Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Rynek i przemysł spożywczy w 2023 roku

Szczepaniak Iwona, Ambroziak Łukasz, Drożdż Jadwiga, Mroczek Robert

Przemysł Spożywczy

|

2024

|

T. 78, nr 1

10--17

PL

Przedsiębiorstwa przemysłu spożywczego od kilku lat funkcjonują w dynamicznie zmieniających się uwarunkowaniach zewnętrznych. Rok 2022, a następnie 2023 upłynęły pod znakiem zawirowań na światowych rynkach surowców rolnych i energetycznych w związku z wojną w Ukrainie. W 2023 r. światowa gospodarka żywnościowa powoli zaczęła już jednak zmierzać ku równowadze. Celem artykułu jest ocena sytuacji przemysłu spożywczego i wyników handlu rolno-spożywczego Polski w 2023 r., a więc w warunkach wysokich cen surowców i pozostałych kosztów produkcji oraz zwiększonego importu produktów rolno-spożywczych z Ukrainy. W opracowaniu przedstawiono niektóre dane produkcyjno-finansowe i handlowe za kilka miesięcy 2023 r. na tle zmian zachodzących w sektorze w minionym okresie. Dodatkowo wskazano wydarzenia i zmiany regulacyjne, które miały lub będą miały największy wpływ na funkcjonowanie rynku spożywczego w najbliższym czasie. z analizy wynika, że sektor przetwórstwa spożywczego w Polsce okazał się dość odporny na niesprzyjające uwarunkowania zewnętrzne, jakie wynikały z funkcjonowania w szybko zmieniającym się otoczeniu rynkowym i prawnym. Utrzymanie dobrych wyników produkcyjno-finansowych i wysokiej dynamiki eksportu będzie jednak trudne, ponieważ będzie wymagać od przedsiębiorstw przemysłu spożywczego wypracowania nowych przewag, pozwalających skutecznie konkurować na wybranych rynkach.

EN

Food industry enterprises have been operating in dynamically changing external conditions for several years. The year 2022 and then 2023 was marked by turmoil on the global markets for agricultural and energy raw materials due to the war in Ukraine. In 2023, however, the global food economy has slowly started to move towards balance. The aim of the article is to assess the situation of the food industry and the results of Poland’s agri-food trade in 2023, i.e. in the conditions of high prices of raw materials and other production costs and increased imports of agri-food products from Ukraine. The study presents some production, financial and trade data for several months of 2023 against the background of changes taking place in the sector in the past period. Additionally, the events and regulatory changes that have or will have the greatest impact on the functioning of the food market in the near future were indicated. The analysis shows that the food processing sector in Poland turned out to be quite resistant to unfavorable external conditions resulting from operating in a rapidly changing market and legal environment. However, maintaining good production and financial results and high export dynamics will be difficult because it will require food industry enterprises to develop new advantages that will allow them to compete effectively on selected markets.

2

Import surowców do przetwórstwa żywności w Polsce

Szczepaniak Iwona

Przemysł Spożywczy

|

2024

|

T. 78, nr 5

14--18

PL

Sektor przetwórstwa żywności w Polsce charakteryzuje się wysoką dynamiką rozwoju i znaczącym poziomem umiędzynarodowienia. Podstawową bazę surowcową dla niego stanowią produkty wytwarzane przez krajowe rolnictwo. Na skutek rozwoju procesów globalizacji i integracji regionalnej stopniowo zwiększa się jednak znaczenie surowców rolnych pochodzących z importu. Celem artykułu jest ocena znaczenia importu w zaopatrzeniu surowcowym sektora przetwórstwa żywności w Polsce. Z przeprowadzonej analizy wynika, że w latach 2003-2023, czyli w okresie członkostwa Polski w Unii Europejskiej, udział produktów importowanych w łącznych zasobach surowcowych sektora żywnościowego wzrósł do ok.37 %, tj. o15 pkt %. Z zagranicy sprowadzane były przeważnie surowce pochodzące z innych stref klimatycznych, uzupełniające krajową podaż surowców.

EN

The food processing sector in Poland is characterized by high development dynamics and a significant level of internationalization. The basic raw material base for it are products produced by domestic agriculture. However, as a result of the development of globalization and regional integration processes, the importance of imported agricultural raw materials is gradually increasing. The aim of the article is to assess the importance of import in the raw material supply of the food processing sector in Poland. The analysis shows that in the years 2003-2023, i.e. during Poland’s membership in the European Union, the share of imported products in the total raw material resources of the food sector increased to approximately 37 %, i.e. by 15 percentage points. Raw materials from other climatic zones were usually imported from abroad, supplementing the domestic supply of raw materials.

3

Sektor soków zagęszczonych i pitnych w Polsce

Szczepaniak Iwona, Nosecka Bożena

Przemysł Spożywczy

|

2023

|

T. 77, nr 6

3--8

PL

W.artykule opisano poziom i zmiany produkcji soków zagęszczonych oraz soków pitnych w Polsce w latach 2015-2022. Przedstawiono także tendencje spożycia tych produktów w kraju oraz zmiany w poziomie eksportu i cen eksportowych zagęszczonego i pitnego soku jabłkowego, które to produkty dominują w produkcji i spożyciu soków w Polsce. Oceniono ponadto pozycję polskiego sektora soków i napojów wśród państw UE. Z.analizy wynika, że produkcja soków zagęszczonych nie wykazuje tendencji wzrostowych. Dynamicznie zwiększa się natomiast produkcja soków pitnych, głównie soku jabłkowego tłoczonego bezpośrednio, przeznaczonego przeważnie na eksport. W.latach 2015-2022 zwiększało się spożycie soków owocowych ogółem, a w miarę stabilna była konsumpcja soków warzywnych i owocowo-warzywnych. Jednocześnie Polska cały czas umacniała się na pozycji jednego z najważniejszych w UE producentów i konsumentów soków. Pod względem wartości produkcji soków znalazła się na wysokiej, trzeciej pozycji, a pod względem spożycia soków na osobę zajmowała piąte miejsce w UE. Wyniki finansowe producentów, mimo niewielkiego pogorszenia w 2022 r., zapewniały firmom bezpieczeństwo funkcjonowania.

EN

The article describes the level and changes in the production of concentrated juices and drinking juices in Poland in the years 2015-2022. It also presents trends in the consumption of these products in the country as well as changes in the level of export and export prices of concentrated and drinking apple juice, which dominate the production and consumption of juices in Poland. Moreover, the position of the Polish juice and beverage sector among the EU countries was assessed. The analysis shows that the production of concentrated juices does not show an upward trend. On the other hand, the production of drinking juices, mainly direct-pressed apple juice, mainly intended for export, is growing dynamically. In the years 2015-2022, the total consumption of fruit juices increased, and the consumption of vegetable and fruit and vegetable juices was relatively stable. At the same time, Poland was constantly strengthening its position as one of the most important producers and consumers of juices in the EU. In terms of the value of juice production, it was ranked third in the EU, and in terms of per capita juice consumption, it was ranked fifth in the EU. The financial results of producers, despite a slight deterioration in 2022, ensured the safety of operations for companies.

4

Rynek i przemysł spożywczy w 2022 roku

Szczepaniak Iwona, Ambroziak Łukasz, Drożdż Jadwiga, Mroczek Robert

Przemysł Spożywczy

|

2023

|

T. 77, nr 1

2--10

PL

Rok 2022 to okres zawirowań w światowej gospodarce, wynikających z popandemicznego ożywienia, ale przede wszystkim okres dużej niestabilności na światowych rynkach żywnościowych związanej z inwazją Rosji na Ukrainę. Celem artykułu jest ocena sytuacji przemysłu spożywczego i handlu rolno-spożywczego Polski w 2022 r., a więc w warunkach gwałtownego wzrostu cen surowców rolnych i energetycznych, a w konsekwencji rosnących kosztów ponoszonych przez przedsiębiorstwa przemysłu spożywczego. W opracowaniu przedstawiono niektóre dane produkcyjno-finansowe i handlowe za kilka miesięcy 2022 r. oraz główne kierunki zmian zachodzących w sektorze. Dodatkowo omówiono wydarzenia, które miały największy wpływ na funkcjonowanie rynku spożywczego w ciągu roku. Z analizy wynika, że sektor przetwórstwa spożywczego w Polsce dość dobrze radził sobie z utrudnieniami, jakie wynikały z funkcjonowania w trudnych uwarunkowaniach zewnętrznych. Utrzymanie dobrych wyników produkcyjno-finansowych i wysokiej dynamiki eksportu będzie jednak bardzo trudne. Niekorzystne uwarunkowania zewnętrzne (przede wszystkim wzrost kosztów produkcji) stanowią dla firm spożywczych duże wyzwanie i mogą sprawić, że obniży się dynamika ich rozwoju. Szereg wydarzeń, które miały miejsce na rynku spożywczym wskazuje jednak, że przetwórstwo spożywcze w Polsce nadal jest sektorem o dużym potencjale rozwoju.

EN

The year 2022 was a time of turbulence in the global economy, resulting from the post-pandemic recovery, but above all, a time of high instability on global food markets related to Russia’s invasion of Ukraine. The aim of the article is to assess the situation of the food industry and agri-food trade in Poland in 2022, i.e. in the context of a rapid increase in the prices of agricultural and Energy raw materials, and, consequently, rising costs of food by producers. The study presents selected data on production, finance and foreign trade for several months of the year 2022, as well as the main directions of changes taking place in the sector. In addition, events that had the greatest impact on the functioning of the food market during the year were discussed. The analysis shows that the food processing sector in Poland coped quite well with the difficulties resulting from functioning in difficult external conditions. However, maintaining good production and financial results as well as high export dynamics will be very difficult. Unfavorable external conditions (mainly an increase in production costs) are a great challenge for food companies and may cause a decrease in the dynamics of their development. However, a number of events that have taken place on the food market indicate that food processing in Poland is still a sector with great development potential.

5

Gospodarowanie energią w polskim przemyśle spożywczym

Szajner Piotr, Szczepaniak Iwona

Przemysł Spożywczy

|

2023

|

T. 77, nr 8

4--10

PL

Wspólna Polityka Rolna określa kierunki przemian strukturalnych sektora rolno-spożywczego do 2030 r. Związane jest to ze zmianą podejścia Unii Europejskiej do kwestii ochrony środowiska oraz dynamicznie zmieniającymi się uwarunkowaniami na rynku surowcow rolnych i energetycznych. Wyzwania wynikające z Europejskiego Zielonego Ładu oraz bieżące uwarunkowania gospodarki energetycznej mają istotne znaczenie dla funkcjonowania przemysłu spożywczego w Polsce, który wykazuje duże zapotrzebowanie na energię. Celem artykułu jest identyfikacja wyzwań w obszarze gospodarowania energią w przemyśle spożywczym w Polsce, ocena poziomu zużycia i efektywności energetycznej branż tego sektora oraz sformułowanie wniosków w zakresie zmian dostosowawczych do nowych uwarunkowań. Wyniki badań wskazują, że w gospodarce energetycznej poszczególnych branż przemysłu spożywczego nastąpiło dużo pozytywnych zmian, m.in. w efekcie zrealizowanych inwestycji zmniejszyły się energochłonność produkcji, emisja CO2 i ilość wytwarzanych odpadów. W związku z niekorzystnymi uwarunkowaniami zewnętrznymi konieczna będzie jednak dalsza poprawa efektywności energetycznej przedsiębiorstw, tak aby utrzymać konkurencyjność kosztową oraz spełnić rosnące wymagania w zakresie ochrony środowiska.

EN

The Common Agricultural Policy defines the directions of structural changes in the agri-food sector until the year 2030. This is related to the change in the European Union’s approach to environmental protection and the dynamically changing conditions on the market of agricultural and energy raw materials. The challenges arising from the European Green Deal and the current conditions of the energy economy are important for the functioning of the food industry in Poland, which is characterized by a high demand for energy. The aim of the article is to identify challenges in the area of energy management in the food industry in Poland, to assess the level of consumption and Energy efficiency of individual branches in this sector, and to formulate conclusions regarding changes to adapt to the new conditions. The results of the research indicate that there have been many positive changes in the Energy management of individual branches of the food industry, including as a result of the completed investments, the energy intensity of production, CO2 emissions and the amount of generated waste decreased. However, due to unfavorable external conditions, it will be necessary to further improve the energy efficiency of enterprises in order to maintain cost competitiveness and meet the growing requirements in the field of environmental protection.

6

Działalność innowacyjna przedsiębiorstw przemysłu spożywczego w Polsce w latach 2019-2021

Szczepaniak Iwona

Przemysł Spożywczy

|

2023

|

T. 77, nr 5

9--13

PL

W artykule przedstawiono zmiany w zakresie definiowania oraz pomiaru innowacji i innowacyjności zgodnie z aktualną metodologią zawartą w Podręczniku Oslo Manual. Ukazano poziom innowacyjności przemysłu spożywczego w Polsce na tle sektora przetwórstwa przemysłowego ogółem w latach 2019-2021. Scharakteryzowano zarówno wyniki, jak i nakłady działalności innowacyjnej. Przyjęto, że nakłady określają zdolność firm do tworzenia innowacji, a wyniki pozwalają ocenić efekty działalności innowacyjnej. Dodatkowo odniesiono się do zagadnienia współpracy firm w zakresie działalności innowacyjnej, nawiązując do modelu otwartych innowacji. Analiza wykazała, że zaangażowanie przedsiębiorstw przemysłu spożywczego w działalność innowacyjną nie jest zbyt wysokie, co może stanowić istotne zagrożenie dla dalszego rozwoju tego sektora. W tym kontekście podkreślono, że innowacyjność stanowi dla przedsiębiorstw przemysłu spożywczego w Polsce ważny czynnik rozwoju ekonomicznego i determinantę jego międzynarodowej konkurencyjności.

EN

The article presents changes in the scope of defining and measuring innovation and innovativeness in accordance with the existing methodology included in the Oslo Manual were presented. The level of innovation of the food industry in Poland against the total background of the manufacturing sector in 2019-2021 was presented. Both the results and expenditures of innovative activity were characterized. It was assumed that the expenditures determine the ability of companies to create innovations, and the results allow to assess the effects of innovative activity. In addition, reference was made to the issue of cooperation between companies in innovation activities, referring to the open innovation model. The analysis showed that the involvement of food industry enterprises in innovative activities is not too high, which may pose a significant threat to the further development of the sector. In this context, it was emphasized that innovation is an important factor in economic development of food industry enterprises in Poland and a determinant of its international competitiveness.

7

Znaczenie przemysłu spożywczego w gospodarce Polski i Unii Europejskiej

Szczepaniak Iwona, Ambroziak Łukasz, Bułkowska Małgorzata, Drożdż Jadwiga

Przemysł Spożywczy

|

2022

|

T. 76, nr 12

5--12

PL

W ostatnich latach przemysł spożywczy w Polsce rozwijał się w dynamicznie zmieniających się uwarunkowaniach zewnętrznych. Przedsiębiorstwa umiejętnie dostosowywały się do funkcjonowania w trudnych uwarunkowaniach, co pozwoliło im osiągać dobre wyniki produkcyjno-finansowe i handlowe, a także zachować względnie dobrą aktywność inwestycyjną. Jednocześnie przemysł spożywczy zajmował ważne miejsce w gospodarce narodowej, zarówno na krajowym rynku pracy, jak i wnosząc relatywnie duży wkład w wytwarzanie produkcji globalnej i produktu krajowego brutto (PKB). Dodatnie saldo obrotów handlowych produktami przemysłu spożywczego korzystnie oddziaływało na krajowy bilans handlowy. Polscy producenci i eksporterzy żywności nieprzerwanie zajmowali również ważne miejsce na rynku Unii Europejskiej (UE). Kryzys na rynku surowców energetycznych i rolnych, jakiego doświadczają obecnie producenci, może spowodować osłabienie dynamiki rozwoju sektora i trudności z utrzymaniem jego wysokiej pozycji w gospodarce.

EN

In recent years, the food industry in Poland has been developing in dynamically changing external conditions. However, enterprises skilfully adapted to functioning in difficult conditions, which allowed them to achieve good production, financial and commercial results, as well as maintain relatively good investment activity. At the same time, the food industry occupied an important place in the national economy, both on the domestic labour market and making a relatively large contribution to the production of global production and gross domestic product (GDP). The positive trade balance of food industry products had a positive impact on the national trade balance. Polish food producers and exporters have also continuously occupied an important place on the European Union (EU) market. The crisis on the market of energy and agricultural raw materials, which producers are currently experiencing, may result in a weakening of the dynamics of the sector’s development and difficulties in maintaining its high position in the economy.

8

Znaczenie krajowych i importowanych surowców w produkcji żywności w Polsce

Szczepaniak Iwona, Szajner Piotr

Przemysł Spożywczy

|

2022

|

T. 76, nr 8

6--12

PL

Produkcja artykułów żywnościowych w Polsce wykazuje wysoką dynamikę rozwoju. Bazę surowcową dla niej stanowią przede wszystkim produkty pochodzące z krajowego rolnictwa. Postępujące procesy internacjonalizacji polskiej gospodarki żywnościowej powodują, że stopniowo zwiększa się znaczenie surowców rolnych pochodzących z importu. Od początku członkostwa Polski w Unii Europejskiej udział produktów importowanych w łącznych zaso-bach surowcowych sektora żywnościowego wzrósł, w zależności od zastosowanej metody obliczeń, do ok. 33-39%. Produkty te stanowią głównie surowce sprowadzane z innych stref klimatycznych. Poszczególne branże krajowego przemysłu spożywczego stosują zróżnico-wane strategie w zakresie zaopatrzenia surowcowego, co wynika z różnych uwarunkowań ich funkcjonowania, w tym także odmiennej struktury własnościowej.

EN

The production of food products in Poland shows high dynamics of development. The raw material base consists mainly of products from domestic agriculture. The progressing inter-nationalization processes of the Polish food economy mean that the importance of imported agricultural raw materials is gradually increasing. During the period of Poland’s member-ship in the European Union, the share of imported products in the total raw material re-sources of the food sector increased, depending on the calculation method used, to approx. 33-39%. These products are mainly raw materials from other climatic zones. Particular sectors of the domestic food industry use different strategies in the field of raw material supply, which results from vari-ous conditions of their functioning, including a different ownership structure.

9

Sektor sokowniczy w Polsce

Szczepaniak Iwona, Nosecka Bożena

Przemysł Spożywczy

|

2022

|

T. 76, nr 6

4--9

PL

W.artykule przedstawiono poziom i zmiany produkcji oraz spożycia i eksportu soków pitnych, nektarów oraz napojów owocowych i owocowo-warzywnych w Polsce w latach 2012-2021. Oceniono także pozycję polskiego sektora soków i napojów w Unii Europejskiej. Z analizy wynika, że w minionym dziesięcioleciu dynamicznie wzrastała produkcja, a także eksport i spożycie soków pitnych owocowych, przede wszystkim soku jabłkowego. W.efekcie umocniła się pozycja Polski jako jednego z największych w UE producentów, eksporterów i konsumentów soków. W.Polsce mniejsza była natomiast dynamika produkcji i spożycia soków warzywnych, nektarów oraz napojów owocowych i owocowo-warzywnych. Polska pod względem wartości produkcji soków zajmowała wysokie, trzecie miejsce, a pod względem spożycia soków na osobę piąte miejsce w UE. Wyniki finansowe producentów, lepsze niż w 2020 r., zapewniały firmom bezpieczeństwo funkcjonowania. Obniżeniu uległa jednak ich aktywność inwestycyjna.

EN

The article presents the level and changes in the production, consumption and export of juices, nectars as well as fruit and fruit and vegetable beverages in Poland in the years 2012-2021. The position of the Polish juice and beverages sector among other European Union countries was also assessed. The analysis shows that the production, export and consumption of drinking fruit juices, especially apple juice, increased dynamically in the past decade. As a result, Poland’s position as one of the EU’s biggest producers, exporters and consumers of juice has strengthened. However, the dynamics of production and consumption of vegetable juices, nectars as well as fruit and fruit and vegetable drinks was lower in Poland. In terms of the value of juice production, Poland came in a high third place, and in terms of juice consumption per capita, fifth in the EU. The producers financial results, better than in previous year, provided companies with security of operation. However, their investment activity decreased.

10

Rynek i przemysł spożywczy w 2021 roku. Część II

Szczepaniak Iwona, Ambroziak Łukasz, Drożdż Jadwiga, Mroczek Robert

Przemysł Spożywczy

|

2022

|

T. 76, nr 2

2--7

PL

Kolejny już rok na świecie trwa pandemia COVID-19, wywołując różnego rodzaju skutki społeczno-gospodarcze. Celem artykułu jest ocena sytuacji przemysłu spożywczego i handlu rolno-spożywczego Polski w 2021 r., a więc w warunkach kryzysu ogólnogospodarczego spowodowanego przez pandemię. W II części opracowania przedstawiono niektóre dane handlowe za jedenaście miesięcy roku oraz omówiono najważniejsze wydarzenia, którymi rynek spożywczy żył w ciągu roku. Z analizy wynika, że polscy producenci żywności z powodzeniem sprzedawali swoje produkty na rynkach zagranicznych. Utrzymanie wysokiej dynamiki eksportu będzie jednak coraz trudniejsze. Zmieniające się uwarunkowania zewnętrzne (wzrost kosztów produkcji, podatków itp.) mogą okazać się dla firm spożywczych dużym wyzwaniem. Szereg zdarzeń, które miały miejsce na rynku spożywczym (m.in. przejęcia kapitałowe, inwestycje firm zagranicznych) wskazuje jednak, że przetwórstwo spożywcze w Polsce jest sektorem o dużych perspektywach rozwoju.

EN

The COVID-19 pandemic has been taking place for another year around the world, causing various social and economic impacts. The aim of the article is to assess the situation of the food industry and agri-food trade in Poland in 2021, i.e. during the overall economic crisis caused by the pandemic. The second part of the study presents some foreign trade data for the eleven months of the year and discusses the most important events that the food market experienced during the year. The analysis shows that Polish food producers successfully sold their products on foreign markets. However, maintaining the high dynamics of exports will be more and more difficult. Changing external conditions (increase in production costs, taxes, etc.) may turn out to be a great challenge for food companies. Nevertheless, a number of events that took place on the food market (including capital acquisitions, investments of foreign companies) indicate that food processing in Poland is a sector with great development prospects.

11

Rynek i przemysł spożywczy w 2021 roku. Część I

Szczepaniak Iwona, Ambroziak Łukasz, Drożdż Jadwiga, Mroczek Robert

Przemysł Spożywczy

|

2022

|

T. 76, nr 1

2--8

PL

Kolejny już rok wirus SARS-CoV-2 rozprzestrzenia się na świecie. Wszyscy odczuwają skutki, jakie powoduje pandemia COVID-19 wywołana przez ten wirus. Celem artykułu jest ocena sytuacji przemysłu spożywczego i handlu rolno-spożywczego Polski w 2021 r., a więc w warunkach trwania kryzysu ogólnogospodarczego wywołanego przez pandemię. W I części opracowania przedstawiono niektóre dane produkcyjno-finansowe za kilka miesięcy roku, w szczególności dotyczące produkcji, cen, kondycji finansowej i aktywności inwestycyjnej. Z.analizy wynika, że sektor przetwórstwa spożywczego w Polsce dość dobrze radzi sobie z utrudnieniami, jakie wynikają z funkcjonowania w pandemicznej rzeczywistości. Utrzymanie dobrych wyników produkcyjno-finansowych będzie jednak coraz trudniejsze. Zmieniające się uwarunkowania zewnętrzne (wzrost kosztów produkcji, podatków itp.) stanowią dla firm spożywczych duże wyzwanie i będą wymagały od nich szeregu działań dostosowawczych.

EN

Another year, the SARS-CoV-2 virus spreads around the world. Everyone is feeling the effects of the COVID-19 pandemic caused by this virus. The aim of the article is to assess the situation of the food industry and agri-food trade in Poland in 2021 during the overall economic crisis caused by the pandemic. The first part of the study presents some production and financial data for several months of the year particular concerning production, prices, financial condition and investment activity. The analysis shows that the food processing sector in Poland copes quite well with the difficulties that result from functioning in a pandemic reality. However, maintaining good production and financial results as well as high export dynamics will be more and more difficult. Changing external conditions (increase in production costs, taxes, etc.) pose a great challenge for food companies and require a number of adaptation measures.

12

Kierunki zmian w łańcuchu żywnościowym

Szczepaniak Iwona

Przemysł Spożywczy

|

2022

|

T. 76, nr 2

8--13

PL

W artykule przedstawiono podstawowe pojęcia charakteryzujące łańcuchy żywnościowe, sposoby ich definiowania, jak również różne możliwości ich analizy. Ukazano w sposób syntetyczny ewolucję łańcucha żywnościowego, która powiązana jest z rozwojem społeczno-gospodarczym i przejawia się m.in. zmianą pozycji poszczególnych jego ogniw. Odniesiono się także do Strategii „Od pola do stołu”, która wymusi wiele zmian w dotychczas funkcjonujących systemach żywnościowych obejmujących wszystkie ogniwa łańcucha żywnościowego. Zgodnie ze Strategią wszystkie podmioty w łańcuchu żywnościowym powinny wnieść wkład w proces transformacji w kierunku zrównoważonych praktyk, służąc celom klimatycznym i środowiskowym oraz społecznym określonym w Europejskim Zielonym Ładzie. Oznacza to dla poszczególnych uczestników łańcucha zarówno szereg wyzwań, jak i szans.

EN

The basic concepts characterizing food chains, the ways of defining them, as well as various possibilities of their analysis. The evolution of the food chain is shown in a synthetic way, which is related to the socio-economic development and manifests itself, inter alia, in changing the position of its individual links. Reference was also made to the “From Farm to Fork” Strategy, which will force many changes in the existing food systems covering all links in the food chain. According to this Strategy, all entities in the food chain should contribute to the transition towards sustainable practices, serving the climate, environmental and social purposes set out in the European Green Deal. This means both challenges and opportunities for those involved in the chain.

13

Sektor soków i napojów owocowych i warzywnych w Polsce

Szczepaniak Iwona, Nosecka Bożena

Przemysł Spożywczy

|

2021

|

T. 75, nr 6

2--9

PL

W artykule przedstawiono poziom i zmiany produkcji soków zagęszczonych oraz soków pitnych, nektarów i napojów, owocowych i warzywnych w Polsce w latach 2011-2020. Przedstawiono także tendencje spożycia tych produktów w kraju na tle Unii Europejskiej. Oceniono ponadto pozycję polskiego sektora soków i napojów wśród innych krajów UE. Z analizy wynika, że w strukturze produkcji krajowej zwiększa się udział soków pitnych, kosztem soków zagęszczonych. Jest to w dużym stopniu wynikiem rosnącego zapotrzebowania na soki pitne w kraju, ale także zwiększającego się eksportu soków bezpośrednio tłoczonych z owoców, głównie z jabłek. Jednocześnie umacnia się pozycja Polski jako jednego z najważniejszych w UE producentów i konsumentów soków. Polska pod względem wartości produkcji soków znalazła się na wysokiej, trzeciej pozycji, a pod względem spożycia soków na osobę zajmowała piąte miejsce w UE. Wyniki finansowe producentów, mimo pogorszenia w ostatnim roku, zapewniały firmom bezpieczeństwo funkcjonowania.

EN

The article presents the level and changes in the production of concentrated juices as well as fruit and vegetable drinking juices, nectars and beverages in Poland in the years 2011-2020. The trends in the consumption of these products in Poland against the background of the European Union are also presented. Moreover, the position of the Polish juice and beverage sector among other EU countries was assessed. The analysis shows that the share of drinking juices in the structure of domestic production is growing at the expense of concentrated juices. This is largely due to the growing demand for drinking juices in the country, but also to increasing exports of juices directly pressed from fruit, mainly apples. At the same time, Poland’s position is strengthening as one of the EU’s most important producers and consumers of juices. In terms of the value of juice production, Poland ranked high, third position, and in terms of juice consumption per person, it was in the fifth place in the EU. The financial results of producers, despite the deterioration in the last year, ensured the companies’ operational security.

14

Rynek i przemysł spożywczy w 2020 roku

Szczepaniak Iwona, Ambroziak Łukasz, Drożdż Jadwiga, Mroczek Robert

Przemysł Spożywczy

|

2021

|

T. 75, nr 1

2--9

PL

Dotychczasowe wyniki produkcyjno-ekonomiczne, finansowe i handlowe za 2020 r. świadczą o dość dużej odporności polskiego przemysłu spożywczego na kryzys spowodowany przez pandemię COVID-19. Mimo dobrych wyników na poziomie całego sektora występuje jednak wyraźne zróżnicowanie sytuacji pomiędzy poszczególnymi branżami. W największym stopniu ucierpiała branża mięsna (w tym drobiarska), mleczarska oraz napojów. Ma to związek głównie z ograniczeniem działalności sektora hotelarsko-gastronomicznego (HoReCa) w okresie lockdownu w Polsce i na świecie. To, że sektor spożywczy dobrze radzi sobie z wyzwaniami, jakie wynikają z funkcjonowania w trudnej pandemicznej rzeczywistości, wynika z kilku przyczyn. Po pierwsze, żywność jest produktem pierwszej potrzeby i cechuje ją niższa elastyczność dochodowa popytu. Po drugie, w porównaniu z innymi działami przetwórstwa przemysłowego łańcuchy dostaw w przemyśle spożywczym są krótsze i mniejsze jest ryzyko ich zerwania. Po trzecie, polscy producenci i eksporterzy żywności konkurują na rynkach zagranicznych głównie ceną. Utrzymanie dobrej kondycji przemysłu spożywczego i wysokiej dynamiki eksportu w warunkach trwającej wciąż pandemii będzie coraz trudniejsze. W dużej mierze zależeć będzie od działań dostosowawczych podejmowanych przez przedsiębiorstwa oraz od polityki gospodarczej realizowanej w trakcie kryzysu.

EN

The current production, economic, financial and trade results for 2020 prove that the Polish food industry is quite resistant to the crisis caused by the COVID-19 pandemic. Although the whole sector performed, on average, well, the situation differed clearly across sectors. The meat, including poultry, dairy and beverage industries suffered the most. This was mainly the result of the limitation of the activities in the hotel and catering industry (HoReCa) during the lockdown in Poland and in the world. The relatively good results of the food industry during the pandemic is as follows. First, food is a basic necessity and is characterized by lower income elasticity of demand. Secondly, compared to other branches of the manufacturing the food industry, supply chains are shorter and there is less risk of breaking them. Third, Polish food producers and exporters compete in foreign markets mainly on price. Maintaining the good results of the food industry and the high dynamics of exports in the conditions of the ongoing pandemic will be more and more difficult. To a large extent it will depend on adjustment measures undertaken by enterprises and on the economic policy implemented during the crisis.

15

Ceny żywności w Polsce i Unii Europejskiej w 2020 roku

Szczepaniak Iwona

Przemysł Spożywczy

|

2021

|

T. 75, nr 8

4--10

PL

Celem artykułu jest przedstawienie zróżnicowania cen żywności w Unii Europejskiej w 2020 r. oraz analiza cenowych przewag konkurencyjnych polskich producentów żywności na rynku unijnym w latach 2010-2020. Podejmowane przez przedsiębiorstwa działania zazwyczaj skierowane są na poprawę konkurencyjności, która wyraża się lepszą pozycją na rynku międzynarodowym oraz zdobyciem przewag komparatywnych w długim okresie. Dotychczasowym źródłem tych przewag dla polskich producentów żywności na rynku unijnym były przede wszystkim przewagi kosztowo-cenowe. Wraz z postępującą integracjąekonomiczną polskiego rynku żywnościowego z rynkiem UE następuje wyrównywanie cen krajowych z cenami unijnymi. Wymusza to na producentach żywności przywiązywanie większej wagi do stosowania pozacenowych instrumentów konkurowania.

EN

The aim of the article is to present the diversifying of food prices in the European Union in the year 2020 and to analyze the price competitive advantages of Polish food producers on the EU market in the years 2010-2020. The activities undertaken by enterprises are usually aimed at improving competitiveness, which is expressed in a better position on the international market and getting comparative advantages in the long term. So far, the source of advantages of Polish food producers on the EU market have been primarily cost and price advantages. Along with progressing economic integration of the Polish food market with the market the EU is taking place convergence of domestic prices with EU prices. This forces food producers to attach more importance to the use of non-price instruments of competition.

16

Zmiany w sektorze przetwórstwa owoców i warzyw

Szczepaniak Iwona, Nosecka Bożena

Przemysł Spożywczy

|

2020

|

T. 74, nr 8

16--22

PL

W artykule przedstawiono zmiany poziomu produkcji oraz handlu zagranicznego przetworami owocowymi i warzywnymi oraz poszczególnymi ich grupami w latach 2015-2019. Zaprezentowano także ocenę wpływu pandemii COVID-19 na rozwój produkcji i eksportu przetworów wytwarzanych z owoców i warzyw. Przedmiotem oceny była ponadto pozycja polskiego przemysłu owocowo-warzywnego na tle innych krajów Unii Europejskiej. Z analizy wynika, że w latach 2015-2019 utrzymywała się tendencja wzrostowa produkcji i obrotów handlu zagranicznego niemal wszystkimi przetworami. Saldo handlu zagranicznego, w tym w obrotach z UE, pozostało wysoko dodatnie. Wyniki finansowe przedsiębiorstw były stabilne i zapewniały bezpieczeństwo funkcjonowania. Polska pod względem wartości produkcji przetworów owocowo-warzywnych znalazła się na wysokiej, czwartej pozycji w Unii Europejskiej. Duża skala dostosowań firm przetwórczych do zmienionych zasad funkcjonowania w warunkach pandemii COVID-19, wsparcie rządu i pokonywanie trudności transportowych pozwalają sądzić, że skala ograniczenia produkcji, a głównie eksportu, nie będzie drastycznie znacząca.

EN

The article presents changes in production level and foreign trade in fruit and vegetable pre¬serves and their particular groups in 2015-2019. An assessment of the impact of COVID-19 pandemic on the development of production and export of processed fruit and vegetables was also presented. The subject of the assessment was also the position of the Polish fruit¬-vegetable industry compared to other European Union countries. The analysis shows that in 2015-2019, the upward trend in the production and foreign trade turnover of almost all preserves was being continued. The balance of foreign trade, including trade with the EU, remained highly positive. The financial results of enterprises were stable and ensured the security of their operations. Poland in terms of the value of production of processed fruits and vegetables was in the fourth place in the European Union. The large scale of adaptation of processing companies to the rules of operation changed in the conditions of the COVID-19 pandemic, government support and overcoming transport restrictions allow us to believe that the scale of the reduction in production, and mainly exports, will not be drastically significant.

17

Rynek i przemysł spożywczy w 2019 roku

Szczepaniak Iwona, Ambroziak Łukasz, Drożdż Jadwiga, Mroczek Robert

Przemysł Spożywczy

|

2020

|

T. 74, nr 1

8--15

PL

Wzrost cen producentów żywności w 2019 r. nie nadążał za rosnącymi cenami producentów rolnych, co znalazło odzwierciedlenie w niższej dynamice wzrostu wartości produkcji sprzedanej oraz malejącej rentowności przemysłu spożywczego, jak również zmieniło strukturę ceny bazowej przetwórców. Lepiej radzili sobie handlowcy, gdyż ich marże się nie obniżyły. Ceny konsumentów wzrastały bowiem szybciej niż ceny producentów, co oznacza, że wzrost cen zbytu artykułów spożywczych został w całości przerzucony na konsumenta, będącego ostatnim ogniwem w łańcuchu żywnościowym. Wciąż dynamicznie zwiększał się eksport produktów przemysłu spożywczego, wzrastała również nadwyżka w obrotach handlowych tymi produktami. Liczne fuzje i przejęcia jednych firm przez drugie sprzyjały procesom koncentracji i konsolidacji w przemyśle spożywczym.

EN

The increase in food producer prices in 2019 did not keep up with the growing prices of the agriculture producer. It was reflected in a lower dynamic of the value of sold production and decreasing profitability of the food industry, as well as changed the structure of the basic price of the manufacturer. Traders fared better, because their profit margins did not decrease. Consumer prices were growing faster than the producer prices. It means that the increase in sales prices of food industry products has been fully passed on to the consumer, who is the last link in the food chain. Exports of the food industry products continued to grow dynamically and surplus in trade in these products also increased. Numerous mergers and acquisitions contributed concentration and consolidation processes in the food industry.

18

Przemysł spożywczy w obliczu pandemii COVID-19

Szczepaniak Iwona, Ambroziak Łukasz, Drożdż Jadwiga, Mroczek Robert

Przemysł Spożywczy

|

2020

|

T. 74, nr 5

2--7

PL

Żywność jest produktem pierwszej potrzeby i w obliczu pandemii COVID-19 wywołanej przez wirusa SARS-CoV-2 jej dostępność dla społeczeństwa staje się ważnym wyzwaniem dla całego łańcucha żywnościowego. Jednym z jego kluczowych ogniw (obok rolnictwa i handlu) jest przemysł spożywczy. W artykule podjęto próbę określenia głównych uwarunkowań stanu, w jakim znalazł się polski sektor spożywczy w okresie pandemii oraz wskazania możliwych jej następstw i kierunków zmian w sektorze. Odniesiono się rownież do kwestii eksportu rolno-spożywczego. Zwrócono uwagę, że w zaistniałej sytuacji firmy spożywcze oczekują od państwa różnego rodzaju działań osłonowych, w tym m.in. gwarancji dostępu do preferencyjnych kredytów, dogodnego finansowania na rachunkach obrotowych, pomocy w obszarze kosztów osobowych i handlu zagranicznego. W dłuższej perspektywie firmy powinny inwestować w strategie planowania i zarządzania ryzykiem, w cyfryzację, automatyzację oraz integrację systemów zarządzania produkcją z systemami dystrybucyjnymi.

EN

Food is a basic necessity and thus its availability to society is becoming an important challenge for the complex food chain during the COVID-19 pandemic caused by the SARS-CoV-2 virus. The food industry is one of its key links (alongside agriculture and trade). The article attempts to determine the main factors influencing the situation in the Polish agri-food sector during pandemic and to indicate its possible consequences and directions of changes in the sector. Agri-food exports were also referred to. It was pointed out that in this situation food companies expect various types of support measures from the government, including guaranteed access to preferential loans, convenient financing on current accounts, support in the area of personnel costs and foreign trade. In the long term, companies should invest in planning and risk management strategies, in digitization, automation and integration of production management systems with distribution systems.

19

Zróżnicowanie cen żywności między państwami Unii Europejskiej

Szczepaniak Iwona

Przemysł Spożywczy

|

2019

|

T. 73, nr 2

6--11

PL

Celem artykułu jest analiza zróżnicowania cen żywności między państwami Unii Europejskiej. W badaniu wykorzystano dane Eurostat, który regularnie porównuje ceny dóbr i usług konsumpcyjnych w gospodarstwach domowych 28 państw członkowskich UE. Spośród cen produktów żywnościowych analizą porównawczą objęte są ceny około 440 produktów. Okres analizy obejmuje lata 2004-2017. Z przeprowadzonego badania wynika, że wskaźniki poziomu cen żywności i napojów bezalkoholowych w poszczególnych państwach członkowskich UE znacząco różnią się między sobą. Jednocześnie poziom cen tych produktów w „nowych” państwach członkowskich UE (UE-13) jest dużo niższy niż w „starych” państwach członkowskich (UE-15). Innym obserwowanym zjawiskiem jest stopniowe wyrównywanie się cen żywności wewnątrz Unii Europejskiej. Konwergencja cen żywności oznacza, że przewagi kosztowo-cenowe stopniowo przestają być dla producentów z państw UE-13 podstawową determinantą międzynarodowej konkurencyjności. W warunkach globalizacji i integracji europejskiej systematycznie rośnie znaczenie pozacenowych czynników konkurencyjności. Zmusza to producentów żywności z poszczególnych krajów do poszukiwania nowych źródeł przewag konkurencyjnych.

EN

The purpose of the paper is to analyse the differentiation of food prices between the European Union countries. The analysis is based on the data from Eurostat, that periodically compares prices of consumer goods and services in households in the EU-28. As regards food products, the comparative analysis covers prices of approximately 440 products. The analysis covers the period of 2004-2017. The analysis shows that price level indexes of food and non-alcoholic beverages vary significantly between the particular EU Member States. At the same time, prices of these products in the „new” EU Member States (EU-13) are much lower than in the „old” Member States (EU-15). Gradual levelling of food prices in the EU can also be observed. The convergence of food prices means that cost-price advantages gradually cease to be a key determinant of international competitiveness for producers from the EU-13 countries. Due to globalization and European integration, the importance of non-price competitiveness factors is systematically growing. This compels food producers from particular countries to seek new sources of competitive advantages.

20

Rola importu w zaopatrzeniu surowcowym sektora produkcji żywności w Polsce

Szczepaniak Iwona

Przemysł Spożywczy

|

2019

|

T. 73, nr 8

6--10

PL

Produkcja żywności w Polsce odbywa się przede wszystkim w oparciu o krajową bazę surowcową, czyli surowce pochodzące z rodzimego rolnictwa. Wraz z rozwojem procesu internacjonalizacji polskiego sektora żywnościowego, zwiększyło się znaczenie surowców pochodzących z importu. W okresie przynależności Polski do Unii Europejskiej udział produktów importowanych w łącznych zasobach surowcowych sektora żywnościowego wzrósł do ponad 1/3. Produkty te stanowią głównie surowce pochodzące z innych stref klimatycznych. Struktura zaopatrzenia surowcowego, tj. wykorzystanie krajowych i importowanych surowców różni się w poszczególnych sektorach produkcji żywności, co wynika z uwarunkowań ich funkcjonowania.

EN

Food production in Poland is based mainly on the domestic raw material base, i.e. raw materials originating from domestic agriculture. Along with the development of the internationalization process of Polish food sector, the importance of imported raw materials has increased. During the period of Poland’s membership in the European Union the share of imported products in the total raw material resources increased to over 1/3. These products are mainly raw materials from other climatic zones. The structure of raw material supply, i.e. use of domestic and imported raw materials is different in particular sectors of food production, due to the various conditions of their operation.