Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Potencjalna ilość metali możliwa do odzysku z pojazdów wycofanych z eksploatacji w Polsce

Kulczycka J., Nowaczek A., Pietrzyk-Sokulska E., Radwanek-Bąk B.

Rudy i Metale Nieżelazne Recykling

|

2018

|

R. 63, nr 2

20--24

PL

Artykuł przedstawia najważniejsze zagadnienia związane z recyklingiem pojazdów wycofanych z eksploatacji (PWzE). Autorzy przeprowadzili analizę obowiązujących przepisów prawnych UE i krajowych, danych statystycznych (m.in. Głównego Urzędu Statystycznego, Polskiego Związku Przemysłu Motoryzacyjnego) dotyczących rynku pojazdów, a także najczęstszych problemów związanych z recyklingiem PWzE. Na tej podstawie scharakteryzowano odzysk różnych surowców metalicznych z pojazdów wycofanych z eksploatacji w Polsce i oszacowano ich potencjalną ilość w chwili obecnej oraz w perspektywie kilkunastu lat.

EN

This article presents the most important issues related to the recycling of end of life vehicles (ELV). Authors analyzed the applicable EU and national legislation processes with available statistical data (eg Central Statistical Office, Polish Automotive Industry Association and others) concerning the vehicle market as well as the most common problems related to ELV recycling. On this basis, the recovery of various metallic raw materials from end of life vehicles in Poland has been characterized and their potential quantities are estimated for present and in the perspective the upcoming years.

2

Kompaktowany ("ciężki") tripolifosforan sodu

Kowalski Z., Smol M., Kulczycka J.

Przemysł Chemiczny

|

2018

|

T. 97, nr 4

575--578

PL

Badano kompaktowany tripolifosforan sodu (TPFS), stosowany jako komponent syntetycznych środków czyszczących, w tym nowoczesnych środków do prania typu compact. Wyniki badań wskazały, że dodatek wody do TPFS przyczynił się do jego hydratacji i zmian właściwości reologicznych. Ponadto, punktowe wywieranie wysokich ciśnień podczas kompaktowania spowodowało przemieszczanie się ziaren TPFS oraz ich deformację, co umożliwiło osiągnięcie wyrobu o dużej gęstości. Po przekroczeniu granicy plastyczności kompaktowanego materiału następowało kruszenie ziaren, co powodowało dalsze zwiększenie gęstości ich ułożenia. Z kolei wprowadzenie do kompaktora materiału o niejednorodnym uziarnieniu spowodowało niemonomodalny rozkład porów w otrzymanym tripolifosforanie sodu. Uzyskany w wyniku procesu kompaktowania TPFS miał dwukrotnie większą gęstość nasypową.

EN

Com. compacted Na3PO4 was studied for bulk d., crystal structure, grain size distribution, sp. surface and porosity. The studied product showed twice higher bulk d. than the uncompacted one.

3

Mineralne surowce wtórne : problemy polskiego nazewnictwa i klasyfikacji w związku z realizacją gospodarki o obiegu zamkniętym

Pietrzyk-Sokulska E., Radwanek-Bąk B., Kulczycka J.

Przegląd Geologiczny

|

2018

|

Vol. 66, nr 3

160--165

EN

One of the challenges of today’s economies in the world is the need to increase the use of waste materials as secondary raw materials that are suitable for further use. This constitutes a core of the circular economy. This allows on the one hand to minimize the risk of price volatility and availability of resources, on the other, to meet the increasing global environmental requirements, creating the core of circular economy. This applies in particular to mineral resources. Circular economy implementation requires a number of problems. The basic one concern the development of clear definitions of waste/recyclables (secondary resources), as now many of the terms are used interchangeably or imprecise, resulting in information chaos and the inability to quantify the source data. Next are: to develop standards describing particular typical waste products (secondary) arising in subsequent recovery phases, then - keeping records and balancing the amount of processed waste and recovered secondary raw materials. This publication focuses on the problem of terminology and definitions, due to its importance and urgency for already conducted activities related to the preparation of raw materials policy of the country. The Polish naming and waste management legislation has been reviewed, against the background of European regulations. The definition of recycled materials (secondary resources) has been proposed for their classification strictly linked to the current classification of waste.

4

Ocena możliwości pozyskiwania niektórych surowców krytycznych w Polsce w związku z realizacją koncepcji gospodarki o obiegu zamkniętym

Jarosiński A., Kulczycka J.

Inżynieria Mineralna

|

2018

|

R. 19, nr 1

315--324

PL

Kraje UE są ubogie w większość surowców mineralnych co wymusza oszczędne gospodarowanie zasobami i uniezależnienie się od monopolistów takich jak Chiny, Rosja, Australia itd. Niezbędne dla funkcjonowania i dalszego rozwoju krajów UE jest zapewnienie ciągłości dostaw surowców nieenergetycznych, w tym surowców krytycznych, poszukiwania nowych złóż lub technologii pozyskiwania surowców z odpadów. Surowce te cechują się ograniczoną bazą surowcową i znacznym rozproszeniem minerałów oraz niewielką możliwością ich substytucji. Komisja Europejska opracowała i po raz drugi zaktualizowała w roku 2017 listę surowców krytycznych, tj. tych niezbędnych dla harmonijnego i zrównoważonego rozwoju gospodarczego oraz postępu technologicznego wszystkich krajów UE. KE wskazując iż wszystkie surowce, nawet jeśli nie są zaklasyfikowane jako surowce krytyczne, są ważne dla gospodarki europejskiej, ponieważ znajdują się na początku produkcyjnych łańcuchów wytypowała aż 27 do grupy surowców krytycznych. W Polsce również opracowano listę surowców kluczowych dla gospodarki w 2016 r. W artykule, uwzględniając przede wszystkim aspekty technologiczne i ekonomiczne, a także biznesowe związane z nową koncepcją gospodarki o obiegu zamkniętym (GOZ), dokonano oceny możliwości pozyskiwania wybranych surowców krytycznych/kluczowych z pierwotnych i wtórnych źródeł w warunkach krajowych. Scharakteryzowano takie surowce krytyczne, jak metale ziem rzadkich, platynowce, magnez, gal, ind i german, w aspekcie ich przydatności technologicznej. Ponadto wskazano nowe rozwiązania organizacyjne w obszarze symbiozy gospodarczej, które są coraz częściej stosowane również przez firmy wydobywcze w związku z realizacja koncepcji gospodarki o obiegu zamkniętym i szerszego wykorzystania odpadów.

EN

EU countries are poor in most mineral raw materials, which forces resource efficiency and independence from monopolies such as China, Russia, Australia, etc. It is essential for the functioning and further development of EU countries to ensure the continuity of non-energy supplies, including critical raw materials, or technologies for extracting raw materials from waste. These raw materials are characterized by a limited raw material base and considerable dispersion of minerals and a small possibility of their substitution. The European Commission has developed and, for the second time updated, the list of critical raw materials, i.e. those essential for harmonious and sustainable economic development and technological progress in all EU countries. The EC points out that all raw materials, even if they are not classified as critical raw materials, are important to the European economy because they are at the beginning of the production chain and have selected as many as 27 critical raw materials. In Poland, a list of key raw materials for the economy was prepared in 2016. In the article, taking into account first of all the technological and economic aspects, but also business one connected with implementation of circular economy, the possibility of obtaining selected critical / primary raw materials from primary and secondary sources in the national context was assessed. Critical materials such as rare earth metals, platinum, magnesium, gallium, indium and germanium have been characterized in terms of their technological usability. In addition, new organizational solutions in the area of economic symbiosis have been identified, which are increasingly being used by mining companies as a result of the concept of closed-loop recycling and wider use of waste.

5

Re-surowce wsparciem dla polskiej polityki surowcowej

Kulczycka J.

Energia i Recykling : gospodarka obiegu zamkniętego

|

2018

|

nr 5

37--42

PL

Dostęp do wysokiej jakości surowców z recyklingu zmniejsza ryzyko niedoboru dostaw surowca koniecznego przy produkcji niskoemisyjnych technologii w obszarze energetyki oraz obrony. Zwiększa również niezależność polskiej gospodarki od dostaw surowców strategicznych z niestabilnych rynków. Dlatego program flagowy Re-surowce jest tak istotny dla realizacji Polityki Surowcowej Państwa i gospodarki o obiegu zamkniętym.

6

Potencjalna ilość metali możliwa do odzyskania z ZSEE w Polsce

Kulczycka J., Nowaczek A., Pietrzyk-Sokulska E., Radwanek-Bąk B.

Rudy i Metale Nieżelazne Recykling

|

2017

|

R. 62, nr 7

16--21

PL

W artykule przedstawiono problematykę odzysku różnych surowców metalicznych ze zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (ZSEE) w Polsce. Na podstawie danych Głównego Inspketoratu Ochrony Środowiska (GIOŚ) dotyczących gospodarowania zebranym ZSEE oraz Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) o wielkości produkcji wybranego sprzętu, a także przeglądu literatury w zakresie możliwości technologicznych i weryfikacji z recyklerami, spróbowano oszacować ilość możliwych do odzyskania różnych metali w chwili obecnej oraz w perspektywie kilkunastu lat. Uwzględniano przy tym efektywność odzysku oraz udział procentowy (wagowy! danego sprzętu w odpowiedniej dla niego grupie. W ocenie potencjalnych możliwości przyjęto wersję optymistyczną, zakładając, iż będzie skutecznie wdrażana strategia gospodarki o obiegu zamkniętym, w której istotne znaczenie mają surowce z recyklingu oraz, że system zbiórki i przerobu będzie sprawnie funkcjonował w Polsce.

EN

The paper presents problems regarding recovery of various metallic materials from waste of electrical and electronic equipment (WEEE) in Poland. Based on Chief Inspectorate of Environmental Protection data on the management of collected WEEE, Central Statistical Office of Poland data on the volume of production of selected equipment and literature review on technological possibilities and verification with recyclers, the amount of recoverable metals was estimated at present and in the upcoming years. The efficiency of the recovery and the percentage (weight) share of the equipment in the appropriate groups were taken into account. Potential options were adopted in optimistic scenario, assuming effective implementation of a circular economy strategy in which raw materials from recycled materials have significant value and the system of collection and processing of WEEE could operate effectively in Poland.

7

Technologie ograniczania emisji rtęci z procesów spalania węgla

Kowalski Z., Kulczycka J., Makara A.

Przemysł Chemiczny

|

2017

|

T. 96, nr 12

2567--2572

PL

Przedstawiono informacje na temat zawartości rtęci w węglach kopalnych i emisji rtęci podczas ich spalania. Dokonano również przeglądu metod usuwania rtęci z produktów spalania węgli przez adsorpcję, zwłaszcza na węglu aktywnym. Obiecującą nowością są technologie adsorpcji rtęci na modułach adsorpcyjnych (technologia Gore) i sprawdzona w skali pilotowej technologia Politechniki Łódzkiej.

EN

A review, with 45 refs., of Hg occurrence in Polish coals and methods for its removal by adsorption esp. on activated coal.

8

The analysis of factors, barriers and conditions that affect the attractiveness of mining investment in Poland - own research

Kulczycka J., Nowaczek A., Hałasik K., Whirt H., Szkop R.

Mining Science

|

2017

|

Vol. 24

209--226

EN

The mining sector is one of the most important element of economies in the world, having a huge impact on the economic situation in individual countries. The development at any level would be impossible without access to the most important energy resources, chemical, metal or construction. Therefore, the condition and the possibility of the development of the mining sector in each country should be constantly monitored and properly shaped. On the other hand, to ensure the proper stimulation of growth and the inflow of new capital investments are necessary. Consequently, an appropriate level of investment attractiveness is an important issue both in the context of the sector and the entire economy. The article presents the concept of investment attractiveness and the current situation of the mining sector in Poland. A very important part of the paper is also presented the results of the survey of the analysis of factors, barriers and conditions that affect the attractiveness of mining investment in Poland.

9

Zasady pomiarów efektywności środowiskowej w cyklu życia produktów

Kulczycka J., Kowalski Z., Lewandowska A., Lelek Ł.

Inżynieria Ekologiczna

|

2017

|

Vol. 18, nr 1

189--195

PL

Jednym z celów działań Komisji Europejskiej (KE) jest wprowadzenie jednolitych zasad pomiaru efektywności środowiskowej bazujących na metodzie oceny cyklu życia (Life Cycle Assessment – LCA), która może mieć szerokie zastosowanie m.in. w ekoznakowaniu czy ocenie technologicznej wyrobów, usług, technologii itp. Stąd też od 1 listopada 2013 r. realizowana jest faza pilotażowa projektu KE dotyczącego opracowania wspólnych metod pomiaru efektywności środowiskowej w cyklu życia produktów i organizacji, która ma na celu opracowanie dokumentów przewodnich w tym zakresie. Obejmuje ona opracowanie wytycznych (Category Rules) dotyczących obliczania, weryfikowania i komunikowania tzw. śladów środowiskowych dla 25 kategorii produktów oraz dwóch organizacji. W artykule przedstawiono zasady pomiaru efektywności środowiskowej na bazie oceny cyklu życia, w odniesieniu do założeń projektowanej metodyki śladu środowiskowego.

EN

One of the aims of the European Commission (EC) activities is to introduce uniform rules for the environmental performance assessment based on the life cycle assessment method (LCA), which can be widely used e.g. in eco-labeling, assessment of goods, services, technology, etc. Therefore, from 1 November 2013 the European Commission implemented a pilot phase of the project on developing common methods for measuring the environmental performance of the product and organisation, aims to develop guidance documents in this field. The pilot phase includes development of the Category Rules relating to the calculation, verification and communication for environmental footprint of the 25 categories of products and two organizations. Therefore, the article presents the principle of environmental performance based on life cycle assessment in relation to the objectives of the proposed methodology of environmental footprint.

10

Atrakcyjność inwestycji górniczych w Polsce i ich wpływ na rozwój regionów

Kulczycka J., Nowaczek A., Wirth H., Szkop R.

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

|

2017

|

nr 4

3--10

PL

Przemysł wydobywczy to jeden z nowoczesnych i dynamicznie rozwijających się sektorów polskiej gospodarki. Atrakcyjność inwestycji ma ogromne znaczenie dla rozwoju postępu technicznego i technologicznego branży górniczej. Artykuł zawiera wyniki badań ankietowych prowadzonych wśród różnych grup odbiorców (przedsiębiorcy, administracja, nauka, organizacje pozarządowe), w zakresie oceny barier i korzyści decydujących o rozwoju inwestycji górniczych. Wynika z nich, iż dużym atutem inwestycyjnym dla polskiego sektora wydobywczego są dobre warunki technologiczne i infrastruktura, a także wysoko wykwalifikowana i kompetentna kadra pracownicza oraz możliwość wykorzystania dotacji z funduszy UE. Natomiast bariery to przed wszystkim podatki i procedury związane z uzyskaniem decyzji administracyjnej w procesie inwestycyjnym oraz zmieniające się przepisy prawne.

EN

Mining industry is one of dynamically developing sectors in the Polish economy. The attractiveness of investment has a great impact on the development of technical and technological progresses in the mining industry. This article is a summary of the results achieved in questionnaires conducted among different groups of customers (businesses, government, science, NGOs) by Mineral and Energy Economy Research Institute, Polish Academy of Sciences and The Employers’ Organization of Polish Copper in Lubin concerning the assessment of barriers and benefits of development of mining investment. It was shown that among factors determining attractiveness of Polish mining sector are good conditions for technology and infrastructure, as well as highly qualified and competent personnel, and the ability to use subsidies from EU funds. Mining investment has positive impact on development on mining regions. While the barrier are mainly taxes and procedures related to obtaining an administrative decision in the investment process and changing legislation.

11

Wpływ pochodzenia energii na efekt środowiskowy produkcji miedzi w Polsce

Kulczycka J., Lelek Ł., Lewandowska A.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2016

|

nr 92

287--296

PL

Komisja Europejska kontynuuje prace nad europejską metodyką pomiaru efektywności środowiskowej. Celem tych prac jest stworzenie jednolitego systemu oceny wpływu produktów i organizacji (działalności instytucji, przedsiębiorstw itp.) na środowisko w UE w całym cyklu życia (Life Cycle Assessment – LCA). Jest to szczególnie istotne dla producentów energii, gdyż prowadzenie badania wpływu zużywanej energii metodą LCA (ilość i źródło) stanowi ważny element potencjalnego oddziaływania na środowisko. Dla krajów, w których udział np. energii pochodzącej z OZE jest wysoki. Może to być bardziej korzystne, gdyż wpływ ich produktów i organizacji na środowisko będzie niższy niż w Polsce, gdzie system energetyczny bazuje głównie na paliwach kopalnych. Motywacją do podjęcia działań na rzecz sformułowania wspólnych metod pomiaru efektywności środowiskowej było założenie, że nie istnieje szeroko akceptowana i naukowo poprawna definicja ekologicznych produktów oraz przedsiębiorstw. W artykule dokonano oceny procesu produkcji miedzi w Polsce z wykorzystaniem metody LCA oraz zidentyfikowano wpływ energii elektrycznej pochodzącej z różnych źródeł, tj. biomasy, słońca oraz z sieci elektroenergetycznej. Biorąc pod uwagę przedstawione wyniki analiz, można stwierdzić, iż zużycie energii stanowi aspekt środowiskowy występujący w zasadzie w każdym etapie cyklu życia wytwarzanych w Polsce produktów, usług czy procesów. Dotyczy to w szczególności procesów energochłonnych, np. produkcji miedzi. Analizując dostępne dane zawarte w bazie Wspólnotowego Centrum Badawczego (Joint Research Centre – JRC) można zauważyć, iż wpływ na środowisko polskiego systemu energetycznego jest jednym z najwyższych w UE (w przeliczeniu na 1 MWh). Tak więc ocena wpływu na środowisko metodą LCA systemu wytwarzania i dystrybucji energii w Polsce powinna być prowadzona systematycznie na bazie rzeczywistych danych, uwzględniając zmiany i uwarunkowania technologiczne, przede wszystkim w zakresie planowanej redukcji energochłonności gospodarki, jak i wprowadzania technologii w zakresie czystych paliw węglowych.

EN

The European Commission continues work on the European methodology of measuring environmental performance. The aim of this work is to create a uniform system for assessing the impact of products (or organization) on the environment in the EU throughout the entire life cycle (LCA). This is particularly important for energy producers because carrying out research using the LCA volume and source of energy is an important element of the potential impact. This can be an advantage for countries where e.g. the share of renewable sources in electricity generation structures is high, , since the impact of their products and organization on the environment will be lower than in Poland, where the power system is based mainly on fossil fuels. The motivation to take action to create common methods for measuring the environmental performance was the assumption that there is no widely accepted and scientifically correct definition of eco-friendly products and businesses, which the European Commission considers to be the cause of their low market share. In the article, the assessment of copper production process in Poland using LCA was carried out,. The share of electricity from different sources (power grid, biomass and photovoltaic panels) in the environmental impact was identified. Taking the results of the analysis into account, we can conclude that the energy consumption is an environmental aspect that occurs basically in every stage of the life cycle of manufactured products, services or processes. This applies in particular to energy-intensive industries as copper production. By analyzing the available data contained in the database of the JRC, it can be noted that the impact on the environment of Polish energy system is one of the highest in the EU (per 1 MWh). Therefore, the environmental impact assessment using the LCA of production and distribution energy systems in Poland should be carried out systematically on the basis of actual data, taking changes and technological conditions into account, primarily in terms of the reduction in the energy intensity of the economy and the introduction of new technologies e.g. clean coal fuels.

12

Potrzeba i możliwości prognozowania zapotrzebowania polskiej gospodarki na surowce mineralne

Uberman R., Kulczycka J., Cholewa M.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2016

|

nr 96

323--343

PL

Prognozy zapotrzebowania na surowce mineralne są niezbędne dla formułowania polityki surowcowej i strategii rozwoju gospodarczego państwa. Na podstawie analizy dokumentów urzędowych określających stan i kierunki rozwoju gospodarczego kraju uzasadniono celowość prowadzenia prac nad metodologią oraz sporządzaniem prognoz zapotrzebowania na surowce mineralne zarówno krótkookresowych, jak i w dalszej perspektywie czasu. W tym celu podjęto próby wykorzystania metod opartych na modelach ekonometrycznych, w szczególności trendu klasycznego, trendu pełzającego i związków przyczynowo-skutkowych. W tych ostatnich modelach sprawdzono możliwość prognozowania zapotrzebowania na surowce mineralne w zależności od wybranych wskaźników makroekonomicznych. Dla wybranych 23 surowców mineralnych sporządzono prognozy do 2020 i 2030 roku i określono dla ustalonego poziomu wiarygodności zakres ich kształtowania się. Wyniki prac podsumowano, postulując konieczność kontynuowania i doskonalenia metodologii oraz weryfikacji i korekty sporządzonych prognoz.

EN

Forecasts of the demand for mineral raw materials are necessary for the formulation of mineral policy and the economic development strategy of State. The purpose for working on the methodology and forecast of the demand forecasts for mineral raw materials, both in the short-term and the long term was indicated based on the analysis of official documents defining the status and trends of the economic development of the country. The proposed methods were based on econometric models, in particular the classic and creeping trends and the cause-effect relation. In the latter, the possibility of forecasting the demand for raw materials based on relation with selected macroeconomic indicators was tested. For the selected group of 23 mineral raw materials demand forecasts for 2020 and 2030 with the level of credibility were presented. The final conclusion indicated the need to continue and improve the methodology and verification and adjustments of forecast for the demand of raw minerals.

13

Odzysk fosforu ze spopielonych osadów ściekowych - przykład dobrych praktyk w gospodarce o obiegu zamkniętym

Smol M., Kulczycka J., Gorazda K., Wzorek Z.

Wodociągi - Kanalizacja

|

2016

|

nr 12

48--50

14

Ile kosztuje Natura 2000? Obszary sieci Natura 2000 w Polsce a eksploatacja złoż kopalin: szacowanie potencjalnych strat ekonomicznych z tytułu ograniczeń

Pietrzyk-Sokulska E., Kulczycka J.

Surowce i Maszyny Budowlane

|

2016

|

nr 3

42--47

PL

W obrębie obszarow sieci Natura 2000 zlokalizowanych jest ponad 690 złoż kopalin, w tym około 300 aktualnie eksploatowanych, pozyskujących 22 rodzaje kopalin niezbędnych dla rozwoju polskiego przemysłu. Ile szacunkowo kosztuje zaprzestanie eksploatacji kopalin ze złoż zlokalizowanych w obrębie obszarow sieci Natura 2000?

15

Podatki i opłaty w polskim górnictwie

Kulczycka J., Uberman R.

Przegląd Górniczy

|

2016

|

T. 72, nr 5

47--53

PL

Przedmiotem artykułu są podatki i opłaty z tytułu działalności górniczej. Na tle innej działalności przemysłu przedstawiono znaczenie polskiego górnictwa dla rozwoju gospodarki. Scharakteryzowano system prawo-finansowy obowiązujący obecnie w górnictwie. Omówiono poszczególne rodzaje podatków i opłat oraz pozostałe, typowe dla górnictwa instrumenty jak: zabezpieczenia, gwarancje i fundusz (likwidacji zakładu górniczego). Zwrócono uwagę na zbyt dużą liczbę aktów prawa i rodzajów świadczeń finansowych w działalności górniczej. Ich liczbę i wysokość opłat przedstawiono szczegółowo na wybranych przykładach zakładów górniczych. Podkreślono konieczność uwzględnienia w systemie prawno-finansowym górnictwa funkcji motywujących i prorozwojowych.

EN

This paper presents the role of taxes and fees related to mining activities. It shows the importance of mining industry for the Polish economy development in comparison with other industry branches. Current fiscal and financial system in the mining industry has been discussed in detail, including various types of taxes and fees, and other typical mining tools, such as financial guarantees and funds (mine closure). Attention was paid to the large number of acts and the types of financial fees connected with the mining activity. Their number and value were described in detail based on the examples of the selected mining companies. It was emphasized that the pro-development incentives and functions in legal and financial system should be taken into account.

16

Legalny a nielegalny handel zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym – skutki i zagrożenia

Kulczycka J., Karaś H.

Cuprum : czasopismo naukowo-techniczne górnictwa rud

|

2016

|

nr 1

65--73

PL

W Europie w ostatnich latach wzrosło znaczenie odzysku surowców mineralnych ze zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (ZSEE). Masowa produkcja nowoczesnych urządzeń elektrycznych i elektronicznych spowodowała zwiększenie popytu na surowce mineralne, w tym na metale nieżelazne i szlachetne oraz pierwiastki ziem rzadkich. Ich odzysk i ponowne wykorzystanie z odpadów jest cennym źródłem surowców wtórnych, tzw. surowców miejskich. Odzysk surowców z ZSEE, tj. telefony komórkowe, komputery, ekrany, monitory, artykuły gospodarstwa domowego, jest jednym z największych potencjalnych źródeł surowców, wciąż słabo wykorzystanym w Polsce. Szacuje się, że dynamika przyrostu ilości ZSEE jest trzykrotnie wyższa niż pozostałych odpadów (3-5% w skali roku). Według danych GUS każdy Polak generuje rocznie ok. 17 kg odpadów elektronicznych. Podobnie kształtuje się to w UE (ok. 17 kg/rok odpadów elektrycznych i elektronicznych na obywatela). Prognozuje się, że do roku 2020 wielkość ta wzrośnie w UE do 24 kg odpadów ZSEE/rok/osobę. W Polsce w ostatnich latach, według danych Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska (GIOŚ), odnotowano znaczący wzrost ilości zebranego ZSEE, tj. około 4 kg/mieszkańca, jednak wielkość ta znacząco odbiega od średniej w UE – 15 kg, jak również od zakładanego poziomu wymaganego w najnowszej dyrektywie (ok. 11 kg/mieszkańca w 2021 r.). Wraz z rozwojem nowoczesnych technologii recyklingu ZSEE zarówno w Polsce, jak i w innych krajach ZSEE stał się cennym towarem. Brakuje jednak wciąż właściwej oceny wielkości i skali legalności przepływów, szczególnie w obrotach zagranicznych. W artykule podjęto próbę oceny, na podstawie dostępnej literatury i danych, wskazywanych problemów i zagrożeń występujących w handlu na rynkach krajowych i zagranicznych ZSEE w krajach UE. Zasygnalizowane są również działania na terenie kraju i UE, które mogą mieć wpływ na przyszły kształt polityki surowcowej w obszarze recyklingu ZSEE [7].

EN

In Europe in recent years the importance of the recovery of mineral raw materials from waste electrical and electronic equipment (WEEE) has increased. Mass production of modern electrical and electronic equipment caused the increase of demand for mineral resources, including non-ferrous metals and precious and rare earth elements. Their recovery and reuse from waste is a valuable source of secondary raw materials, so-called raw urban materials. Recovery of raw materials from WEEE, ie. mobile phones, computers, screens, monitors, household goods is one of the largest potential sources of raw materials, still untapped in Poland. It is estimated that the rate of growth of the quantity of WEEE is three times higher than other types of waste (3-5% per annum). According to CSO data, every Pole generates annually approx. 17 kg of electronic waste (just like an average EU citizen). It is predicted that by 2020 the amount of WEEE will increase in the EU to 24 kg/person/year. In Poland in recent years, according to the data from the Chief Inspectorate for Environmental Protection (CIEP), there has been a significant increase in the amount of collected WEEE .ie approx. 4 kg /capita. This value is considerably lower than the average in the EU-15 and is also below the level required by the latest Directive (approx. 11 kg / capita in 2021). With the development of modern technologies of WEEE recycling, WEEE has become a valuable commodity in Poland as well as in other countries. However, the size and scale of legality flows are yet to be properly assessed, especially in foreign trade. The article attempts to evaluate, on the basis of the available literature and data, the problems and hazards to trade in domestic and foreign markets of WEEE in the EU. It also points to the actions which may affect the future form of raw material policy in the field of recycling of WEEE [7] in Poland, as well as in the EU.

17

Assessment of management pathways of by-products from biomass combustion using BATNEEC options

Smol M., Kulczycka J.

Acta Innovations

|

2016

|

no. 19

52--59

EN

The paper presents a methodology for evaluating the Best Available Techniques Not Entailing Excessive Costs (BATNEEC) options for the management of by-products from biomass combustion - ash. Biomass ash BA was collected from Green Energy Block in Połaniec (Poland). Four variant of BA disposal were analysed: 1st – the storage of BA on conventional municipal waste landfills; 2nd, 3rd, 4th - use of BA for fertilisers production (2nd – 70% of BA, 3rd - 45% of BA, 4th - 90% of BA). Technical, environmental and economic consequences of the actions in the field of waste management technology were considered. BATNEEC evaluation indicated that the collected BA on dump (1st variant) is technical, environmental and economic inefficient, this solution has received lowest score - 29 points. The 2nd, 3rd and 4th variants have received 124, 113 and 30 points, respectively. This indicates that there are quantitative restrictions on substitution of nutrients in mineral fertilisers. Due to the possibility of secondary pollution during waste usage in agriculture, the use of BA in fertiliser products requires compliance with environmental rules - only the nutrient rich and rather heavy metal poor fractions of BA shall be used for fertilising and soil improvement purposes.

18

Skuteczność i efektywność dotacji dla małopolskich przedsiębiorców

Nowaczek A., Hojdus M., Kulczycka J.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2015

|

nr 89

179--189

PL

Środki unijne przeznaczone na rozwój przedsiębiorczości cieszą się bardzo dużym zainteresowaniem zarówno wśród przedsiębiorców, jak i osób rozpoczynających działalność na własny rachunek. Jednak korzystanie z nich, jak wskazują przeprowadzone badania, wykorzystywane jest często jako bezzwrotna pomoc mająca na celu doraźną poprawę sytuacji finansowej firmy, szczególnie wśród małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) stanowiących najliczniejszą grupę podmiotów w Polsce. Artykuł stanowi podsumowanie rezultatów i bezpośrednich efektów badań prowadzonych w 2014 r. w Instytucie Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN (IGSMiE PAN) w Krakowie. Prezentowane wnioski bazują na wynikach badań ankietowych przeprowadzonych na bazie ściśle wyselekcjonowanej próbie badawczej 250 małopolskich przedsiębiorców. Uzyskane rezultaty zostały porównane z badaniami prowadzonymi na zlecenie Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie. W Małopolsce, w latach 2008-2013 powiatowe urzędy pracy oraz instytucje dysponujące dotacjami wsparły prawie 39,7 tys. osób rozpoczynających działalność gospodarczą. Firmy korzystające z dotacji to głównie forma samozatrudnienia. Część z nich tworzy także dodatkowe miejsca pracy, zwiększając popyt na usługi oraz przyczyniając się do zmniejszenia ilości osób bezrobotnych w regionie. W artykule dokonano próby oceny wpływu dotacji unijnych na funkcjonowanie i rozwój nowo powstałych firm w Małopolsce. Analizowano m.in. okres przeżywalności podmiotów, poziom inwestowania oraz działalność eksportową MSP. Badano również strukturę otrzymanej pomocy z uwzględnieniem dostępnych w tym czasie programów, i na tej podstawie sformułowano wnioski dotyczące sposobów wykorzystania środków unijnych. Wskazano podstawowe determinanty wpływające na skuteczność i efektywność dotacji oraz na podstawie przeprowadzonych badań scharakteryzowano beneficjentów korzystających z instrumentów wsparcia.

EN

EU funding for the development of entrepreneurship enjoys high interest from both entrepreneurs and people starting out on their own account. However, the use of financial support, as it is shown in these studies, often is used as a non-refundable help aimed at the temporary financial position of the company, especially among small and medium-sized enterprises (SMEs), which are the largest group of entities in Poland. This article shows a summary of the results and the direct effects of the research conducted by the Institute of Mineral and Energy Sciences (MEERI PAN) in Krakow. The presented findings are based on surveys carried out on the basis of strictly-selected study sample of 250 Małopolska entrepreneurs and the findings are compared with the other results of the study. In the years 2008-2013 in the Małopolska region, county employment agencies and granting institutions have supported nearly 39,700 people setting up a business. Companies which received a grant, work mostly as a form of self-employment. Some of them also created additional workplaces leading to the increase in demand for services and to the reduction in unemployed people in the region. The article attempts to assess the impact of the EU grant on the functioning and development of start-ups in the Małopolska region, based on e.g., length of entities' survival, level of investment and export activities of SMEs. The analysis covered the structure of the received support, taking into account available programs. The conclusions about the most common uses of the EU funds were identified. The basic determinants that affect the effectiveness and efficiency of grants, and characteristics of the beneficiaries of support instruments were indicated.

19

Metody i wyniki obliczania śladu węglowego działalności wybranych podmiotów branży energetycznej i wydobywczej

Kulczycka J., Wernicka M.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2015

|

nr 89

133--142

PL

Ślad węglowy w branży wydobywczej oraz energetycznej jest jednym z najlepszych i wiarygodnych narzędzi do weryfikacji procesów i ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w przedsiębiorstwach. Zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju oraz z zarządzaniem ryzykiem klimatycznym firmy powinny realizować działania mające na celu obniżenie ich wpływu na środowisko. Przykłady stosowanych metod ich oceny oraz skutecznych działań i innowacyjnych rozwiązań w tym zakresie są przedmiotem coraz większej liczby publikacji. Dane niezbędne do obliczenia śladu węglowego w Polsce pozyskać można z bazy wskaźników emisji stworzonej przez Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami, natomiast na świecie korzysta się zwykle z raportów opracowanych przez organizację Carbon Disclosure Project. Dodatkowym źródłem informacji są bazy danych LCA (ocena cyklu życia) np. Ecoinvent opracowane dla produktów i procesów, a dotyczące całkowitego wpływu na środowisko w cyklu życia, w tym w zakresie wpływu na zmiany klimatyczne. Są one zdecydowanie bardziej szczegółowe, ale zazwyczaj korzystanie z nich jest odpłatne. Jest to o tyle istotne, że zgodnie z nową normą ISO 14067:2013 ślad węglowy powinien być liczony w całym cyklu życia. W Polsce wciąż nieliczne przedsiębiorstwa branży energetycznej czy wydobywczej publikują swoje dane na temat śladu węglowego, jednak od dwóch lat zaobserwować można zdecydowany postęp w tej kwestii i większe zainteresowanie tematem ze strony przedsiębiorców. Na podstawie działań Komisji Europejskiej, przewidywać można, że obliczanie śladu węglowego, oraz śladu środowiskowego stanie się standardem, obowiązującym wszystkie firmy, mające znaczący wpływ na środowisko. W referacie dokonano przeglądu wyników i metod obliczania śladu węglowego w Polsce i na świecie wybranych podmiotów z branży energetycznej i wydobywczej.

EN

The carbon footprint is the best and reliable tool to verify the process and reduce greenhouse gas emissions in enterprises in the mining and energy industries. In accordance with the principles of sustainable development and climate risk management, companies should implement measures to reduce their impact on the environment. Their effective actions in this area are the subject of an increasing amount of publications. The necessary database (with emission factors) for measuring the carbon footprint in Poland is created by the National Centre for Emissions Balancing and Management, but in general, it is usually taken from reports prepared by the Carbon Disclosure Project organization. The LCA (Life Cycle Assessment) databases, for example Ecoinvent - developed for products and processes and for their overall impact on the environment, are another source of information. They are much more detailed, however you have to pay a fee to access them. This is very important because, in accordance with the new ISO 14067:2013 standard, the carbon footprint should be measured throughout the entire life cycle. In Poland, still only several companies from the energy and mining industries publish their carbon footprint data, however, from the last two years, clear progress in this issue and greater interest in the topic for the industry can be observed. On the basis of the European Commission's actions, it can be provided that the measurement of the carbon footprint and environmental footprint will become the standard, applied to all companies, which have a significant impact on the environment. This article reviews the results and methods of calculating the carbon footprint in Poland and around the world for selected companies in the energy and mining sectors.

20

Gospodarka cyrkulacyjna - modelowanie systemów

Lelek Ł., Kulczycka J.

Recykling

|

2015

|

nr 11-12

36--38