Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Zagrożenie pogorszenia jakości wód powierzchniowych i podziemnych spowodowane niezrekultywowanym składowiskiem odpadów w Tłokini Kościelnej k/Kalisza

Małecki Z. J., Wira J., Moshynsky V., Małecka I.

Inżynieria Ekologiczna

|

2016

|

Nr 46

77--87

PL

Składowisko odpadów poprodukcyjnych pochodzących z przemysłu spożywczego zlokalizowane jest w Tłokini Kościelnej k/Kalisza w zlewniach cząstkowych rzek Pokrzywnicy i Swędrni. Istnieje obawa wpływu niezrekultywowanego składowiska odpadów poprodukcyjnych na pogorszenie jakości wód powierzchniowych w rzece Swędrni i Pokrzywnicy oraz retencjonowanych w zbiorniku zaporowym Pokrzywnica (Szałe), a także wpływu na jakość wód podziemnych wysokiej ochrony w głównym zbiorniku wód podziemnych nr 311. Zasolone wody gruntowe pochodzące ze składowiska odpadów niekorzystnie oddziałują ponadto na budowle podziemne (fundamenty, sieci inżynieryjne, budowle hydrotechniczne i wodno-melioracyjne). Składowisko odpadów poprodukcyjnych w Tłokini Kościelnej należy zrekultywować zgodnie z obowiązującymi przepisami i sztuką inżynierską.

EN

This food industry waste landfill is located in Tłokinia Kościelna near Kalisz in the basin of the Pokrzywnica and the Swędrnia rivers. There is a legitimate fear concerning the influence of the unreclaimed landfill on the quality of surface waters in the Swędrnia and the Pokrzywnica rivers, the retention water in Pokrzywnica reservoir in Szałe and the quality of high protection underground waters of the main underground waters reservoir number 311. Additionally, saline ground waters coming from the landfill have a negative effect on underground structures (foundations, engineering networks, hydrotechnical and water-drainage structures). The waste landfill in Tłokinia Kościelna has to be reclaimed in accordance with the legally binding rules and engineering art.

2

Woda czynnikiem życia każdego organizmu

Małecka I., Staszewski Z.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Lądowa i Wodna w Kształtowaniu Środowiska

|

2015

|

Nr 13

101-107

PL

Woda jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych związków chemicznych na Ziemi a zarazem decyduje o życiu organizmów w tym i człowieka. Dzięki właściwości występowania w warunkach przyrodniczych (naturalnych) w trzech stanach skupienia (ciekłym, gazowym i stałym) woda podlega stałemu krążeniu (cykl hydrologiczny). W warunkach małych zasobów wodnych Polski (na jednego mieszkańca przypada zaledwie 4,8 dm3 * d-1) nadrzędnym zadaniem gospodarki jest racjonalne użytkowanie zasobów wodnych. Ziemia jest planetą oceaniczną. Zasoby wodne świata są stosunkowo bardzo duże – 1.386 mld km3 wody. Polska pod względem wielkości rocznego opadu atmosferycznego znajduje się w pobliżu końca listy krajów Europy. W Polsce, w bilansie wodnym kraju istotną rolę odgrywają jeziora. Ogólna powierzchnia jezior wynosi ok. 318 tyś. ha., natomiast łączna pojemność zbiorników retencyjnych w Polsce wynosi około 3200 hm3.

EN

Water is one of the most common chemical substances on Earth and one which is crucial in sustaining life of any organism , including humans. Owing to its existence in nature in three physical states ( liquid, gaseous and solid) water is in constant circulation ( hydrologic cycle). Because Poland has limited water resources ( only 4.8 dm3* d-1 per one inhabitant) it is of primary importance for Polish economy to use water sensibly. Earth is a planet of oceans. The water resources of the world are huge and make 1386 billion km3 . As far as the volume of its annual precipitation is concerned , Poland occupies one of the final positions on the list of European countries. In Poland lakes play an important role in the country's water balance. On the whole, the area taken by lakes is 318 thousand ha, while the overall volume of water in retention reservoirs is approximately 3200 hm3.

3

Podatność wybranych rur polimerowych sieci i instalacji wodociągowych na obrosty mikrobiologiczne: Cz. II

Małecka I., Wira J., Małecki Z.J.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Lądowa i Wodna w Kształtowaniu Środowiska

|

2015

|

Nr 13

32-45

PL

Rurociągi przesyłające wodę sieciami i instalacjami wodociągowymi wykonane z tworzyw sztucznych (polimerów) charakteryzują się stosunkowo małą chropowatością powierzchni wewnętrznych, co może wpływać na zmniejszenie powstawania obrostów mikrobiologicznych. Wszelkiego rodzaju stosowane kompozyty (utwardzacze, utrwalacze czy stabilizatory) w procesie technologicznym produkcji polimerów, mogą być z czasem wypłukiwane i stanowią wówczas potencjalne źródło substancji odżywczych dla drobnoustrojów stymulujące ich przyrost. Występujące zjawisko korozji mikrobiologicznej w rurociągach przesyłających wodę, jest ściśle powiązane z obecnością błony biologicznej, pod którą łatwiej dochodzi do intensyfikacji procesów korozji a tym samym do technicznych uszkodzeń materiałów, z których wykonano rurociąg. Aktywność mikrobiologiczna drobnoustrojów znajdujących się w biofilmie powoduje zjawisko korozji mikrobiologicznej, która wpływa na zmianę tekstury powierzchni w następstwie przylegającej błony biologicznej co skutkuje ubytkami w polimerach spowodowanymi działalnością drobnoustrojów znajdujących się w obrostach.

EN

The internal surface of water system pipelines made of polymers is relatively less rough, which may result in the decrease of microbiological overgrowth. All kinds of composites ( hardeners, fixatives or stabilizers) used in the technological process of polymer production may be leached out over time and thus make a potential source of nourishing substances for microorganisms, which will stimulate their overgrowth. The phenomenon of microbiological corrosion taking place in water pipelines is closely related to the presence of a biological film under which the corrosion processes are intensified easily resulting in technical damage to the materials used to make the pipeline. The activity of the microorganisms present in the biofilm provokes microbiological corrosion which produces changes in the texture of the pipe surface adjoining the microbiological film. This results in cavities in polymers caused by the activity of the microorganisms present in the overgrowth.

4

Ocalić od zapomnienia bł. Ks. Józefa Kurzawę syna ziemi kaliskiej

Małecki Z.J., Małecka I.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Lądowa i Wodna w Kształtowaniu Środowiska

|

2015

|

Nr 13

108-133

PL

Ks. Józef Kurzawa urodził się 6 stycznia 1910r. w Świerczynie k. Kalisza w dawnej parafii Giżyce, a obecnie parafii Brzeziny. Ukończył w latach 1922-1928 Państwowe Gimnazjum Humanistyczne im. Adama Asnyka w Kaliszu należąc do Sodalicji Mariańskiej i Bratniaka. Po maturze w 1931r. ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Piechoty w Jarocinie. W tym samym roku wstąpił do Seminarium Duchownego we Włocławku, otrzymując w dniu 14 czerwca 1936r. święcenia kapłańskie. Następnie 1 sierpnia objął funkcję wikariusza parafii Osięciny znajdującej się pomiędzy Inowrocławiem i Włocławkiem oraz został prefektem miejscowej szkoły. Po północy 24 maja 1940 roku został wraz z ks. proboszczem Wincentym Matuszewskim w bestialski sposób zamordowany przez niemieckich oprawców przy drodze do Witowa. W przekonaniu ludności, śmierć ks. Kurzawy i ks. Matuszewskiego była m.in. aktem zemsty za zorganizowanie procesji Bożego Ciała. Ks. proboszcz Wincenty Matuszewski usilnie prosił ks. Józefa Kurzawę, by ratował swoje młode życie poprzez opuszczenie Osięcin z czego ks. Józef nie skorzystał. Gdy prowadzono ich na męczeńską śmierć, ks. Józef zasłaniał sędziwego proboszcza sobą przed uderzeniami oprawców mówiąc „Ja ciebie ojcze nie zostawię”. W dniu 13 czerwca 1999 roku Ojciec Święty Jan Paweł II wyniósł na ołtarze 108 męczenników z okresu II Wojny Światowej, wśród których znaleźli się ks. proboszcz Wincenty Matuszewski i ks. wikariusz Józef Kurzawa.

EN

Father Józef Kurzawa was born on 6 January 1910 in Świerczyna near Kalisz, in the the former Giżyce parish, which is now Brzeziny parish. In 1922-1928 he attended Adam Asnyk State Secondary School in Kalisz. At that time he also belonged to a catholic organization The Sodality of Blessed Virgin Mary(Congregatio Mariana) and to Bratniak, a student organization whose aim was to help students in need. After getting his secondary school certificate he went on to graduate from Infantry Cadet School in Jarocin in 1931, at which point he also started Theological College in Włocławek. He took holy orders on 14 June 1936. Then, on 1 August 1936, he became the vicar in Osięciny parish situated between Inowrocław and Włocławek, and took the post of the prefect in a local school. On 24 May 1940, after midnight he was arrested together with the parish priest Wincenty Matuszewski and both priests were brutally murdered by the German torturers on the way to Witów. The local people believed Father Kurzawa was murdered in an act of revenge for organizing a Corpus Christi procession. Father Matuszewski is said to have begged Father Kurzawa to save himself by leaving Osięciny ,but Father Kurzawa had not listened to him. When both priests were led to the place of their martyr's death, Father Kurzawa shielded Father Matuszewski from being beaten with his own body saying ' I will not leave you, Father' . On 13 June 1999 Pope John Paul II canonized 108 martyrs from the time of World War II, including Father Kurzawa and Father Matuszewski.

5

Budownictwo energooszczędne – rozwiązania przyszłościowe OZE?: Cz. II

Małecki Z.J., Wira J., Małecka I.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Lądowa i Wodna w Kształtowaniu Środowiska

|

2015

|

Nr 13

46-55

PL

Do odnawialnych źródeł energii (OZE) wynoszącej ok. 17,245 TW•a, zgodnie z planem działań Unii Europejskiej zaliczamy energię: mechaniczną wody w rzekach, biomasę, biogazu, mechaniczną wiatru, pływów, termiczną mórz i oceanów, geotermalną, słoneczną. W Polsce zakłada się, że do roku 2020 OZE rozwijać się będą dynamicznie. Najbardziej rozwijającą się technologią związaną z wytwarzaniem energii elektrycznej z OZE będzie energetyka wiatrowa. Drugim najbardziej rozwijającym się źródłem energii będzie biomasa i energia słoneczna, za nią biogaz i energetyka wodna oraz geotermia. Zasoby odnawialnych źródeł energii nie wyczerpują się na skutek eksploatowania i potrafią się uzupełniać (energia rzek, wiatru, słońca, biomasy i wód geotermalnych).

EN

According to EU action plan the renewable energy sources of 17.245 terawatts include the following: river hydropower, biomass energy, biogas power, wind power, tidal power, thermal energy of seas and oceans, geothermal energy and solar power. In Poland it is assumed that renewable energy sources will be developing dynamically until 2020, and it will be wind energy that will develop the most. The second fastest developing energy source will be biomass and solar power, followed by biogas, hydropower and geothermal energy. Renewable energy sources are do not get used up and can renew themselves (hydropower, wind energy, solar power, biomass and geothermal energy).

6

Budownictwo energooszczędne – rozwiązania przyszłościowe? Cz. I

Wira J., Małecka I

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Lądowa i Wodna w Kształtowaniu Środowiska

|

2015

|

Nr 12

48--60

PL

Pod pojęciem domu energooszczędnego rozumie się budynek ( w standardzie energetycznym NF-40, NF-15), który jest zasilany odnawialnymi źródłami energii i budowany w odpowiednim standardzie. Obecnie na polskim rynku można spotkać wiele firm które oferują swoim klientom budowę domów energooszczędnym a tym samym zapewniających pewien komfort (np. termiczny, akustyczny). W niniejszym artykule zostaną przedstawione podstawowe zagadnienia związane z domami energooszczędnymi.

EN

A low-energy house is a building (following the NF-40 and NF-15 building energy standards) which is powered by renewable sources of energy and which follows the right construction standards. Nowadays there are a number of companies on the Polish market which offer to their clients low-energy houses which also safeguard certain comfort (e.g. thermal or acoustic). This article will present the basic issues related to low-energy houses.

7

Zanik jezior okolic Gardei (Pojezierze Iławskie)

Ptak M., Małecka I.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Lądowa i Wodna w Kształtowaniu Środowiska

|

2014

|

Nr 10

43--50

PL

Jeziora należą do jednych z najmniej trwałych elementów przyrody nieożywionej w środowisku. Od momentu powstania podlegają ciągłej ewolucji, która zmierza ostatecznie do ich zaniku. Tempo i skala tego procesu są zróżnicowane i zależą od splotu czynników naturalnych (np. fluktuacje klimatyczne) jak i sztucznych (antropopresja). W pracy w oparciu o kartograficzną metodę badania zmian środowiska przedstawiono sytuację dotycząca sześciu jezior na Pojezierzu Iławskim, które w okresie kilkudziesięciu lat przestały całkowicie istnieć. Za fakt ten odpowiedzialne są głównie przeprowadzone prace melioracyjne, które spowodowały obniżenie poziomu wody a tym samym zanik jezior.

EN

Lakes are one of the least durable inanimate elements of the natural environment. From the moment of their inception, they are constantly evolving, which ultimately leads to their disappearance. The pace and scale of this process vary depending on the combination of natural (e.g. climate fluctuations) and artificial (anthropogenic impact) factors. Based on the cartographic method of examining environmental change, the paper describes the situation of six lakes in the Iława Lake District, which, over decades, ceased to exist completely. This was mainly caused by land improvement works, which resulted in the lowering of the water level, which, in turn, led to the disappearance of the lakes.

8

Wpływ niezrekultywowanego składowiska odpadów z przemysłu spożywczego w Tłokini Kościelnej k/Kalisza na środowisko

Małecki Z. J., Wira J., Małecka I., Rokoczinskij A., Staszewski Z.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Lądowa i Wodna w Kształtowaniu Środowiska

|

2013

|

Nr 8-9

64--79

PL

Składowisko odpadów poprodukcyjnych pochodzących z przemysłu spożywczego zlokali-zowane jest w Tłokini Kościelnej k/Kalisza w zlewniach cząstkowych rzek: Pokrzywnicy i Swędrni. Istnieje uzasadniona obawa co do wpływu niezrekultywowanego składowiska odpadów poprodukcyjnych na pogorszenie jakości wód powierzchniowych w rzece Swędrni i Pokrzywnicy oraz retencjonowanych w zbiorniku zaporowym Pokrzywnica (Szałe) i wód podziemnych wysokiej ochrony „Głównego zbiornika wód podziemnych nr 311”. Ponadto zasolone wody gruntowe pochodzące ze składowiska odpadów, niekorzystnie oddziaływują na budowle podziemne (fundamenty, sieci inżynieryjne, budowle hydrotechniczne i wod¬no – melioracyjne). Składowisko odpadów poprodukcyjnych w Tłokini Kościelnej należy zrekultywować zgodnie z obowiązującymi przepisami i sztuką inżynierską.

EN

This food industry waste landfill is located in Tłokinia Kościelna near Kalisz in the basin of the Pokrzywnica and the Swędrnia rivers. There is a legitimate fear concerning the influence of the unreclaimed landfill on the quality of surface waters in the Swędrnia and the Pokrzywnica rivers , the retention water in Pokrzywnica reservoir in Szałe and high protection underground waters of ‘The main underground waters reservoir number 311’. Additionally, saline ground waters coming from the landfill have a negative effect on underground struc-tures (foundations, engineering networks, hydrotechnical and water-drainage structures). The waste landfill in Tłokinia Kościelna has to be reclaimed in accordance with the legally binding rules and engineering art.

9

Podatność wybranych rur polimerowych sieci i instalacji wodociągowych na obrosty mikrobiologiczne. Cz. I

Małecka I., Wira J., Małecki Z. J.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Lądowa i Wodna w Kształtowaniu Środowiska

|

2013

|

Nr 8-9

44--56

PL

Rurociągi przesyłające wodę sieciami i instalacjami wodociągowymi wykonane z tworzyw sztucznych (polimerów) charakteryzują się stosunkowo małą chropowatością powierzchni wewnętrznych, co może wpływać na zmniejszenie powstawania obrostów mikrobiologicznych. Wszelkiego rodzaju stosowane kompozyty (utwardzacze, utrwalacze czy stabilizatory) w procesie technologicznym produkcji polimerów, mogą być z czasem wypłukiwane i stanowią wówczas potencjalne źródło substancji odżywczych dla drobnoustrojów stymulujące ich przyrost. Występujące zjawisko korozji mikrobiologicznej w rurociągach przesyłających wodę, jest ściśle powiązane z obecnością błony biologicznej, pod którą łatwiej dochodzi do intensyfikacji procesów korozji a tym samym do technicznych uszkodzeń materiałów, z których wykonano rurociąg. Aktywność mikrobiologiczna drobnoustrojów znajdujących się w biofilmie powoduje zjawisko korozji mikrobiologicznej, która wpływa na zmianę tekstury powierzchni w następstwie przylegającej błony biologicznej co skutkuje ubytkami w polimerach spowodowanymi działalnością drobnoustrojów znajdujących się w obrostach.

EN

The internal surface of water system pipelines made of polymers is relatively less rough, which may result in the decrease of microbiological overgrowth. All kinds of composites ( hardeners, fixatives or stabilizers) used in the technological process of polymer production may be leached out over time and thus make a potential source of nourishing substances for microorganisms, which will stimulate their overgrowth. The phenomenon of microbiological corrosion taking place in water pipelines is closely related to the presence of a biological film under which the corrosion processes are intensified easily resulting in technical damage to the materials used to make the pipeline. The activity of the microorganisms present in the biofilm provokes microbiological corrosion which produces changes in the texture of the pipe surface adjoining the microbiological film. This results in cavities in polymers caused by the activity of the microorganisms present in the overgrowth.

10

Ochrona zasobów wodnych przed zanieczyszczeniem azotanami pochodzenia rolniczego

Pulikowski K., Małecka I., Małecki Z. J., Moszinskij V.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Lądowa i Wodna w Kształtowaniu Środowiska

|

2013

|

Nr 8-9

7--18

PL

Streszczenie: Proces wdrażania zapisów dyrektywy azotanowej w Polsce rozpoczął się w roku 2004, obecnie obszary szczególnie narażone (OSN) są pod drugiej korekcie, jaka miała miejsce w roku 2012. Wyznaczanie OSN nastręcza pewne trudności, stajemy przed koniecznością udowadniania KE, że w naszym kraju to zagrożenie jest mniejsze niż w innych krajach Europy. Analiza związków pomiędzy wielkościami OSN w poszczególnych województwach a bezpośrednimi czynnikami rolniczymi: nawożenie azotowe, saldo bilansu azotu, obsada zwierząt wykazała, że bezpośredni związek występuję tylko w odniesieniu do salda bilansu azotu. Jednak jednocześnie wysoką wartość tego wskaźnika stwierdza się w województwach, w których OSN nie występują. Wskazuje to na konieczność poszukiwania efektywniejszych metod wyznaczania OSN opartych na analizie wieloczynnikowej i wykorzystujących możliwości jakie dają metody GIS.

EN

The process of implementing the nitrates directive began in 2004; at the moment nitrates vulnerable zones (NVZs) have already been corrected twice and the second correction was made in 2012. Designating NVZs poses certain problems as we need to prove to the European Commission that the risk of pollution in Poland is lesser than in other European countries. An analysis of the relationship between the size of NVZs in particular voivodships and direct agricultural agents such as the use of nitrogen fertilizers, the nitrogen balance and the livestock has shown a direct correspondence only in case of the nitrogen balance. At the same time, however, the nitrogen balance has been found to be high in voivodships where there are no NVZs. This indicates that there is a necessity to search for more effective methods of designating NVZs based on a multi-agent analysis and using the possibilities offered by Chief Sanitary Inspectorate.

11

Ocalić od zapomnienia Kalwarię Moczalsko – Bugajską oraz powstańców styczniowych z 1863/1864 r.

Małecki Z. J., Małecka I.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Lądowa i Wodna w Kształtowaniu Środowiska

|

2013

|

Nr 8-9

89--107

PL

Przy trasie dawnego „Traktu wieluńsko – kaliskiego” będącego w przeszłości szlakiem kaliskich pielgrzymek na Jasną Górę w Częstochowie, zlokalizowana była do II Wojny Światowej (zniszczona przez Niemców) zapomniana Kalwaria Moczalsko – Bugajska przyporządkowana do Parafii Rzymsko-katolickiej pw. św. Jana Ewangelisty w Godzieszach do czasu powołania nowej Parafii Rzymsko-katolickiej p.w. św. Krzyża w Brzezinach (1920 r.). Wybudowana została na najwyższym wzniesieniu moreny dennej (ok. 142,0 m n.p.m.) w rejonie wsi Moczalec i Bugaj, w odległości około 200 m od „Traktu wieluńsko – kaliskiego” i około 400 m od „Traktu ołobockiego”. Na terenach nadprośniańskich (Przystajnia) i pagórkach morenowatych (Moczalec) oraz w lasach (Bugaj – Jagodziniec – Meka) oddziały powstańcze prowadziły potyczki z wojskami carskimi. W pobliżu Bugaja przez Brzeziny przemieszczał się m.in. oddział powstańczy por. Józefa Oxińskiego, który stoczył potyczkę z wojskami carskimi dnia 25 lutego 1863 r. w Opatówku a następnie bitwę dnia 26 lutego 1863 r. pod Kuźnicą Grabowską, w której to dzięki dużym umiejętnościom wojskowym dowódcy nie został rozbity przez Rosjan, nie ponosząc większych strat.

EN

At what used to be ‘ Wieluń-Kalisz Route’ ,which was a route taking pilgrims from Kalisz to Jasna Góra Monastery in Częstochowa, one can find a forgotten calvary – the Calvary of Moczalec – Bugaj - which had been there until it got destroyed by Germans in World War II. The Calvary had been assigned to the Roman Catholic Parish of St.John the Evangelist in Godziesze until a new parish, the Roman Catholic Parish of the Holy Cross was created in Brzeziny in 1920. The calvary was built on the highest hill of the ground moraine (about 124 m above sea level) in the area of the villages Moczalec and Bugaj , about 200 meters from ‘ Wieluń-Kalisz Route’ and about 400 meters from ‘Ołobok Route’. It was there , in the area close to the Prosna River (Przystajnia) , on the moraine hills (Moczalec) and in the forests (Bugaj-Jagodziniec -Meka) that January Uprising insurgents’ divisions engaged in skirmishes with tsarist soldiers. Among others, the insurrectional division of Lieut.Józef Oxiński passed through Brzeziny near Bugaj. The division got engaged in a skirmish with tsarist soldiers in Opatówek on 25 February 1863 and then they fought a battle at Kuźnica Grabowska on 26 February 1863 in which, thanks to the commander’s military skills, the division was not broken up and did not suffer any major losses.

12

Wpływ na środowisko wadliwie wykonanych i eksploatowanych układów wentylacji w przemyśle spożywczym

Małecka I, Małecki Z J, Moga M

Inżynieria Ekologiczna

|

2013

|

Nr 35

137--149

PL

Instalacje i urządzenia wentylacji (klimatyzacji) mechanicznej w przemyśle spożywczym, mogą przenosić różne bakterie chorobotwórcze np. powodujące zapalenie płuc (choroba legionistów). Na odczucie parametrów mikroklimatu w pomieszczeniach produkcyjnych przez ludzi mają wpływ czynniki zależne od człowieka (stan zdrowia, indywidualne odczucie temperatury itp.) oraz czynniki niezależne od człowieka (parametry fizyczne powietrza, świeżość i czystość powietrza itp.). Skażenia mikrobiologiczne urządzeń technologicznych oraz urządzeń i instalacji, m.in. wentylacyjno-klimatyzacyjnych, wpływają na rozwój bakterii chorobotwórczych. Ilość powietrza dostarczana lub usuwania z pomieszczenia zależy od jego użytkowania i obciążenia zapachami oraz materiałami szkodliwymi. W następstwie powstawania punktu rosy w instalacjach wentylacyjnych mogą wystąpić tzw. zarodki kondesacji, zawarte w powietrzu, na których osadza się para wodna przy przesyceniu powietrza. Istotny wpływ na warunki komfortu w pomieszczeniach ma prędkość przepływu powietrza w strefie przebywania ludzi. W pomieszczeniach produkcyjnych tam, gdzie dbałość o najwyższą jakość powietrza stanowi kwestię priorytetową, stosuje się dezynfekcje promieniową jonizacją katalityczną. W pomieszczeniach produkcyjnych przemysłu spożywczego o podwyższonym standardzie mikrobiologicznym nie należy stosować układów wentylacyjnych z recyrkulacją powietrza.

EN

Mechanical (air-conditioning) ventilation systems and equipment in the food industry may transfer various pathogenic bacteria causing, for instance, pneumonia (Legionellosis). Microc¬limate parameters in manufacturing shops felt by people are affected by: human factors (health, individual temperature perception etc,) and non-human factors (air physical parameters, air freshness and cleanliness etc.). Microbiological contamination of process equipment, machines and systems such as ventilation and air-conditioning equipment causes growth of pathogenic bacteria. The amount of air supplied and removed from a room depends on its use and load of odours and hazardous material. As a result of dew point formation in ventilation systems may appear the so-called air-borne condensation nuclei on which steam settles when the air gets oversaturated. The air flow rate has a material influence upon comfortable conditions in human inhabited zones. In manufacturing shops where the highest air quality is a priority, radial disinfection by means of catalytic ionization is applied. In food industry manufacturing shops of higher microbiological standard, ventilation systems based on air re-circulation should not be used.

13

Funkcje stawów parkowych w Russowie k/Kalisza

Małecki Z J, Małecka I

Inżynieria Ekologiczna

|

2013

|

Nr 35

106--116

PL

Stawy parkowe o powierzchni 1,123 ha w Russowie znajdują się na obszarze zlewni rzeki Prosny. Należą do zlewni cząstkowej rowu przepływającego przez Russów, stanowiącego prawobrzeżny dopływ rzeki Prosny powyżej Kalisza. Zasilanie stawów parkowych realizowane jest rowem wraz dopływami, gdzie spływają wody opadowe i roztopowe. Stawy parkowe są elementem krajobrazu i „regulatorem” stosunków wodnych w parku o powierzchni ok. 4,0 ha, zwiększając zarazem małą retencję wodną. System nawodnień terenów przyległych do stawów w parku krajobrazowym odbywa się metodą podsiąkową. Nad stawami i w ich sąsiedztwie występuje specyficzny mikroklimat, korzystny dla środowiska przyrodniczego.

EN

Park ponds covering 1.123 ha in Russów are located within the basin of the Prosna river. They belong to a fractional basin of a trench running across Russów, which is the right-bank tributary of the Prosna before Kalisz. Park ponds are supplied with a trench and a melioration ditch joining that water course, which in turn are supplied by precipitation and melting water. The park ponds are an element of natural landscape and regulate hydro conditions in the park covering app. 4.0 ha, thereby increasing small water retention. The system of irrigating areas adjacent to the ponds in the natural landscape park is based on a capillary method. A specific microclimate holds over the ponds and in their neighbourhood which favourably affects the environment.

14

Uwarunkowania wykonania wentylacji w pomieszczeniach instalacji amoniaku

Małecka I., Moga M.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Lądowa i Wodna w Kształtowaniu Środowiska

|

2012

|

Nr 5-6

54-57

PL

Do przygotowania mediów chłodniczych stosowanych m.in. w układach klimatyzacyjnych wykorzystuje się m.in. amoniak bezwodny (NH3). W pomieszczeniach instalacji amoniaku wymagana jest odpowiednia wentylacja nawiewno - wyciągowa (ogólna, strefowa i lokalizacyjna). Amoniak bezwodny jest substancją toksyczną i żrącą, niebezpieczną dla Środowiska oraz palną i stwarzającą w połączeniu z wieloma substancjami zagrożenie pożarowe lub wybuchowe.

EN

Waterless ammonia (NH3) is used to prepare cooling agents employed in air-conditioning systems. Rooms with ammonia systems require suitable supply & exhaust (general, zone and localized) ventilation. Waterless ammonia is a toxic and caustic environment-unfriendly chemical, which is flammable and in combination with many chemicals poses a risk of fire or explosion.

15

Środki techniczne ochrony zbiorowej ograniczające skutki zapylenia

Małecki Z. J., Małecka I., Moga M.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Lądowa i Wodna w Kształtowaniu Środowiska

|

2012

|

Nr 5-6

47-53

PL

Pyły występują w wielu środowiskach pracy i nawet przy niskich stężeniach mogą wykazywać szkodliwe działanie na organizm ludzki. W powietrzu unoszą się różne rodzaje cząstek pyłów, które powstają w następstwie procesów naturalnych i sztucznych (technologicznych). Oceniając szkodliwość pyłów, najbardziej szkodliwa jest frakcja respirabilna mająca największe znaczenie w patogenezie pyłu, która dociera do pęcherzyków płucnych. W pomieszczeniach, w których występuje znaczny stopień zanieczyszczenia pyłami, parami oraz zjonizowanym powietrzem i zapachami pochodzącymi z procesów technologicznych wymagany jest 100% udział powietrza zewnętrznego (świeżego).

EN

Dust is present in many working environments and even at low concentration it may be harmful to the human body. Various kinds of dust particles, which hover in the air, form as a result of natural and artificial (technological) processes. When evaluating dust harmfulness, the most hazardous is a respirable fraction which plays the most important role in dust pathogenesis which reaches pulmonary alveoli. Rooms with a significant degree of contamination of dust, vapour and ionized air and odours coming from technological processes require 100% external (fresh) air.

16

Rzeka Prosna pomnikiem przyrody i historii południowej wielkopolski

Małecka I., Ziąbka L., Staszewski Z.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Lądowa i Wodna w Kształtowaniu Środowiska

|

2012

|

Nr 7

57--76

PL

Rzeka Prosna o długości 216,8 km należy do największych w południowej Wielkopolsce. Prosna po części swojej długości służyła jako drogowskaz „Szlaku Bursztynowego” dla kupców rzymskich. Rzeka stanowi pomnik przyrody i była świadkiem wydarzeń historycz-nych. Na 70 km rzeki Prosny w Bolesławcu znajdują się ruiny zamku z czasów piastowskich. Dolina Prosny w okresie wczesnego średniowiecza była terenem osadnictwa z okresu ple-miennego i intensywnego zasiedlania w czasie monarchii pierwszych Piastów. Badania archeologiczne datują początek kaliskiego grodu na Zawodziu na przełomie IX i X w. Od XIV w. do końca XVIII w. w Kaliszu znajdował się zamek królewski, spełniający m.in. funkcje rezydencji władców i starosty generalnego Wielkopolski. Rzeka Prosna w Kaliszu i regionie była świadkiem bitew a mianowicie: pomiędzy stronnikami króla Augusta II Mocnego z królem Stanisławem Leszczyńskim (29.10.1706r.), w czasie konfederacji barskiej (1768r., 1770r.), pomiędzy wojskami napoleońskimi a rosyjskimi (13.02.1813r.), powstańców styczniowych 1863r. (Kuźnica Grabowska 26.02.1863r.). Była również świadkiem zniszczenia Kalisza przez oddziały pruskie (1914r.). W pobliskim Szczypiornie w 1917r. zostali osadzeni legioniści J. Piłsudskiego. Rzeka Prosna była także świadkiem mordów dokonanych na Polakach przez Niemców w czasie II Wojny Światowej.

EN

The Prosna river of 216.8 km in length is one of the longest in the Southern Wielkopolska. In its part the Prosna was used as a signpost of the “Amber Route” for Roman merchants. The river is a monument of nature and has been a witness of historic events. At its 70th kilometre in Boesławiec it passes ruins of a Piast castle. The Prosna valley during the early Middle Ages was an area of settlements of tribes during the reign of the first Piast dynasty rulers. Archaeological research dates the beginning of the Kalisz city in Zawodzie at the turn of 9th and 10th centruries. Between 14th and the end of 18th century Kalisz had a royal castle which was a residence of Wielkopolska rulers and its general administrator. The Prosna in Kalisz and its surrounding region witnessed battles, namely between supporters if August II Strong and king Stanislaw Leszczynski (29.10.1706), during the Bar Confederation (1768, 1770), between Napoleon and Russian troops, January insurrection in 1863 (Kuźnica Grabowska 26.02.1863). It also witnessed destruction if Kalisz by Prussian troops (1914). In the nearby Szczypiorno in 1917 J. Pilsudski’s legions were imprisoned. The Prosna could also see Poles murdered by the Germans during World War Two.

17

Prognozowany wpływ projektowanej biogazowi rolniczej w Złotnikach Małych k/Kalisza na glebę oraz wodę gruntową i powierzchniową

Mastyński J., Małecka I., Staszewski Z.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Lądowa i Wodna w Kształtowaniu Środowiska

|

2012

|

Nr 5-6

58-68

PL

Planowana biogazownia rolnicza o mocy elektrycznej około 1.2 MW z możliwością rozbudowy do 1,9 MW, przewidywana jest w miejscowości Złotniki Małe KkKalisza. Powierzchnia terenu przewidzianego pod inwestycje wynosi około 2,58ha. Podstawową działalnością planowanej biogazowi będzie skojarzenie technologii produkcji energii elektrycznej i cieplnej w agregatach kogeneracyjnych. Do produkcji biogazu tj. niezbędnego paliwa wykorzystana będzie fermentacja metanowa związków organicznych. Podstawowym wsadem będzie mieszanina kiszonki roślinnej oraz gnojowicy. Poziom wody gruntowej płytko zalegającej (0,69 - 0,94 m. p.p.t.) na terenie przeznaczonym pod budowę biogazowni, jest ściśle powiązany z poziomem wody (wodostanem) w rzece Bawół.

EN

The prospective agricultural biogas plant of app. 1.2 MW scalable up to 1.9 MW should be built in Złotniki Małe n/Kalisz. The area of the land under investment occupies app. 2.58 ha. The basic activity of the intended biogas plant will involve association of electric and heat power in cogenerating aggregates. Methane fermentation of organic compounds will be used to produce biogas, which is the necessary fuel. The basic charge will be a mix of plant silage and manure. The level of shallow underground water (0.69 - 0.94 m underground) in the area where the biogas plant is intended is closely related to the water level in the Bawół river.

18

Prognozowany wpływ budowli parku wodnego na zagrożenie powodziowe osiedla Rajsków w Kaliszu

Małecki Z. J., Wira J., Pulikowski K., Małecka I.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Lądowa i Wodna w Kształtowaniu Środowiska

|

2012

|

Nr 5-6

9-30

PL

Teren budowy Parku Wodnego, znajduje się między rzeką Prosną i jej rozwidleniem nazywanym Kanałem Bernardyńskim a rzeką Swędrnią będącą prawostronnym dopływem Kanału Bernardyńskiego. W oparciu o dane hydrologiczne z okresów powodzi wynika, że woda stuletnia osiąga w tym rejonie rzędną 103,48 m n.p.m. i jest ponad 1,0 m wyższa od rzędnej istniejącego terenu. Natomiast woda dziesięcioletnia już zalewa (podtapia) teren znajdujący się pomiędzy rozwidleniem rzek: Swędrni i Prosny. Grunty terenu zalewowego rozpoznane wierceniami do głębokości od 5,0 do 10 m p.p.t. zbudowane są z czwartorzędowych piaszczystych utworów akumulacji rzecznej z odłożoną w stropie, warstwą osadów akumulacji zastoiskowo - bagiennej zalegającej na głębokości od 0,65 m do 3,30 m p.p.t. Natomiast osady akumulacji rzecznej zalegają pod w/w osadami akumulacji zastoiskowo - bagiennej do głębokości od 8,0 do 10 m p.p.t. Warstwę powierzchniową stanowi gleba o miąższości od 0,20 do 0,80 m (śr. 0,40 ,) oraz nasypy niekontrolowane piaszczysto - próchniczo - pyłowe o miąższości od 0,20 do 1,60 m. W gruncie stwierdzono występowanie swobodnego i napiętego zwierciadła wody gruntowej w piaskach akumulacji rzecznej. Ustabilizowane zwierciadło wody gruntowej, posiadającej bezpośredni kontakt hydrauliczny z wodą w obu rzekach, występuje na głębokości 0,65 - 1,84 m p.p.t o spadku w kierunku północnym, tj. w stronę rzeki Swędrni. W oparciu o wieloletnie obserwacje należy stwierdzić, że przepływy wezbraniowe w Swędrni występują z reguły w tym samym okresie co w rzece Prośnie. Budynek główny Parku Wodnego posadowiony jest na żelbetowych ławach fundamentowych co z upływem czasu w następstwie sufozji gruntu, wraz ze zwiększeniem współczynnika filtracji wody w gruncie będzie skutkowało, zmniejszeniem stabilności statycznej budowli jak i zwiększoną infiltracją wód w gruncie z rzeki Prosny do Swędrni. W następstwie prognozowanej większej infiltracji wód m.in. w otoczeniu fundamentowania budowli Parku Wodnego, skutkować będzie przyśpieszonymi znacznymi podtopieniami (zalewaniem) terenów przyległych Osiedla Rajsków. W przypadku wystąpienia wysokich stanów wód w rzekach w celu ograniczenia skutków negatywnych związanych z podtopieniami terenów zalewowych Osiedla Rajsków należy po wykonaniu studium technicznego, m.in. wykonać drenaż powierzchni i stopy skarpy wału przeciwpowodziowego wraz ze wzmocnieniem skarpy odwodnej na odcinku od mostu Bursztynowego do początku Kanału Bernardyńskiego. Natomiast w przypadku wystąpienia fali powodziowej przekraczającej stan alarmowy przez dłuższy okres czasu, wszelkie dodatkowe budowle hydrotechniczne dają z dużą dozą prawdopodobieństwa efekt niezadowalający w stosunku do założonego (podtopienie wraz z zalaniem terenów przyległych do cieków).

EN

The area of building a water park is situated between the Prosna river and its fork, the Bernardyński Canal and the Swędrnia river, which is a right-hand side tributary of the Bernardyński Canal. Based on hydrological data from flood periods, the centenary water seems to reach in this area an elevation of 103.48 m above the sea level and is 1.0 m higher than the elevation of the existing land. However, the ten-year water already floods (permeates) the area located between the fork of the Swędrnia and the Prosna. The flood plain examined with drilled holes of 5.0 - 10.0 m in depth is composed of quaternary sand formations of river accumulation with a layer of accumulation deposit of marginal and swampy nature sitting at 0.65 to 3.30 m below the surface. On the other hand, the river accumulation deposits are located under the said marginal and swampy accumulation deposits from 8.0 to 10 m below the surface. The surface layer is made of soil of 0.20 - 0.80 (avg. 0.40) thickness and uncontrolled sand - humus and dust windrows of 0.20 - 1.60 m thickness. The ground has been found to contain free and high-pressure underground water mirror in the river accumulation sand. A stable mirror of the underground water, which has a direct contact with the water in both rivers, can be found at the depth of 0.65 - 1.84 m below the surface with the slope towards north, i.e. towards the Swędrnia river. Based on long-term observations it has to be said that high-level flows in the Swędrnia basically occur at the same time as in the Prosna. The main building of the water park is founded on reinforced concrete footing, which with time, as a consequence of soil suffusion and increase of water filtration ratio in the soil will result in lower static stability of the building as well as increased water filtration in the soil from the Prosna to the Swędrnia. As a result of forecast higher infiltration of the waters surrounding the foundation of the water park building, the adjoining housing estate called Rajsków will be subject to accelerated permeation (flooding). In the case of high water levels in the rivers, in order to mitigate adverse effects of permeation of the Rajsków flood plain, an engineering study has to be followed by drainage of the surface and the foot of the levee slope along with reinforcement of the downstream slope between the Bursztynowy bridge and the onset of the Bernardyński Canal. However, in the case of a flood wave exceeding the alarm level for a long time, any additional hydro-engineering structures are very likely to deviate from the assumed target (permeation and flooding of areas adjacent to the water-courses.

19

Leksykon ważniejszych pojęć i terminów - wentylacja i klimatyzacja

Małecki Z. J., Małecka I.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Lądowa i Wodna w Kształtowaniu Środowiska

|

2012

|

Nr 5-6

91-96

20

Funkcje parku krajobrazowego i stawu parkowego w Tłokini Kościelnej k/Kalisza

Małecki Z. J., Małecka I., Gołębiak P.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Lądowa i Wodna w Kształtowaniu Środowiska

|

2012

|

Nr 7

38--49

PL

Staw parkowy o powierzchni ok. 1500 m2 w Tłokini Kościelnej znajduje się w parku po-dworskim o pow. ok. 8.0 ha na obszarze zlewni rzeki Trojanówki. Zasilanie stawu parkowego realizowane jest rowem wraz z dopływami, do których spływają wody opadowe i roztopowe. Staw parkowy jest elementem krajobrazu i „regulatorem” stosunków wodnych w parku zwiększając zarazem małą retencję wodną. System nawodnień terenów przyległych do stawu w parku krajobrazowym odbywa się metodą podsiąkową. Nad stawem i w jego sąsiedztwie utrzymywany jest specyficzny mikroklimat korzystny dla środowiska przyrodniczego.

EN

The park pond covering app. 1500 m2 in Tłokinia Kościelna is situated in a former country manor’s park covering app. 8.0 ha within the basin of the Trojanówka river. The park pond is supplied by means of a ditch and its tributaries supplied with rain and melting water. The park pond is an element of the landscape and a “regulator” of the park’s hydrographic conditions while improving the insufficient water retention. The irrigation system of the land adjacent to the pond in the natural landscape park is carried out by means of upward irrigation. A specific microclimate rests over the pond and in its neighbourhood, which is favourable for the natural environment.