilkoma głębokimi uskokami. Na podstawie rozkładu cech fizykochemicznych wód wydzielono tło hydrochemiczne, przyjmując jako tło obszar między 10 a 90 percentylem. Tło wydzielono w odniesieniu do wszystkich wód występujących w zlewni oraz oddzielnie dla wód cieków, źródeł i obszarów podmokłych (młaki, wysięki). Wyniki odzwierciedlają niewielkie zróżnicowanie geologiczne tego obszaru i płytki system krążenia wód. Zróżnicowanie chemizmu wód nawiązuje do sposobu zasilania wypływów i warunków hydrometeorologicznych.

EN

The study area covered 9.5 km2 of the upper Wołosatka catchment in the High Bieszczady Mts. The area is composed of flysch sediments of the Krosno beds, folded and transected by deep faults. Hydrochemical background has been defined with regard to stream and ground waters. The latter were represented by spring and swamp water. The hydrochemical background was assumed as a range between the 10th and 90th percentiles. The results demonstrate a moderate variability of the water chemical composition. Low mineralization and other parameters reflect both the origin of waters from current precipitation and their shallow circulation within the rocks.

6

Źródła w zlewni górnej Wołosatki w Bieszczadach Wysokich

Rzonca B., Kołodziej A., Laszczak E., Mocior E., Plenzler J., Płaczkowska E., Rozmus M., Siwek J., Ścisłowicz B., Wójcik S.

Przegląd Geologiczny

|

2008

|

Vol. 56, nr 8/2

772-772

EN

Paper presents results of mapping of springs of the upper Wołosatka River catchment (Wysokie Bieszczady Mts. -Outer Carpathians). Springs were the most common outflow type in the area (52.55%). Outflow density in the area studied (8.32 km2) was equal 23.56 per km2, while spring rate was 12.4 per km2. Outflow discharges were low and very low- most springs belong to Meinzer classes VI-VIII. Only seven springs had discharges higher than 0.5 dm3/s, and three-over 1 dm3/s. The spatial outflow distribution strongly depends on geology, tectonics and river valley direction. High density of outflows was especially observed within the Bukowe Berdo anticline, where the Otryt sandstones are alternated by thin-bedded flysch of high shale content. All these layers dip down in the opposite direction to the slope, which creates numerous springs and other outflows. Furthermore, a spectacular spring line is visible in the field lying along the Halicz fault.

7

Hydrogeologiczne właściwości dewońskich skał węglanowych w masywie świętokrzyskim

Rzonca B.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2006

|

T. 32, z. 3

235-343

PL

Monografia przedstawia wyniki wieloaspektowych badań parametrów hydrogeologicznych dewońskich wapieni i dolomitów w regionie świętokrzyskim. Zbadano właściwości filtracyjne związane z różnymi podsystemami hydraulicznymi badanych masywów skalnych: z matrycą (masą) skalną, szczelinami, formami krasowymi oraz osadami wypełniającymi formy krasowe. Rola matrycy jest znikoma, także w magazynowaniu wody, zaś rola pustek krasowych bardzo poważnie ograniczona przez własności osadów wypełniających, które mają charakter utworów izolujących. Wykonano też powtórną interpretację dużego, regionalnego zbioru wyników próbnych pompowań (218 studni) w ustalonych warunkach hydrodynamicznych (metodą Krasnego i wzorem Girińskiego-Babuszkina). Wykazano bardzo dużą, najczęściej przypadkową, zmienność warunków. Przeważały studnie, dla których przewodność warstwy jest wysoka. Badania oparte na powtórnej interpretacji próbnych pompowań uzupełniono przez opracowanie wyników kilku testów prowadzonych w nieustalonych warunkach hydrodynamicznych (ujęcie w Marzyszu). Wyniki zdecydowanie potwierdziły efekty klasyfikacji metodą Krasnego.

EN

The monograph concerns the regional-scale research done on the identifying hydrogeological properties of Devonian limestone and dolomites. There were examined the properties of the hydraulic subsystems of the entire massifs: rock matrix, fissures, karst voids and the residual deposits filling the karst voids. The results demonstrated clearly insignificant role of the matrix (also as water storage); the hydraulic role of the karst forms is also strongly limited by the fillings properties. The essential part of the publication is a reinterpretation of the regional set of pumping test results (218 wells) in steady-state conditions. The evaluation demonstrated very high, random variability of the environment. The interpretations of some unsteady-state tests exactly confirmed the values obtained from the steady-state conditions pumping.

8

Hydrogeologiczne właściwości przestrzeni porowej dewońskich skal węglanowych w Górach Świętokrzyskich

Rzonca B.

Przegląd Geologiczny

|

2005

|

Vol. 53, nr 5

400--409

EN

During research on the hydrogeological properties of Devonian carbonate rocks in the Holy Cross Mountains (Góry Świętokrzyskie) 141 samples of limestone and dolomite rocks were collected from natural out-crops and quarries located within the Southern (Kielecki) region of the Holy Cross Mountains. Using stan-dard laboratory methods open (interconnected) porosities, permeabilities (recalculated as hydraulic conductivity for water) and specific yield coefficients were determined. Open porosities of the limestones and dolomites are very low. Similar results were obtained with hydraulic conductivity testing, with slightly higher values in the dolomites than in the limestones. The specific yield in all cases was zero. Thus, the studied limestones and dolomites are among the least porous, permeable and yielding rocks in Poland. The test sample population is characterised by having open porosities with a log normal distribution and hydraulic conductivities with an irregular (bimodal) distribution resembling a log normal distribution. A slight corelation between the open porosity and the hydraulic conductivity was demonstrated. This may indicate a greater portion of the smallest pores contributing towards the sum total open porosity under test conditions; in natural hydraulic conditions they would be inactive. Their contribution must be quite signifi-cant (the lack of specific yields), but variable (low relation between open porosity and hydraulic conductivity). Discussed are also possible correlations between the studied parameters and the rock matrix structure (classified as either pelite, sparite or crystalline — no correlation was demonstrated), the occurrence of fractures (no correlation) or the sampling locations. Although it was not possible to show variability of parameters within particular tectonic structures, statistically significant differences were observed between structural features regarding the open porosity (but not for hydraulic conductivity).

9

Wody w otoczeniu Jaskini Radochowskiej (Góry Złote, Sudety)

Rzonca B., Buczyński S., Okraj K., Tytłak G.

Przegląd Geologiczny

|

2004

|

Vol. 52, nr 8/1

675-–682

EN

The presented paper concerns the geochemistry of spring waters in the crystallinemountain region of south-west Poland (fig.1). The research group has mapped all surface waters existing in the 4 km2 study area. The resulting map (fig. 1) includes springs, wetlands and watercourses. Some points on the map represent entire spring zones (fig. 1: points 5, 11 and 13). The spring waters as well as waters from the Jaskiniec stream (fig. 1: point D ) were sampled and sent for laboratory chemical analysis (results are presented in Table 1). In addition, the waters of Radochowska Cave (fig. 2) were also sampled (at points 20 and 21). The physical, field parameters of the investigated waters were checked in the field. The chemical analyses of the 11 samples (8 spring water samples, 2 consisted of cave water samples and 1 water sample from the Jaskiniec stream) divided our samples to two groups (Table 1). The first group were slightly mineralized (M 100 mg/L) waters, strongly dominated by sulfate anions. Their cation composition showed magnesium and calcium are in similar equivalent concentrations (fig. 3). The waters are slightly acidic (pH 5,55– 6,76). This water type was named the „sulfate waters” (springs 1, 5a, 5b, 13a, 13b i 19). The second group, „bicarbonate waters” were higher mineralized (over 200 mg/L), strongly dominated by bicarbonates and calcium (fig. 3), and with a neutral pH. Waters from the springs 11a and 11b and the sampled cave waters were of this type. The chemical compositions of the investigated sulfate and bicarbonate waters are very different when considering equivalent proportions (fig. 4). However, in terms of absolute values (mg/L), only the calcium and bicarbonates concentrations differentiate the types (Table 1). All the other ions have similar concentrations in both types of waters (including sulfate). As shown in figure 5, the waters of the investigated area are always related to local marble outcrops. We believe that the sulfate waters, acidic and slightly mineralized, migrate down the natural groundwater flow gradient and then penetrate the marble lens. This aggressive water then dissolves the carbonates, and saturates with the products of this solution process: bicarbonates and calcium. The study of the chemical compositions of the spring and cave waters resulted in an understanding of the water circulation system in the entire rock massif. Until now, it was reported that spring waters in hard rocks of the mountainous areas of the Sudety resulted from very shallow and low residence circulating waters. If this were the case, the various waters chemical types would not be representative of the host rock mineralogy.

10

Zmienność parametrów filtracyjnych węglanowych skał dewońskich w Górach Świętokrzyskich

Rzonca B., Prażak J.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2002

|

nr 404

233--248

PL

W artykule przedstawiono wyniki prac zmierzających do wyznaczenia regionalnej zmienności parametrów hydrogeologicznych węglanowych skał dewońskich występujących w kilku synklinalnych strukturach w Górach Świętokrzyskich. Parametry hydrauliczne ośrodka skalnego oszacowano poprzez zebranie i powtórne zinterpretowanie dużego, regionalnego zbioru wyników próbnych pompowań 202 studni, z zastosowaniem jednolitej metodyki. Policzono współczynnik filtracji wzorem Girińskiego-Babuszkina. Zastosowano także klasyfikację przewodności warstwy wodonośnej metodą Jetla-Krasnego w modyfikacji S. Staśki, opartą na ocenie jednostkowej wydajności studni. Uzyskane wyniki pokazują bardzo duży stopień zróżnicowania środowiska hydrogeologicznego, charakterystyczny dla ośrodków szczelinowo-krasowych. Poszczególne struktury, a nawet ich części, często znacząco różnią się wielkościami parametrów hydrogeologicznych. Duże zróżnicowanie ma też nierzadko charakter „mozaikowy", gdy dotyczy sąsiadujących ze sobą studni. W artykule wykazano także brak pionowej strefowości parametrów hydrogeologicznych w dewońskich skałach węglanowych regionu świętokrzyskiego. Wyniki pracy wraz z wynikami innych prowadzonych przez autorów badań przyczynią się do dokładniejszego rozpoznania właściwości filtracyjnych wapieni i dolomitów poziomu środkowo- i górnodewońskiego w Górach Świętokrzyskich. Jest to niezmiernie istotne, ponieważ poziom ten stanowi podstawowe źródło zaopatrzenia w wodę w centralnej części województwa świętokrzyskiego, a w części struktur hydrogeologicznych posiada on nawet rangę głównych zbiorników wód podziemnych.

EN

This paper presents the results of demarcating regional variations in hydrogeological parameters of Devonian carbonate formations found in synclinal structures of Świętokrzyskie Mts. in the south of Poland. The hydraulic parameters of the rock environment were estimated by gathering and re-interpreting a large regional collection of pumping test results for 202 wells by applying a uniform methodology. The hydraulic conductivity was calculated using Giriński—Babuszkin's formula. The classification of aquifer transmissivity based on the estimation of the well specific capacity by the Jetel—Krasny method (modified by S. Staśko) was also used. The obtained results show a large degree of differentiation in the hydrogeological environment, which is typical for karst-fissured formations. Individual structures (or even their parts) are characterised by having remarkably differing hydrogeological parameters. In several cases the hydrogeological parameter variability has a mosaic character as far as single wells are concerned. It has been shown that in the Świętokrzyskie Mts. no vertical zonation of hydrogeological parameters in Devonian carbonate formations occurs. This paper and others by the same authors lead to a greater understanding of the filtration parameters in limestone and dolomite formations in the Upper and Middle Devonian of the Świętokrzyskie Mts. This is extremely significant, as this region has become increasingly dependent on wells exploiting the groundwaters of the Devonian aquifer as a source of drinking water.

11

Wyniki analizy próbnych pompowań w węglanowych skałach dewońskich w Górach Świętokrzyskich

Rzonca B.

Inżynieria Środowiska / Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie

|

2000

|

T. 5, z. 1

175-183

PL

W pracy podjęto próbę wyznaczenia parametrów hydrogeologicznych węglanowych skał dewońskich w Górach Świętokrzyskich. Jest to niezbędny etap na drodze do rozpoznania warunków krążenia wód podziemnych. Rozpoznanie pola hydrodynamicznego pozwoli zaś na oszacowanie zasobów wód poziomu dewońskiego, co ma olbrzymie znaczenie dla gospodarki wodnej regionu w znacznym stopniu uzależnionej od ujęć eksploatujących wody podziemne tego piętra. Parametry hydrauliczne ośrodka skalnego (współczynnik filtracji) oszacowano poprzez zebranie i powtórne zinterpretowanie dużego, regionalnego zbioru wyników próbnych pompowań ujęć studziennych. Dla 202 studni policzono współczynnik filtracji wzorem Girińskiego-Babuszkina. Uzyskane wyniki charakteryzują się bardzo dużym stopniem zróżnicowania. Wykazano brak pionowej strefowości parametrów hydrogeologicznych w dewońskich skałach węglanowych regionu świętokrzyskiego.

EN

In this paper an attempt at demarcating the hydrogeological parameters of the Devonian carbonate formations in the Świętokrzyskie Mountains (Holy Cross Mts.) in the south of Poland was undertaken. This is a vital step on the road to identifying the circulation conditions of groundwaters. The identification of the hydrodynamic field in turn allows an estimation of the water resources of the Devonian aquifer, which is of great importance to the water management of the region. This region has become increasingly dependent on wells exploiting the groundwaters of the Devonian aquifer. The hydraulic parameters of the rock environment (coefficient of permeability) were estimated by the collection of and reinterpretation of large regional test pumping results for the wells. For 202 wells the coefficient of permeability was obtained using the Girinskiego-Babuszkina equation. The obtained results are characterised by a high degree of variation. It's been shown that there is no vertical zonality of the hydrogeological parameters in the Devonian carbonate formations of the Świętokrzyskie Mts. region.

12

Wpływ składowiska odpadów Elektrowni "Skawina" na jakość wód podziemnych w rejonie wsi Kopanka

Rzonca B., Tomaszewska B.

Inżynieria Środowiska / Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie

|

1999

|

T. 4, z. 1

197-204

PL

Opracowanie dotyczy oddziaływania składowiska popiołów Elektrowni "Skawina" na stosunki wodne i właściwości fizyko-chemiczne wód podziemnych w jego otoczeniu. Na podstawie badań terenowych wykonanych jesienią 1997 roku wyznaczono strefę oddziaływania składowiska i różnice w składzie chemicznym pomiędzy wodami studziennymi w strefie oddziaływania - w Kopance, a wodami w Ochodzy, uznanymi za tło hydrogeochemiczne. Negatywny wpływ składowiska najintensywniej zaznaczał się w początkowym okresie jego istnienia (eksploatacja od 1975 r.), powodując przede wszystkim wzrost stężenia jonów CI[-] i SO[2-][4] w wodach podziemnych poziomu czwartorzędowego. Przeprowadzone modelowanie stanu równowagi geochemicznej wykazało, że spośród zanieczyszczających faz mineralnych możliwych do ługowania z popiołów i przedostawania się do wód podziemnych obecnie występuje jedynie baryt (BaSO4).

EN

The elaboration concerns the influence of the old fly ashes dump on water conditions as well as the physical and chemical properties of underground waters within its vicinity. The terrain studies were completed in autumn 1997, when the dump influence zone was marked out. The difference in water quality between the well waters in the Kopanka zone and in the Ochodza region was defined. Ochodza waters were recognised as the hydrogeochemical background. The negative impact of the dump was brought out into strong relief in the early stage of its establishment (late 1970). This was followed by an increased concentration of Cl[-] and SO[2-][4] ions in the quaternary underground waters. A modelling of the geo-chemical equilibrium was performed, from which it can be established that only barite (BaSO4) is capable of leaching effectively from all mineral contamination phases.