Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

The tectonic setting and origin of the Smilno tectonic window (Eastern Slovakia)

Ryłko W., Tomaś A.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2012

|

nr 449

185--193

EN

The Smilno tectonic window is located in eastern Slovakia between Smilno in the west and Nižný Mirošov in the east. Geologically, the Smilno tectonic window occurs in the Magura Unit, within the Racza Subunit. In this area, deposits of the Grybów and Dukla units crop out from under the Magura Unit rocks and occur at the surface. The Dukla Unit section is represented by the Submenilite Formation occurring in the northern part of the window. The upper Grybów Unit is represented by the Menilite Formation and the Krosno Beds. The Smilno window developed as a result of a multi-stage formation of flysch masses in this region. In the earliest stage, flysch masses were displaced over the Makovice Ridge from the south into the graben. The graben was filled mostly with deposits of the Silesian and Dukla units, overlain by the Grybów and Magura units. In the next stage, there was a restructuring of the Makovice Ridge, which extended into the overlying deposits of the Silesian and Dukla units. During the later stage, tectonic deformation spread out into the Grybów and Magura units. Not only discontinuous tectonic deformation, but also the beginnings of folding processes, developed as a result of SW-oriented stress, is observed within them. In the next stage, the SW-oriented stress plays a significant role. It resulted in a shift of the Grybów and Magura units and the top part of the Dukla Unit in relation to the Dukla and Silesian units. The last stage included primarily a shortening and thrusting of the Grybów and Magura units and the top portion of the Dukla Unit. Due to this process, the Magura Unit broke up, and the Grybów and Dukla units, today present in the Smilno window, pierced up to the surface along discontinuity planes. In each case described, the occurrence of a tectonic window within flysch deposits was associated with the presence of a resisting element in the consolidated basement of the Carpathians to the south of the window zone; in the case of the Smilno window, it was the Makovice Ridge.

PL

Tektoniczne okno Smilna położone jest na obszarze wschodniej Słowacji, w obrębie jednostki magurskiej. W obrębie okna Smilna mamy do czynienia z profilami dwóch jednostek, jednostki dukielskiej i jednostki grybowskiej. Okno Smilna uformowało się w rowie podłoża pomiędzy grzbietem makowickim na południu a regionalnym skłonem podłoża na północy. Powstało ono w wyniku wieloetapowego formowania się mas fliszowych. W każdym opisanym przypadku pojawienie się okna tektonicznego w obrębie mas fliszowych związane było z wystąpieniem elementu oporowego w skonsolidowanym podłożu Karpat na południe od strefy okiennej. Element ten był przeszkodą dla ruchu mas fliszowych ku północy, wyhamowywał go i w wyniku tego powstawała składowa pionowa sił powodująca wypiętrzenie mas fliszowych z głębi na powierzchnię. W przypadku okna Smilna był to grzbiet makowicki.

2

Stan wiedzy o budowie geologicznej Karpat zewnętrznych pomiędzy rzekami Białą a Risca – dyskusja

Jankowski L., Kopciowski R., Ryłko W.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2012

|

nr 449

203--216

PL

Opracowanie jest komentarzem odnoszącym się do obecnego stanu wiedzy na temat górotworu Karpat. Wyniki badań pozwalają obecnie na krytyczne podejście do wielu ustalonych wcześniej poglądów na formowanie się górotworu karpackiego, jak też do jego pozycji geotektonicznej. Rozpoznanie następstwa systemów depozycyjnych i etapów deformacji tektonicznych uwidacznia pomyłki w wyróżnianiu kolejnych wydzieleń zarówno facjalnych, jak i tektonicznych. Obszar Karpat zewnętrznych i wewnętrznych ma wspólną historię basenową i tektoniczną. Historia basenowa Karpat to historia nakładania się zmieniających się w czasie i przestrzeni systemów depozycyjnych w zmiennych reżimach tektonicznych: ekstensyjnym i kompresyjnym. Na proces powstawania górotworu składa się szereg etapów deformacji tektonicznych; od pierwotnego etapu „w sekwencji”, poprzez etap deformacji pozasekwencyjnych, aż do etapu ekstensji pokompresyjnej. Istotne znaczenie w procesie formowania górotworu ma grawitacyjne umiejscawianie w strukturach górotworu jego fragmentów, co następowało zarówno na etapie wypełniania basenu, jak też budowania struktur górotworu.

EN

The paper is a comment on current state of knowledge of the Carpathian orogene, concerning particularly the Outer Carpathians. Results of fieldworks allow critical approach to many earlier hypotheses on formation of the Carpathian massif as well as its geotectonic position. New reconnaissance of sequence of the depositional systems and sequence of tectonic deformation stages reveals a lot of mistakes in creation of some Carpathian facial members and so called tectono-facial units. The area of the Outer and Inner Carpathians, has considerably common basinal and tectonic history. Field analysis of geological sequences indicates that history of the Carpathian basin is the history of succeeding, changing in the area and extend, depositional systems. The Carpathian basin evolved in changeable, compressional and extensional tectonic regimes. The creation of the Carpathian orogene consist of many stages of tectonic deformation; “in sequence stage”, out-of-sequence stage and finally posttectonic collapse of orogeny. Process of gravitational emplacement of large elements of the thrust belt in the structure of orogene was very important for creation of the Carpathians. It took place during the stage of basin infilling and during the stage of thrust belt creating.

3

Perspektywiczne kompleksy do składowania CO2 w podłożu Karpat zewnętrznych i zapadliska przedkarpackiego pomiędzy Krakowem a Rzeszowem

Chowaniec J., Buła Z., Habryn R., Ryłko W., Tomaś A.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2012

|

nr 448 (1)

57--70

PL

W artykule przedstawiono analizę możliwości składowania dwutlenku węgla na obszarze obejmującym strefę Karpat zewnętrznych i zapadlisko przedkarpackie na obszarze między Krakowem a Rzeszowem. W wyniku przeprowadzonej analizy budowy geologicznej za potencjalne skały zbiornikowe do składowania CO2 uznano występujące na tym obszarze: gruboklastyczne utwory kambru dolnego, węglanowe osady dewonu środkowego i górnego oraz karbonu dolnego, a także permsko-triasowe i środkowojurajskie piaskowce i zlepieńce. Uwzględniając ogólnie przyjęte kryteria przy typowaniu struktur i formacji do geologicznego składowania CO2, wyróżniono cztery rejony występowania skał zbiornikowych. Podobszar A — zbiornik Wadowice–Myślenice o powierzchni około 850 km2, w którym jako potencjalny zbiornik do składowania CO2 wytypowano kompleks dolnokambryjskich skał piaskowcowo-zlepieńcowych. Podobszar B — zbiornik Gdów o powierzchni 765,5 km2, skałę zbiornikową stanowią tu piaskowce i zlepieńce permo-triasu i jury środkowej. Podobszar C — zbiornik Niepołomice o powierzchni 268,9 km2, skałę zbiornikową stanowią dewońskie wapienie i dolomity. Podobszar D — zbiornik Grobla. Obszar proponowanego zbiornika obejmuje 422,4 km2, skałę zbiornikową stanowią dewońsko-dolnokarbońskie wapienie i dolomity. Poziom uszczelniający dla skał zbiornikowych w wymienionych rejonach stanowią utwory mioceńskie zapadliska przedkarpackiego, tworzące na analizowanym obszarze zwartą pokrywę, o zróżnicowanej miąższości przekraczającej 100 m. W części południowej obszaru na te utwory są nasunięte jednostki fliszowe Karpat.

EN

The paper deals with the possibility of carbon dioxide storage in the Outer Carpathians and the Carpathian Foredeep between Kraków and Rzeszów. The analysis of the geological structure has revealed the following potential reservoir rocks for CO2 storage: coarse-clastic Cambrian rocks, Middle and Upper Devonian and Lower Carboniferous carbonates, and Permian-Triassic and Middle Jurassic sandstones and conglomerates. Four sub-areas of reservoir rocks have been indicated for the geological storage of CO2: (1) Sub-area A – the Wadowice–Myślenice reservoir with a surface area of about 850 km2 as a potential reservoir for CO2 represented by a Lower Cambrian sandstone-conglomerate rock complex; (2) Sub-area B – the Gdów reservoir with a surface area of 765.5 km2, where the reservoir rocks are Permian-Triassic and Middle Jurassic sandstones and conglomerates; (3) Sub-area C – the Niepołomice reservoir with a surface area of 268.9 km2, with the reservoir rocks composed by Devonian carbonates and dolomites; (4) Sub-area D – the Grobla reservoir with a surface area of 422.4 km2, represented by Devonian–Lower Carboniferous carbonates and dolomites. The cap rocks for the reservoir rocks in these areas are the Miocene formations of the Carpathian Foredeep, forming a compact cover with a variable thickness exceeding 100 m. In the southern part of the area, these formations are overthrust by the Flysch formations of the Outer Carpathians.

4

Lithostratigraphic correlation of the Outer Carpathian borderlands of Poland, Ukraine, Slovakia and Romania

Jankowski L., Kopciowski R., Ryłko W., Danysh V., Tsarnenko P.N., Hnylko O.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2012

|

nr 449

87--98

EN

An attempt was made to correlate the lithostratigraphic units of the Outer Carpathians in Poland, Romania, Slovakia and Ukraine. The correlation covered the area presented in the previously published geological maps of the Outer Carpathians between the Biała and Risca rivers.

PL

Wykonano próbę korelacji wydzieleń litostratygraficznych Karpat zewnętrznych dla obszaru Polski, Rumunii, Słowacji oraz Ukrainy. Korelacja obejmuje obszary przedstawione na wydanych wcześniej mapach geologicznych Karpat zewnętrznych, między rzekami Białą a Risca.

5

Skonsolidowane podłoże regionu krakowskiego w świetle badań magnetotellurycznych – główne rysy tektoniczne

Ryłko W., Tomaś A.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2010

|

nr 443

81--94

PL

W artykule przedstawiono główne rysy tektoniczne skonsolidowanego podłoża regionu krakowskiego. Autorzy do interpretacji wykorzystali osiem profili magnetotellurycznych, na których widoczne są ciała o zróżnicowanej, zazwyczaj dużej oporności, występujące na ogół na głębokościach większych niż 5 km. Ciała te powiązano z krami skonsolidowanego podłoża bloku górnośląskiego. Wyróżniono kry: Čadcy, cieszyńską, górnośląską oraz Rzeszotar. Kry te są rozdzielone rozłamami i strefami nieciągłości różnego wieku i o różnym stopniu znaczenia. Najprawdopodobniej rozłamy swoje najstarsze założenia mają w neoproterozoiku. Były one aktywne również w kilku młodszych cyklach orogenicznych, do alpejskiego włącznie.

EN

The study deals with the main tectonic features of consolidated basement in Kraków region. The authors used eight magnetotelluric profiles for the interpretation. The rock bodies of differentiated, usually high resistance, visible in the magnetotelluric profiles and occurring deeper than 5 km, were linked to the consolidated basement blocks of the Upper Silesian Block. Starting from the southeast the following blocks were identified: the Čadca and Cieszyn blocks, the Upper Silesian Block which encloses the former ones from the north and east, and finally the easternmost Rzeszotary Block. These slabs are separated by faults and discontinuity zones differing as to their significance and age. The dislocations likely developed on pre-existing Neoproterozoic faults. They were also subsequently active during a number of youngre orogenic cycles, including the Alpine one.

6

Pozycja tzw. skałek w profilu jednostek brzeżnych Karpat Zewnętrznych

Olszewska B., Paul Z., Ryłko W.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2009

|

T. 35, z. 3/1

93-95

7

Tektonika skonsolidowanego Podłoża Karpat w świetle badań magnetotellurycznych

Ryłko W., Tomaś A.

Wiadomości Naftowe i Gazownicze

|

2001

|

R. 4, Nr 12 (44)

9-13

8

The preliminary results of the studies in the Ukrainian Flysch Carpathians and the problems attributtable to the correlation with the Polish Carpathians

Jankowski L., Kopciowski R., Ryłko W.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2001

|

nr 396

72-73

9

Neogeńska przebudowa podłoża polskich Karpat i jej reperkusje

Ryłko W., Tomaś A.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2001

|

nr 395

1-60

PL

Na podstawie sondowań magnetotellurycznych przeprowadzono analizę morfologii powierzchni skonsolidowanego podłoża Karpat oraz wykonano szkic przebiegu głównych elementów tektonicznych. Zarówno analiza morfologii, jak i wykonany szkic oraz przekroje pozwoliły określić ramy stylu tektonicznego skonsolidowanego podłoża tej części Karpat. Morfologia powierzchni skonsolidowanego podłoża Karpat jest bardzo zróżnicowana. Głębokość do stropu podłoża waha się od kilkuset metrów w zachodniej części do około 20 km w obszarze południowo-wschodnim. Generalnie jego powierzchnia obniża się z północnego zachodu ku południowemu wschodowi. Obniżanie podłoża ma charakter blokowy. W obrazie tektonicznym skonsolidowanego podłoża Karpat na terenie Polski obserwujemy trzy główne elementy tektoniczne. Są to dwie poprzeczne, transwersalne strefy tektoniczne o generalnym przebiegu SW-NE, zrzucające systematycznie podłoże ku wschodowi. Trzecim elementem jest, porównywalna z nimi pod względem znaczenia, podłużna strefa skłonu podłoża ku południowi - "regionalny skłon podłoża". Strefy dyslokacyjne poprzeczne dzielą obszar skonsolidowanego podłoża polskiej części Karpat na trzy sektory: zachodni, centralny oraz wschodni. Uformowany w neogenie charakter podłoża miał istotny wpływ na obecny kształt mas fliszowych. Szereg okien tektonicznych występujących w utworach fliszowych jest genetycznie związany z określonym układem skonsolidowanego podłoża w ich otoczeniu, a szczególnie na ich południowym zapleczu. Na wydzielonych strefach dyslokacyjnych A-A i B-B następuje zmiana kierunków pasm fliszowych. Przedstawiony zarys budowy tektonicznej skonsolidowanego podłoża polskiej części Karpat ukształtował się ostatecznie w neogenie.

EN

Based on the results of magnetotelluric soundings, morphology of the consolidated basement of the Carpathians has been analysed and a sketch of the main tectonic elements has been drawn. The analysis, the sketch and the cross-sections as well allowed for developing a concept about major tectonic pattern of the consolidated basement in this part of the Carpathians. Morphology of this consolidated basement is very diversified. Depth to the top of the basement varies from several hundred metres in the western part of the Carpathians to around 20 km in the southeastern part. Generally, the surface drops from the north-west toward the south-east. The drop is not uniform, and it has a discontinuous character. In the tectonics of the consolidated basement of the Carpathians in the territory of Poland three major elements influencing its structure are distinguished. These are two transverse, generally SW-NE oriented fault zones where the basement is dipping eastward. The third element of a comparable meaning to the other two is a longitudinal zone of the basement dipping southward - "regional basement slope". The transverse dislocation zones divide the consolidated basement of the Polish Carpathians into three sectors: western, central and eastern ones. The character of the basement that had developed in the Neogene had a significant influence on the current shape of the flysch masses. A number of tectonic windows occurring in the flysch deposits is genetically associated with a given pattern of the consolidated basement in their surrounding, an in their southern hinterland in particular. In the determined dislocation zones A-A and B-B there is a change in directions of flysch structures. The presented outline of tectonics of the consolidated basement of the Polish Carpathians is the present-day status that had finally developed in the Neogene.

10

Tectonics of the consolidated basement of the Polish Carpathians

Ryłko W., Tomaś A.

Przegląd Geologiczny

|

1998

|

Vol. 46, nr 8/2

758-762

EN

Based on the results ofmagnetotelluric soundings a sketch of the main tectonic elements of the consolidated basement of the Polish Flysch Carpathians and a number of longitudinal profiles and cross-sections have been drawn. The sketch as well as the sections allowed for developing a concept about major tectonic pattern of the consolidated basement in this part of the Carpathians. Morphology of the consolidated basement surface of the Carpathians is very diversified. Depth to the top of the basement surface varies from several hundred meters in the western part of the Carpathians to around 20 km in the south-eastern part. Generally, the surface drops from the north-west toward the south-east. The drop is not uniform, and it has a discontinuous character. In the tectonics of the consolidated basement of the Carpathians, in the territory of Poland, three major elements influencing its structure are distinguished. These are two transverse, generally SW-NE oriented fault zones (A-A and B-B), where the basement is dipping eastward. The third element, of a comparable meaning to the other two, is a longitudinal zone of the basement dipping southward - " regional basement slope ". The first of these large fault zones, the transverse and western-most one (A-A), runs from Babia Góra to the region ofRzeszotary. The dislocated area lying to south-east of the fault zone is lowered by about 8.5 km in its southern part and about 2 km in its northern part. The second, transverse B-B fault zone follows the Wysowa-Sedziszów Małopolski line. The dislocated area lying to the east of this fault zone is lowered by several kilometers to maximum of 12 km in the southern part. The entire eastern block is moved along the fault 40 km to the north. The B-B zone separates the central block from the eastern one. The third major tectonic element is the described earlier zone of the regional basement slope (Fig. 2). It is a longitudinal element which remodels the consolidated basement of the Carpathians in the southern direction. Along this zone, there is an abrupt block-wise lowering of the consolidated basement to the south. The two transverse dislocation zone A-A and B-B, discussed earlier, divide the consolidated basement of the Polish Carpathians into three regions. The western region located to the west of the A-A zone, the central region between the A-A and B-B zones, and eastern region located to the east of the last zone (B-B). The consolidated basement of the western region is relatively shallow, at the depth from one to four kilometers. This region is technically calm. The central and eastern blocks are two-fold, separated by the regional basement slope into the elevated northern part and lowered southern part. An outlined general framework of the tectonics of the consolidated basement of the Polish Carpathians is a present-day representation, yet it was finally formed in the Neogene. We can assume that in the Early Neogene (probably at the turn of the Oligocene and Miocene) the northern plate collided with the Carpathian block. In the Lower Miocene, along the boundary between the northern plate and the Carpathian block, the latter was dropped from a few kilometers in the west to several kilometers in the east. After the lower Miocene, probably at the Middle/Upper Miocene interface, the Carpathian block started to disjoin. It was fractured along the A-A zone and, in its eastern part, rotationally shifted by about 40 km to the north-east. In the west, the western block was formed. The eastern part, apart from being shifted and rotated, was additionally lowered by a few kilometers towards the south. In the Upper Miocene a fracture along the B-B zone took place, and, as in the previous stage, the eastern part was rotationally transferred by ca 40 km to the north-east. Thus, the net shift, along the A-A and B-B line was about 80 km. The eastern part was divided along the B-B line into the central and eastern blocks. The eastern block, moreover, is lowered by a few kilometers to the south. This process is accompanied by a development of a set of oblique slip faults of various directions.