Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Ocena wartości niektórych petrograficznych, fizyczno-chemicznych i geochemicznych wskaźników jakości węgla w serii paralicznej Górnośląskiego Zagłębia Węglowego oraz próba znalezienia współzależności pomiędzy nimi

Parzentny H., Róg L.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2017

|

T. 33, z. 1

51--75

PL

Badaniom poddano 56 pokładowych próbek węgla (z obszarów czynnych i likwidowanych kopalń), reprezentujących serię paraliczną GZW. Ustalono, że badany węgiel cechuje mała zawartość substancji mineralnej (zwłaszcza w warstwach gruszowskich) oraz mała zawartość Ag, As, Ba, Cd, Co, Cr, Cu, Mo, Ni, Rb, Sb, Sn, Sr, V i Zn w węglu. Tylko zawartość Mn i Pb w węglu jest większa od ich zawartości w węglu ze złóż świata. Występuje zmienność wartości petrograficznych, fizyczno-chemicznych i geochemicznych wskaźników jakości węgla, między północną i południowo-zachodnią częścią GZW oraz w profilu serii paralicznej. Dzięki znalezionym korelacjom pomiędzy wskaźnikami jakości węgla, stwierdzono istotne różnice w zakresie roli substancji mineralnej i organicznej w koncentrowaniu niektórych pierwiastków śladowych w badanym węglu. Ponadto ustalono, że zwiększaniu się stopnia uwęglenia (wyrażonego przez wzrost wartości R0 lub/i Qsdaf lub/i Cdaf), towarzyszy zmniejszanie się zawartości tlenków głównych pierwiastków w popiele węgla oraz siarki i niektórych pierwiastków śladowych w węglu. Zależność tę odnotowano zarówno w zakresie lateralnej jak i litostratygraficznej zmienności uwęglenia. Potwierdzono istnienie ogólnie znanych wzajemnych zależności pomiędzy wskaźnikami stopnia uwęglenia (R0, Cdaf, Qsdaf, Vdaf) w północnym i południowo-zachodnim rejonie badań oraz w warstwach porębskich i jaklowieckich. Ustalono, że wzrostowi wartości indeksu Rogi (RI) towarzyszy wzrost zawartości P2O5 w popiele węgla z południowo-zachodniego rejonu badań. Jest to prawdopodobnie wynikiem zbieżności zasięgu regionalnej dodatniej anomalii stopnia uwęglenia i dużej zawartości P2O5 w pokładach węgla w SW części GZW. Natomiast zaobserwowane zwiększanie się wartości RI wraz ze zmniejszaniem się zawartości minerałów siarczanowych, Cr i Ni w węglu oraz Na2O w popiele węgla, wynika z dużej roli procesu uwęglania, w dystrybucji głównych i śladowych pierwiastków i substancji mineralnej w węglu.

EN

A total of 56 coal seam samples (from active and closed coal mines) representing USCB Paralic Series, were tested. It was determined that the tested coal has low content of mineral matter (especially in Hruśov Beds) as well as of Ag, As, Ba, Cd, Co, Cr, Cu, Mo, Ni, Rb, Sb, Sn, Sr, V and Zn. Only Mn and Pb content in coal is higher than in coal from other deposits around the world. There are differences in the values of physical and chemical, petrographic and geochemical indices of coal quality, between the northern and the south-western part of the USCB and in the profile of the Paralic Series. Thanks to the revealed correlations between the indices of coal quality, significant differences in the role mineral and organic substance play in concentrating some of the trace elements in the tested coal, were determined. Moreover, it was observed that an increase in the rank of coal (expressed with an increase in the value of R0 or/and Qsdaf or/and Cdaf ), accompanies a decrease in the content of oxides of main elements in coal ash as well as sulfur and other trace elements in coal. The dependence was observed both in lateral and stratigraphic differences in the rank of coal. Mutual dependences between the indices of the rank of coal (R0, Cdaf, Qsdaf, Vdaf) in the northern and south-western area of the research and in Poruba Beds and Jaklovec Beds, were confirmed. It was determined that an increase in the value of Roga Index (RI) is accompanied by an increase in P2O5 content in ash of coal from the south-western part of the research area. It is probably a result of concurrence of a regional positive anomaly in the rank of coal and high P2O5 content in coal seams in the south-western part of the USCB. The observed increase in the value of RI, accompanying a decrease in the content of sulfate minerals, Cr and Ni in coal and Na2O in coal ash; results from the role the carbonisation process plays in distributing main and trace elements in the mineral matter of coal.

2

Heterogeneities of phase and chemical composition of mineral grains in coals of Upper Silesian Coal Basin (USCB) - initial results of studies

Parzentny H.

Górnictwo i Geologia

|

2008

|

T. 3, z. 2

65-75

EN

In USCB coals, 3 types of intergrowths of authigenic minerals with fragments of macerals, pseudomorphosis of pyrite after carbonate minerals, small mineral grains of other minerals with poikilitic enclosures, sulphate minerals with pyrite relics, mixed-packet structures of clay minerals, siderite layers on pyrite nucleus of spherulites and pyrite grains with endomorphs of chalcophile minerals were identified. Heterogeneities of chemical composition of minerals included variable contents of constituting elements and element substitutions.

PL

W węglach GZW zidentyfikowano trzy rodzaje zrostów minerałów auto-genicznych z fragmentami macerałów, pseudomorfozy pirytu po minerałach węglanowych, minerały poikilitowo zamykające małe ziarna innych minerałów, minerały siarczanowe z reliktami pirytu, struktury mieszanopakietowe minerałów ilastych, powłoki syderytu na pirytowym jądrze sferoidów i ziarna pirytu z wrostkami minerałów chalkofilnych. Niejednorodności składu chemicznego minerałów polegały na zmiennej w nich zawartości konstytucyjnych pierwiastków i występowaniu podstawień pierwiastków.

3

Potentially hazardous trace elements in ash from combustion of coals in limnic series (upper carboniferous) of the Upper Silesian Coal Basin (USCB)

Parzentny H., Róg L.

Górnictwo i Geologia

|

2007

|

T. 2, z. 3

81-91

EN

Solid coal combustion products from the Libiąż Beds (As, Co and Zn), Załęże Beds (Rb), Ruda Beds (Ba, Cr, Cu, Ni, Sr and V) and Saddle Beds (Mn and Pb) may be potentially hazardous. Fly ash from combustion of coals from the USCB seems to be more easily enriched with As, Co, Cr, Cu, Mn, Ni, Pb, V and Zn than with Ba, Rb and Sr, accumulating probably in bottom ash. The highest element contents were found in the grains of fly ash, with the size of 20 μm.

PL

Potencjalnie uciążliwe dla środowiska mogą być stałe produkty spalania węgli z warstw libiąskich (As, Co i Zn), załęskich (Rb), rudzkich (Ba, Cr, Cu, Ni, Sr i V) i siodłowych (Mn i Pb). Popiół lotny powstały w wyniku spalania węgli z GZW łatwiej wzbogaca się w As, Co, Cr, Cu, Mn, Ni, Pb, V i Zn niż w Ba, Rb i Sr - gromadzace się prawdopodobnie w popiele dennym. Najwyższe zawartości pierwiastków stwierdzono w ziarnach popiołu lotnego o wielkości poniżej 20 μm.

4

Petrographic, chemical-technological and geochemical characteristics of the coal from the coal seams 430 and 448 in the "Victoria" coal mine (Lower silesian Coal Basin, LSCB)

Parzentny H.

Górnictwo i Geologia

|

2007

|

T. 2, z. 4

69-82

EN

The researched per/metabituminous coal had few metamorphic signs resulting from closeness of vulcanite intrusions. Petrographic contents, values of technological indices, contents of major and trace elements in the coal differ insignificantly as compared with the values determined by other authors. The author of this study was probably the first to determine the contents of As, Ba, Cd, Rb, Sb and Sr in the Lower Silesian Coal Basin (LSCB) coals. The elements (Ni>Co>Ba=Sr> Pb>Cr=Rb>Mn>As Cd Sb>Ag Zn) have higher affinity to mineral matter than to organic matter of the coal, while V and Cu have stronger connection with organic matter than mineral matter of the coal.

PL

Badany węgiel per/metabitumiczny miał nieliczne oznaki przeobrażeń wywołanych bliskością intruzji wulkanitów. Skład petrograficzny, wartości wskaźników technologicznych, zawartość głównych i śladowych pierwiastków w węglu nieznacznie różnią się od wartości określonych przez innych autorów. Zawartość As, Ba, Cd, Rb, Sb i Sr w węglach DZW autor określił prawdopodobnie jako pierwszy. Pierwiastki (Ni>Co>Ba=Sr>Pb>Cr=Rb>Mn>As Cd Sb>Ag Zn) cechuje na ogół silniejsze powinowactwo z materią mineralną niż z organiczną węgla, natomiast V i Cu są silniej związane z materią organiczną niż z mineralną węgla.

5

Wpływ roztworów i mineralizacji żyłowej na zawartość niektórych pierwiastków śladowych w wybranych pokładach węgla wschodniej części GZW.

Parzentny H.

Przegląd Górniczy

|

2003

|

T. 59, nr 3

32-37

PL

W pokładach 209 i 816 odnotowano obecność licznych wielokrotnie krzyżujących się i przecinających zespoły litotypów żył węglanowych, w miejscach ujawnionych zaburzeń fleksurowo-uskokowych. Żyły wypełnia głównie ankeryt, a podrzędnie piryt. Nie odnotowano minerałów własnych oznaczonych w węglu i żyłach pierwiastków śladowych (Cd,Co,Cu,Ni,Pb,Zn). Stwierdzono ekstremalnie wysokie koncentracje pierwiastków w samych żyłach i w węglu bezpośrednio z nimi kontaktującym, które w miarę oddalania się od żył zmniejszają się do poziomu zawartości w węglu z GZW lub ze złóż świata. Obszarem źródłowym roztworów zasobnych w pierwiastki prawdopodobnie były węglanowe skały kruszconośne triasu, leżące w nadkładzie badanych obszarów.

EN

Presence of numerous repeatedly intersecting and crossing lithotypes complexes of carbonate veins in the places of revealed flexure and fault dislocations has been stated in the seams 209 and 816. Veins are mainly filled with ankerite and subordinately with pyrite. Elements of minerals determined in coal and veins of trace elements (Cd, Co, Cu,Ni, Pb, Zn) have not been stated. Extreme high concentrations of elements in the veins themselves and in coal directly in contact with them have been stated which as one goes away from the veins decrease down to the level of content in coal from the Uppersilesian Coal Basin or from world deposits. Field of sources of solutions rich in elements were probably carbonate metal-bearing rocks of the Triassic laying in the overburden of examined areas.

6

Częstość występowania minerałów kruszcowych w pokładach węgla serii paralicznej wschodniej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego (GZW).

Parzentny H.

Przegląd Górniczy

|

2003

|

T. 59, nr 6

29-33

PL

W pokładach węgla z warstw gruszowskich i porębskich, zalegających we wschodniej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego, odnotowano obecność kilku form skupień minerałów kruszcowych. Najczęściej występuje piryt, rzadziej markasyt, zaś sporadycznie chalkopiryt, sfaleryt, galena i tlenki żelaza. Obecna najczęściej w formie żyłek substancja FeS2, przecina zespoły litotypów węgla; rzadziej jest spotykana w skupieniach punktowych w pokładach węgla. Pozostałe kruszce odwrotnie, znajdują się najczęściej wśród maceratów w formie ziarn sub- i anhedralnych. Zawartość pirytu i markasytu jest większa w pokładach węgla z warstw porębskich, niż z gruszowskich. Udział z kolei innych kruszców jest większy w warstwach gruszowskich. Źródłem pierwiastków chalkofilnych były prawdopodobnie związki organometaliczne w materii węglotwórczej, zaś jony żelaza pochodziły także spoza pokładów węgla.

EN

In the coal seams from Poreba and Gruszow beds in the eastern part of GZW (Upper Silesian Coal Basin) presence of a few form of ore minerals aggregates has been stated. Most often occurs pyrite, less frequently marcasite and sporadically chalco-pyrite, sphalerite, galena and iron oxides. FeS2 substance present most frequently in the form of small veins crosses the groups of coal lithotypes, less frequently found in the clusters in coal seams. The other ore minerals just inversely are present among macerals in the form of subanhedral grains. Organo-metalic compounds were probably of chalcophilic elements in the coal generating matter while iron ions originated also from outside coal seams.

7

Zawartość metali ciężkich w popiele lotnym pochodzącym ze spalania węgla z Górnośląskiego Zagłębia Węglowego

Parzentny H., Róg L.

Przegląd Górniczy

|

2001

|

T. 57, nr 7-8

52-60

PL

Przeprowadzono geochemiczną i ekologiczną ocenę popiołu lotnego, powstałego w wyniku spalenia węgla z Górnośląskiego Zagłębia Węglowego w jednej z elektrociepłowni konurbacji katowickiej. Ustalono, że najwyższe zawartości As, Cd, Ni i Pb posiadają ziarna popiołu zasobne w magnetyt o średnicy poniżej 20 um. Maksymalne ilości Zn są w ziarnach mullitu i krzemionki o wielkości od 20 do 10 um. Z uwagi na te własności, uwalnianie takich ziaren do środowiska lub ich dalsze wykorzystywanie w innych gałęziach gospodarki oceniono jako niekorzystne. Ze względu jednak na niski wpływ tych ziaren na średnią zawartość metali ciężkich w całej masie popiołu, badany popiół lotny pod omawianymi względami oceniono jako nieuciążliwy. Największy wpływ na średnią zawartość metali ciężkich w popiele lotnym posiadają ziarna mullitu i krzemionki o średnicy od 63 um do 20 um, cechujące się jednak niską zawartością As, Cd, Ni, Pb i Zn. Uznano tę prawidłowość za korzystną pod względem ekologicznym i utylitarnym.

EN

Geomechanical and ecological evaluation of fly ash arisen from burning coal of Gornoslaskie Zaglebie Weglowe in one of the heat and power generating plants of Katowice conurbation is carried out. It is stated that the highest contents of As, Cd, Ni and Pb have the ash grains rich in magnetite and diameter below 20 urn. Maximum quantites of Zn contain the grains of mullit and silica sized from 20 to 10 urn. Because of these properties liberation of such grains into environment or their further utilization in other economy branches are considered to be disadvantageous. The teste fly ash judged not to be troublesome, in discussed respect, for the sake of low influence of these grains on the average content of heavy metals in the whole mass of ash. The biggest influence on the average heavy metals content in fly ash have the grains of mullit and silica of 63 to 20 pm diameter characterized yet by low content of As, Cd, Ni, Pb and Zn. This regularity is considered advantageous as redgards ecology and utilization.

8

Petrograficzne i fizykochemiczne właściwości węgla w pokładzie 510 w północnej i centralnej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego

Róg L., Parzentny H.

Przegląd Górniczy

|

2000

|

T. 56, nr 2

29-33

PL

Wykonano analizy dla 110 próbek pokładowych (bruzdowych) pobranych z pokładu 510 z kopalń reprezentujących rejony: północ-no-wschodni (31 próbek z kopalni "Kazimierz-Juliusz", "Porąbka-Klimontów"), północny (9 próbek z kopalń "Centrum", "Polska", "Julian") i centralny (70 próbek z kopalni "Katowice", "Kleofas", "Mysłowice", "Niwka Modrzejów", "Staszic", "Śląsk", "Wieczorek", "Wujek", "Pokój"). Oznaczono skład macerałów, refleksyj-ność witrynitu, zawartość wilgoci W, popiołu A", części lotnych V, siarki całkowitej Sf, pirytowej S°, popiołowej S/, organicznej SJ oraz ciepło spalania Qf. Badane węgle wykazują typ od 31.2do 34.2. Refleksyjność witrynitu (Ro) zmienia się od 0,51 % do 1,08 %. Budowa petrograficzna badanych węgli jest zróżnicowana. Zawartość witrynitu waha się w nich od 17 % obj. do 81 % obj. W przeważającej części (w 69 procentach) są to węgle o zawartości witrynitu od 30 % obj. do 50 % obj. Zawartość inertynitu w badanych węglach waha się od 12 % obj. do 70 % obj. Znaczna część tych węgli (54 %) wykazuje zawartość inertynitu w granicach od 40 % obj. do 60 % obj. Zawartość liptynitu waha się od 5 % obj. do 26 % obj. Ponad 80 % tych węgli wykazuje poniżej 15 % liptynitu. Właściwości fizykochemiczne są również zróżnicowane w zależności od miejsca pobrania próbki.

EN

Analyses have been carried out for 110 samples (channel) taken from 510 seam from the mines representing regions: north-eastern (31 samples from "Kazimierz-Juliusz" and "Porąbka-Klimontów" collieries), northen (9 samples from "Centrum", "Polska" and "Julian" collieries) and central (70 samples from "Katowice", "Kleofas", "Mysłowice", "Niwka Modrzejów", "Staszic", "Śląsk", "Wieczorek", "Wujek" and "Pokój" collieries). Composition of macerals, vitrinite reflexity, content of moisture W", ash A", volatile matter V, total sulphur 5°, sulfate sulphur 5/, ash sulphur S/, organic sulphur S°, as well as calorific value Qf. Tested coals show type from 31.2 to 34.2. Vitrinite reflexity (Ro) changes between 0,51 % and 1,08 %. Petrographic structure of tested coals is very diversified. Vitrinite content ranges from 17 % vol. to 81 % vol. There are mostly (69 %) coals with vitrinite content from 30 % vol. to 50 % vol. Inertinite content in the tested coals ranges 12 % vol. to 70 % vol. A considerable part of this coals (54 %) has inertinite content within the range from 40 % vol, up. to 60 % vol. Content of liptonite is between 5 % vol. to 26 % vol. More than 80 % of these coals show less than 15 % of liptonite. The physicochemical properties are also diversified depending on the place of sampling.

9

Znaczenie warunków geologicznych dla rozwoju przemysłu na obszarze między Bytomiem a Katowicami

Parzentny H., Róg L.

Przegląd Górniczy

|

1999

|

T. 55, nr 6

26-34

PL

Poszukiwanie i wydobywanie kopalin na obszarze między Bytomiem i Katowicami podjęto w celu zapewnienia surowców dla licznie funkcjonujących hut ołowiu, srebra i cynku oraz zakładów rzemieślniczych w miejscowościach sąsiadujących (Bytom, Tarnowskie Góry). Powstające na omawianym obszarze kopalnie rud i kopalnie węgla stosowały techniki już wcześniej i gdzie indziej sprawdzone. Odkrywaniu i rozpoznawaniu złóż sprzyjała korzystna budowa geologiczna, wyrażająca się występowaniem wychodni węglonośnych warstw rudzkich i siodłowych oraz kruszconośnych utworów wapienia muszlowego. Największe znaczenie dla rozwoju przemysłu i osadnictwa na omawianym obszarze posiadało uruchomienie huty żelaza i kilkunastu hut cynku.

EN

Protecting and extracting of minerals on the area between Bytom and Katowice were taken up to provide raw materials for many lead, silver and zinc works as well as for handicraft at the neighbouring places (Bytom, Tarnowskie Góry). Ore mines and collieries arising here applied engineering proved earlier and in other places. Discovering and recognizing of deposits were facilitated by the favourable geologic structure shown up by occuring of the coal-bearing outcrops of the rudzkie and anticline strata as well as the ore-bearing formations of the shelly limestone. Establishment of iron works and a few zinc works was of the greatest importance for the development of industry and settlements.

10

Wpływ składu petrograficznego frakcji gęstościowych węgla na jego właściwości koksownicze

Róg L., Parzentny H.

Przegląd Górniczy

|

1999

|

T. 55, nr 5

10-17

PL

Zróżnicowanie właściwości fizykochemicznych macerałów, przy równoczesnym zmiennym ich udziale w budowie węgli sprawia, że istotną staje się znajomość wyników analizy petrograficznej węgli pokładowych, zwłaszcza przy projektowaniu nowoczesnych technologii przetwarzania węgla. Do naturalnych cech węgli mających wpływ na ich zachowanie w procesach technologicznych należą m.in. :stopień uwęglenia, skład petrograficzny, gęstość. Badania objęły trzy węgle kamienne charakteryzujące się identycznym stopniem uwęglenia substancji organicznej wyrażonym wskaźnikiem refleksyjności witrynitu, ale zaliczone do różnych typów technologicznych według polskiej klasyfikcji (typ 33, 34.2 i 35.1). Starając się wyjaśnić przyczyny znacznego zróżnicowania właściwości analizowano skład petrograficzny frakcji gęstościowych wydzielonych metodą separacji w cieczach ciężkich. Uzyskane wyniki wskazują, że w miarę wzrostu typu, w badanych węglach wzrasta udział frakcji, w budowie których przeważają macerały grupy wotrynitu i liptynitu. Potwierdza to również w wynikach analizy mikrolitotypowej. Frakcje te wykazują dobre właściwości koksownicze, lepsze od własności węgli wyjściowych.

EN

Diversification of the physico-chemical properties of macerals at their simultanous variable contribution to the coal structure causes that knowledge of the seam coals petrographic analysis results becomes essentional especially for designing of modern coal conversion technologies. The natural coal features influencing their behaviour during technological process are among others: rank of coal, petrographie composition, density. Research included three hard coals characterizes by identical rank of the organic matter expressed by the vitrinite reflectivity, but rated among different technological types according to the polish classification (33, 34.2, 35.1). Trying to explain the causes of the considerable diversity of properties, the petrographic composition of the density fractions separated by the dense mediul separation have been analysed. The obtained results show that the higher the type the bigger yield of the fractions with the majority of vitrinite and liptinite macerals group. it is also confirmed by the results of the microlitotype analysis. this fractions present good coking properties, better than the properties of the original coals.

11

Petrograficzna i geofizyczna charakterystyka skupień nieorganicznej substancji mineralnej w pokładzie węgla 504 w rejonie Czeladzi

Parzentny H.

Przegląd Górniczy

|

1999

|

T. 55, nr 10

32-40

PL

Odnotowano zmienność budowy, form występowania, składu mineralnego i genezy skupień niorganicznej substancji mineralnej (NSM) w węglu z pokładu 504. Stwierdzono dominującą rolę tych skupień w kumulowaniu kilkunastu pierwiastków w węglu (Al, B, Ba, Be, Co, Cr, Cu, Fe, K, Mo, Na, Ni, Pb, Sr, V). Na zwartość niektórych pierwiastków wpływają zarówno skupienia NSM, jak i macerały węgla (Ca, Cd, Mg, Ti, Zn), natomiast o udziale arsenu w węglu decyduje materia organiczna. Z kolei o zawartości pierwiastków w całym zbiorze skupień NSM w badanym pokładzie decydują przerosty iłowców oraz drobne skupienia minerałów ilastych, węglanowych i siarczkowych. Nośnikiem przeważającej części żelaza i manganu są natomiast sferolity syderytowe. Zwrócono uwagę na zwiekszającą się zawartość tych pierwiastków w sferolitach, wraz ze wzrostem stopnia ich przeobrażenia do niewęglanowych związków żelaza, tj. od stropu do spągu pokładu.

EN

Variations of the structure, occurance form, mineral composition and origin of the inorganic mineral substance (NSM) aggregates in the coal from the seam 504 are stated. The dominant role of these aggregates for cumulation of more than ten chemical elements (Al, B, Ba, Be, Co, Cr, Cu, Fe, K, Mo, Na, Ni, Pb, Sr, V) has been ststed. The content of some elements (Ca, Cd, Mg, Ti, Zn) is influenced as well by the aggregates of NSM as coal macerals, whereas the organic substance decides on arsenic content in the coal. In turnm in the whole set of NSM aggregates, in the tested seam, on the elements content decide mudstone interlayers as well as small aggregates of clay minerals, carbonates and sulfides. However siderite spherulites are the carries of the moat part of iron and manganese. Attention is drawn to the increasing content of these elements in the spherulites along with the increase of their degree of change into non-carbonate compounds i.e. from the roof down to the floor of seam.