Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Rapid coastal erosion, its dynamics and cause – an erosional hot spot on the southern Baltic Sea coast

Uścinowicz Grzegorz, Uścinowicz Szymon, Szarafin Tomasz, Maszloch Elżbieta, Wirkus Kamila

Oceanologia

|

2024

|

Vol. 66 (2)

250--266

EN

Coastal erosion is one of the major problems in coastal management. To adapt to it, and prevent it where possible and needed, it is important to recognize the temporal and spatial scale of the phenomenon as well as its causes. This paper describes the rapid erosion rate along an approximately 2.25 km stretch of the southern Baltic coast. The erosion occurs within a nature reserve, which is not subject to direct anthropogenic impact. Historical maps and modern remote sensing were used to trace changes in the shoreline position from 1875 to the present, and detailed DTMs derived from airborne LiDAR were used to trace elevation changes of the beach and dunes over the past years. The weighted maximum annual erosion rate since 1875 averages 2.3 m. An increase in this annual erosion rate has been observed since the turn of the millennium. The maximum average erosion rate from 2001 to 2005 was 15 m/year. The erosion has caused serious changes in elevation within the inland part of the coastal zone, manifested by a reduction in the width of the beach and a decrease in the height of the beach and dunes.

2

Analiza dokładności szacowania zasobów i średnich parametrów złóż kruszywa na dnie Bałtyku na podstawie danych z dokumentacji „Ławica Słupska”, „Południowa Ławica Środkowa”, „Zatoka Koszalińska” oraz „Zatoka Gdańska i” i „Zatoka Gdańska II”

Jurys Leszek, Maszloch Elżbieta, Uścinowicz Grzegorz, Wirkus Kamila

Górnictwo Odkrywkowe

|

2022

|

R. 63, nr 1

33--38

PL

Projektując roboty i badania geologiczne złoża kopaliny zakłada się uzyskanie pożądanej dokładności (kategorii) rozpoznania budowy geologicznej, warunków hydrogeologicznych, geologiczno-inżynierskich i innych, określanych hasłowo warunkami geologiczno-górniczymi. Chociaż dokładność rozpoznania złoża w takim zakresie da się przedstawić głównie w formie opisowej i graficznej, prowadzi to jednak do odpowiednio dokładnego obliczenia zasobów kopaliny i średnich parametrów złoża, a niekiedy także liczbowo przedstawianej charakterystyki zmienności parametrów złoża i cech kopaliny. Obliczając zasoby i średnie parametry złoża podczas sporządzania dokumentacji geologicznej złoża kopaliny na lądzie opieramy się na populacji danych uzyskanych bezpośrednio z profili geologicznych otworów i odsłonięć oraz z badań próbek pobranych z tych profili. Dane te pozwalają w prosty sposób na obliczenie błędów oszacowania średnich parametrów złoża i zasobów, co jest wymagane przez stosowne przepisy. Obliczone wielkości błędów wskazują na rozpoznanie złoża w określonej kategorii. Jest to szczególnie ważne w kategorii rozpoznania C1, która pozwala na opracowanie projektu zagospodarowania złoża, niezbędnego dla ubiegania się o koncesję na wydobycie kopaliny. Metodyka badań złóż kruszywa naturalnego położonych na dnie Morza Bałtyckiego jest nieco inna. Podstawowymi są badania geofizyczne, sejsmoakustyczne oraz sonarowe. Wiercenia wykonuje się w mniejszej liczbie, niż na lądzie i do maksymalnych głębokości wynikających z możliwości technicznych oraz ograniczeń środowiskowych. Położenie naturalnego spągu złoża nie ma praktycznie wpływu na głębokość wierceń. Strop złoża stanowi zawsze powierzchnia dna morskiego dająca się odwzorować na mapie z dokładnością niemal rzeczywistą. Powierzchnię naturalnego spągu serii złożowej obrazują głównie dane z gęstej siatki profili sejsmoakustycznych. Rdzenie profili wykonanych wierceń służą przede wszystkim do opisu litologii kopaliny oraz do poboru próbek do badań laboratoryjnych. Większość złóż kruszywa udokumentowanych na dnie Bałtyku, w jego części będącej we władaniu Rzeczpospolitej Polskiej, jest rozpoznana w kategorii C2, mniej dokładnej, niż kategoria C1. Analizy dokładności oszacowania średnich parametrów złoża i zasobów nie były wykonane, ponieważ nie było to formalnie wymagane. Niniejszy artykuł jest próbą znalezienia sposobu dokonania takiej analizy metodami matematycznymi, uwzględniającymi specyfikę metodyki badań morskich.

EN

When planning geological research and exploration of a mineral deposit, it is assumed to obtain the desired accuracy (category) of recognition of the geological structure, hydrogeological, geological-engineering and other conditions, which are referred to as ‘geological-mining conditions’. Although the accuracy of deposit recognition in such range can be presented mainly in descriptive and graphical form, it leads to appropriately precise calculation of mineral resources and average parameters of the deposit, sometimes also numerically presented characteristics of variability of deposit parameters and mineral characteristics. When calculating resources and average parameters of a deposit during preparation of geological documentation for terrestrial deposits, we rely on the population of data obtained directly from geological profiles, exposures and analyses of samples taken from these profiles. These data allow for simple calculation of uncertainty estimation of deposit average parameters and resources, which is required by relevant legislation. The calculated error indicates recognition of a deposit in a given category. This is especially important in the case of the C 1 recognition category, which allows for drawing up a ‘deposit development plan’, a document required when applying for a exploitation license. Methodology of investigating natural aggregate deposits located offshore, at the seabed (including Baltic Sea) is slightly different. Geophysical, seismic-acoustic and sonar surveys are basic. Drilling is carried out in lesser amounts than on land and to maximum depths resulting from technical possibilities and environmental constraints. The location of the deposit natural base has practically no influence on the drilling depth. The seabed is always the top surface of the deposit, which can be mapped with almost real accuracy. The surface of the deposit natural base is represented mainly by data derived from a dense net of seismic-acoustic profiles. The sediment cores are used mainly for lithology description of the mineral and for laboratory tests. Most of the mineral deposits documented on the seabed of the Polish part of the Baltic Sea are classified as C 2, less precise than C1 category. Accuracy analyses of deposit average parameters and resources estimation, were not carried out because it was not formally required. This article is an attempt to find a way of making such analysis using mathematical methods, taking into account specificity of offshore exploration methodology.

3

Ewidencjonowanie zmian zasobów złóż spowodowanych eksploatacją w warunkach szczególnych

Jurys Leszek, Maszloch Elżbieta, Wirkus Kamila

Górnictwo Odkrywkowe

|

2021

|

R. 62, nr 1

11--16

PL

Artykuł jest kontynuacją analizy problematyki praktycznej realizacji obowiązku ewidencjonowania zmian zasobów przedstawionej w publikacji L. Jurysa i M. Damrata pt. „Problematyka ewidencjonowania zmian zasobów i obliczania wielkości wydobycia na przykładzie złóż kruszywa naturalnego”. W niniejszym artykule przedstawiono przypadki eksploatacji niektórych złóż kopalin, nie poddających się obowiązującym, standardowym metodom ewidencjonowania zmian zasobów oraz obliczania wydobycia i opłaty eksploatacyjnej. Przyczynami niedopasowania do przewidzianej prawem metodyki jest najczęściej specyficzny sposób urabiania złoża wynikający z warunków jego występowania oraz rzadziej cechy fizyczne kopaliny. Duża część tych złóż jest legalnie eksploatowana od wielu lat, a prowadzący wydobycie przedsiębiorcy różnymi sposobami ewidencjonują zmiany zasobów (wydobycie). Zwykle sposoby te, w „przybliżeniu”, odpowiadają wymaganiom formalnym kosztem merytorycznej wiarygodności, lub odwrotnie pozwalają na ocenę rzeczywistej wielkości zmian zasobów kosztem niezgodności z przepisami. Dokonana analiza dotyczy głównie możliwości i sposobów monitorowania eksploatacji złóż kruszywa naturalnego znajdujących się na dnie Bałtyku i w korytach rzek, powierzchniowej eksploatacji złóż torfu metodą frezowania, wydobycia bursztynu metodą hydrauliczną oraz nietypowych nagromadzeń żwirów jako użytecznego składnika osadów piaszczysto-żwirowo-gliniastych zwykle o genezie glacjalnej. W niektórych przypadkach przedstawiono propozycje sposobów wiarygodnego ewidencjonowania zmian zasobów i naliczania opłaty eksploatacyjnej oraz związanego z nimi kierunku modyfikacji odpowiednich przepisów prawa geologicznego i górniczego.

EN

The article is a continuation of the analysis of the issues of practical implementation of the obligation to record changes in resources presented in the publication L. Jurys and M. Damrat entitled “Problems of reserves inventorying and calculating the volume of extraction on the example of aggregates deposits”. This article presents the cases of exploitation of some mineral deposits that don’t comply with the current standard methods of recording changes in resources and calculating the extraction and exploitation fee. The reasons for the mismatch with the methodology provided for by law are most often the specific method of mining the deposit resulting from the conditions of its deposition and less frequently the physical characteristics of the mineral. A large part of these deposits has been legally exploited for many years and the entrepreneurs carry out the extraction record changes in resources (extraction) in various ways. Usually, these methods “approximately” correspond to the formal requirements at the expense of substantive credibility or inversely allow the assessment of the actual size of resource changes at the expense of non-compliance with the provisions. The analysis performed mainly concerns the possibilities and methods of monitoring the exploitation of natural aggregate deposits located at the bottom of the Baltic Sea and in river beds, surface exploitation of peat deposits by milling, exploitation of amber using the hydraulic method, and uncommon gravel accumulations as a useful component of sand-gravel-clay sediments, usually of glacial genesis. In some cases, proposed methods of reliable inventory of changes in resources, calculating the mining fee and the related direction of modification of the relevant provisions of the geological and mining law.