Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Lessy najstarsze i nowe stanowiska interglacjalnych gleb kopalnych na Działach Grabowieckich (Wyżyna Lubelska)

Dolecki L.

Przegląd Geologiczny

|

2002

|

Vol. 50, nr 10/1

905-910

PL

Wykonane na na arkuszu Grabowiec Szczegółowej Mapy Geologicznej 1: 50 000 wiercenia w Bogucicach, Frankamionce, Czartorii, Horyszowie, Grabowcu, Wronowicach (Szymański, 1999) i badania geologiczne odsłonięcia w Szystowicach (Dolecki & Szymański, 1999, 2000; Dolecki & Wojtanowicz, 2000) wnoszą nowe dane do znajomości budowy geologicznej czwartorzędu Działów Grabowieckich. Z analizy profilów wynika, że na nierównej powierzchni skał kredowych leżą cienkie pokrywy iłów zwietrzelinowych skał kredowych z płatami residualnych piasków i żwirów eoplejstoceńskich, bądź silnie przemytych glin lodowcowych i piasków i żwirów wodnolodowcowych. W obrębie większych obniżeń podłoża kredowego zachowały się gliny zwałowe zlodowacenia san 1 rozdzielone osadami genezy peryglacjalnej ze śladami interstadialnej pedogenezy. Na stokach zachowały się osady czwartorzędowe starsze od zlodowacenia san 1; stanowią je podmorenowe mułki ilaste i piaszczyste lessopodobne. W profilu Bogucice K-6 na glinach zwałowych zlodowacenia san 1 zachowały się zróżnicowane facjalnie utwory lessopodobne z rozwiniętą na nich interglacjalną glebą mazowiecką. Wyżej, oddzielone rozległym hiatusem, leżą lessy i gleby kopalne interstadialne ze zlodowacenia liwca przykryte miąższymi lessami ze zlodowaceń odry, warty i wisły z glebami kopalnymi różnej rangi stratygraficznej. Powierzchnię bazalną teras vistuliańskich stanowią osady aluwialne warciańskie. Z rozmieszczenia hiatusów w profilach w układzie przestrzennym wynika, że w strefie granicznej Działów Grabowieckich i Kotliny Zamojskiej zachodziły w plejstocenie bardzo intensywne procesy erozji i denudacji.

EN

New data about geological structure of the Quaternary deposits in the Grabowiec Height have been provided by the borings made during geological mapping for the Detailed Geological Map 1 : 50 000, Grabowiec sheet. The boreholes made at Bogucice, Frankamionka, Czartoria, Horyszów, Grabowiec, Wronowice (Szymański, 1999), and the exposure at Szystowice (Dolecki & Szymański, 1999, 2000; Dolecki & Wojtanowicz, 2000) are of special importance. An analysis of the sections shows that the uneven surface of the Cretaceous rocks is overlain by thin covers of residual clays, and patches of the Eopleistocene residual sands and gravels or strongly washed tills andfluvioglacial sands and gravels. Tills from the San 1 Glacial are preserved in larger depressions of the Cretaceous basement. Periglacial deposits with traces of' interstadial pedogenesis occur within these tills. The oldest till was dated at 666+124 ka BP(Lub-3599) in the Bogucice section, and at 647+121 ka BP (Lub-3591) in the Honiatycze (4 bis) section. As it was found in the Honiatycze (K-4) boring on the higher terrace of the Sieniocha river, this till is overlain by the alluvial deposits occurring in the lower part of the Vistulian terrace. Older and younger loesses, separated by paleosols of different stratigraphic rank, and overlaying the Cretaceous weathered rocks, were found in the Czartoria (K-2) bormehole made on the flat interfluve area of the Grabowiec Height. On its slopes there are preserved the Quaternary deposits older than the San 1 Glacial, e.g. the undermoraine clayey and sandy loess-like silts found in the Hon iatycze (4 bis) profile at Frankamionka. They correspond to the LN3b loess deposits in the stratigraphic scheme published by Dolecki (2001). Over the tills of the San 1 Glacial in the Bogucice (K-6) profile there are preserved the facially differentiated loess-like deposits topped with the paleosol from the Mazowian Interglacial. A great hiatus separates them from the overlying loesses and interstadial paleosols of the Liwiec Glacial, which are covered by thick loesses and paleosols of different stratigraphic rank from the Odranian, Wartanian and Vistulian Glacials. Spatial distribution of the hiatuses in the examined profiles provides stratigraphic evidence of very intensive erosion and denudation processes which took place during the Pleistocene in the boundary zone between the Grabowiec Height and Zamość Basin.

2

Zróżnicowanie stratygraficzne lessów okolic Grabowca na Wyżynie Lubelskiej

Dolecki L., Wojtanowicz J.

Przegląd Geologiczny

|

2000

|

Vol. 48, nr 10

902-907

PL

Lessy z okolic Grabowca praktycznie nie mają dokumentacji litologicznej i stratygraficznej; do niedawna sądzono, że występują tani tylko lessy z ostatniego zlodowacenia. Podczas badań stwierdzono wyraźne zróżnicowanie stratygraficzne lessów. Występują tam lessy ze zlodowaceń wisty, warty oraz odry rozdzielone licznymi hiatusami oraz glebami kopalnymi, różnej rangi stratygraficznej, stanowiącymi podstawę szczegółowych badań stratygraficznych.

EN

Lithologic and stratigraphic description of these loesses is almost absent in literature; not long ago only the loesses from the last glaciation were considered to occur there. We found that the loesses in this area are stratigraphically very differentiated. There, there are loesses of the Wisła, Warta and Odra glaciations divided by numerous hiatuses and fossil soils of different stratigraphic rank which constitute a basis for detailed stratigraphic investigations.

3

Sediments of the Pleistocene terraces of the Bug and Huczwa Rivers in the vicinity of Hrubieszów

Dolecki L.

Kwartalnik Geologiczny

|

1999

|

Vol. 43, Nr 1

27-38

EN

Geologic structure of the Pleistocene terraces of the Bug River within the Horodło Hills and the southern Dubienka Basin, and of the Bug and Huczwa Rivers in the Hrubieszów Basin, are described. There are three overbank terraces, two of them with a loess cover from the Upper Pleniglacial of the Vistulian Glaciation. The highest terrace was formed in the Wartanian Glaciation, the higher overbank terrace in the Lower Pleniglacial and the lower overbank terrace in the Upper Pleniglacial of the Vistulian Glaciation

PL

Teren badań stanowiły tarasy Bugu i Huczwy w obszarze przygranicznym Polski i Ukrainy, w bezpośrednim sąsiedztwie Grzędy Horodelskiej w okolicach Hrubieszowa. Rozpatrywano budowę tarasów nadzalewowych Bugu przed i za przełomem tej rzeki przez Grzędę Horodelską oraz tarasy nadzalewowe dolnego odcinka Huczwy w obrębie Kotliny Hrubieszowskiej. Podłoże czwartorzędu stanowią skały górnokredowe. Wyżej leżą zróżnicowane litologicznie i genetycznie osady eo- i mezoplejstoceńskie, tworzące w wielu miejscach powierzchnię bazalną tarasów neoplejstoceńskich. Najwyższy taras nadzalewowy (III) stwierdzony został pod przykryciem lessów z ostatniego zlodowacenia. Jest to taras ze zlodowacenia warty, o czym świadczą daty TL, a także wykształcony w stropie osadów tarasowych kompleks glebowy interglacjału eemskiego i wczesnej części zlodowacenia wisły. Łącznie z przykryciem młodszego lessu (4-12 m) taras ma wysokość względną rzędu 23 m. Taras nadzalewowy wyższy (IIb), erozyjno-akumulacyjny, zbudowany jest z osadów aluwialnych starszej części zlodowacenia wisły, z nadbudową w obrębie Grzędy Horodelskiej lessów młodszych górnego pleniglacjału tego zlodowacenia, natomiast utworów lessopodobnych i piasków poza Grzędą Horodelską. Wysokość względna tarasu nadzalewowego wyższego jest rzędu 7-12 m, w zależności od istnienia pokrywy lessu subaeralnego. Wysokość bezwzględna wynosi 190-197 m n.p.m. Powierzchnię bazalną tarasu stanowią głównie utwory plejstocenu, ale miejscami także kreda. Powszechnie utwory tarasu włożone są w różnogenetyczne osady zlodowacenia warty. Taras nadzalewowy niższy (IIa), erozyjno-akumulacyjny, powstał w wyniku erozji w interpleniglacjale podczas zlodowacenia wisły, a osady akumulowane w obrębie tarasu pochodzą głównie z górnego pleniglacjału tego zlodowacenia. Wysokość względna tarasu jest zróżnicowana w obrębie Grzędy Horodelskiej oraz jej sąsiedztwie, zwykle waha się w zakresie 5-6 m w stosunku do poziomu wody w rzece. Wysokości bezwzględne sę rzędu 180-l85 m n.p.m. Powierzchnię bazalną tarasu stanowią utwory aluwialne dolnego pleniglacjału zlodowacenia wisły lub starsze osady plejstoceński