Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Kościół w Chotlu Czerwonym fundacji Jana Długosza. Analiza pierwotnej architektury na tle okolicznych świątyń

Bojęś-Białasik Anna, Czechowicz Jacek

Wiadomości Konserwatorskie

|

2024

|

Nr 78

46--61

PL

Artykuł zawiera charakterystykę architektoniczną gotyckiego kościoła w Chotlu Czerwonym, jednej z unikalnej grupy świątyń położonych w najbliższym sąsiedztwie tej miejscowości. Są to małe średniowieczne kościoły parafialne mające zredukowany układ przestrzenny z jedną nawą i mniejszym prezbiterium. Każdy z nich cechuje się pewnymi odrębnościami, lecz razem tworzą zespół obiektów o zbliżonej kompozycji. W Chotlu Czerwonym, położonym w centrum omawianego regionu, na miejscu wcześniejszej drewnianej świątyni wymurowano w połowie XV w. kościół św. Bartłomieja Apostoła, nawiązujący formą do okolicznych kościołów gotyckich. Jego architektura zasługuje na szczególną uwagę, jest bowiem pierwszą ze świątyń fundowanych przez Jana Długosza. Specyficzny układ przestrzenny i forma stylistyczna tej gotyckiej struktury stanowi zapowiedź kolejnych zamierzeń krakowskiego kanonika u progu jego działalności fundacyjnej.

EN

The article contains the architectural characteristics of the Gothic church in Chotel Czerwony, one of the unique group of churches located in the immediate vicinity of this village. These are small medieval parish churches built on a reduced spatial layout with one nave and a smaller chancel. Each of them is characterized by specific differences, but together they create a set of objects with a similar composition. In Chotel Czerwony, located in the center of the discussed region, on the site of an earlier wooden church, the church of St. Bartholomew the Apostle was built in the midfifteenth century, and its form refers to the nearby Gothic churches. Its architecture deserves special attention because it is the first of the group of churches founded by Jan Długosz. The specific spatial arrangement and stylistic form of this Gothic structure is an announcement of the next intentions of the Cracow can on at the beginning of his foundation-related activity.

2

Kościół Zwiastowania NMP w Odechowie i dom dla kanoników w Wiślicy – przykład spójności architektury świeckiej i sakralnej

Bojęś-Białasik Anna, Czechowicz Jacek, Szyma Marcin

Wiadomości Konserwatorskie

|

2021

|

Nr 68

44--57

PL

W artykule zamieszczono charakterystykę architektoniczną wybranych fundacji Jana Długosza: kościoła Zwiastowania Najświętszej Marii Panny w Odechowie i domu kanoników i wikariuszy w Wiślicy oraz dokonano ich porównania. Obiekty powstały w tym samym czasie, pod koniec pierwszego dziesięciolecia drugiej połowy XV wieku. Na podstawie nietypowego kształtu świątyni odechowskiej, zbudowanej na planie prostokąta, przypominającej układem dom gotycki, można było przypuszczać, że kształtowanie architektury obydwu budowli odbywało się drogą świadomie powiązanej akcji. W istocie kościół w Odechowie i dom w Wiślicy zawierają liczne spójne odwołania kompozycyjne, pomimo przeciwstawnych funkcji. Spotykamy się zatem ze szczególnym przykładem zależności formalnych, a zarazem wyodrębnionym typem średniowiecznego kościoła o współcześnie nieczytelnym pierwotnym układzie wskutek jego rozbudowy na początku XX wieku.

EN

This paper features an architectural overview of selected foundations by Jan Długosz: the Church of the Annunciation of Our Lady in Odechów and the canons’ and vicars’ house in Wiślica, as well as a comparison of these structures. The two buildings were built at the same time, during the first decade of the second half of the fifteenth century. The atypical shape of the Odechów church, built on a square plan and resembling a Gothic house in its layout, inclined us to assume that the design of the Odechów and Wiślica foundations took place via a deliberately linked action. Indeed, the church in Odechów and the house in Wiślica feature a range of coherent compositional references despite having opposing functions. We therefore encounter a special case of formal dependencies and an isolated type of medieval church with a layout that is currently illegible due to its extension at the start of the twentieth century.

3

Średniowieczne odniesienia w architekturze krakowskich kościołów z początku XX wieku

Czechowicz Jacek

Wiadomości Konserwatorskie

|

2019

|

Nr 57

106--113

PL

Pierwsze dekady XX wieku w architekturze sakralnej Krakowa są okresem stopniowego odejścia od praktyki bezpośredniego odwoływania się do wzorów średniowiecznych. Co prawda budowane wówczas świątynie stanowiły nadal odbicie układów klasycznych, lecz w coraz większej mierze stawały się wynikiem poszukiwań odmiennego sposobu wyrażenia dawnych form. Przejrzystym obrazem owego procesu historyzujących reinterpretacji są krakowskie kościoły: św. Józefa przy ul. Łobzowskiej, Matki Bożej Nieustającej Pomocy i św. Józefa w Podgórzu, Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny przy ul. Rakowickiej oraz Najświętszego Serca Pana Jezusa przy ul. Kopernika. Ich stylistyka cechowała się nowym ujęciem i doborem środków wyrazu, bowiem architekci, eksperymentując z historyczną formą, coraz częściej ujmowali ją w syntetyczną konfigurację zestawień zgeometryzowanych układów pozbawionych rozbudowanych, filigranowych zdobień typowych dla ornamentyki średniowiecznej.

EN

The first decades of the 20ᵗʰ century witnessed a gradual departure from the practice of directly alluding to medieval models in the church architecture of Krakow. Although the churches built at that time were still reflections of classical layouts, they increasingly resulted from a search for a different way to express the old forms. Clear depictions of that process of historicising reinterpretation are the following churches in Krakow: St. Joseph’s Church in Łobzowska Street, Our Lady of Perpetual Succour Church and St. Joseph’s in Podgórze, the Immaculate Conception of the Virgin Mary in Rakowicka Street, and the Sacred Heart of Jesus in Kopernika Street. Their stylistics represented the new approach and means of expression since architects, while experimenting with the historic form, more and more frequently set it in a synthetic configuration of geometrical arrangements deprived of elaborate, filigree decorations so typical of medieval ornamentation.