Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Przeróbka odpadów górniczo-hutniczych przy pomocy techniki mikrofalowej

Muszer A., Cioska T.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2018

|

R. 59, nr 3

63--68

PL

W ramach prac naukowo-badawczych, związanych z wykorzystaniem surowców odpadowych z przemysłu wydobywczego i hutniczego, wykonano prace laboratoryjne z wykorzystaniem działa mikrofalowego (rys. 1), co w przeciwieństwie do procesów pirometalurgicznych zachodzących w piecach hutniczych, pozwala na radykalne skrócie czasu przetwarzania skał i minerałów w produkty, które mogą być wykorzystane w budownictwie [1], szklarstwie [2], obronności, w przemyśle tekstylnym, drogownictwie i wielu innych działach gospodarki [3]. W trakcie trwających eksperymentów, przetestowano różne materiały i skały odpadowe pod kątem szybkości procesu topienia się i sprawności instalacji eksperymentalnej. Najbardziej obiecujące wyniki uzyskano w przypadku odpadów bazaltowych i żużla pomiedziowego z pieca szybowego. Oba użyte materiały charakteryzują się podobnym składem głównych składników tlenkowych. W wyniku oddziaływania mikrofal materiały odpadowe topiły się w czasie od 5 do 20 minut, w zależności od techniki topienia materiału (rys. 3). Po stopieniu materiału podjęto próbę wykonania włókna ze stopionego bazaltu i żużla szybowego. W wyniku oddziaływania mikrofal na substancje stałe, odpadowe, uzyskano w bardzo krótkim czasie nie tylko stop, ale jednocześnie uzyskano skondycjonowane szkliwo mineralne, które może być kształtowane według potrzeb końcowego produktu. Otrzymane włókna miały od 10 μm do 2 mm grubości, a ich jakość i grubość zależała tylko od prędkości mechanizmu wyciągającego stop z pieca mikrofalowego. Wyniki przeprowadzonych eksperymentów badawczych wskazują, że istnieje ogromny zakres i potencjał zastosowań urządzeń mikrofalowych do zagospodarowywania odpadów i przetwarzania surowców skalnych.

EN

As part of scientific and research work related to the use of waste materials from the mining and smelting industries, laboratory work was carried out using microwave “gun” (figure 1).The process, in contrast to the pyrometallurgical processes taking place in metallurgical furnaces, allows for radical reduction of the processing time of rocks and minerals into products that can be used in construction [1], glass [2], defense, textile, road and many other sectors of economy [3]. During the experiments, various materials and waste rocks were tested with respect to the speed of the melting process and the efficiency of the experimental installation. The most promising results were obtained in the case of basalt waste and copper slag from the shaft furnace. Both materials are characterized by similar composition of main oxide components. As the result of the influence of microwaves, waste materials melted in a period of 5 to 20 minutes, depending on the material and melting technique (fig. 3). After melting the material, an attempt was made to draw fibers from both molten basalt and shaft slag. As a result of the influence of microwaves on solid and waste substances, not only the melt was obtained in a very short time, but at the same time the conditioned mineral glass was obtained, which can be shaped according to the requirements of the final product. The fibers obtained were from 10 μm to 2 mm thick, and their quality and thickness depended only on the speed of the drawing mechanism extracting the melt from the microwave chamber. The results of experiments indicate that there is a huge range and potential of microwave equipment applications for waste management and processing of rock raw materials.

2

Charakterystyka występowania złota rodzimego w Małej Panwi w Luboszycach koło Opola

Muszer A., Ćwiertnia J.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2018

|

R. 59, nr 3

111--114

PL

Zbadano możliwość zastosowania mobilnego koncentratora grawitacyjnego do poszukiwań złota w jednym z prawych dopływów rzeki Odry. W koncentratach powstałych w wyniku wzbogacania materiału aluwialnego, pochodzących z rzeki Mała Panew, stwierdzono występowanie złota rodzimego. Złoto charakteryzuje się jasną, żółtą barwą, bardzo drobną strukturą oraz jest idealnie obtoczone a jego płatki pozawijane są do wewnątrz ziarn. Średnica wielkości złocinek nie przekracza 0,125 mm, tylko nieliczne przekraczają 0,2 mm.

EN

The possibilities to use the mobile gravity concentrator to search for gold in in the right tributaries of the Odra River were investigated. The concentrations formed as a result of the enrichment of alluvial material originating from the Mała Panew River revealed the occurrence of native gold. Gold is characterized by bright, yellow color, very fine structure and it is perfectly rounded. Most of the vellums are smaller than 0.125 mm in diameter, only a few exceed the range of 0.2 mm. Oxide minerals (magnetite, hematite, ilmenite, rutile, anatase, goethite, psilomelane, pyrolusite) zirconium and garnets were found in the concentrates from alluvial’s material. Rock-forming minerals are dominated by bright red and pink-red garnets, quartz and zircons. All garnets and zirconium crystals are characterized by very good curvature. The presence of gold in the Opole region is related to the Warta glaciation and the emergence of the Wroclaw-Bremen ice-marginal valley at the glacial forehead.

3

Chloride leaching of silver and lead from a solid residue after atmospheric leaching of flotation copper concentrates

Chmielewski T., Gibas K., Borowski K., Adamski Z., Wozniak B., Muszer A

Physicochemical Problems of Mineral Processing

|

2017

|

Vol. 53, iss. 2

893--907

EN

Recovery of silver and lead by means of chloride leaching of solid residue after atmospheric leaching of the copper concentrate from Lubin Concentrator (KGHM) was investigated. The effect of leaching temperature, chloride concentration, Fe(III) and oxygen presence, solid-to-liquid ratio and feed preleaching with NaOH on the silver and lead recovery was analyzed. Chloride leaching appeared to be very effective for recovery of lead, whereas satisfactory recovery of silver was observed after chemical pretreatment of the leaching feed with alkali solution of NaOH in order to liberate Ag entrapped in the jarosite structure. It was found that to achieve the satisfactory recovery of Ag and Pb leaching had to be performed in acidified 4 M chloride concentration at temperature of 90 oC. The presence of oxidants, that is O2 and iron(III) ions, was beneficial in the initial stage of the process. The maximum recovery of Ag and Pb was found for the solid-to-liquid ratio of 1:10 after 10 hours leaching.

4

Charakterystyka złota Hg - nośnego z wybranych obszarów Dolnego Śląska

Kania M., Muszer A.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2017

|

R. 58, nr 5

11--21

PL

Z aluwiów korytowych Przedgórza Kaczawskiego i obszarów sąsiednich pozyskano ziarna złota rtęciowego z domieszką Hg do 6,95 % wag. Obecność rtęci najczęściej związana jest z partiami złota o wyższych zawartościach Ag. Ziarna podzielić można na podstawie różnic teksturalnych i składu chemicznego na dwie grupy. Pierwszą stanowią złociny o teksturze gąbczastej rozwiniętej w całej objętości ziaren, o zawartości Hg nie przekraczającej < 2 % wag. Złoto tego typu stanowi produkt procesu amalgamacji i jako efekt działalności antropogenicznej może występować we wszystkich znanych wystąpieniach złota rozsypiskowego. Drugą stanowią złociny o bimodalnej budowie, złożone ze stopu Au-Ag o składzie fazy metastabilnej lub elektrum i czystego złota rodzimego. Faza złota rodzimego nie zawiera rtęci. Faza srebrowa ma zwartą teksturę, a koncentracja Hg sięga kilku % wag. Prawdopodobnym obszarem alimentacyjnym tego typu złota są wychodnie stref kontaktu czerwonego spągowca - cechsztynu.

EN

Particles of mercurial gold with Hg content of max. 6,95 wt % have been found in the riverbeds of the Kaczawskie Foothils and adjacent areas. The presence of mercury is predominantly connected with the parts of gold with higher concentration of silver. Due to structural and chemical differences two types of mercurial gold can be distinguished. The first one comprises gold particles with spongy structure developed in the whole volume of grains, in which the Hg concentration doesn’t exceed 2 wt %. The gold of this type represents the product of the amalgamation process and, as an effect of anthropogenic activity, can occur in the whole known placer gold deposits. The second one comprises gold particles of bimodal structure, made of Au-Ag alloy of unstable or electrum phase and phase of pure gold. The phase of pure gold doesn’t contain Hg. The phase of Ag-bearing gold has a dense structure with a Hg concentration of a few wt %. The outcrops of the contact zones between Rotliegend and Zechstein are the most probable sources of this type of gold.

5

Evaluation of the geotouristic attractions from the Wojcieszów area

Muszer J., Muszer A.

Geotourism / Geoturystyka

|

2017

|

nr 1-2 (48-49)

31--46

EN

The paper presents the results of geological and landscape studies in the Wojcieszów area (the Kaczawskie Mountains), which include investigation, inventory, documentation and a fi rst of its kind evaluation of its geotourism objects. This area has high values of the natural environment and a rich geodiversity associated with a complicated geological structure (the Kaczawa unit, the metamorphic Kaczawa Complex). Some of the anthropogenic activities (mining), which have revealed interesting fragments of the geological structure, have also infl uenced the increase of geotourism attractions in this area. The area is one of the best examples of the region in the Sudetes, where economic considerations predominate over the protection of the natural environment. Since the 16th century, the crystalline Wojcieszów limestone was mined in numerous quarries (e.g. Silesia, Gruszka, Połom, and Miłek). In the limestone, intensive karst processes occurred mainly in the Paleogene (numerous caves and speleothems). As a result of economic activity, some of the caves had been permanently destroyed and the former “Połom” nature reserve was liquidated in the late 1970s. Currently, the only nature reserve is the “Góra Miłek in Wojcieszów”. The area around Wojcieszów is rich in numerous quarries, where other construction materials were obtained (e.g. phyllites, greenschists, and metarhyodacites). Since the 12th to 20th centuries, copper ore was also exploited (adits and shafts) in the Żeleźniak massif (east of Wojcieszów in the Radzimowice area). In the 20th century, uranium ore was mined at t Chmielarz Hill adit. Recently, the Cambrian limestones (Połom) and Quaternary deposits (Okrajnik, Stara Kraśnica) have been exploited. Paradoxically, economic activity, which caused destruction of some protected objects, has also enriched the geodiversity of the Wojcieszów region. The results of the evaluation proved the signifififi cant geotouristic potential of the studied area. The most attractive geosites around Wojcieszów demonstrate typical lithologies of the Kaczawa Succession and depict the pre-Variscan geological evolution of the area.

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań geologicznych i krajobrazowych rejonu Wojcieszowa (Góry Kaczawskie), które obejmowały inwentaryzację, dokumentację i pierwszą waloryzację jego obiektów geoturystycznych. Obszar ten jest cenny pod względem przyrodniczym oraz charakteryzuje się bogatą georóżnorodnością, związaną ze skomplikowaną budową geologiczną (metamorfi k kaczawski, kompleks kaczawski). Na wzrost walorów geoturystycznych tego obszaru wpłynęły też niektóre działania antropogeniczne (górnictwo), które odsłoniły ciekawe fragmenty budowy geologicznej. Okolice Wojcieszowa stanowią jeden z najlepszych w Sudetach przykładów regionu, w którym względy gospodarcze przeważają nad ochroną przyrody. Już w XVI wieku zaczęto w okolicy wydobywać wapień krystaliczny zwany wojcieszowskim, odsłonięty w licznych kamieniołomach (np. Silesia, Gruszka, Połom, Miłek). W wapieniach krystalicznych miały miejsce intensywne procesy krasowe, które zachodziły głównie w paleogenie (bardzo liczne jaskinie, szata naciekowa). Na skutek działalności gospodarczej część jaskiń została bezpowrotnie zniszczona, a dawny rezerwat przyrody „Góra Połom” został zlikwidowany pod koniec lat 70. Obecnie jedynym rezerwatem jest „Góra Miłek w Wojcieszowie”. W okolicach Wojcieszowa występują liczne łomy, w których pozyskiwano inne surowce budowlane (m.in. fyllity, zieleńce, metaryodacyty). Od XII do XX wieku w masywie Żeleźniaka (na wschód od Wojcieszowa w rejonie Radzimowic) eksploatowano również rudy miedzi (sztolnie i hałdy). W XX wieku poszukiwano rud uranu (sztolnia na Chmielarzu). Współcześnie eksploatowane są kambryjskie wapienie (Połom) oraz osady czwartorzędowe (Okrajnik, Stara Kraśnica). Paradoksalnie, działalność gospodarcza, niszcząc niektóre obiekty chronione, jednocześnie wpłynęła pozytywnie na wzrost georóżnorodności w rejonie Wojcieszowa. Wyniki ewaluacji udowodniły znaczący potencjał geoturystyczny badanego obszaru. Zaproponowano najbardziej atrakcyjne obiekty geoturystyczne okolic Wojcieszowa, przedstawiające litologię dolnej części sukcesji kaczawskiej i ukazujące przedwaryscyjską ewolucję tego obszaru.

6

Porównanie selektywności wzbogacania w ołów w układzie technologicznym flotacji rudy miedzi w ZWR Lubin Ołów

Duchnowska M., Bakalarz A., Kowalczuk P. B., Drzymała J., Łuszczkiewicz A., Muszer A.

Rudy i Metale Nieżelazne Recykling

|

2016

|

R. 61, nr 7

289--293

PL

Ołów jest jednym z głównych składników towarzyszących obecnych w polimetalicznych rudach miedzi z Monokliny Przedsudeckiej. Ruda wydobywana w rejonie kopalni Lubin obecnie charakteryzuje się stosunkiem zawartości Cu do Pb jak 2: 1, co oznacza, że jest to ruda miedziowo-ołowiowa. Nośnikami miedzi w tej rudzie są bornit, chalkopiryt i w mniejszym stopniu chalkozyn, a nośnikiem ołowiu jest galena. Technologia flotacji w ZWR Lubin ma charakter kolektywny. W układzie technologicznym tego zakładu skruszona nadawa rozdzielana jest na 2 strumienie: rudy łupkowo-węglanowej oraz piaskowcowej. W pracy porównano selektywność flotacyjnego wzbogacania w ołów w obu strumieniach rudy. Na podstawie krzywych wzbogacania stwierdzono, że w przypadku flotacji rudy piaskowcowej galena flotowała z wyższą selektywnością niż we flotacji rudy łupkowo-węglanowej. Stwierdzono, że koncentraty flotacji głównej frakcji piaskowcowej charakteryzują się zbliżoną zawartością ołowiu do zawartości tego metalu w koncentratach ostatecznych z ZWR Lubin. Pomimo wysokiej selektywności wzbogacania w ołów we flotacji głównej piasków, znacząca ilość tego metalu koncentruje się w układzie flotacji łupkowo-węglanowej. Analizy mineralogiczne wykazały, że galena charakteryzuje się nieznacznie drobniejszym uziarnieniem oraz znacząco wyższym stopniem uwolnienia we flotacji głównej piasków w porównaniu ze strumieniem flotacji głównej łupkowo-węglanowej.

XX

Lead is one of the main accompanying components of po/ymetal/ic copper ore from the Kupferschiefer deposit located in SW Poland. The ratio of copper-to-lead content in the ore mined in the Lubin area is 2:7, this means that it is a Cu-Pb ore. The main copper-bearing minerals in the ore are bornite, chalcopyrite, and to a lesser extent, cha/cocite, while galena is the main lead-bearing mineral. The flotation at Lubin Concentrator (KGHM Polska M/edz 5.AJ consists of two independent streams of ore processing, that is shale-dolomitic and sandstone circuits. In this work selectivity of lead-bearing minerals flotation in two circuits was compared. The comparison was based on upgrading curves. The results showed that flotation selectivity of galena in the concentrate of the sandstone circuit was higher than that in the shale-dolomitic stream, while the most of this mineral is processed in the shale-dolomitic circuit The content of lead in the concentrate of rougher flotation of sandstone circuit was similar to the content of lead in the final concentrate produced at Lubin Concentrator. Mineralogical analyses indicated that galena was finer and also better liberated in the sandstone circuit than in the shale-dolomite stream.

7

Złoto antropogeniczne z rejonu Złotoryi (Pogórze Kaczawskie)

Muszer A., Ćwiertnia J., Kania M.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2016

|

R. 57, nr 4

5--11

PL

Zbadano możliwość zastosowania mobilnego koncentratora grawitacyjnego do poszukiwań złota w okolicy Złotoryi. W koncentratach powstałych w wyniku wzbogacania materiału aluwialnego okolicznych strumieni stwierdzono występowanie minerałów tlenkowych uwolnionych, tj. magnetytu, hematytu, ilmenitu, rutylu, anatazu, kasyterytu, goethytu, psylomelanu, piroluzytu oraz kuprytu. Ponadto stwierdzono obecność monacytu, wolframitu, cyrkonu, schelitu, granatów. Spośród siarczków i siarkoaresenków występują ziarna pirytu, chalkopirytu, arsenopirytu, sfalerytu, galeny, markasytu, framboidów pirytowych oraz kowelinu. W materiale badawczym stwierdzono obecność minerałów rodzimych oraz metali i ich stopów. Są to złoto rodzime, złoto antropogeniczne, złoto srebrowe, srebro rodzime, ołów metaliczny, miedź metaliczna, krzemki Fe oraz liczne sferule o składzie Ti-V-Fe. Złoto antropogeniczne charakteryzuje się strukturą gąbczastą i zawiera śladowe ilości Fe, Ni oraz Hg.

EN

Mobile gravity concentrator was used to search for gold near Złotoryja. Oxide minerals (magnetite, hematite, ilmenite, rutile, anatase, cassiterite, goethite, psilomelane, pyrolusite and cuprite) and monazite, wolframite, zirconium, scheelite, garnets were found in the concentrates from alluvial’s material. Additionally sulfides and arsenic sulfides (pyrite, chalcopyrite, arsenopyrite, sphalerite, galena, marcasite, framboidal pyrite and covellite) were also found in the concentrate. During the study, material revealed the presence of native minerals and metals as well as their alloys (native gold, anthropogenic gold, Ag-gold, native silver, metallic lead, copper metal, Fe-silicide and spherule Ti-V-Fe). Anthropogenic gold has a spongy structure and contains trace amounts of Fe, Ni, and Hg.

8

Przejawy okruszcowania U-Pb-Zn-Cu-Ni w kopalni dolomitów Dubie (Wyżyna Krakowsko-Częstochowska)

Kania M., Muszer A., Maliszewski M.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2016

|

R. 57, nr 4

39--45

PL

Przedstawiono wyniki badań kruszców obecnych w żyłkach kwarcowo-kalcytowych i kwarcowo-barytowych, towarzyszących dajce andezytowej w rejonie kopalni Dubie. Stwierdzono podwyższoną zawartość U i Th w strefach uskokowych, obecność pirytów i markasytów Ni- i Zn-nośnych, magnetytów skarnowych i magmowych, sfalerytu, hematytu, goethytu, cerusytu i barytu. Procesy pirytyzacji, cerusytyzacji oraz barytyzacji towarzyszące intruzji andezytowej mogą świadczyć o obecności klasycznego żyłowego złoża hydrotermalnego z wysoko- i średniotemperaturowymi minerałami metalonośnymi na południe od Dubia.

EN

Results of the analysis of the metalliferous quartz – calcite and quartz – barite streaks, associated with an andesitic dyke in the Dubie quarry, have been presented below. The higher concentration of U and Th within the fault zones has been noted. Furthermore, presence of Ni- and Zn-bearing pyrites and marcasites, skarn and magmatic magnetites, sphalerites, hematites, goethites, cerussites and barites has been revealed. The processes of pyritization, cerussitization and baritization, correlated with the local andesitic intrusion, may indicate the evidences of a classic, hydrotermal vein – type deposit with high- and medium temperature metal-bearing minerals, located south of Dubie.

9

Charakterystyka występowania złota rodzimego w kopalni kruszyw naturalnych Proszkowice (Dolny Śląsk)

Muszer A., Witt A., Komorowska K.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2016

|

R. 57, nr 3

54--61

PL

Zbadano możliwość odzyskiwania z odpadu powstającego podczas eksploatacji złota rodzimego oraz innych minerałów rudnych z okolic Proszkowic w trakcie wydobycia surowców skalnych występujących w terasach rzeki Bystrzyca. Materiał okruchowy pochodzący z eksploatacji osadów czwartorzędowych poddano koncentracji za pomocą metod magnetycznych i grawitacyjnych. W uzyskanych koncentratach stwierdzono obecność głównie magnetytu, hematytu i ilmenitu. Pobocznie lub akcesorycznie występują rutyl, anataz, monacyt, cyrkon i piryt. Podjęto próbę oszacowania potencjału złożowego złota w rejonie Proszkowic. W badanym rejonie może znajdować się przy zaniżonych szacunkach ok. 0,6 g/Mg złota w odpadach produkcyjnych.

EN

The possibility of exploration of the native gold and other ore minerals from the area Proszkowice during rock mining, occurring in the terraces of the river Bystrica have been studied. Clastic rocks derived from exploration of Quaternary sediments were concentrated using the gravity and magnetic methods. In concentrates mainly magnetite, hematite and ilmenite occured. Secondary or accessory minerals were rutile, anatase, monazite, zircon and piryte. An attempt to estimate the potential reservoir of gold in the area Proszkowice was made. Understated estimates of the gold in the studied region were approx. 0.6 g / Mg in waste production.

10

Wykorzystanie metody radiometrycznej w poszukiwaniu ciał ilmenitowych w masywie Ślęży (Dolny Śląsk)

Muszer A., Maliszewski M., Firlit G.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2015

|

R. 56, nr 2

137--145

PL

Zbadano możliwość zastosowania radiometrycznej metody pomiarów promieniowania gamma do poszukiwań ciał oraz skupień ilmenitowych w gabrach w rejonie góry Ślęży (Dolny Śląsk). Obróbka statystyczna pomiarów natężenia promieniowania gamma pozwoliła na zidentyfikowanie kierunku WSW-ENE występowania ciał ilmenitowych. Na podstawie opracowania rozkładu anomalii statystycznych wytypowano miejsca obecności ciał ilmenitowych w masywie ofiolitowym Ślęży. Wytypowane miejsca na zboczach góry Ślęży okazały się obszarem dawnej, przedwojennej prospekcji okruszcowania Ti-Fe. Ciała ilmenitowe wykazują makro i mikrorytmiczność typową dla masywów magmowych. Ich miąższość waha się od 5 cm do 10 m.

EN

Radiometric method was used to search for ilmenite bodies in gabbroes in the area of the Ślęża Mt (Lower Silesia, the Strzegomiany-Kunów Zone). Statistical processing of gamma radiation measurements allowed us to identify the occurrence of WSW-ENE trending ilmenite bodies. The ilmenite bodies were found in the ophiolitic Massif Ślęża by means of the statistical anomalies distribution. The selected locations on the slopes of the Mount Ślęża proved to be an old, pre-WWII prospecting area of Ti-Fe mineralization. In the area of the Ślęża Massif the typical rhythm of macro- and microcrystallization of ilmenite characteristic for magmatic bodies was found. The ilmenite bodies occurring in the Strzegomiany - Kunów Zone are striking 60o-240o or 70o-250o and their thickness varies from 5 cm to 10 m.

11

Silicide spherules from Permian sediments of the Fore-Sudetic Monocline (SW Poland)

Muszer A.

Physicochemical Problems of Mineral Processing

|

2014

|

Vol. 50, iss. 1

107--118

EN

The presence of Fe-silicides, extremely rare mineral phases were documented in the Permian Cu-bearing ore formation in the Fore-Sudetic Monocline (Polkowice-Sieroszowice and Rudna mines, SW Poland). It is a first report of their occurrence within rocks of Late Palaeozoic age. The Fe-Si alloys forme spherules of various structure and chemical composition. The silicide spherules were found in the flotation concentrates prepared from the copper ore. Their composition varies from FeSi (fersilicite) to Fe2Si3 or Fe4Si9. A dominant constituent is Fe5Si3 (xifengite) with admixtures of P, Ti, Cr and Mn. Native Si and Ti were detected in the marginal part of spherules. The current knowledge do not permit to determine unequivocally whether the Fe-silicide spherules formed as a result of Permian cosmic dust or constitute terrestrial magmatic material of ultramafic character transported into a sedimentary basin from the adjacent terrain.

12

Charakterystyka jakościowo-ilościowa czarnych osadów z przedpola eksploatacji kopalni Osiecznica (Dolny Śląsk)

Muszer A.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2013

|

R. 54, nr 5-6

233--239

PL

W pracy scharakteryzowano czarny osad obecny w złożu wysoko wysortowanych piasków szklarskich z Osiecznicy. Czarny osad występujący na przedpolu eksploatacji w kopalni Osiecznica jest ekwiwalentem piasków szklarskich. W badanych koncentratach występują głównie tlenki tytanu (rutyl, anataz), cyrkon, śladowe ilości magnetytu z hematytem, tlenki i wodorotlenki manganu (psylomelan, piroluzyt) oraz materiał organiczny. Zawartość minerałów ciężkich w czarnym osadzie wynosi 2,87 % obj. Piaski szklarskie są silnie zanieczyszczone materią organiczną. Barwa czarna (brunatno-czarna) związana jest z obecności w szczelinach i pęknięciach w ziarnach kwarcu związków żelaza (hematytu), manganu (psylomelan, piroluzyt) oraz materiału organicznego.

EN

The composition of the black sediment from the glass sand in Osiecznica (Lower Silesia, SW Poland) was described. The Black sediment that occurs in the foreland of the mine operation is equivalent to Osiecznica glass sand. The studied concentrates consist mainly of titanium oxides (rutile, anatase), zirconium, small quantity of magnetite with hematite, manganese oxides and hydroxides (psylomelan, pyrolusite) and the organic material. The content of heavy minerals in the black sediment is 2.87% by volume. Glass sands are heavily contaminated with organic material. The black color (brownish-black) is related to the presence of perforation and cracks in the quartz of iron (hematite), manganese (psylomelan, pyrolusite) and organic material.

13

Analiza technologicznych możliwości odzysku złota i innych metali w trakcie eksploatacji surowców skalnych spod lustra wody w rejonie lwóweckim

Muszer A.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2011

|

R. 52, nr 6

141-146

PL

Zbadano możliwość eksploatacji złota rodzimego oraz innych minerałów rudnych z okolic Rakowic Małych i Wielkich w trakcie wydobycia surowców skalnych występujących w terasach rzeki Bóbr. Materiał okruchowy pochodzący z osadów czwartorzędowych poddano koncentracji za pomocą metod magnetycznych, grawitacyjnych i flotacyjnych. W uzyskanych koncentratach stwierdzono obecność głównie magnetytu, hematytu i ilmenitu. Pobocznie lub akcesorycznie występują rutyl, anataz, kasyteryt, goethyt, kolumbit, psylomelan, piroluzyt, piryt, chalkopiryt, bornit, framboidy pirytowe, kowelin, digenit, rickardyt, umangit, kupryt, monacyt, wolframit, cyrkon, scheelit, oraz minerały rodzime i ich stopy (złoto rodz., złoto Ag, elektrum, srebro rodz., miedź rodz.). Podjęto próbę oszacowania potencjału złożowego złota w rejonie lwóweckim. W badanym rejonie może znajdować się przy zaniżonych szacunkach od 2,6 do 12 Mg złota w żwirach i odpadach produkcyjnych.

EN

Technological possibilities of the recovery of gold and other metals metals during the underwater exploitation of gravel from terraces of the river Bóbr in the Lwówek region (Rakowice Małe, Rakowice Wielkie) have been characterized in the paper. The clastic material from the Quaternary sediments has been concentrated by magnetic, gravitational and floatation methods. Major components in the obtained concentrates are magnetite, hematite and ilmenite . The accessory or auxiliary minerals are rutile, anatase, cassiterite, goethite, columbite, psilomelane, pyrolusite, pyrite, chalcopyrite, bornite, pyrite framboids, covellite, digenite, rickardite, umangite, cuprite, monazite, wolframite, zircon, scheelite, and native minerals and their alloys (native gold, gold-Ag, electrum, native silver, native copper). The attempt of the evaluation of the potential of the gold deposit in the Lwówek Śl. region was assessed. Probably from 2.6 to 12 Mg of gold can occur in the gravel and tailings product in the Rakowice region.

14

Optimisation of roasting of arsenic-carbon refractory gold ores for cyanide leaching

Kushakova L., Muszer A.

Physicochemical Problems of Mineral Processing

|

2009

|

Vol. 43

59-64

EN

To optimize the technology for Bakyrchik deposit gold ore processing according to roasting cyanidation pattern, the researches on sorption properties and the influence of carbon bearing minerals content in calcine on gold recovery have been carried out. The results of conducted investigations showed that sorption properties of coal Au concentrate during roasting process change even at rela tively high residual carbon content in the calcine. Chemical sorption, dominating in gold bearing solutions contact with coal concentrate, changes into physical sorption after its roasting. Roasting was applied in order to liberate noble metals, to produce the calcine with porous structure, unaffected by processes of surface melting and sintering.

PL

Złoże Bakyrchik, leżące we Wschodnim Kazachstanie, jest jednym z największych złóż złotonośnych w świecie. Ruda złota charakteryzuje się występowaniem bardzo drobno rozproszonego złota w arsenopi rycie i pirycie wraz z substancją węglistą, posiadającą wysoką zdolność sorpcyjną w odniesieniu do kompleksów cyjankowych złota. Głównym celem badań było określenie możliwości pozbycia się z rudy substancji nieużytecznych, tj. węgla oraz związków arsenu w celu uwolnienia złota, a następnie jego wyługowania. Przeprowadzone badania DTA wykazały, że najkorzystniejszy ubytek masy w trakcie prażenia materiału poddanego eksperymentom zachodzi przy temperaturze 540st C (najlepszy efekt egzotermiczny). Po analizie roztworów i produktów stałych w eksperymentach z węglowym koncentratem wykreślono izotermy sorpcji i obliczono energię aktywacji procesu, która wynosi 124 kJ/mol. Sorpcyjna pojemność analizowanego węglowego koncentratu powiększała się wraz ze wzrostem temperatury procesu i osiągnęła 2380 g/Mg w temperaturze 75st C. Rezultaty przeprowadzonych badań pokazały, że sorpcyjne właści wości rudy złotonośnej, zawierającej znaczne ilości substancji węglistej, zmieniają się w trakcie procesu jej wypalania. Chemiczna sorpcja przeważająca w procesie eksperymentu, po wypaleniu rudy zmienia się na fizyczną. Ponieważ fizyczna sorpcja, w odróżnieniu od chemicznej, jest procesem odwracalnym, można obniżyć sorpcyjność złota na węglowej substancji powiększając aktywność węgla w procesie cyjankowania. Prażenie rudy złota powinno spowodować jak najlepsze uwolnienie metali szlachetnych, po wstanie porowatej struktury, nie zniszczonej w wyniku topienia i spiekania. Optymalny stopień wypalenia węgla dla każdej partii rudy powinien być poprzedzony eksperymentami, których celem musi być maksymalne odzyskanie złota w procesie ługowania cyjankowego "coal in pulp".

15

Petrographical and mineralogical characteristics of the metallurgical slag from the Dörschl furnace (Głogów Foundry, Poland)

Muszer A.

Physicochemical Problems of Mineral Processing

|

2006

|

Vol. 40

89-98

EN

Lead metallurgical slag from the Dörschl furnace resembles magmatic rocks with respect to the mineral composition and petrographic structure. The majority of mineral phases in lead metallurgical slag are not 'stoichiometric' chemical compounds present in natural conditions. The slag studied contains Cu and Cu+Fe sulfides, i.e. cubanite, covellite, bornite and chalcopyrite. The most Cu-rich phase in the lead metallurgical slag is cubanite (16 - 20 % wt.). Cu is present also in the form of inclusions of metallic copper in silicates. Zinc is mostly present in the form of sulfides (sphalerite) and silicates (willemite). Iron occurs mainly as metallic iron of various composition, magnetite, phayalite and pyrrhotite. Magnetite forms tiny inclusions in silicates of phayalite type and in rhombic pyroxenes. Lead is mostly present in the form of Pb alloys with Ag, Cu, Zn. Arsenic present in the slag was captured by the crystallizing metallic iron and incorporated in its crystal lattice. The slag contains also a minor quantity of metallic silver and molybdenite. The knowledge of mineral phases composed of non-ferrous metals, i.e. Zn, Cu and Pb may facilitate the design of methods for their recovery. Thus a waste product that is arduous to the environment and deposited on a heap may become a valuable anthropogenic source of these metals.

PL

Głównym celem niniejszych badań było scharakteryzowanie kruszców i związków metali w żużlach pochodzących z pieca „Dörschla” z huty miedzi „Głogów” oraz określenie, w jakich formach krystalograficznych gromadzą się najważniejsze pierwiastki przechodzące podczas wytopu ołowiu. Znajomość faz mineralnych złożonych z metali kolorowych, tj. Pb, Zn, Cu może przyczynić się do opracowania łatwego sposobu ich odzysku i zminimalizowania negatywnego skutku oddziaływania ich na środowisko, a tym samym obniżenia kosztów jego składowania. W próbce żużla poołowiowego stwierdzono obecność: żelaza metalicznego, kubanitu, kowelinu, bornitu, chalkopirytu, miedzi metalicznej, sfalerytu-willemitu, stopów Pb, magnetytu (+ hematytu), pirotynu, kuprytu oraz śladowe ilości srebra met. i molibdenitu. Dominującym składnikiem przeźroczystym jest fajalit (Fe2SiO4), krzemiany oraz stop krzemianowy (szkliwo). Większość kruszców o budowie tabliczkowej lub łuseczkowej (kowelin, kubanit) są silnie przerośnięte strukturalnie z innymi siarczkami miedzi lub krzemianami zgodnie z powierzchniami krystalizacyjnymi lub prostopadle do nich. Głównym nośnikiem Cu w żużlach poołowiowych jest kubanit w którym ilość miedzi waha się w zakresie od 16 do 20 % wag. Ponadto Cu gromadzi się w formie miedzi metalicznej w postaci wrostków w krzemianach. Cynk zgromadzony jest głównie w formie siarczkowej (sfaleryt) i krzemianowej (willemit). Żelazo koncentruje się głównie w żelazie metalicznym o różnym składzie, magnetycie, fajalicie oraz pirotynie. Magnetyt obecny jest w formie drobnych wrostków w krzemianach typu fajalit i w piroksenach rombowych. Głównym nośnikiem Pb są stopy ołowiu z domieszkami Ag, Cu, Zn. Arsen obecny w żużlu został przechwycony przez krystalizujące żelazo metaliczne i w budowany w sieć krystaliczną. Żużle poołowiowe, uciążliwe dla środowiska a obecnie składowane na hałdzie, stać się mogą cennym złożem antropogenicznym.

16

Mineralogical characteristics of accessory minerals from osiecznica deposit, SW Poland

Muszer A., Łuszczkiewicz A.

Physicochemical Problems of Mineral Processing

|

2006

|

Vol. 40

77-88

EN

The composition of the heavy mineral fraction from the glass sand in Osiecznica (Lower Silesia, SW Poland) was described. Accessory minerals are present in the gravity concentrate mainly as individual grains, whereas lower amounts occur as vein rocks debris, inclusions in quartz grains and heavy minerals. The sample under study contained the following minerals: rutile, anatase, hematitegoethite, ilmenite-leucoxene, zircon, monazite, xenotime, kyanite, pyroxenes, and quartz with inclusions of chalcopyrite, pyrite, pyrrhotite, sphalerite, pentlandite, arsenopyrite, and tetrahedritetennantite. Moreover, the presence of native gold and silver was determined. Major components of the concentrate are rutile, anatase, quartz with inclusions of ore minerals, zircon, and goethitized hematite. The other minerals occur in the amount below 2-3 vol. %. The content of native gold in the concentrate sample (0.11%) may be indicative of a significant concentration (around 1.5 g/Mg) of this metal in the Osiecznica deposit.

PL

Scharakteryzowano skład minerałów ciężkich w złożu piasków szklarskich z Osiecznicy na Dolnym Śląsku. W wydzielonym koncentracie grawitacyjnym minerały akcesoryczne występują głównie jako samodzielne ziarna, w mniejszej ilości jako okruchy skał żyłowych oraz w postaci wrostków w ziarnach kwarcu i w samych minerałach ciężkich. W badanej próbce stwierdzono obecność rutylu, anatazu.

17

Mineralogical characteristics of metallurgical dust in the vicinity of Głogów

Muszer A.

Physicochemical Problems of Mineral Processing

|

2004

|

Vol. 38

329-340

EN

The investigations of the atmospheric dusts in the Głogów-Żukowice area detected the presence of unaltered grains and fragments of ore minerals characteristic of the ore from the Legnica Głogów Copper District. Industry in the Żukowice area emits not only sulphides and arsenides of such metals as Cu, Pb, Zn, and Ni but also alloys of Pb and Pb-Cu as well as precious metals. Size of the dust particles varies considerably from submicroscopic grains to several hundreds of micrometers. The particles are usually xenomorphic grains or crystals and ore fragments (mainly shale ore). Intergrowths of ore minerals are rare. The biggest grains consist of semigraphite blades and unaltered fragments of bituminous shale. Bornite, chalcopyrite, goethite, chalcocite, hematite, covellite, marcasite, arsenides of Ni-Co (rammelsbergite-safflorite), fragments of Bessemer and shaft furnace slag, metallic silver and copper, metallic iron, ilmenite, magnetite, malachite, cuprite, pyrrhotite, metallic lead and lead alloys were detected in the polished samples.

PL

Głównym celem badań było scharakteryzowanie składu mineralogicznego pyłów hutniczych, opadających w rejonie hut miedzi Głogów I i II, położonych w okolicy wsi Żukowice. Badania pyłów atmosferycznych wykonane w rejonie Głogowa-Żukowic wykazały obecność niezmienionych ziarn i okruchów kruszców charakterystycznych dla rud znajdujących się w złożu LGOM. Z zakładów przemysłowych w rejonie Żukowic nie tylko wydostają się siarczki i arsenki metali: Cu, Pb, Zn, Ni ale także stopy Pb, Pb-Cu oraz metale szlachetne. Wielkość pyłów waha się w szerokich granicach od ziarn submikroskopowych do kilkuset mikrometrów średnicy. Badane pyły są niejednorodne. Najczęściej są to pojedyncze ksenomorficzne ziarna lub kryształy oraz fragmenty rudy łupkowej. Rzadziej spotykane są zrosty kruszców ze sobą. Największe okruchy składają się z blaszek semigrafitu i niezmienionych fragmentów łupka smolistego. W preparatach polerowanych stwierdzono obecność: bornitu, chalkopirytu, goethytu, chalkozynu, hematytu, kowelinu, markasytu, arsenków Ni-Co (ramelsbergitu-safflorytu), fragmentów żużla konwertorowego i szybowego, srebra i miedzi metalicznej, żelaza metalicznego, ilmenitu, magnetytu, malachitu, kuprytu, pirotynu, ołowiu metalicznego oraz różnych stopów ołowiowych. Struktury kruszców oraz ich skład pierwiastkowy świadczy o tym, że powstały albo w wyniku przetopienia koncentratu miedziowego, albo w wyniku wyrzucenia w powietrze z dużą siłą zmielonych okruchów rudy.

18

Węglik tytanu w żelazie rodzimych Gór Bardzkich na Dolnym Śląsku

Muszer A., Łuszczkiewicz A.

Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej. Konferencje

|

2000

|

Vol. 88, nr 25

53-63

PL

W pracy badano próbki skał lidytowo-łupkowych pobrane z profilu utworów sylurskich w rejonie wsi Zdanów w Górach Bardzkich na Dolnym Śląsku poszukując sferul i rozproszonych składników metalicznych. Opracowano metodykę wydzielania śladowych składników rozproszonych w skałach osadowych, w postaci produktów skoncentrowanych przeznaczonych do badań mineralogicznych. Badane próbki poddano rozdrabianiu a następnie operacji wzbogacania. W koncentratach grawitacyjnych wydzielanych z badanych skał po ich rozdrobnieniu, stwierdzono obecność ziarn oraz sferul żelaza rodzimego. W badaniach mikroskopowych preparatów polerowanych sporządzonych z tych koncentratów, stwierdzono nieznaną fazę mineralną. Tworzy ona, w obrębię żelaza rodzimego, nieforemne wrostki o średnicach nie przekraczających 10žm. Na podstawie badań składu pierwiastkowego wykonano za pomocą mikroskopu skaningowego i potwierdzonych przy użyciu mikrosondy elektronowej stwierdzono, że niezidentyfikowaną pod mikroskopem optycznym fazą mineralna jest wąglik tytanu. Z literatury znany jest minerał będący węglikiem tytanu nazwany chamrabajewitem o wzorze (Ti, V,Fe)C. W prezentowanych badaniach stwierdzono jednak, że znaleziony minerał oznacza się mniejszą zawartością tytanu od chamrabajewitu. Pomiary zdolności refleksyjnej badanego minerału wykazały także wyraźną różnicę w stosunku do podanej w literaturze wartości tego parametru dla chamrabajewitu. Wykonanie analizy składu pierwiastkowego sugerują, że wzór chemiczny znalezionego minerału przedstawiałby się jako (Ti,V, Fe)C2. według podanych w literaturze diagramów fazowych, istnienie takiego związku nie jest możliwe i można przypuszczać, że w strukturze minerału znajduje się pewna ilość nadmiernego, niezwiązanego chemicznie węgla.

EN

Samples of Sulurian lydite-shist rock from the profile of Zdanów in the Bardzki Mountains (Lower Silesia, SW Poland) have been investigated. A special method for recovery of gravitational concentrate, produced from the ground rock using a shaking table, particle and spherules of native iron have been found. This mineral phase is optically isotropic. It occurs as irregularly shaped inclusions within native iron having several micrometers in diameter. It may suggest a cubic crystal system of described mineral. Elementary composition analysis by means of scanning microscope and electron microprobe analysis (SEM/EMA) revealed that the studied mineral phase is carbon compound of titanium. Naturally occurring terrestrial Ti-C compound called khamrabaevite (Ti, V, Fe)C has been described in literature. The mineral phase under question contains less amount of titanium than khamrabaevite. Reflectance index R, measured in the range of wave length from ?=440 to ?=650 nm differs significantly from value R of khamrabaevite. Elementary analyses suggest that the chemical composition of the mineral corresponds to the formula of (Ti, V, Fe)C2. the phase diagrams for titanium carbon system suggest that the investigated mineral is titanium monocarbide with certain admixture of carbon that is not chemically bound to TiC.

19

Badania zachowania stopu Au-Ag w roztworach chlorków

Kołodziej B., Muszer A., Adamski Z.

Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej. Konferencje

|

2000

|

Vol. 88, nr 25

15-23

PL

W prezentowanej pracy przedstawiono wyniki badań nad zachowaniem się stopu Au - Ag (elektrum) w kwaśnym roztworach mieszaniny chlorku żelaza (III) i chlorku sodu. Badania w roztworach chlorków podjęto z uwagi na specjalną rolę jaka pełniły one w geochemicznych procesach hydrotermalnych. W wyniku przeprowadzonych badań mikroskopowych i rentgenowskich próbek stopu Au -Ag poddanych ługowaniu w roztworach chlorkowych w temperaturach 20, 40 i 70 st. C wykazano, że w zależności od warunków ługowania obok pierwotnego elektrum tworzą się: dwie nowe fazy o zmienionej zawartości srebra, faza "czystego złota" (zawierająca mniej niż 1% wag. Ag) oraz faza chlorkowa srebra. Uzyskane wyniki wykazały, że proces "oczyszczania" elektrum od srebra najdalej posunął się w próbce ługowanej w temperaturze 70 st.C. Przedstawione wyniki badań mogą w istotny sposób wpłynąć na zmianę poglądów co do pochodzenia złota w utworach pomagmowych związanych z działalnością juwenilnych roztworów wodno-gazowych.

EN

In the present paper the results of investigation of Au- Ag alloy (electrum) behaviour in acid solutions of iron(III) chloride and sodium chloride mixture have been presented. The investigation in chloride solutions had been undertaken on account of special role of such solutions in geochemical hydrotermal process. The results of the Au-Ag alloy microscopic and X-ray examination prove that leaching in chloride solutions at temperature of 20,40 and 70 deg. C, leads to forming (besides the primary electrum) two new phases showing different silver content, depending on the process conditions: the "pur gold' phase (containing less than 1% Ag by weight) and silver chloride phase. The obtained results indicata that the processes of "refining" the electrum of silver has been advanced the most in the samplethat was leached at 70 deg. C. The presented results may significantly effect the views on genesis of gold in post - magma formations, which are linked to action of juvenile water/gas solutions.

20

Złoto ze złoża kruszyw naturalnych Rakowice koło Lwówka Śląskiego.

Łuszczkiewicz A., Muszer A.

Fizykochemiczne Problemy Mineralurgii

|

1999

|

Vol. 33

99-106

PL

W pracy badano właściwości mineralogiczne ziarn złota rodzimego, wydzielonych z drobnoziarnistych odpadów z płukania żwirów i piasków w żwirowni Rakowice koło Lwówka Śląskiego na Dolnym Śląsku. Materiał rozsypiskowy przerabiany w tum zakładzie związany jest z osadami czwartorzędowymi doliny Bóbr. Odpady z płukania kruszyw poddano wzbogaceniu grawitacyjnemu na stole koncentracyjnym wydzielając koncentrat minerałów ciężkich, który doczyszczano w urządzeniu "makropanner", wydzielając koncentrat złota. Stwierdzono, że w badanym materiale obecne są trzy rodzaje ziarn złota różniące się własnościami optycznymi i zawartością srebra oraz elektrum. Fakty te świadczą o złożonym pochodzeniu materiału rozsypiskowego a dla części ziarn złota, o krótkiej drodze ich transportu od skał macierzystych do miejsca zdeponowania.

EN

Mineralogical property of placer gold present in tailings of sand and gravel operations in the Rakowice Plant (next to Lwowek Slaski, SW Poland) was investigated. The placer material treated in this plant is mined at a Quaternary alluvial deposit of the Bobr river valley. The tailings, produced during sand and gravel sieving and washing, form a fine sandy slurry and are directed to a settling pond. A sample of the tailings was upgraded by tabling to produce concentrate of heavy minerals. It was found that heavy minerals from the tailings consist chiefly of magnetite, ilmenite, titanomagnetite, hematite as well as small amounts of zircon, monazite, niobite, and gold. The concentrate was separated by panning using "Macropanner" device to recover a gold concentrate. The presence of electrum grains and three kinds of gold particles having differential optical characteristics and silver content were noticed in the concentrate. It points to a complex origin of the placer material and rather short distance of transportation of most of the gold grains from the host rock to the site of deposition place.