Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Evaluation of weed infestation of maize cultivated in mixed sowing with selected plant species

Bojarszczuk J., Księżak J., Staniak M., Czopek K.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2017

|

Vol. 62, nr 3

49--53

EN

The aim of the study was to evaluate the weed infestation of maize grown in mixed sowing with other plant species (sunflower, common bean, vetch). The field experiment was carried out in the years 2014-2016 at the ecological farm in Chwałowice, belonging to the Advisory Agricultural Center in Radom, using the randomized block method, in 4 replications, on the soil of the good wheat complex, class IIIa. An assessment of species composition, species abundance, fresh and air dry weed weight and biomass index were determined. The analysis showed that the mix sowing of maize with different plant species significantly reduced weed infestation. The highest weight of weed was found in maize cultivation in pure sowing. The most competitive with weeds was maize grown in mix sowing with sunflower, where weed weight was reduced by 36% compared to pure maize sowing. The number of weed species in the maize cultivated in mixed sowing of the studied crop species varied considerably over the years of the study. Most weed species were identified in the first year of the study (average of 23 species), characterized by high moisture content, and the lowest in the third year of the study (average of 8 species). The lowest values of the biomass index for the three years of the study were found for control and maize grown with common bean. While the largest for maize grown in mixed sowing with sunflower.

PL

Celem badań była ocena zachwaszczenia kukurydzy uprawianej współrzędnie z innymi gatunkami roślin (słonecznik, fasola zwyczajna, wyka). Doświadczenie polowe przeprowadzono w latach 2014-2016 w gospodarstwie ekologicznym w Chwałowicach, należącym do CDR w Radomiu, metodą bloków losowanych, w 4 powtórzeniach, na glebie kompleksu pszennego dobrego, kl. IIIa. Przeprowadzono ocenę składu gatunkowego, liczebności poszczególnych gatunków, oznaczono świeżą i powietrznie suchą masę chwastów oraz określono współczynnik biomasy. Analiza wykazała, że uprawa współrzędna kukurydzy z różnymi gatunkami roślin istotnie ograniczała zachwaszczenie. Największą masę chwastów stwierdzono w uprawie kukurydzy w zasiewie czystym. Natomiast najbardziej konkurencyjny w stosunku do chwastów był łan kukurydzy uprawianej współrzędnie ze słonecznikiem, gdzie masa chwastów została zredukowana o 36%, w porównaniu do czystego zasiewu kukurydzy. Liczba gatunków chwastów we współrzędnych zasiewach kukurydzy z badanymi gatunkami roślin uprawnych zmieniała się istotnie w poszczególnych latach badań. Najwięcej gatunków flory segetalnej rozpoznano w pierwszym roku badań (średnio 23 gatunki), charakteryzującym się dużą ilością opadów, natomiast najmniej w trzecim roku badań (średnio 8 gatunków). Najniższą wartość współczynnika biomasy dla trzech lat badań stwierdzono dla obiektu kontrolnego oraz w uprawie kukurydzy z fasolą. Natomiast największe dla kukurydzy uprawianej współrzędnie ze słonecznikiem.

2

Wpływ sezonowości i wartości sprzedaży na poziom należności krótkoterminowych w wybranych kopalniach odkrywkowych

Trzaskuś-Żak B., Czopek K.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2014

|

R. 55, nr 1

61--66

PL

Celem artykułu było przeanalizowanie wpływu dwóch wybranych czynników na poziom należności krótkoterminowych wybranych kopalni mianowicie, wartości sprzedaży i sezonowości. W analizie wykorzystano dane z czterech kopalni odkrywkowych: dwu kopalni węgla brunatnego, jednej kopalni wapienia oraz kopalni piaskowca.

EN

The purpose of this article was to examine the impact of two chosen factors on the level of short-term receivables of chosen mines, seasonality and sales value. The analysis used data from four open cast mines, two lignite mines, one limestone mine and sandstone mine.

3

Analiza wybranych czynników warunkujących zarządzanie należnościami w niektórych kopalniach odkrywkowych

Trzaskuś-Żak B., Czopek K.

Przegląd Górniczy

|

2013

|

T. 69, nr 9

172--175

PL

Prawidłowe zarządzanie należnościami jest jednym z głównych celów prowadzących do utrzymania płynności finansowej kopalni. W artykule skoncentrowano się na dwóch czynnikach mających wpływ na zarządzanie należnościami, mianowicie analizowano terminowość regulowania należności i stopień powiązania kopalni z odbiorcami. W analizie wykorzystano dane z czterech kopalni odkrywkowych, dwu kopalni węgla brunatnego, jednej kopalni wapienia oraz kopalni piaskowca. Przedstawiono także mierniki efektywności zarządzania należnościami w analizowanych kopalniach.

EN

The proper management of receivables is one of the main targets for keeping the financial liquidity of mines. This paper focuses on two factors that affect the management of receivables: regularity of payments and the degree of relationship between a mine and the customers. The analysis was based on data from four open cast mines: two lignite mines, one limestone mine and one sandstone mine. This paper also presents measures of efficiency of receivables management in the analyzed mines.

4

Optimisation of receivables management in a mine, using linear programming

Czopek K., Trzaskuś-Żak B.

Archives of Mining Sciences

|

2013

|

Vol. 58, no. 2

541--550

EN

The paper presents an example of a theoretical linear programming model in the management of mine receivables. To this end, an economic production model of linear programming was applied to optimising the revenue of the mine. The amount of product sold by the mine to individual customers was assumed as the decisive variable, and the product price was the parameter of the objective function. As for boundaries, upper receivable limits were assumed for each of the adopted receivable collection cycles. The sequence of collection cycles, and the receivable values assigned to them, were adopted according to the growing probability of overdue and uncollectible receivables. Two receivables-management optimisation cases were analysed, in which the objective function was to maximise the sales value (revenue) of the Mine. The first case studied in the model involves application of a discount to reduce the product price, in a mine whose production output is not being used to capacity. To improve cash flow, the mine offers its customers a reduced price and increased purchasing up to the mine’s capacity in exchange for shortened receivable collection times. Fixed and variable-cost accounting is applied to determine the relevant price reduction. In the other case analysed, the mine sells as much as its current output allows, but despite that is still forced to reduce the price of its products. Application of a discount in this case (reducing the product price) inevitably involves shortened receivable collection times and reduced costs of financing trade credit.

PL

Artykuł przedstawia przykład teoretycznego modelu programowania liniowego w zarządzaniu należnościami kopalni. Wykorzystano w tym celu model produkcyjno-gospodarczy programowania liniowego do optymalizacji wartości przychodu kopalni. Jako zmienną decyzyjną modelu przyjęto ilość sprzedaży produktu kopalni do poszczególnych odbiorców, natomiast parametrem funkcji celu jest cena sprzedaży produktu. W ograniczeniach brzegowych przyjęto górne dopuszczalne wartości należności dla każdego z przyjętych cykli ściągania należności. Kolejność cykli ściągania należności oraz przypisane im wartości należności przyjęto według rosnącego prawdopodobieństwa powstawania należności przeterminowanych i utraconych. Przeanalizowano dwa przypadki optymalizacji zarządzania należnościami, w których funkcją celu jest maksymalizacja wartości sprzedaży (przychodów) kopalni. Pierwszy przypadek wzięty pod uwagę do modelu to wykorzystanie skonta do obniżenia ceny produktu, w przypadku kopalni posiadającej niewykorzystaną zdolność wydobywczą. Aby poprawić trudności z płynnością, kopalnia proponuje swoim odbiorcom skrócenie cyklu ściągania należności, w zamian za obniżenie ceny i wzrost zakupów do wartości zdolności wydobywczej. W celu ustalenia tego obniżenia ceny wykorzystuje się rachunek kosztów stałych i zmiennych, W drugim analizowanym przypadku kopalnia, sprzedaje tyle samo co wynosi jej aktualna zdolność wydobywcza, a mimo to jest zmuszona obniżyć cenę swoich produktów. Wykorzystanie w takim przypadku skonta (obniżenia ceny produktu) musi równocześnie być związane ze skróceniem cyklu ściągania należności i obniżeniem kosztów finansowania kredytu kupieckiego.

5

Managing of receivables in the case of reserves in mine winding capacity

Czopek K., Trzaskuś-Żak B.

AGH Journal of Mining and Geoengineering

|

2013

|

Vol. 37, no. 1

27--33

EN

This article presents two methods for the managing of receivables in the case of incomplete mine winding capacity. The first method is to apply one of various discount variants, specifically, to propose a discount to trade contractors in exchange for increased product purchases. In the second method, there is proposed an extended payment period for recipients in the form an extension of the trade credit system, with the same product sales price, but with a requirement of increased purchases by recipients is proposed. Both methods require free production capacity and the acceptance of the proposed solutions by recipients.

PL

W artykule przedstawiono dwa sposoby zarządzania należnościami w przypadku niewykorzystanej w pełni zdolności wydobywczej kopalni. Pierwszym sposobem jest zastosowanie jednego z możliwych wariantów rabatu, a konkretnie zaproponowanie skonta kontrahentom handlowym, w zamian za zwiększone zakupy produktów. W drugim sposobie proponuje się odbiorcom zwiększony czas egzekwowania należności, czyli wydłużenie okresu kredytu kupieckiego, przy dotychczasowej cenie sprzedaży produktu, ale z koniecznością zwiększonych zakupów przez odbiorców. Oba sposoby wymagają więc posiadania wolnej zdolności produkcyjnej i akceptacji przez odbiorców zaproponowanych rozwiązań.

6

Ryzyko ekonomicznej oceny zagospodarowania złoża węgla brunatnego

Trzaskuś-Żak B., Czopek K., Żak A.

Przegląd Górniczy

|

2011

|

T. 67, nr 9

164--167

PL

Artykuł przedstawia analizę projektu inwestycyjnego – budowę kopalni na złożu węgla brunatnego K. Projekt ten został oceniony uwzględniając kryterium efektywności ekonomicznej za pomocą metody Net – Present – Value (NPV). Przy analizie kryterium ryzyka i niepewności wybranego projektu inwestycyjnego zastosowano metodę Monte Carlo.

EN

The article presents the analysis of an investment project – construction of a mine in the lignite deposit K. The project has been assessed taking into account the economic efficiency criterion using the Net – Present – Value (NPV) method. When analysing the risk and uncertainty criterion for the selected investment project, the researchers have applied the Monte Carlo method.

7

Energetyczna perspektywa węgla brunatnego w kontekście Europejskiego Systemu Handlu Emisjami (ETS)

Czopek K., Trzaskuś-Żak B.

Górnictwo i Geoinżynieria

|

2011

|

R. 35, z. 3

41-53

PL

W chwili obecnej produkcja energii elektrycznej z węgla brunatnego jest bardzo efektywna ekonomicznie. Równocześnie wymagania ekologiczne, zwłaszcza Europejskiego Systemu Handlu Emisjami (ETS), narzucają konieczność ograniczenia emisji dwutlenku węgla, co w przypadku spalanego węgla brunatnego jest istotnym problemem. W polskich warunkach nie można rozpatrywać ograniczenia emisji CO2 tylko poprzez eliminację podstawowego paliwa, czyli węgla kamiennego i brunatnego. Należy zatem brać pod uwagę dwie realne możliwości; zastosowanie nie do końca sprawdzonego w praktyce i kosztownego systemu CCS, bądź konieczność zakupu limitów emisji CO2 (system ETS). Z perspektywicznego punktu widzenia w artykule przyjęto tę drugą konieczność. Przyjęto zatem, że bezpieczeństwo energetyczne Polski wymaga zagospodarowania nowych złóż węgla brunatnego. Z uwagi na długi cykl inwestycyjny budowy kopalni i elektrowni, produkcja prądu z węgla z nowych złóż będzie możliwa po roku 2020, po którym system ETS zakłada całkowitą likwidację darmowych limitów emisji CO2 i funkcjonowanie wolnego rynku tychże limitów. Artykuł analizuje taką sytuację dla dwu wybranych złóż, przy czym ostatecznym kryterium opłacalności jest wówczas koszt produkcji 1 MWh z węgla tych złóż. W analizie uwzględniono podstawowe czynniki wpływające na koszt produkcji energii, czyli: koszt wydobycia i sprzedaży węgla do elektrowni, wyrażony w zł/Mg oraz zł/GJ; strukturę kosztów produkcji energii elektrycznej, w tym w szczególności jaki udział w tych kosztach stanowi spalany węgiel; sprawność bloków energetycznych, bowiem od niej zależy jak duże będzie zużycie węgla na wyprodukowanie energii, czyli GJ/MWh; jakość paliwa, głównie kaloryczność węgla i jego skład chemiczny; koszt emisji CO2, który nie tylko będzie zależał od cen limitów na rynku, ale także od wspomnianej jakości węgla i sprawności bloków. Analiza wykazała, że dla rozpatrywanych złóż produkcja energii elektrycznej będzie dalej atrakcyjna ekonomicznie dzięki znacznie większej sprawności bloków, a tym samym przy mniejszym zużyciu węgla i mniejszej emisji CO2.

EN

At the moment the production of electricity from lignite is economically very effective. At the same time ecological requirements, especially the European Emissions Trading Scheme (ETS), impose a need to reduce emissions of carbon dioxide, which in the case of using brown coal is an important problem. In the Polish conditions cannot be considered perspective variant of reduction of CO2 emissions by eliminating basic fuel, such as hard coal and lignite. There are therefore taken into account two realistic possibilities; using CCS system, which is costly and has not be proven in practice or purchasing emission limits for CO2 (the EU ETS system). From the forward-looking point of view in the article, it has been considered the second need. It is also taking in to account at the same time, that the Polish energy security requires planning the exploitation of new lignite deposits. In view of the long investment cycle of mine and power plants construction, electricity production from the new deposits will be possible after the year 2020, after which the EU ETS assumes total liquidation of the freeware limits emissions of CO2 and functioning of a free market of those CO2 limits. This article analyses the situation of two selected lignite deposits, for which the profitability criterion is the cost of production 1 MWh from these deposits. In the analysis was taken into account the main factors affecting the cost of production energy, such as: the exploitation and sale cost for the power plants, expressed in PLN/Mg and PLN/GJ; the cost structure of production of electricity, including the participation volume in these costs of burned coal; efficiency of energetic blocks, because it depends on how large the level of coal consumption will be to produce energy, i.e. GJ/MWh; quality of the fuel, mainly include caloricity of lignite and its chemical composition; the cost CO2 emissions, which not only will depend on price limits on the market, but also on the mentioned quality of lignite and blocks efficiency. The analysis showed that for the analyzed lignite deposits, the production of electricity will be economically attractive due to much more efficiency of energetic blocks and with a smaller lignite consumption and also less CO2 emission.

8

The case of two-component revenue while determining boundary values in the Costs-Volume-Profit (CVP) Analysis

Trzaskuś-Żak B., Czopek K.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2011

|

T. 27, z. 4

59-70

EN

The article presents an analysis of a new approach to determining boundary values, that is: boundary sale volume, boundary sale value, boundary sale price, boundary fixed costs and boundary variable unit cost, taking into account two-component sale revenue. Fixed and variable component of revenue results from specificity in price calculation by gas distribution enterprises. The price consists of fixed part (standing charges) and variable part dependent on sale volume. This particular situation is observed in power and telecommunication industries, that is distribution of gas and power and delivery of telecommunication services. Taking into account the specificity of sectors listed above it is possible to use the proposed method for estimation of a boundary values. In the gas distribution business the value of revenue is dependent on valid gas tariffs. The new developed method for construction of gas tariffs. This is very important issue because the construction of tariffs depends on whole revenue, that is mean, fixed and variable parts of revenue. According to this new method, it is possible to estimate the situation of a gas company, economic marginal volumes, marginal safety factors, costs and sale revenue (fixed and variable parts of them), mark out the weak points of gas companies activity, point out their reasons and the ways or directions of improving current situation. The break-even point, determined by method used in practice by gas distribution companies, is changing (growing) with a volume of gas sale while the new method lets avoid this situation and gives more precise result. It means that using previous method for calculation of a break-even point gives the illusion of lower value of safety margin, than it is in fact taking into account profitable enterprise activity. In the case of unprofitable company activity the break-even point calculated using current method is lower than this computed by new method resulting in an underestimation of unprofitable enterprise activity. Summarizing, the designation of marginal volumes by using proposed method lead to more precise choices of management of prices and costs in gas companies.

PL

Artykuł przedstawia analizę nowego podejścia do wyznaczania wielkości granicznych, to znaczy: granicznej wielkości sprzedaży, granicznej wartości sprzedaży, granicznej ceny, granicznych kosztów stałych i granicznego kosztu jednostkowego zmiennego, przy uwzględnieniu przychodu dwuskładnikowego. Stały i zmienny składnik przychodu wynika ze specyfiki w naliczaniu ceny przez przedsiębiorstwa dystrybucji gazu, która składa się ze stałej części (abonamentowej) i części zmiennej zależnej od wielkości sprzedaży. Ta szczególna sytuacja ma miejsce w sektorze energetycznym i telekomunikacyjnym, czyli dystrybucji gazu i energii elektrycznej, jak również w dystrybucji usług telekomunikacyjnych. Uwzględniając specyfikę wymienionych sektorów gospodarki można stosować zaproponowaną w niniejszym artykule metodę do wyznaczania wielkości granicznych. W przypadku dystrybucji gazu, o wielkości przychodu w znaczący sposób decyduje obowiązująca taryfa. Opracowaną metodę wykorzystać można przy tworzeniu taryf sprzedaży gazu w przedsiębiorstwie gazowniczym. Jest to istotne ze względu na fakt, że od konstrukcji wewnętrznej taryfy zależy przychód całkowity, ale również jego składowe, czyli przychód stały i zmienny. Stosując zaproponowaną metodę można ocenić sytuację przedsiębiorstwa, wyznaczyć wielkości graniczne, marginesy bezpieczeństwa, a także koszty i przychody (stałe i zmienne), wyodrębnić słabe punkty jego funkcjonowania, zbadać ich przyczyny, a także kierunki i sposoby poprawy istniejącej sytuacji. Próg rentowności liczony metodą stosowaną w praktyce spółek dystrybucyjnych zmienia się wraz ze wzrostem sprzedaży gazu, natomiast przedstawiona nowa metoda pozwala uniknąć tej sytuacji i daje wynik bardziej precyzyjny. Oznacza to, że stosowanie dotychczasowej metody obliczania progu rentowności daje złudzenie mniejszego marginesu bezpieczeństwa niż to ma miejsce w rzeczywistości, biorąc pod uwagę rentowną działalność. W przypadku nierentownej działalności spółki, próg rentowności liczony według dotychczasowej metody jest mniejszy od wyznaczanego według proponowanej metody, co skutkuje zaniżeniem nierentownej działalności. Reasumując można stwierdzić, że wyznaczanie wartości wielkości granicznych za pomocą proponowanej metody pozwala na dobór bardziej precyzyjnej strategii zarządzania cenami i kosztami w przedsiębiorstwach gazowniczych.

9

Snoring as a sign of abnormality

Czopek K.

Bio-Algorithms and Med-Systems

|

2011

|

Vol. 7, no. 1

37--42

EN

Medical support is needed for subjects who snore to get a good night’s sleep. This prospective study is aimed to show how sleep disorders influence a good night sleep. One of the common sleep disorder that affects people of all ages is snoring. Snoring sound could be a sign of cardiovascular disease. Correct interpretation remains a very significant problem in dealing with respiratory sounds, such as snoring and/or breathing. Acoustic characteristics of snoring sounds, which are approximately periodic waves with noise, can be analyzed by using a multidimensional voice program MDVP. Acoustic analysis techniques give information on the mechanism, loudness, intensity and sites of obstruction of upper airways. Further conclusions can be made by comparing simultaneously gathered acoustic and electrocardiographic signals.

10

Analiza parametrów metody dyskontowej przy ocenie inwestycji na złożu węgla brunatnego

Czopek K.

Górnictwo i Geoinżynieria

|

2010

|

R. 34, z. 4

131-143

PL

Artykuł podaje przykładową procedurę oceny ekonomicznej zagospodarowania nowego złoża węgla brunatnego. Zwrócono uwagę na sposób wyznaczania wartości zmiennych decyzyjnych we wzorze na NPV. Uwzględniono specyfikę kopalni węgla brunatnego przy ustalaniu przepływów finansowych, przyjmując zamiast kosztów operacyjnych jednostkowe koszty urabiania masy. Przyjęto metodę dyskontową do oceny ekonomicznej efektywności zagospodarowania nowego złoża węgla brunatnego. Po uwzględnieniu wspomnianej specyfiki węgla brunatnego we wzorze na NPV występuje dziewięć parametrów o różnym charakterze, deterministycznym i probabilistycznym. Te parametry to; nakłady inwestycyjne It, stopa dyskontowa r, okres oceny inwestycji t, ilość lat cyklu inwestycyjnego k, wartość rezydualna Re, stawka podatku dochodowego T, cena sprzedaży węgla p, ilość sprzedanego węgla w roku x/pt, roczne wydobycie masy xM, koszt jednostkowy wydobycia masy k/jm. W artykule przedstawiono także problem kosztów i cen węgla brunatnego w kontekście powiązania kopalni i elektrowni w warunkach rynkowych. Kopalnia nie ma wyboru odbiorcy swojego węgla bowiem jest nim skojarzona elektrownia zawodowa. Omówiono najważniejsze czynniki wpływające na koszty i ceny węgla. W przypadku kosztu wydobycia węgla największy wpływ na jego wartość ma współczynnik nadkładu do węgla

EN

This article presents an example of a procedure for economic estimation of exploitation of a new deposit. This paper is concerned with a way of assigning of the scope of a decisional variable in the NPV (Net Present Value) formula. This article also takes into consideration the specific of lignite mining in cash flow calculation, taking into account instead of operating costs, the unit costs of mass exploitation. The discount method was used for the economic estimation of efficiency of exploitation of a new lignite deposits. After taking into account the mentioned lignite specific there are nine parameters in formula of NPV of a different nature; deterministic and probabilistic. These parameters include; investment expenses It, discount rate r, investment evaluation period t, number of years of the investment cycle k, final (residual) value Re, tax rate T, sales price p, sale volume of lignite per year x/pt, yearly volume of a mass exploitation xM, unit cost of mass exploitation. This paper presents also the problem of costs and prices of lignite with reference to the connection between lignite mining and electrical power station in market conditions. Lignite mines can't choose the recipient of its lignite, because this is an electrical power station, with is associated with lignite mines. This article describes the main elements, which influence the costs and prices of lignite. Concerning exploitation cost the deciding factor having influence on its value is cover to lignite deposit factor.

11

Diagnostyka ekonomiczna jako element informacji w przedsiębiorstwie

Czopek K.

Wiadomości Górnicze

|

2009

|

Vol. 60, nr 3

159-165

PL

W artykule przedstawiono genezę oraz istotę diagnostyki ekonomicznej jako narzędzia zarządzania przedsiębiorstwem. Omówiono zakres tematyczny składający się na diagnostykę ekonomiczną. W jej skład wchodzą cztery główne elementy, czyli rejestracja symptomów zagrożenia, ich diagnozowanie, działania interwencyjne, prognoza zagrożeń. Zaprezentowano najbardziej charakterystyczne symptomy zagrożenia ekonomicznego w kontekście podstawowych celów przedsiębiorstwa. Podano syntetyczne procedury prowadzenia diagnostyki ekonomicznej w poszczególnych etapach.

EN

The article presents the origin and the essence of economic diagnostics as a tool of the company's management. The subject matter constituting an economic diagnostics was discussed. It consists of four main elements. i.e. the registration of symptoms of a hazard, their diagnosing, intervention works, forecasting of threats. The most characteristic symptoms of an economic threat were presented in context of basic objectives of a company. The synthetic procedures of conducting of an economic diagnostics at its particular stages were presented.

12

Koszty i ceny węgla brunatnego w warunkach rynkowych

Czopek K., Trzaskuś-Żak B.

Polityka Energetyczna

|

2009

|

T. 12, z. 2/2

77-89

PL

W artykule przedstawiono problem kosztów i cen węgla brunatnego w kontekście powiązania kopalni i elektrowni w warunkach rynkowych. Kopalnia nie ma wyboru odbiorcy swojego węgla bowiem jest nim skojarzona elektrownia zawodowa. Omówiono najważniejsze czynniki wpływające na koszty i ceny węgla. W przypadku kosztu wydobycia węgla największy wpływ na jego wartość ma współczynnik nadkładu do węgla. Przedstawiono ilustracyjny przykład tego wpływu oraz faktyczne wartości kosztu wydobycia węgla w polskich kopalniach. Zwrócono uwagę, że pozostałe czynniki geologiczne także wpływają na koszt wydobycia, podobnie jak przyjęte rozwiązania technologiczne oraz organizacyjno-zarządcze. Podkreślono, że cena energii elektrycznej ma również pośredni wpływ na cenę węgla brunatnego, bowiem wyższa cena energii elektrycznej to możliwość wyższej ceny za węgiel. Zwrócono szczególną uwagę na wpływ emisji CO2 na koszty energii elektrycznej, a pośrednio na ceny węgla brunatnego. Wobec znacznie mniejszych limitów od faktycznych potrzeb, elektrownie będą zmuszone dokupywać brakujące limity emisji CO2. Omówiono najważniejsze zamierzenia konieczne do zrealizowania zarówno w kopalni jak i elektrowni, aby łączny efekt był konkurencyjny na rynku. W przypadku kopalni chodzi głównie o zmniejszenie kosztu jednostkowego wydobycia masy, znacznie większego w Polsce w porównaniu z kopalniami niemieckimi. W przypadku elektrowni jest to możliwe przez modernizację bloków energetycznych, w wyniku czego obniżone zostaną koszty produkcji 1 MWźh. Modernizacja bloków doprowadzi do wzrostu ich sprawności, a zatem wspomniana poprawa efektywności ekonomicznej oraz bardzo liczące się ekologicznie obniżenie emisji CO2. W podsumowaniu artykułu podano przykład efektu końcowego wymienionych zamierzeń w kopalni i elektrowni, czyli jak mogą się kształtować ceny energii elektrycznej. Okazuje się, że będzie to energia konkurencyjna na aktualnym rynku energii.

EN

This paper presents the problem of costs and prices of lignite with reference to the connection between lignite mining and electrical power stations in market conditions. Lignite mines can't choose the recipient of its lignite, because this is an electrical power station, which is associated with lignite mines. This article describes the main elements, which influence the costs and prices of lignite. Concerning exploitation cost the deciding factor having influence on its value is cover to lignite deposit factor. There is included the illustrated example of this influence and also the real value of exploitation cost in Polish lignite mines. The article discusses other geologic factors that influence the exploitation cost, as well as technological and organization-managerial solutions. Attention is also paid to the electric energy price which has the indirect impact on lignite price, because the more expensive the electric power is, the bigger possibility of higher lignite price takes place. This article is also concerned about the impact of CO2 emissions on energy costs, and finally on lignite prices. Facing significantly smaller limits from real needs, electric power stations will be forced to buy needed limits CO2 emission. The most important future steps necessary in lignite mines as well as in electric power stations are described to achieve a competitive effect in market conditions. In case of lignite mining it is needed to reduce the unit exploitation cost of mass, much more bigger in Poland than in German lignite mines. Concerning electric power stations it is possible to modernize energetic blocks to reduce the production costs of 1 MWźh. Energetic blocks modernization brings to increase of their capacity and will follow the mentioned improvement of economic effectiveness and very important decrease in CO2 emission. In the remarks an example of final result of described changes in lignite mines and electric power stations is included, with reference to the future level of the electric power prices. It occurs that lignite based electricity will be competitive energy on actual energy market.

13

Analiza wariantowa opłacalności zagospodarowania nowego złoża węgla brunatnego

Czopek K., Sierpień M.

Polityka Energetyczna

|

2009

|

T. 12, z. 2/2

57-75

PL

Artykuł podaje przykładową procedurę oceny ekonomicznej zagospodarowania nowego złoża węgla brunatnego. Zwrócono uwagę na sposób wyznaczania zakresu wartości zmiennych decyzyjnych we wzorze na NPV. Uwzględniono specyfikę kopalni węgla brunatnego przy ustalaniu przepływów finansowych, przyjmując zamiast kosztów operacyjnych jednostkowe koszty urabiania masy. Prezentowana w artykule analiza jest poszerzoną modyfikacją analizy wrażliwości, stosowanej jak wiadomo do oceny ryzyka projektów inwestycyjnych. Wspomniane poszerzenie polega miedzy innymi na analizie zmian NPV pod wpływem nie jednego parametru a dwóch. Prócz tego zmiany parametrów wpływających na wartość NPV, czyli głównie ceny sprzedaży węgla, kosztu jednostkowego wydobycia masy, stopy dyskontowej nie są wyrażane procentowo a poprzez wartości realnie notowane w kopalniach węgla brunatnego. Prowadzona analiza dotyczy nie tylko jednego parametru wynikowego, czyli NPV, ale również innych, ważnych przy wszechstronnej ocenie projektu inwestycyjnego, takich jak wewnętrzna stopa zwrotu IRR, zmodyfikowana wewnętrzna stopa zwrotu, indeks rentowności IP, stopę zwrotu RONA, ekonomiczną wartość dodaną EVA, okres zwrotu. Analizę przeprowadzono na przykładzie złoża Legnica Zachód, które w rozważaniach nad perspektywą węgla brunatnego pojawia się najczęściej, ze względu na duże zasoby tego złoża, bardzo dobrą jakość węgla, dostateczne rozeznanie geologiczne, stosunkowo niewielkie przeciwwskazania ekologiczne. Przeprowadzona analiza 100 wariantów pokazała graniczne parametry zmiennych, przy których projektowane zagospodarowanie złoża byłoby opłacalne. Podano w artykule metoda może być wykorzystana przy wyborze najkorzystniejszego wariantu dla złóż satelitarnych bądź innych złóż perspektywicznych.

EN

This article presents an example of a procedure for economic estimation of exploitation of a new lignite deposit. This paper is concerned with a way of assigning of the scope of a decisional variable value in the NPV (Net Present Value) formula. This article also takes into consideration the specific of lignite mining in cash flow calculation, taking into account instead of operating costs, the unit costs of mass exploitation. The analysis presented in this article enlarges a modification of sensitivity analysis for investment risk projects' estimation. Mentioned enlarge modification considers the changes analysis of NPV (Net Present Value) under the influence of two parameters. Moreover, the changes influencing on value of NPV as well as the selling price of lignite, unit cost of mass exploitation, discount rate are not expressed in percentage value but in the real values listed in lignite mines. This depicted analysis considers not only one final parameter as NPV but also others important for comprehensive estimation of investment project, as internal rate of return - IRR, modified internal rate of return - MIRR, profitability index - PI, discount rate RONA, economics value added - EVA and period of return. The presented analysis is based on Legnica Zachód lignite deposit, which is considered for exploitation in regard to its large lignite resources, very good value of lignite resources, sufficient geological investigations and non-significant ecological objections. This analysis considering 100 variants discusses the marginal volumes of analyzed variables, with reference to profitability of projected future exploitation of lignite deposit. The method presented in this article can be used best by variant selection for satellite or other perspective deposits.

14

Analiza porównawcza należności krótkoterminowych wybranych kopalń surowców sklanych

Czopek K., Trzaska-Żak B.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2009

|

R. 50, nr 1

17-25

PL

Przedmiotem analizy w niniejszym artykule są należności krótkoterminowe, w szczególności należności z tytułu dostaw W dwóch kopalniach o odmiennej technologu procesu przeróbczego. Przeprowadzono analizą statyczną w wymiarze rocznym, wykorzystując wskaźniki pozwalające ocenić należności. Analizę dynamiczną przeprowadzono z wykorzystaniem danych oceniając sezonowość zmian należności w obu kopalniach. Przeprowadzono również rachunek korelacji i dla zależności wartości należności od ilości sprzedaży, jak również od wartości sprzedaży.

EN

The subject ofthis analysis is the short-term dues, especially the supply and service dues in two mines of different type of technological recast process. A static yearly analysis has been carried out using factors which helped to estimate the dues. The dynamic analysis has been conducted using monthly data, which made it possible to study the periodical changes of the dues in the two given mines. The correlation calculation involves the relation between the value ofthe dues and the volume (also the value) of the sale.

15

Rachunek Kosztów Działań ABC i jego odmiany

Czopek K.

Wiadomości Górnicze

|

2008

|

Vol. 59, nr 5

329-334

PL

Kluczowym elementem strategii przedsiębiorstwa, czyli określenie sposobów i środków niezbędnych do osiągnięcia celu, jest znajomość realnego poziomu kosztów. Można to uczynić przez tradycyjny rachunek kosztów, zdając sobie sprawę, że jest on dalece nieprecyzyjny. Dlatego powstały nowe metody rachunku kosztów, w tym rachunek ABC ijego modyfikacja ABM oraz ABB. Metody te koncentrują się jednak na wewnętrznych procesach przedsiębiorstwa. Metoda T-D ABC jest dalszą modyfikacją strategicznej rachunkowości zarządczej, uwzględniającej dodatkowo wymienione wcześniej uwarunkowania zewnętrzne.

EN

The key element of strategy of an enterprise, i.e. qualification of ways and the indispensable mean for achievement of objectives consists in knowledge of the real level of costs. One can accomplish this by traditional costs accounting, being aware that it is by far an imprecise method. Therefore new methods of costs accountancy came into being, including ABC account and its modifications -ABM and ABB. These methods focus however on internal processes of an enterprise. T-D ABC method is a further modification of strategic, managerial accountancy, taking additionally into account aforementioned external conditions.

16

Wariantowe rozwiązania ogólnego modelu CVP w warunkach rynkowych dystrybucji gazu

Czopek K., Trzaskuś-Żak B.

Polityka Energetyczna

|

2007

|

T. 10, z. 1

105-118

PL

Artykuł przedstawia dziewięć teoretycznych wariantów modelu wyznaczania wielkości granicznych w warunkach dwuskładnikowych cen dystrybucji gazu. Do tego celu wykorzystana została metoda CVP (Cost-Volume-Profit Analysis). Rozważania teoretyczne poparto obliczeniami wykonanymi na przykładzie wybranej Spółki Gazowniczej. W artykule zamieszczono graficzną i merytoryczną analizą wspomnianych wariantów, praktyczną ich ocenę, między innymi wykorzystanie tych modeli przy konstruowaniu taryf gazowych.

EN

This article presents nine theoretical variants of designation model of marginal volumes based on two-part prices in gas distribution business. For this reason, it has been used the CVP (Cost-Volu-me-Profit) Analysis. The theoretical study is suppiemented by calculation based on information from one of the Gas Distributing Companies. This paper includes graphic and substantial analysis of mentioned theoretical variants, their practical estimation and, among other things, exploitation of these models in constructing gas tariffs.

17

Ekonomiczne problemy kopalń kruszyw łamanych

Czopek K.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2007

|

R. 49, nr 5-6

45-50

PL

Wśród wielu czynników stwarzających problemy kopalniom kruszyw łamanych, do ważnych należy zaliczyć trzy: sezonowość wydobycia i sprzedaży, jakość złoża oraz ceny kruszyw. Pierwszy z wymienionych czynników powoduje, że przychody ze sprzedaży, koszty, a także zysk wykazują bardzo znaczne wahania sezonowe. Wobec wysokich kosztów stałych stwarza to kopalniom istotne trudności w utrzymaniu płynności finansowej, zwłaszcza w okresach zimowych i późno jesiennych. Ma to również niekorzystny wpływ na zróżnicowane sezonowo wykorzystanie zdolności wydobywczych i w efekcie trudności z ustaleniem podstawowych kosztów wytworzenia. Jakość złoża determinuje możliwości produkcji określonych frakcji kruszyw. Ma to znaczenie w tych kopalniach, w których nie można produkować kruszyw najwyższych klas, tym samym ceny kruszyw są wówczas znacznie mniejsze, mimo iż koszty wydobycia i produkcji są najczęściej takie same bez względu na jakość złoża. W przypadku niższej jakości złoża kopalnia jest zmuszana sprzedawać znaczną część mieszanek aby uniknąć ewentualnych odpadów, co oczywiście również wpływa na ceny i rentowność. Nie bez znaczenia jest również konieczność stosowania w takich przypadkach rabatów, które powodują wzrost należności i dodatkowe trudności w utrzymaniu płynności. Artykuł omawia te zagadnienia wskazując na praktyczne możliwości złagodzenia wymienionych trudności.

EN

Among numerous factors creating problems for the mines of broken aggregates there are three important ones, namely, seasonal output and sale, quality of bed and prices of aggregates. The first of the mentioned factors makes the revenues from sale, costs and profit show considerable seasonal oscillations. Due to high fixed costs it creates essential difficulties for the mines to maintain financial liquidity, particularly, in winter and late autumn. It also affects unfavourably the different, as far as seasons are concerned, application of winding efficiencies and, as a result, difficulties in establishing the statutory costs of production. Quality of the bed determines the possibility of production of particular fractions of aggregates. It is important in these the se mines where the highest grade aggregates cannot be produced so the prices of aggregates are then considerably lower although the costs of the output and production are most often the same regardless the quality of the bed. In case of a lower quality bed the mine has to sell a considerable part of mixtures as to avoid possible wastes which, in consequence, also affects the prices and profitability. Not without a reason in such cases there is also a necessity of application of rabates that cause an increase in amounts dues and additional difficulties in maintaining liquidity. The paper discusses these problems pointing at the practical possibilities of softening the mentioned difficulties.

18

Kosztowa ocena opłacalności eksploatacji węgla brunatnego ze złoża "Legnica Zachód"

Czopek K.

Górnictwo i Geoinżynieria

|

2007

|

R. 31, z. 2

211-219

PL

W artykule przedstawiono opłacalność wydobycia węgla brunatnego ze złoża "Legnica Zachód", wykorzystując w tym celu rachunek zysków na poziomie sprzedaży. Posłużono się w tym celu operacyjnymi kosztami rodzajowymi, porównując ich strukturę i wartość w istniejących kopalniach. Ich analiza pozwoliła prognozować koszty wydobycia w kopalni "Legnica Zachód", uwzględniając równocześnie wyniki kopalń węgla brunatnego w Niemczech. Przeprowadzono kosztowo-cenową analizę opłacalności współdziałania kopalni z elektrownią oraz elektrowni na wolnym rynku energii.

EN

Profitability of exploitation of brown coal from the Legnica-Zachód bed as well as the profit ratio on the level of sale have been presented. For that purpose operation type costs have been used thus comparing their structure and value in the open mines. Their analysis helped to predict the exploitation costs in the Legnica Zachód mine taking into account, at the same time, the results of the brown coal mines in Germany. The cost-price analysis of profitability of cooperation of the mine and electric power plant and electric power plants on the energy free market has been made.

19

Uwarunkowania podatkowe umowy leasingu

Czopek K.

Wiadomości Górnicze

|

2006

|

Vol. 57, nr 2

58-62

PL

W artykule przedstawiono podstawowe akty prawne opisujące umowę leasingu. Zwrócono uwagę na różny charakter umowy leasingu; obligatoryjny, dyspozytywny, aplikacyjny. Stwierdzono, że ostateczny charakter umowy leasingowej zależy od unormowań podatkowych, według których mamy do czynienia z leasingiem operacyjnym bądź leasingiem podatkowym. Leasing, chociaż ma obok zalet również wady, jest obecnie powszechnie stosowany jako sposób finansowania inwestycji w przedsiębiorstwie.

EN

The article presents basic legal acts describing a leasing contract. It pays attention to a different character of a losing contract; obligatory, disposition and application ones. It has been stated that a character of a leasing contract depends on tax regulations according to which we are to deal with operational or a tax leasing. The leasing, that besides an advantage has also a disadvantage, is at present commonly used as a way of investments financing in a company.

20

Instrumenty ryzyka ekonomicznego kopalni

Czopek K.

Wiadomości Górnicze

|

2006

|

Vol. 57, nr 10

498-504

PL

Działalność kopalni jest obarczona podwójnym ryzykiem; po pierwsze nierozerwalnie związanym z niepewnością zachowania się natury (górotworu), a po drugie każda kopalnia musi uwzględnić ryzyko związane z jej działalnością ekonomiczno-finansową. Podstawowymi instrumentami zabezpieczającymi przed ryzykiem ekonomicznym są tworzone w kopalni rezerwy, które są oszacowanymi przyszłymi zobowiązaniami lub stratami. Rezerwy są tworzone głównie z dwu źródeł, powiększonych w tym celu kosztów bądź z pomniejszonego zysku netto. W przypadku pojawienia się nieprzewidzianych zobowiązań i strat wykorzystuje się utworzone wcześniej rezerwy bez konieczności zmniejszania aktywów wykorzystywanych do działalności bieżącej kopalni.

EN

The activity of the mines in burdened by a double risk; firstly it is always connected with the uncertainty of the nature's behaviour (rock mass), and secondly each mines must take the account of risk connected with its economic-financial activity. Basic instruments safeguarding against economic risk consist in reserves created in the mine, which are the assed future liabilities or losses of the mine. [he reserves are created mainly from two sources, either increased costs for this purposes or decreased net profit. In case of the occurrence of unforeseen liabilities and losses the earlier created reserves are uses without the necessity of decreasing of the asses utilized for the current operation of the mine.