Wprowadzanie roślin GM do środowiska jest nie tylko przedmiotem regulacji prawnych, ale również istotną kwestią podlegającą dyskusji naukowej i społecznej. W artykule przedstawiono zasady leżące u podstaw oceny ryzyka związanego ze stosowaniem GMO. Przytoczono wyniki licznych badań nad oddziaływaniem odmian GM dopuszczonych do uprawy na gatunki niedocelowe, obejmujące m.in. różne grupy stawonogów żyjących na uprawach GM i w ich otoczeniu. Dokładniej wyjaśniono przypadek oddziaływania kukurydzy GM na motyla monarcha w USA czy też odmian kukurydzy, buraka i rzepaku tolerujących herbicydy na populacje chwastów i żerujących na nich stawonogach i ptakach. Podkreślono konieczność prowadzenia badań opartych o poprawne metodyki. Podano wyniki pierwszych badań polowych prowadzonych w Polsce nad oddziaływaniem kukurydzy MON 810 na środowisko. Przedstawiono działania Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) obejmujące: (a) budowanie wzajemnego zrozumienia zasad leżących u podstaw przeprowadzania analizy ryzyka dla nowych GMO i (b) zwiększenie przejrzystości w bieżących pracach pomiędzy państwami członkowskimi UE a urzędem i jego komisjami. Powołanie Naukowej Sieci krajowych ekspertów (EFSA Scientific Network) ma tę współpracę zapewnić. Podsumowano podstawy wykrywania i kontroli GMO w laboratoriach referencyjnych w Europie.
EN
The release of genetically modified plants into the environment is not only a subject of legal regulations, but also an important subject matter of the scientific and social debate. The article presents rules forming the basis of the risk assessment related to use of GMOs. It quotes the results of numerous studies concerning the impact of GMO varieties approved for cultivation on the nontarget species, including i.a. various groups of arthropods living in the area of GMO crops and in their vicinity. It also offers more precise explanations regarding the cases of the impact of genetically modified corn on the Monarch butterfly in the USA and the impact of herbicide-tolerant varieties of corn, beet and rapeseed on the populations of weeds as well as arthropods and birds feeding on them. Moreover, it underlines the necessity of conducting research based on correct methodologies and provides results of the first farm scale research conducted in Poland regarding the impact of MON 810 corn on the environment. Furthermore, it presents actions of the European Food Safety Authority (EFSA) encompassing: (a) building up mutual understanding of the rules forming the basis of risk assessment for new GMOs and (b) increasing transparency in current works among the EU Member States and EFSA and its committees. Setting up the EFSA Scientific Network is supposed to ensure that cooperation. Finally, the article summarizes the basics of GMO detection and control in the reference laboratories in Europe.
Techniki biotechnologiczne umożliwiają hodowcy połączenie korzystnych cech z różnych organizmów. Roślina genetycznie zmodyfikowana zawiera gen lub geny, które zostały zmienione w wyniku działania człowieka metodami inżynierii genetycznej. Od 1996 r. obserwuje się stały wzrost areału upraw roślin zmodyfikowanych genetycznie na świecie, który w 2011 r. osiągnął powierzchnię 160 mln ha. Prawdopodobnie w przyszłości transgeniczność wielokrotna (ang. stacked events) będzie dominowała w nowych odmianach GM, łącząc cechy odporności na szkodniki, tolerancję na herbicydy i niekorzystne warunki środowiska, jak też cechy dotyczące składu związków roślinnych. W Unii Europejskiej i na świecie obowiązują uregulowania prawne kompleksowo obejmujące kwestie GMO. Unia Europejska ma jeden z bardziej restrykcyjnych systemów prawnych dotyczących GMO. Przepisy zapewniają ochronę środowiska, zdrowia zwierząt i człowieka oraz informację dla konsumenta. Wymagają też szczegółowego badania każdego GMO na poszczególnych etapach uzyskiwania zgody na użycie takich organizmów. Współistnienie różnych typów produkcji ma zapewnić rolnikom i konsumentom europejskim możliwość wyboru. Prawo UE stanowi podstawę dla uregulowań prawnych związanych z GMO, obowiązujących w Polsce.
EN
Biotechnological techniques enable the breeder to combine a number of favourable properties of different organisms. A genetically modified plant contains gene or genes that have been modified by humans using genetic engineering. Since 1996 a constant expansion of the area of genetically modified crops is observed throughout the world, reaching 160 million has. in 2011. It is likely that in the future stacked events will dominate in new GM varieties, combining properties such as resistance to pests and tolerance to herbicides and adverse environmental conditions, as well as various quality properties. The European Union and other countries have implemented comprehensive legal regulations on matters related to GMO. The EU has one of the more restrictive legal systems on GMO. Those regulations ensure the protection of the environment, human and animal health, and proper information for the consumer. The regulations also stipulate detailed analysis of each GMO at every stage of the process of approval for the use of such organisms. Coexistence of different types of crops is aimed at providing European farmers and consumers with choice options. The EU law is the basis for the legal regulations on GMO applicable in Poland.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.