Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Physician appraisals: key challenges

Klich J.

Engineering Management in Production and Services

|

2017

|

Vol. 9, no. 2

38--43

EN

The main purpose of the article is to identify key criteria being used for physician appraisals and to find how communication skills of physicians are valued in those appraisals. ScienceDirect and EBSCOhost databases were used for this search. The results show that a physician appraisal is underestimated both theoretically and empirically. The particular gap exists with respect to the communication skills of physicians, which are rarely present in medical training syllabi and physician assessments. The article contributes to the theoretical discourse on physician appraisals and points out at the inconsistency between the high status of physicians as a key hospital resource on the one hand and, on the other hand, at inadequate and poorly researched assessment of their performance with a special emphasis on communication skills. The article may inspire health managers to develop and implement up-to-date assessment forms for physicians and good managerial practices in this respect in hospitals and other health care units.

2

The assessment of susceptibility on drainage in an aquifer on the basis of pumping tests in a lignite mine

Polak K., Kaznowska-Opala K., Pawlecka K., Różkowski K., Klich J.

Archives of Mining Sciences

|

2015

|

Vol. 60, no. 1

107--121

EN

Drainage of the rock mass is a key component affecting the safety of mining operations and is associated with the removal of the overburden, dumping and excavation of useful minerals. The primary method of drainage in lignite coal mines are bored wells. The efficiency of drainage of rock mass depends on their accurate positioning and quality of workmanship. The paper presents the current state of knowledge concerning the distribution of the components of drawdown (1) in pumping well (Walton, 1955; Bruin & Hudson, 1961; Kruseman & de Ridder, 1991; Avci, 1992; Atkinson, 1994; Helweg, 1994; Kawecki, 1995; Singh, 2002; Dufresne, 2011) and their dependence on the hydrogeological parameters of the drained aquifer (Fig. 2). The results of pumping tests conducted in drainage wells operating in lignite mines are also presented. The subject of analysis was the geohydraulic resistance coefficient B, describing the resistance of the aquifer under laminar flow. This coefficient also takes the hydrogeological parameters into account which determines the dynamics and range of influence of drainage (12, 13). The value of the parameter and its spatial variability can be used for planning, designing and evaluating the effectiveness of wells drainage In view of the results of the pumping tests, classification of aquifer susceptibility to drainage was proposed, which can be used to support decision-making in the scope of expansion of the drainage system, the necessary timing and dynamics of pumping water. The classification is preliminary and is the starting point for the development of methods to rationalize functioning costs of the drainage systems.

PL

Zadaniem studni odwadniających jest obniżenie zwierciadła wody podziemnej możliwie w jak najkrótszym czasie. W zależności od przeznaczenia studni oraz wymagań technicznych ich czas „życia” jest zróżnicowany. Studnie zlokalizowane w obrębie wyrobiska, tj. studnie nadkładowe i podłożowe (pomocnicze), mają z założenia względnie krótki czas pracy, gdyż są likwidowane wraz z postępem robót górniczych odkrywkowych. Studnie w barierach zewnętrznych oraz wewnętrznych utrzymywane są niekiedy przez kilkadziesiąt lat. Z upływem czasu w pompowanych otworach obserwuje się przyrost depresji roboczego zwierciadła wody oraz spadek wydajności. Mniejsza wydajność studni spowodowana jest zmniejszoną wydajnością warstwy wodonośnej wskutek słabnącej przewodności hydraulicznej, co wynika z obniżenia zwierciadła wody, a także w wyniku zmian w dopływie wody spowodowanych procesami starzenia otworów studziennych. Za niekorzystne zmiany parametrów eksploatacyjnych studni odpowiedzialne są m.in. procesy fizyczne i chemiczne zachodzące w bezpośrednim sąsiedztwie studni np. procesy korozji, powstawania powłok zabezpieczeniowych oraz powłok śluzowych, ochry, wytrącania się osadów związków chemicznych oraz kolmatacji. Kolmatacja jest zjawiskiem złożonym, wywołanym przez procesy mechaniczne, fizyczne, chemiczne i biologiczne, który towarzyszy przepływowi przez ośrodki porowe i szczelinowe. Straty ciśnienia wynikające z przepływu wody w warstwie wodonośnej, czyli kształtowane przez własności hydrogeologiczne warstwy wodonośnej są określane mianem depresji rzeczywistej, która uwidacznia się pomiędzy poziomem piezometrycznym i depresją w strefie przyotworowej. Straty te oznaczane są jako BQ, gdzie: B oznacza oporność hydrauliczną ośrodka wodonośnego przy przepływie laminarnym. Z kolei straty ciśnienia wywołane przepływem wody przez filtr turbulencją przepływu wody w strefie otworowej i przyotworowej określane są mianem zeskoku hydraulicznego CQn, gdzie C oznacza oporność hydrauliczną strefy przyotworowej, natomiast n – wykładnik potęgowy charakteryzujący rodzaj przepływu. Określenie własności filtracyjnych warstwy wodonośnej wyrażanych przez przewodność hydrauliczną T oraz współczynnik zasobności sprężystej S, pozwala na wyznaczenie najbardziej korzystnych warunków eksploatacji studni. Wspomniane parametry hydrogeologiczne są składowymi równania opisującego hydrauliczną oporność ośrodka wodonośnego (12). Uogólniając, parametr B, może być kryterium wykorzystanym przy planowaniu i projektowaniu systemu odwodnienia studziennego, a także bieżącej oceny skuteczności współpracy systemu. Na rysunku 3. przedstawiono ideowo metodykę oznaczania tego parametru, za pomocą testu próbnego pompowania. Dotychczas interpretacja wyników próbnych pompowań koncentrowała się na ocenie technicznych warunków pracy otworów studziennych. W tym celu wykorzystywano współczynnik C występujący we wzorze Jacoba, który stanowił kryterium odbioru studni od wykonawcy. Zdaniem autorów niniejszej pracy wyniki próbnych pompowań należy interpretować w szerszym ujęciu, zwracając uwagę na parametr B, opisujący oporność hydrauliczną przy przepływie laminarnym wody w ośrodku wodonośnym. Analiza rozkładu przestrzennego zmian tego parametru pozwala na racjonalizację systemu odwodnienia studziennego w tym ocenę niezbędnych wyprzedzeń w zakresie wykonawstwa studni. W praktyce, ocenę geohydraulicznych warunków prowadzonego odwodnienia przeprowadzono przy wykorzystaniu zmodyfikowanej metody próbnych pompowań wielostopniowych opracowanych przez Klicha (1997). W pracy niniejszej przedstawiono wyniki próbnych pompowań w 27 studniach pracujących w kopalni odkrywkowej węgla brunatnego. Na rysunkach 5-9 przedstawiono wyniki oceny parametru B dla podstawowych kompleksów wodonośnych, dla których wykonano próbne pompowania badawcze. Podział wykresów wynika z przeznaczenia studni, co odpowiada podziałowi przedstawionemu na rysunku 4. Uzyskane wyniki pozwalają na sformułowanie wstępnych uogólnień. W tabeli 1. zaproponowano wstępną klasyfikację podatności ośrodka wodonośnego na prowadzone odwodnienie. Klasyfikacja może być wykorzystana do celów planowania, projektowania oraz bieżącej oceny skuteczności odwadniania studziennego. Wyniki oceny parametru B wskazują na zmienne warunki hydrogeologiczne w badanych kompleksach wodonośnych. W utworach wodonośnych o strukturze porowej oporność hydrauliczna B wykazuje stosunkowo małą zmienność (Rys. 7 i 8). Natomiast dużą zmienność własności wykazują utwory szczelinowo-krasowego kompleksu mezozoicznego. Odwodnienie prowadzone przez system studzienny może zatem charakteryzować się zmienną efektywnością w poszczególnych rejonach kopalni odkrywkowej (Rys. 5 i 6).

3

Analiza przebiegu próbnych pompowań na przykładzie studni badawczej AGH-1

Polak K., Kaznowska-Opala K., Pawlecka K., Klich J.

Przegląd Górniczy

|

2014

|

T. 70, nr 10

106--111

PL

Próbne pompowania pozwalają na zbadanie zależności pomiędzy wydajnością a wywołaną przez nią depresją, na zdjęcie charakterystyki pompy oraz określenie jej współpracy z rurociągiem. Ocena układu hydraulicznego studnia – obsybka – warstwa wodonośna i układu pompowego zaproponowana w niniejszym artykule pozwoli na podjęcie próby zmniejszenia kosztów pompowania studni w niekorzystnych warunkach hydrogeologicznych oraz zwiększenia efektywności systemu odwodnienia. W pracy przedstawiono interpretację wyników próbnego pompowania na przykładzie studni AGH-1.

EN

In order to study the relation between the pumping rate and depression level in a well, it is necessary to make a pumping test. Results from such a test allow also to draw a curve of pump characteristics and examine cooperation of the pump with the pipeline system. The suggested assessment of the hydraulic system including: well – gravel pack – aquifer and pumping system allow to attempt to reduce the costs of well pumping in unfavorable hydrogeological conditions and increase the efficiency of dewatering systems. This paper presents an interpretation of the pumping test results from AGH-1 well.

4

Hybrid technology of hard coal mining from seams located at great depths

Czaja P., Kamiński P., Klich J., Tajduś A.

Archives of Mining Sciences

|

2014

|

Vol. 59, no. 3

575--590

EN

Learning to control fire changed the life of man considerably. Learning to convert the energy derived from combustion of coal or hydrocarbons into another type of energy, such as steam pressure or electricity, has put him on the path of scientific and technological revolution, stimulating dynamic development. Since the dawn of time, fossil fuels have been serving as the mankind’s natural reservoir of energy in an increasingly great capacity. A completely incomprehensible refusal to use fossil fuels causes some local populations, who do not possess a comprehensive knowledge of the subject, to protest and even generate social conflicts as an expression of their dislike for the extraction of minerals. Our times are marked by the search for more efficient ways of utilizing fossil fuels by introducing non-conventional technologies of exploiting conventional energy sources. During apartheid, South Africa demonstrated that cheap coal can easily satisfy total demand for liquid and gaseous fuels. In consideration of current high prices of hydrocarbon media (oil and gas), gasification or liquefaction of coal seems to be the innovative technology convergent with contemporary expectations of both energy producers as well as environmentalists. Known mainly from literature reports, underground coal gasification technologies can be brought down to two basic methods: - shaftless method - drilling, in which the gasified seam is uncovered using boreholes drilled from the surface, - shaft method, in which the existing infrastructure of underground mines is used to uncover the seams. This paper presents a hybrid shaft-drilling approach to the acquisition of primary energy carriers (methane and syngas) from coal seams located at great depths. A major advantage of this method is the fact that the use of conventional coal mining technology requires the seams located at great depths to be placed on the off-balance sheet, while the hybrid method of underground gasification enables them to become a source of additional energy for the economy. It should be noted, however, that the shaft-drilling method cannot be considered as an alternative to conventional methods of coal extraction, but rather as a complementary and cheaper way of utilizing resources located almost beyond the technical capabilities of conventional extraction methods due to the associated natural hazards and high costs of combating them. This article presents a completely different approach to the issue of underground coal gasification. Repurposing of the already fully depreciated mining infrastructure for the gasification process may result in a large value added of synthesis gas production and very positive economic effect.

PL

Od kiedy człowiek nauczył się panować nad ogniem Jego życie uległo znaczącym zmianom, natomiast kiedy energię spalanego węgla czy węglowodorów nauczył się zamieniać na inny rodzaj energii jak ciśnienie pary czy energię elektryczną wkroczyła na drogę rewolucji naukowo-technicznej i dynamicznego rozwoju. Od zarania dziejów paliwa kopalne są naturalnym rezerwuarem energii potrzebnej ludzkości w co-raz większej ilości. Kompletnie niezrozumiałe negowanie korzystania z paliw kopalnych sprawiają, że niektóre grupy ludności lokalnej, nie mając wszechstronnej wiedzy, są skłonne do protestów, a nawet do generowania konfliktów społecznych, będących wyrazem niechęci do wydobywania jakichkolwiek kopalin. Procesem znamiennym dla naszych czasów jest poszukiwanie coraz efektywniejszych sposobów wykorzystania paliw kopalnych przez wprowadzenie niekonwencjonalnych technologii pozyskiwania energii z klasycznych surowców energetycznych. Afryka Południowa w czasach apartheidu pokazała, że mając tani węgiel kamienny - jako surowiec energetyczny można z łatwością. zabezpieczyć w całości zapotrzebowanie na paliwa płynne i gazowe. Obecnie przy wysokich cenach nośników węglowodorowych (ropy i gazu) zgazowanie lub upłynnianie węgla, wydaje się być w naszych warunkach technologią innowacyjną. Zbieżną ze współczesnymi oczekiwaniami zarówno producentów energii, jak też obrońców środowiska. Znane, głównie z doniesień literaturowych technologie podziemnego zgazowania węgla sprowadzają się do dwóch zasadniczych metod: - bezszybowej - wiertniczej, w której zgazowywane złoże udostępnione jest otworami wiertniczymi wywierconymi z powierzchni terenu, -szybowej, w której do udostępnienia złoża wykorzystuje się podziemna. infrastrukturę istniejącej kopalni. W niniejszej pracy zostanie zaprezentowana metoda mieszana szybowo-wiertnicza, za pomocą której proponować się będzie pozyskanie pierwotnych nośników energii (metanu i gazu syntezowego) ze złóż węgla kamiennego, zalegających na dużej głębokości. Dużym atutem metody jest fakt, że przy klasycznej technologii wydobycia węgla, jego pokłady zaliczone na dużej głębokości zaliczone musza. być do zasobów pozabilansowych, natomiast przy podziemnym zgazowaniu metoda. hybrydowa. mogą stać się źródłem dodatkowej energii dla gospodarki. Należy jednak podkreślić, że metoda szybowo-wiertnicza nie może być traktowana jako alternatywa dla klasycznego wydobycia węgla, ale jako jego uzupełnienie i tańsze sięgniecie po zasoby praktycznie leżące poza możliwościami technicznymi wydobycia metoda. klasyczną głownie ze względu na bardzo duże zagrożenia naturalne oraz wysokie koszty ich zwalczania. Artykuł prezentuje kompletnie inne podejście do problemu podziemnego zgazowania węgla kamiennego. Korzystając w procesie zgazowania z infrastruktury górniczej już w pełni zamortyzowanej wartość dodana w produkcji gazu syntezowego może być bardzo duża, a efekt ekonomiczny bardzo korzystny.

5

Badania procesu podziemnego zgazowania węgla w ramach Projektu NCBiR i ocena bazy surowcowej dla tego procesu

Czaplicka-Kolarz K., Galiniak G., Klich J., Strugała A.

Przegląd Górniczy

|

2013

|

T. 69, nr 2

1--7

PL

W artykule przedstawiono główne zadania realizowanego przez Konsorcjum Naukowo-Przemysłowe „Zgazowanie węgla” Projektu Strategicznego NCBiR pt.: „Opracowanie technologii zgazowania węgla dla wysokoefektywnej produkcji paliw i energii elektrycznej”. Zaprezentowano koncepcję procesu podziemnego zgazowania węgla kamiennego w skali pilotowej z wykorzystaniem metody szybowej. Podano schemat instalacji pilotowej, jej podstawowe parametry techniczne oraz omówiono stan przygotowań do przeprowadzenia testowego zgazowania węgla w warunkach czynnej kopalni „Wieczorek”. W części dotyczącej bazy węglowej dla procesu zgazowania omówiono kryteria technologiczne i środowiskowe determinujące możliwość podziemnego zgazowania węgla kamiennego i brunatnego. Przedstawiono metodologię oceny przydatności krajowych złóż węgla do procesu zgazowania oraz podano wstępne wyniki takiej oceny dla wybranych złóż.

EN

This paper presents the main objectives of the strategic NCBiR program “Development of coal gasification technology for high-efficiency fuel and power production” implemented by the scientific-commercial consortium. The idea of underground hard coal gasification on a pilot scale with the use of the shaft method was described. A diagram of the pilot plant together with its basic technical parameters was presented and preparations for a trial coal gasification under conditions of the working coal mine ‘Wieczorek’ were discussed. In the section devoted to coal resources for the gasification process, the technological and environmental criteria determining the possibility of underground hard and brown coal gasification were presented. The methodology of assessment of domestic coal seams suitability for the gasification process was described and preliminary results of such an assessment were given for the selected seams.

6

Metoda pozyskiwania pierwotnych nośników energii ze złóż węgla kamiennego na drodze odmetanowania i zgazowania in situ

Czaja P., Klich J., Tajduś A.

Polityka Energetyczna

|

2013

|

T. 16, z. 3

83--98

PL

Bez względu na to, co wymyślą Urzędnicy Unii Europejskiej, świat rozwijał się będzie wedle scenariuszy zapisanych w mechanizmach Jego powstania i potwierdzonych historią jego przemian trwająca już bez udziału Człowieka miliardy lat. Paliwa kopalne są naturalnym rezerwuarem energii potrzebnej ludzkości. Fałszywe twierdzenia o szkodliwości dla rodzaju ludzkiego i dla ziemskiej planety, korzystania z paliw kopalnych sprawiają, że niektóre grupy ludności lokalnej, nie mając wszechstronnej wiedzy, są skłonne do protestów, a nawet do generowania konfliktów społecznych (Badera 2010), będących wyrazem niechęci do wydobywania jakichkolwiek kopalin. Na fali zwalczania tradycyjnych nośników energii podjęto próby zastąpienia ich energią z tzw. źródeł odnawialnych (OZE) ciągle udoskonalanych, ale też ciągle zbyt mało efektywnych. Poszukuje się też bardziej efektywnego wykorzystania paliw kopalnych przez wprowadzenie niekonwencjonalnych technologii pozyskiwania energii z klasycznych surowców energetycznych. Przy wysokich cenach nośników węglowodorowych (ropy i gazu) zgazowanie węgla tak naziemne jak też podziemne wydaje się być technologią innowacyjną zbieżną ze współczesnymi oczekiwaniami zarówno producentów energii, ale przede wszystkim obrońców środowiska. Znane dotychczas i ciągle badane technologie podziemnego zgazowania sprowadzają się do dwóch zasadniczych metod: - bezszybowej - wiertniczej, - szybowej z wykorzystaniem podziemnej infrastruktury istniejącej kopalni. W niniejszej pracy zostanie zaprezentowana metoda mieszana szybowo-wiertnicza, za pomocą której proponować się będzie wydobycie pierwotnych nośników energii (metanu i gazu syntezowego) ze złóż zalegających na dużej głębokości i z tego powodu zaliczonych do zasobów pozabilansowych. Metoda szybowo-wiertnicza nie może być traktowana jako alternatywa dla klasycznego wydobycia węgla, ale jako jego uzupełnienie i tańsze sięgniecie po zasoby praktycznie leżące poza możliwościami technicznymi wydobycia metodą klasyczną, głównie ze względu na bardzo duże zagrożenia naturalne oraz wysokie koszty ich zwalczania

EN

Regardless of EU policies, the world will continue its natural course of development in spite of the finite participation of man. Fossil fuels are a natural reservoir of energy which humanity needs. False claims about the harmfulness of human use of those fuels encourages people to protest against exploitation of all kinds of mineral resources, including generations of local conflicts (Badera 2010). Modern science has made great progress in replacing fossil fuels with energy from renewable sources. This alternative is continually improving, but still not effective enough. A more effective utilization of fossil fuels remains an objective to be fulfilled through the introduction of non-conventional technologies of obtaining energy from traditional energy-producing raw materials. With the high prices of hydrocarbon carriers (petroleum and gas), both surface and underground coal gasification seem to be innovative technologies meeting the contemporary expectations of energy producers and, above all, environmentalists. The technologies of underground coal gasification known and still being examined today involve two basic methods: - shaftless, using boreholes drilled from the surface to the coal seams - shaft structure method, using the underground infrastructure of an already existing coal mine. This article presents a mixed shaft-drilling method and proposes the extraction of primary energy carriers (methane and syngas) from beds located at great depths (consequently classified as off-balance sheet resources). The mixed shaft structure and boreholes method cannot be understood as an alternative to classic coal mining, but rather as its supplement and as a cheaper way of gaining access to resources which, from a technical point of view, are practically impossible to extract through the classic mining method, mainly due to very serious natural hazards and the high costs of eliminating those hazards.

7

Criteria of verification of potential lignite resource base for underground gasification

Hajdo S., Klich J., Galiniak G., Polak K., Różkowski K.

AGH Journal of Mining and Geoengineering

|

2012

|

Vol. 36, no. 3

143-150

EN

The article presents an analysis of globally conducted experiments and industrial trials of lignite underground gasification. Deposit conditions were taken into account together with other factors, like quality and quantity (scale) of underground gasification, lifespan achieved results and criteria that were proposed on that basis for qualification of lignite deposits for underground gasification. This was the starting point for formulating technological and deposit requirements in reference to qualifying Polish lignite deposits for underground gasification. In these analyses the most significant were the UCG trials conducted in USA, Russia (and former USSR) and in Australia.

PL

W artykule przeanalizowano światowe eksperymenty i próby przemysłowe podziemnego zgazowania węgla brunatnego (lignitów) pod kątem warunków złożowych prowadzonych eksperymentów, jakości i ilości (skali) zgazowanego węgla, czasu trwania, osiągniętych rezultatów oraz zaproponowanych na tej podstawie kryteriów do kwalifikacji złóż węgla do zgazowania podziemnego. Stanowiło to punkt wyjścia do sformułowania wymagań technologiczno-złożowych w odniesienie do kwalifikacji polskich złóż węgla brunatnego do podziemnego zgazowania. W analizach najistotniejsze znaczenie miały próby UCG przeprowadzone w USA, Rosji (i dawnym ZSRR) oraz w Australii.

8

Własności węgli niskogatunkowych w podziemnym zgazowaniu węgla

Hajdo S., Klich J., Polak K.

Górnictwo i Geoinżynieria

|

2011

|

R. 35, z. 3

87-93

PL

Podziemne zgazowane węgla to metoda eksploatacji, która rozwijana jest od 100 lat. Na całym świecie przeprowadzono dotychczas szereg prób doświadczalnych. Pozwoliły one na udoskonalanie metody. Pierwsze udane próby na złożach węgla brunatnego prowadzone były jeszcze przed II wojną światową. W latach 60 XX wieku zgazowywano węgiel w byłym ZSRR na skalę przemysłową na kilku złożach. Udane próby zgazowania węgla brunatnego prowadzono także latach 70 XX wieku w USA. W ostatnich latach prowadzono próby zgazowania węgla brunatnego w Australii. W artykule scharakteryzowano metodę podziemnego zgazowania. Omówiono warunki przeprowadzenia prób, wyniki pracy instalacji doświadczalnych i przemysłowych. Przedstawiono także własności węgli, które mają wpływ na przebieg prób podziemnego zgazowania. Porównawczo zestawiono własności złóż eksploatowanych w Polsce metodą odkrywkową.

EN

Underground coal gasification is an exploitation method, which has been developed for the last 100 years. A number of experimental trials conducted so far all over the world allowed to improve this method. First successful trials on lignite deposits were performed even before the World War II. In the 60's of the 20th century lignite deposits were gasified on industrial scale in the former USSR. Successful lignite gasification trials were also conducted in the 70's of the twentieth century in the USA. Recently, coal gasification trials were carried out in Australia. This paper describes the UCG method and discusses conditions for conducting trials and results of the operation of experimental and industrial installations. In addition, it presents coal properties affecting the course of the underground gasification trials. Comparatively the matching of properties of deposits excavated in Poland by open-pit method has been made.

9

Zmiany składników bilansu wód w zlewni górniczej

Polak K., Klich J.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski

|

2010

|

Nr 137 (17)

189-196

PL

Większość dużych wyrobisk górniczych rekultywowana jest w kierunku wodnym. Wpływa to na znaczące zmiany stosunków wodnych w skali zlewni. Zmiany mogą być korzystne nie tylko w porównaniu z warunkami górniczymi funkcjonowania zlewni, ale także porównując warunki wodne zlewni przed rozpoczęciem eksploatacji górniczej. Górnictwo odkrywkowe daje szanse na zwiększenie wskaźnika retencji wód słodkich.

EN

Majorities of open-pits are reclaimed as water reservoirs. Such process has great effect on a water environment in scale of drainage area. Those changes can be beneficial not only in comparison with mining condition but also in comparison with natural water condition taking place before mining activity. Open pit mining is giving great opportunity for growing coefficient of surface water storage.

10

Rekultywacja terenów poeksploatacyjnych w polskim górnictwie węgla brunatnego

Kasztelewicz Z., Klich J., Sypniowski S.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski

|

2010

|

Nr 137 (17)

16-26

PL

W artykule przedstawiono stan rekultywacji terenów pogórniczych w poszczególnych kopalniach węgla brunatnego w Polsce. Omówiono dotychczasowe osiągnięcia kopalń w zakresie dokonanej rekultywacji i rewitalizacji terenów poeksploatacyjnych. Z artykułu wyłania się obraz byłych terenów eksploatacyjnych, które obecnie służą mieszkańcom dla różnych celów, w tym dla rekreacji i w sposób znaczący podnoszą atrakcyjność regionów, w których się znajdują.

EN

The paper shows current state of post-mining terrains' reclamation in particular lignite mines in Poland. Hitherto achievements regarding reclamation and revitalization of post-exploitation terrains were described. These terrains now serve the society as recreation places and significantly increase the attractiveness of the regions in which they are located.

11

Główne czynniki przemawiające za zagospodarowaniem złóż z rejonu Nadodrza

Kasztelewicz Z., Klich J., Zajączkowski M.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski

|

2010

|

Nr 137 (17)

27-37

PL

Artykuł ma na celu sygnalizację wybranych problemów dotyczących zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego Polski oraz konieczności zagospodarowania nowych złóż węgla brunatnego. Pokazane zostały możliwości wydobycia węgla brunatnego na obecnych złożach oraz przedstawiono krajową bazę zasobową tego surowca. Przedstawiono także główne czynniki przemawiające za zagospodarowaniem złóż z rejonu Nadodrza. Na zakończenie artykułu pokazano negatywny scenariusz z rozwojem polskiej energetyki, gdzie przy założeniu braku inwestycji w węgiel brunatny i kamienny znacznie wzrośnie import węgla kamiennego do naszego kraju.

EN

The article's goal is to signal chosen problems concerning energy security of Poland and the need for using new lignite deposits. The possibilities of exploitation on current deposit are shown, together with domestic resource base of lignite. The main factors supporting the use of Odra Basin's lignite deposits are depicted. In the end the negative scenario for Polish energy sector is shown. It assumes that when no new investments in lignite and hard coal sectors are made, Poland's import of the latter increases significantly.

12

Uwarunkowania podziemnego zgazowania węgla - 100 lat rozwoju metody

Hajdo S., Klich J., Polak K.

Górnictwo i Geoinżynieria

|

2010

|

R. 34, z. 4

225-236

PL

Polska jest jednym z krajów europejskich, w którym znajdują się niezagospodarowane duże złoża węgla brunatnego. Jedną z ważniejszych barier ich zagospodarowania jest opór lokalnych społeczności zamieszkujących tereny położone w granicach planowanej eksploatacji złóż metodą odkrywkową. Coraz częściej spotyka się opinie wskazujące na możliwość eksploatacji złóż z zachowaniem infrastruktury powierzchniowej. Wykorzystane byłyby w tym celu niekonwencjonalne metody eksploatacji węgla brunatnego, tj. poprzez jego podziemne zgazowanie. Metoda ta jest znana i stosowana od około 100 lat. W artykule przedstawiono wyniki dotychczasowych prac badawczych prowadzonych w byłym ZSRR, krajach UE, Stanach Zjednoczonych oraz Australii. Przedstawione także zostały główne uwarunkowania PZW oraz wnioski i zalecenia wypływające z prowadzonych dotychczas doświadczeń, prac pilotowych i demonstracyjnych oraz przemysłowego zastosowania metody podziemnego zgazowania węgla. Wyniki te powinny stać się punktem wyjścia przy planowaniu badań i prac pilotowych w Polsce.

EN

Poland is one of the European countries with large amount of non-utilised lignite sources. The main reason for it is strong objection of local government and public society from areas where those open-pit mining could be explored. Moreover opinion regarding non-conventional methods for lignite extraction to remain surface infrastructure become popular. The way to aim this goal is underground coal gasification process. This coal extraction method has been used for 100 years. The paper presents results of scientific and industrial research that has been released in former USSR, UE countries, USA and Australia. Additionally article presents major process assumptions and limitations elaborated from UCG pilot, demonstration and industrial plants experiences. Conclusions coming from those experiences should become starting point for all new scientific and industrial activities.

13

Górnictwo siarki w Polsce wczoraj, dzisiaj i jutro

Hajdo S., Klich J., Polak K.

Przegląd Górniczy

|

2009

|

T. 65, nr 5-6

101-109

PL

Odkrycie i udokumentowanie w Polsce dużych złóż siarki rodzimej w latach 1953-1976 spowodowało dynamiczny rozwój przemysłu wydobywczego i przetwórczego siarki w rejonie Staszowa i Tarnobrzega. Polska w krótkim czasie stała się czołowym producentem i eksporterem tego surowca. Podstawą tej pozycji był rozwój nowoczesnego górnictwa, początkowo odkrywkowego w kopalni w "Piaseczno" i "Machów", a od 1966 r. otworowego w kopalni siarki "Grzybów" i w kopalni siarki "Jeziorko". Eksploatacja odkrywkowa i duża koncentracja wydobycia w kopalniach otworowych ujawniła ich degradacyjny wpływ na środowisko naturalne. Światowy kryzys na rynku siarki oraz twarde wymogi gospodarki rynkowej spowodowały że po 1993 r. większą część potencjału wydobywczego siarki postawiono w stan likwidacji, a tereny pogórnicze poddano rekultywacji i zagospodarowaniu. Obecnie jedyną pozostałą po kryzysie czynną kopalnią otworową jest kopalnia siarki "Osiek". W artykule przedstawiono graficznie liczbowo i problemowo charakterystykę górnictwa siarki w okresie dotychczasowych 51 lat prowadzenia eksploatacji w Polsce w zakresie m.in.: kalendarium ważnych dat, parametrów ogólnych złóż siarki, wydobycia rocznego, globalnych wskaźników technologicznych, przyczyn likwidacji, uwarunkowań i kosztów likwidacji kopalń odkrywkowych i otworowych oraz czynników, które zadecydowały o przetrwaniu górnictwa otworowego siarki.

EN

The discovery and documentation of large sulphur bearing deposits in Poland in 1953-1976 had the significant influence on the rapid development of the industrial extraction and production in the Staszów and Tarnobrzeg areas. Within a short time Poland became the main producer raw material in the world. The discovery of sulphur ore in Poland laid the foundation for the rapid growth of new technologies in opencast mining at Piaseczno and Machów, and since 1966 borehole mining in the Grzybów and Jeziórko mines. Opencast mining technology and the large concentration of borehole mines have shown their degrading influence on the natural environment. Moreover the world crisis in the raw sulphur market and changes in the Polish Economy since 1993 have resulted in the closure of majority of the sulphur mines. Post-mining lands have been reclaimed and the only mine remaining active after the crisis is Osiek mine. This article introduces graphically and numerically and shows the characteristic problems of the 50 years period of sulphur mining in Poland. It also includes the calendar of important dates, parameters of sulphur ore, sulphur production, reasons for closure, conditions and costs of post-mining land reclamation and deciding conditions of the serviving borehole sulphur mines.

14

Uwarunkowania prowadzenia rekultywacji wodnej na terenach poeksploatacyjnych na przykładzie zbiornika wodnego Przykona

Polak K., Klich J.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2009

|

nr 436, z. 9/2

373-377

PL

Zbiornik wodny Przykona zlokalizowany jest na terenach poeksploatacyjnych Kopalni Węgla Brunatnego Adamów S.A. Zbiornik został wykonany na zwałowisku wewnętrznym nadkładu, gdzie pierwotnie przepływała rzeka Teleszyna. Zatopienie zbiornika odbyło się poprzez skierowanie wód pochodzących z odwodnienia odkrywki Adamów. Po zakończeniu napełniania zbiornika Teleszyna została ponownie przełożona. W rezultacie zbiornik Przykona stał się częścią systemu rzecznego. Z powodu uformowania podłoża zbiornika z przepuszczalnych mas skalnych znajduje się on wciąż w zasięgu drenującego oddziaływania leja depresji wokół czynnej odkrywki Adamów. W związku z tym obserwuje się straty przepływu wody na wysokości zbiornika. Aby je uzupełnić, zaplanowano wykonanie kanału zasilającego, którym doprowadzane byłyby wody pochodzące z systemu odwodnienia odkrywki Adamów. Zasilanie zbiornika konieczne będzie tak długo, dopóki nie nastąpi odbudowa ciśnień hydrostatycznych wód podziemnych w otoczeniu zbiornika.

EN

The Przykona water reservoir is located in the post-mining area of the Adamów Lignite Mine (central Poland). The water resersoir was formed on the inner waste dumping ground, which is located in the original river bed of the Teleszyna River. The flooding of the reservoir was achieved using mine water taken from the dewatering system. After the flooding, the Teleszyna River had been re-directed to an artificial lake. As a result, the artificial reservoir became a part of the river system. Due to the permeability of the reservoir background and the influence of the cone of depression, water leakage from the reservoir has occurred. It was necessary to use the mine water resource in order to induce the water flow through the restored river system. To utilise surface water resources, a special channel connecting the mine with the lake is required. Teleszyna River irrigation could result from ground water level recovery in the area below the Przykona reservoir.

15

ABC remontów pomp

Świtalski P., Klich J.

Pompy, Pompownie

|

2008

|

nr 1 (128)

21-24

PL

Podstawowe zasady, procedury i techniki remontowe.

EN

Basic principles, procedures and techniques of pumps overhauls.

16

Analiza pola deformacji pogórniczych na podstawie pomiarów w technologii GPS

Klich J., Piwowarski W., Stewarski E.

Prace Naukowe Instytutu Geotechniki i Hydrotechniki Politechniki Wrocławskiej. Konferencje

|

2007

|

Vol. 76, nr 42

339-348

PL

W pracy przeprowadzono analizę niestacjonarnego procesu przemieszczeń punktów terenu górniczego. Scharakteryzowano procedurę wyznaczania zmian lokalizacji wyróżnionych punktów przy zastosowaniu technologii GPS. W efekcie uzyskano opis wektorowego pola przemieszczeń. W dalszej części przedstawiono matematyczną metodę szacowania stanu zagrożenia obiektów na terenie górniczym w ujęciu analiz wielowymiarowych. Opracowano procedurę grupowania obiektów usytuowanych w wielo-parametrowym polu deformacji pozwalającą przyporządkować dany obiekt, na podstawie wartości p-cech. do jednego z podzbiorów o maksymalnej funkcji podobieństwa.

EN

The papcr presents the analysis of the non-stationary process of dislocations of the points within the mining area, The authors discuss the procedurę applied to the assessment of the location change of the marked observation points as carried out in accordance with GPS technology, As a result the description of the vectoriaI dislocation field has been obtained, Furthermore the paper presents a mathematical method of hazard estimation concerning the buildings located within the mining area as seen from the point of view of multidimensional analyses, An adequate procedurę has been worked out with the aim of grouping the objects situated in a multi-parametrical field of deformations. This procedurę makes it possible to assign the given object. on the basis of the values ofp-features, to one of the subsels marked by the maximum similarity function.

17

Pompy hermetyczne ze sprzęgłem magnetycznym. Doświadczenia eksploatacyjne

Klich J.

Pompy, Pompownie

|

2007

|

nr 2 (125)

16-18

PL

Ocena poprawności doboru i awaryjności 50 pomp po 5 latach eksploatacji w instalacjach ciężkiej chemii.

EN

Application of 50 pumps in a chemical plant, and MTBF study after 5 years of operation.

18

Energetyka na węglu brunatnym - perspektywy rozwoju

Kasztelewicz Z., Kozioł W., Kozioł K., Klich J.

Polityka Energetyczna

|

2007

|

T. 10, spec. 1

163-183

PL

W artykule przedstawiono branżę węgla brunatnego w Polsce na bazie czynnych kopalń i zaprezentowano charakterystykę najbardziej perspektywicznych złóż węgla brunatnego w Polsce oraz możliwość ich zagospodarowania na potrzeby energetyki przedstawiając jej rozwój w oparciu o to paliwo na okres 100-120 lat. Analiza dotyczy strategicznych złóż "Legnica", "Gubin-Mosty" oraz "Złoczew". Mottem przewodnim artykułu jest węgiel brunatny jako najtańsze paliwo będące na długie lata gwarantem bezpieczeństwa energetycznego, co w połączeniu z zapleczem naukowo-projektowym oraz produkcyjnym staje się optymalną ofertą dla polskiej energetyki.

EN

Paper presents brown coal branch in Poland on examples of operating mines. Also short characteristics of most perspective brown deposits in Poland was made in aspect of their possible use in order to allow energy production within the range of 100 to 120 years. The analysis refers to strategic coal deposits "Legnica-Gubin-Mosty" and ,,złoczew". "Brown coal as the cheapest fossil fbel and foundation of national energy safety in future" was an idea of the paper. With connection to scientific and research as well as production background it seems to be optimal proposal to Polish energy sector.

19

Rekultywacja terenów w górnictwie węgla brunatnego w Polsce na tle rekultywacji w Niemczech oraz Republice Czeskiej

Kasztelewicz Z., Klich J., Kozioł W., Zajączkowski M.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2007

|

R. 49, nr 5-6

88-93

PL

W artykule przeprowadzono próbę ogólnego porównania dotychczasowych dokonań w zakresie rekultywacji terenów poeksploatacyjnych w Polsce oraz w Niemczech i Republice Czeskiej. Przedstawiono krótką charakterystykę branży węgla brunatnego w tych krajach w zakresie nabywania terenów pod działalność górniczą i zbywania gruntów po przeprowadzonych pracach rekultywacyjnych. Krótko omówiono także charakterystyczne obiekty powstałe podczas rekultywacji i zagospodarowania terenów porekultywacyjnych.

EN

The paper presents currently achievements in the reclamation of brown coal post-mining areas in Poland, Germany and the Czech Republic. The short presentation of land use by mines has been also described. The paper presents also specific objects build on these areas.

20

Węgiel brunatny - perspektywy rozwoju

Kasztelewicz Z., Kozioł K., Kozioł W., Klich J.

Górnictwo i Geoinżynieria

|

2007

|

R. 31, z. 2

319-329

PL

W artykule przedstawiono charakterystykę najbardziej perspektywicznych złóż węgla brunatnego w Polsce oraz zaprezentowano możliwość ich zagospodarowania na potrzeby energetyki, przedstawiając jej rozwój w oparciu o to paliwo na okres 100-120 lat. Analiza dotyczy strategicznych złóż "Legnica" i "Gubin - Mosty" oraz "Złoczew", jako złoża satelitarnego Kopalni "Bełchatów" dającego perspektywy funkcjonowania Elektrowni do 2070 roku.

EN

The paper characterizes the most promising Polish lignite deposits. It also presents the possibilities of using it for energy needs in the perspective of a 100-120 years. The study concerns such strategic deposits like "Legnica", "Gubin - Mosty" and "Złoczew". The last is the satellite deposit of "Bełchatów" Mine, making the prospect for Bełchatów Power Plant to be active until 2070.