Zgodnie z planami armii amerykańskiej, najpóźniej do 2020 roku, wszyscy jej żołnierze wyposażeni zostaną w super nowoczesne mundury, które umożliwią komunikację z dowódcą, doskonałą orientację w terenie, ochronę przed zranieniem oraz efektywniejsze eliminowanie przeciwnika. Zespół NSC (Natick Soldier Center -w pełnym brzmieniu: Natick Soldier Research, Development and Engineering Center (NSRDEC)) stworzył koncepcję żołnierza przyszłości (Future Warrior Concept - FWC), który będzie składał się z sześciu głównych podsystemów: komunikacji, kombinezonu bojowego, uzbrojenia, monitorowania czynności fizjologicznych, klimatyzacji i wspomagania. W przedstawionym materiale omówiono założenia konstrukcyjne i zadania każdego podsystemu. Jednym z założeń koncepcji żołnierza przyszłości jest zwiększenie, w istotny sposób, jego siły fizycznej. Współpraca Human Engineering Laboratory University of California, Berkeley oraz zespołu DARPA (U.S. Defense Advanced Research Projects Agency - Agencja Zaawansowanych Projektów Badawczych Departamentu Obrony USA) ma na celu przekształcenie zwykłych żołnierzy we wspaniałe oddziały mogące pokonywać wysokie przeszkody, biegać z dużą prędkością i nosić ekwipunek o znacznej wadze. Efekt ten ma być osiągnięty poprzez zastosowanie szkieletu zewnętrznego, tak zwanego exoskeletonu, zwiększającego możliwości ludzkiego organizmu. W artykule omówiono oczekiwania jakie zgodnie z założeniami DARPA ma spełniać szkielet zewnętrzny.
EN
According to the plans of American Army, no later than on 2020, every soldiers shall be equipped with supermodern uniforms, which shall enable communication with their commander, excellent orientation in terrain, protection against wounds and more effective elimination of the enemy. The NSC team (Natick Soldier Center - full name: Natick Soldier Research, Development and Engineering Center (NSRDEC)) developed a concept of future soldier (Future Warrior Concept - FWC), consisting of six main subsystems: communication, combat overalls, armament, monitoring of physiological functions, micro-climate conditioning and power subsystem. The presented material discusses design guidelines and tasks of each subsystem. One of the guidelines of the future soldier concept is remarkable improvement of his physical strength. Co-operation of Human Engineering Laboratory University of California, Berkeley with team of DARPA (U.S. Defense Advanced Research Projects Agency) aims to convert regular soldiers into excellent troops able to overcome tall obstacles, run at high speed and carry an equipment of significant weight. The goal is to be reached by applying an external framing named exoskeleton, which improves abilities of human body. The paper discusses expectations towards the exoskeleton to prove according to to the DARPA presumptions.
Odzież pełni nowe, coraz doskonalsze funkcje dzięki posiadanym cechom i właściwościom. Dziś gotowa odzież jest końcową, często wielowarstwową, strukturą układów warstw, które składają się z pojedynczych, inteligentnych materiałów. Przykładem materiałów inteligentnych, projektowanych i badanych na poziomie molekularnym, są inteligentne membrany polimeryczne, posiadające zdolność czynnego reagowania na wzrost temperatury i wilgoci. Ilustracją inteligentnej membrany polimerycznej może być DiAPLEX, który jest produktem zaawansowanej technologii, wykorzystującej poliuretanowy polimer z zachowaniem pamięci kształtu. Odzież wykonana z materiałów, w których zastosowano membranę DiAPLEX jest w stanie odbierać zmiany temperatury i wilgotności zachodzące w otaczającym środowisku, oceniać je w inteligentny sposób i kontrolować odpowiedzi, tak by zapewnić najwyższy poziom komfortu użytkowania. Równie ciekawym przykładem nowości na rynku materiałów inteligentnych jest bioniczna membrana c_change™, oferowana przez szwajcarską firmę Schoeller AG. c_change™ jest wodoodporną i wiatroszczelną błoną, zdolną do samodzielnej, elastycznej adaptacji swojej przepuszczalności pary wodnej, by w zmieniających się warunkach poprawić komfort noszenia odzieży.
EN
Clothing nowadays serves with more and more excellent functionalities due to their features and properties. Today the ready-made wear is often a multi-layer structure of layers' systems which are consisting of single, intelligent materials. An example of intelligent materials, designed and tested at a molecular level are the polymeric intelligent membranes, featuring active reactions to an increase of temperature and humidity. An instance of intelligent polymeric membrane could be the DiAPLEX, which is a product of advanced technology, that makes use of polyurethane polymer able to keep the memory of shape. Clothing made of materials with the DiAPLEX membrane applied is able to answer the changes of temperature and humidity, that happen in surrounding environment, estimate them in an intelligent manner and control the responses, so the highest level of usage comfort is provided. Equally interesting example of novelties of the market of intelligent materials is bionic membrane c_change™, being offered by the Swiss company Schoeller AG. c_change™ is waterproof and windproof film, capable of self-reliant, flexible adaptation of its water-vapourpermeability, to improve cloth wearing comfort under dynamic conditions. The membranes presented in the paper are examples of intelligent materials, which could be exploited by the clothing industry, and are more and more volume of which is available on the market.
Przedstawiono aktualne kierunki w projektowaniu wielofunkcyjnej odzieży chroniącej przed deszczem, wiatrem i zimnem, zapewniającej wysoki komfort użytkowania, przeznaczonej dla osób poddanych dużemu wysiłkowi fizycznemu. Omówiono zasady doboru materiałów oraz ich zestawień, a także zaprezentowano ich właściwości. Przedstawiono również głównych producentów nowoczesnych, wielofunkcyjnych materiałów odzieżowych oraz ich wyroby.
EN
Presents current tendencies in design of multifunction clothing protecting against rain, wind and cold, providing high comfort of use, and meant for people doing tasks demanding high levels of physical effort. Discusses principles of selecting and matching particular materials as well as presents their Properties. Also presents major manufacturers of modern multifunctional clothes materials and their products