Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Zmiany ceny zakupu energii cieplnej pochodzącej z polskich ciepłowni geotermalnych w latach 2007–2018 w świetle obowiązujących taryf rozliczeniowych

Pająk L., Bujakowski W.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2018

|

R. 57, nr 1

29--35

PL

Praca stanowi kontynuację prowadzonych systematycznie od roku 2007 analiz (Pająk i Bujakowski 2007, 2011, 2013 i 2016), w których autorzy określają i porównują cenę energii dla odbiorcy końcowego z ceną energii obowiązującej w systemach ciepłowniczych bazujących na konwencjonalnych nośnikach energii. Cena energii obowiązująca odbiorcę końcowego określana jest w oparciu o obowiązujące taryfy rozliczeniowe. Wyznaczanym i porównywanym parametrem jest jednostkowa cena całkowita netto w zł/GJ. Zawiera ona składnik stały i zmienny taryfy rozliczeniowej i obejmuje wytworzenie oraz przesył i dystrybucję energii. Kolejne wersje pracy publikowane są systematycznie w ramach materiałów konferencyjnych Ogólnopolskiego Kongresu Geotermalnego. Aktualne ceny energii cieplnej pochodzącej z polskich ciepłowni wykorzystujących energię geotermalną zawierają się w przedziale od 48 do 83 zł/GJ netto. Ceny energii pochodzącej z nośników konwencjonalnych zawierają się w przedziale od 44 do 92 zł/GJ. Pozwala to stwierdzić, że w zależności od złożowych warunków geotermalnych, energia pochodząca z ciepłowni geotermalnych może być cenowo konkurencyjna w stosunku do wszystkich analizowanych nośników konwencjonalnych, tj. węgla kamiennego, gazu ziemnego i oleju opałowego. Cena energii z geotermii wykazuje stabilizację od roku 2013. Widoczny jest zdecydowany wpływ warunków złożowych na cenę energii pochodzącej z geotermii.

EN

The paper presents the continuation of analyses carried out systematically from 2007 (Pająk and Bujakowski 2007, 2011, 2013 and 2016), where the Authors determine and compare the energy price with the energy price in heating systems based on conventional energy carriers. The energy price applicable to the final recipient is determined based on the applicable settlement tariffs. The unitary net total price in PLN/GJ (1 USD = ~3,71 PLN, 1 € = ~4,31 PLN) is determined and compared. It contains a fixed and variable component of the settlement tariff and includes the generation and transmission and distribution of energy. Subsequent versions of the work are published systematically as part of the conference materials of the Polish Geothermal Congress. The current heat energy prices from Polish heating plants using geothermal energy range from 48 to 83 PLN/GJ net. Energy prices from conventional carriers range from 44 to 92 PLN/GJ. This allows to state that depending on the geothermal reservoir conditions, the energy origin from geothermal can be competitively analyzed to all conventional carriers: hard coal, natural gas and heating oil. The price of energy origin on geothermal heating has been stabilizing since 2013. There is a visible impact of reservoir conditions on the price of energy origin on geothermal heating.

2

Porównanie cen zakupu ciepła pochodzącego z geotermii i konwencjonalnych nośników energii w latach 2007-2018

Pająk L., Bujakowski W.

Instal

|

2018

|

nr 12

7--10

PL

W artykule dokonano oceny jednostkowych kosztów zakupu ciepła dla odbiorcy końcowego. Wykorzystano aktualne na wrzesień 2018, zatwierdzone przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki taryfy rozliczeniowe dla wszystkich ciepłowni wykorzystujących energię geotermalną. Cena jednostkowa ciepła uwzględnia wszystkie koszty ujęte w taryfie, tj. koszty: wytwarzania, przesyłu i dystrybucji. Ceny ciepła dla instalacji geotermalnych porównano z cenami ciepła pochodzącego z konwencjonalnych nośników energii (węgiel kamienny, sieciowy gaz ziemny i olej opałowy - dla wybranych przedsiębiorstw). Na podstawie przeprowadzonych analiz stwierdzić można, że cena ciepła pochodzącego z instalacji geotermalnych i obowiązująca odbiorcę końcowego zawiera się w przedziale cen charakteryzujących konwencjonalne nośniki energii. Jest ona uzależniona od warunków geotermalnych. Tam gdzie temperatura płynów geotermalnych pozwala na wykorzystanie ciepła bez zastosowania ciepła, jego cena zawiera się w przedziale typowym dla ciepła pochodzącego ze spalania węgla kamiennego. Tam gdzie konieczne jest stosowanie pomp ciepła, cena ciepła zawiera się w przedziale typowym dla ciepła pochodzącego ze spalania gazu ziemnego i oleju opałowego. Zmiany cen ciepła w analizowanym przedziale czasu (lata 2007-2018) nie są znaczące w przypadku: geotermii, węgla i sieciowego gazu ziemnego. Znaczącym zmianom w czasie podlega cena ciepła pochodzącego ze spalania oleju opałowego. W nadchodzącym czasie spodziewać się można wzrostu cen ciepła pochodzącego z instalacji na węgiel kamienny. Wiązać się to będzie z wprowadzeniem opłat za emisję CO2.

EN

The paper assessed the unitary purchase price of heat for space heating and hot tap water preparation valid for the end user. The billing tariffs for all Polish geothermal heating plants approved by the President of the Energy Regulatory Office (URE) were used. The analyses are based on billing tariffs up to date on the September 2018. The unitary energy price includes all costs covered by tariffs, i.e. costs of: generation, transmission and distribution of heat. Geothermal heat prices were compared with conventional energy carriers (hard coal, natural gas and fuel oil - for selected heat suppliers). Based on the analyses it might be notice that the price of geothermal heat covers the range of prices typical for the conventional energy carriers. The price strictly depends on geothermal conditions (represented by temperature). In cases where the temperature of geothermal fluids allows the use of energy without heat pumps, the price of energy is in the range typical for energy received from hard coal. Where it is necessary to use heat pumps, the price of energy is in the range typical for the natural gas and the heating oil. Changes in energy prices in the analysed period of time (years 2007-2018) are not significant in the case of: geothermal, coal and natural gas. The price of energy from heating oil is subject to significant changes over time. In the upcoming time, an increase in energy prices originated from hard coal might be expected. This will involve because of fees for CO2 emission.

3

Geothermal utilization potential in Poland – the town of Poddębice. Part 2 : selected energetic aspects of current and future geothermal district heating in Poddębice

Kępińska B., Pająk L., Bujakowski W., Kasztelewicz A., Hajto M., Sowiżdżał A., Papiernik B., Petursson B., Tulinius H., Thorgilsson G., Einarsson O. P., Karska A., Peraj A.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2017

|

R. 56, nr 1

23--38

EN

The paper presents main energetic aspects of current geothermal district heating system in Poddębice, Poland, and its planned development in an optimal way from an energy and economic points of views (reservoir and production aspects are presented in Part 1). These topics, as part of pre-feasibility study, were elaborated in the framework of the EEA Project “Geothermal utilization potential in Poland – the town of Poddębice”. That town has both prospective resources and ambitious plans of further geothermal uses’ deployment for space heating and for wide range of other applications. They will contribute to low-emission heating, improvement the leaving conditions and modern local economy. Poddębice create a good study case for other localities in Poland which have geothermal resources. The paper gives in insight into the analyses, outcomes and recommendations that resulted from common works on Icelandic and Polish partners involved in the Project. Reservoir and production aspects are presented in Part 1 of this paper. The material presented in Part 2 is the result of the original work of the authors and includes only one citation of the literature. Most literary references were cited in part 1 accordingly.

PL

Artykuł przedstawia zagadnienia energetyczne dotyczące pracującego obecnie geotermalnego systemu ciepłowniczego w Poddębicach, jak i jego planowanego rozwoju z uwzględnieniem optymalnych sposobów funkcjonowania pod względem energetycznym i ekonomicznym (aspekty złożowe i eksploatacyjne są natomiast podane w części 1 artykułu). Tematy zostały opracowane jako część wstępnego studium możliwości w ramach Projektu EOG „Potencjał dla rozwoju wykorzystania energii geotermalnej w Polsce – miasto Poddębice”. Wymienione miasto posiada zarówno perspektywiczne zasoby, jak i znaczące plany rozwoju wykorzystania energii geotermalnej w ciepłownictwie i w szerokim zakresie innych zastosowań. Przyczynia się one do niskoemisyjnego ciepłownictwa, poprawy warunków życia oraz do nowoczesnej lokalnej działalności gospodarczej. Poddębice są dobrym przykładem dla innych miejscowości w Polsce, które posiadają zasoby geotermalne. Artykuł przedstawia wybrane analizy, ich wyniki oraz rekomendacje, które są rezultatem wspólnych prac zaangażowanych w Projekt partnerów z Islandii i Polski.

4

Geothermal utilization potential in Poland – the town of Poddębice. Part 1: selected reservoir and exploitation aspects of current and further geothermal district heating and other uses’ development in Poddębice

Kępińska B., Pająk L., Bujakowski W., Kasztelewicz A., Hajto M., Sowiżdżał A., Papiernik B., Petursson B., Tulinius H., Thorgilsson G., Einarsson O. P., Karska A., Peraj A.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2017

|

R. 56, nr 1

3--21

EN

The paper presents main reservoir parameters, and selected aspects of stable geothermal water production for the needs of current and future district heating and other uses in Poddębice, Poland. These topics, as a part of pre-feasibility study, were elaborated in the framework of the EEA Project “Geothermal utilization potential in Poland – the town of Poddębice”. That town has both prospective resources and ambitious plans of further geothermal uses’ deployment for space heating and for wide range of other applications. They will contribute to low-emission heating, improvement the leaving conditions and modern local economy. Poddębice create a good study case for other localities in Poland that have geothermal resources. The paper gives in insight into the analyses, outcomes and recommendations that resulted from common works on Icelandic and Polish partners involved in the Project. Energetic aspects are presented in Part 2. of this paper, which is a continuation of the material presented here.

PL

Artykuł przedstawia główne parametry złożowe i wybrane zagadnienia związane ze stabilnym wydobywaniem wody geotermalnej dla potrzeb systemu ciepłowniczego w Poddębicach – obecnie pracującego i rozbudowanego (jak jest planowane). Prezentowany materiał został opracowany jako część wstępnego studium możliwości w ramach Projektu EOG „Potencjał dla rozwoju wykorzystania energii geotermalnej w Polsce – Poddębice”. Wymienione miasto posiada zarówno perspektywiczne zasoby, jak i znaczące plany rozwoju wykorzystania energii geotermalnej w ciepłownictwie i w szerokim zakresie innych zastosowań. Wykorzystanie zasobów geotermalnych przyczynia się do rozwoju niskoemisyjnego ciepłownictwa, poprawy warunków życia oraz do rozwoju nowoczesnej lokalnej działalności gospodarczej. Poddębice są dobrym przykładem dla innych miejscowości w Polsce, które posiadają zasoby geotermalne. Artykuł przedstawia wybrane analizy, wyniki oraz rekomendacje, które są efektem wspólnych prac zaangażowanych w projekt partnerów z Islandii i Polski. Aspekty energetyczne przedstawiono w części 2. artykułu, która jest kontynuacją prezentowanego tutaj materiału.

5

Analiza energetyczno-ekonomiczna wykorzystania wody i energii geotermalnej w Lądku-Zdroju

Pająk L., Bujakowski W., Tomaszewska B., Hołojuch G.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2017

|

R. 56, nr 2

147--162

PL

Lądek-Zdrój to historyczne i uzdrowiskowe miasto. Zanieczyszczenie atmosfery związane z niską emisją pochodzącą z istniejących źródeł energii wymaga działań zapobiegawczych. Jednym ze sposobów poprawy tego stanu jest wykorzystanie istniejących tu zasobów energii odnawialnej skumulowanej w wodach termalnych. W artykule przedstawiono wariantową analizę możliwości wykorzystania tego odnawialnego źródła energii w istniejących instalacjach grzewczych miasta. Analiza umożliwiła ocenę energetyczną, ekonomiczną i ekologiczną poszczególnych rozwiązań.

EN

Lądek-Zdrój is a historic and spa town. Atmospheric pollution associated with low emissions from the existing energy sources requires preventive action. One way to improve this is to use renewable energy resources accumulated in thermal waters. The paper presents a variant analysis of the potential use of this renewable energy source in existing urban heating systems. The analysis allowed for energy, economic and ecological assessments of the individual solutions.

6

Triasowy zbiornik wód termalnych w północnej strefie Tarnowa – parametry hydrogeotermalne i perspektywy wykorzystania

Bujakowski W., Barbacki A.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2016

|

nr 92

325--336

PL

W artykule przedstawiono studium dotyczące możliwości wykorzystania energii geotermalnej w obszarze znajdującym się na obszarze zapadliska przedkarpackiego w rejonie Tarnowa. Podano informację na temat budowy geologicznej analizowanej strefy oraz dokonano charakterystyki triasowego zbiornika wód termalnych, najbardziej interesującego w tym rejonie. Analiza została wykonana na podstawie parametrów hydrogeotermalnych (temperatura, mineralizacja, porowatość, przepuszczalność, wydajność), które uzyskano z otworów geologicznych i naftowych zlokalizowanych w strefie miasta oraz na terenach przyległych. W wyniku analizy oszacowano potencjalne zasoby energetyczne. Wykazano, że najlepsze perspektywy dla rozwoju geotermii w analizowanym obszarze stwarza wykorzystanie tego zbiornika głównie w aspekcie balneorekreacji.

EN

This work is a study on the possibility of using geothermal energy in the area of the Carpathian Foredeep in the Northern area of Tarnów. The information presents the geological structure of the analyzed area along with the characteristics of the Triassic thermal water reservoir, the most interesting in the region. The analysis was conducted on the basis of hydrogeothermal parameters (temperature, mineralization, porosity, permeability, efficiency), which were obtained from the geological and petroleum wells located in the zone of the city and adjacent areas. The analysis estimated potential energy resources. It was pointed out that the best prospects for the development of geothermal energy in the analyzed reservoir makes use in terms of balneo-recreation.

7

Technologia ATES i możliwość jej zastosowania w rejonie piotrkowskim

Bujakowski W., Bielec B., Skrzypczak R.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2016

|

nr 92

373--390

PL

Artykuł wprowadza w zagadnienie zastosowania systemów ATES, tj. magazynowania energii cieplnej w warstwach wodonośnych. Korzystając m.in. z doświadczeń holenderskich, światowego potentata w stosowaniu rozwiązań ATES, przybliżono wyniki badań modelowych oddziaływania na środowisko dużych systemów oraz problem skali instalacji w kontekście ich mocy i potrzebnych środków inwestycyjnych dla realizacji takich obiektów. Przedstawiono najciekawsze europejskie rozwiązania dla systemów ATES wykorzystujących poziomy wodonośne w różnych warunkach geologicznych. Scharakteryzowano położenie geograficzne rejonu piotrkowskiego oraz występujące tam użytkowe piętra wodonośne (czwartorzędowe i górnokredowe) a także zbiorniki geotermalne (dolnokredowy, jurajski i triasowy). W przypadku piętra czwartorzędowego wskazano dodatkowo na związane z nim uwarunkowania geomorfologiczne, przyrodnicze oraz aerosanitarne.

EN

The article introduces the issue of the use of ATES systems – technology of thermal energy storage in water aquifers. Based on Dutch experience, a world leader in the application of ATES solutions, model results of the environmental impact of large systems and the problem of scale installations in the context of their power and the necessary investment resources for the implementation of such facilities are brought closer. The most interesting European solutions for ATES systems using aquifers in various geological conditions are presented. The geographic location of the Piotrków region is characterized along with the usable water-bearing horizons (Quaternary and Upper Cretaceous) and geothermal reservoirs (Lower Cretaceous, Jurassic and Triassic) occurring there. In the case of the Quaternary horizon, additionally geomorphological, natural and aero sanitary conditions are also generally described.

8

Some factors determining the geothermal energy uses’ development in the Central and Eastern European countries in coming years

Pająk L., Kępińska B., Kasztelewicz A., Bujakowski W., Tomaszewska B., Hołojuch G.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2016

|

nr 92

337--357

EN

The paper presents the results of research on socio-economic aspects of the current state and prospects of wider geothermal resource development in the group of countries in Central and Eastern Europe (including Poland).The research was done by the team from the Mineral and Energy Economy Research Institute, PAS, Division of Renewable Energy Sources (in cooperation with partners from six countries)within the framework of the Project “Geothermal communities – demonstrating the cascaded use of geothermal energy for district heating with small scale RES integration and retrofitting measures”, GEOCOM). The project was part of the 7th Framework Programme and conducted in 2010–2015. The studies, with application of some foresight approach, allowed researchers to obtain the orientation of the types and groups of factors likely to influence the development of geothermal energy uses in theupcoming 10–20 years, as well as the actions that should betaken to create favorable development conditions for this energy sector.

PL

Artykuł przedstawia wybrane wyniki badań dotyczących aspektów socjologiczno-ekonomicznych obecnego stanu i perspektyw szerszego rozwoju wykorzystania zasobów geotermalnych w krajach Europy Środkowo-Wschodniej (także m.in. w Polsce). Badania wykonał zespół z Pracowni Odnawialnych Źródeł Energii IGSMiE PAN (przy współudziale partnerów z sześciu krajów) w ramach projektu unijnego pt. „Społeczności geotermalne – demonstracja kaskadowego wykorzystania energii geotermalnej w ciepłownictwie w integracji na małą skalę z innymi OZE wraz z modernizacją i opomiarowaniem” (GEOCOM). Projekt należał do 7 Programu ramowego UE, był realizowany w latach 2010–2015. Badania, w których posłużono się elementami podejścia typu foresight, pozwoliły na uzyskanie orientacji co do rodzaju i grup czynników, które prawdopodobnie będą miały wpływ na rozwój wykorzystania geotermii w perspektywie nadchodzących 10–20 lat, a także działań i środków, jakie powinny być podjęte dla kreowania sprzyjających warunków dla tego sektora energii.

9

Wstępne wyniki badań w kierunku uzyskania koncentratu na bazie wybranych wód zmineralizowanych

Tomaszewska B., Tyszer M., Bodzek M., Bujakowski W.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2016

|

R. 55, nr 2

169--178

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań mających na celu zatężenie składu chemicznego naturalnej zmineralizowanej wody i pozyskanie koncentratu użytecznego dla celów balneologicznych. Pierwotna mineralizacja ogólna badanej surowej wody wynosiła 11 010 mg/dm3 i zawierała 10,06 mg/dm3 kwasu metakrzemowego. W rezultacie zatężania wody, w procesie odwróconej osmozy wyposażonej w membranę BW30FR-400, otrzymano wysokiej jakości nowy produkt. Mineralizacja skoncentrowanej wody mineralnej wynosiła 18 238,5 mg/dm3 przy stężeniu 18,48 mg/dm3 kwasu metakrzemowego. Dodatkowo otrzymano wysokiej jakości permeat, jako produkt możliwy do wykorzystania jako woda przeznaczona do spożycia przez ludzi. Wyniki badań dały nowe światło dla zastosowań technicznych.

EN

The paper presents the results of research aimed at concentrating the mineralized water. The aim of the research was to obtain more concentrated mineral water as concentrates useful for balneological purposes. The mineralization of tested raw mineral water was 11 010 mg/dm3 and contained 2.8 mg/dm3 of boron-and 10.06 mg/dm3 of metasilicic acid. As a result of water concentrating in the RO process with a BW30FR-400 membrane, a high quality of a new product – concentrate has been achieved. The mineralization of concentrated mineral water was a 18 238.5 mg/dm3 with 18.48 mg/dm3 metasilicic acid concentration. In additional the high quality of the permeate was also obtained as a product possible for use as potable water. The results of research gave new light for the technical application.

10

Innowacyjne badania nad wykorzystaniem swoistych cech wód termalnych Mszczonowa w produkcji wód mineralnych

Tomaszewska B., Bujakowski W., Tyszer M.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2016

|

R. 55, nr 1

103--110

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań ukierunkowanych na zatężanie odpadowych wód termalnych z ujęcia Mszczonów IG-1. Celem badań było pozyskanie wód mineralnych, swoistych oraz koncentratów o szczególnym znaczeniu użytkowym. Zadaniem podstawowym prac było opracowanie warunków umożliwiających wdrożenie rozwiązań bazujących na naturalnych zasobach wód podziemnych/termalnych i naturalnych surowcach mineralnych wykorzystywanych dla wzbogacenia wód w cenne składniki o znaczeniu fizjologicznym.

EN

The paper presents the results of research aimed at concentrating waste thermal waters from the Mszczonów IG-1 well. The aim of the research was to obtain mineral water, waters with specific active ingredients and useful concentrates. The basic task was to determine the conditions that enable the implementation of solutions based on natural groundwater/thermal water resources and also on the natural minerals used in order to add valuable ingredients with physiological benefits to the water.

11

Analiza zmian cen energii cieplnej pochodzącej z instalacji geotermalnych i wybranych źródeł konwencjonalnych na podstawie taryf rozliczeniowych w latach 2007–2016

Bujakowski W., Pająk L.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2016

|

R. 55, nr 1

37--51

PL

W pracy zaprezentowano przegląd działających w Polsce instalacji wykorzystujących energię geotermalną. Dotychczasowe dane publikowane w literaturze uzupełniono o nowe instalacje. Całkowitą moc cieplną zainstalowaną w geotermii w skali kraju oszacowano na 390 MW, a produkcję roczną energii na 3,37 PJ (z czego większość, zarówno mocy zainstalowanej jak i produkowanej energii, przypada na pompy ciepła). W dalszej części artykułu, na podstawie obowiązujących taryf rozliczeniowych, oszacowano cenę całkowitą energii cieplnej pochodzącej z instalacji geotermalnych przy uwzględnieniu wszystkich kosztów stałych i zmiennych związanych z wytwarzaniem i dystrybucją energii. Ceny te porównano z cenami energii pochodzącej z nośników konwencjonalnych. Zakres zmienności ceny całkowitej energii dla odbiorcy końcowego, a pochodzącej z konwencjonalnych nośników energii, oszacowano na poziom od 42 do 93 zł/GJ. Tak samo określona cena dla energii pochodzącej ze źródeł geotermalnych wynosiła od 47 do 87 zł/GJ. Energia geotermalna – wbrew powszechnym osądom – nie jest droższa od konwencjonalnych nośników energii. Artykuł stanowi kontynuację cyklicznie prowadzonych przez autorów od roku 2007 analiz porównujących cenę energii z geotermii i konwencjonalnych nośników. W omawianym przedziale czasu relacja cen energii geotermalnej do cen energii ze źródeł konwencjonalnych nie ulega znaczącym zmianom.

EN

The paper presents an overview of systems based on geothermal energy operating in Poland. The existing data published in the literature has been supplemented with new data. The total thermal power installed in the geothermal energy in the country is estimated at 390 MW and an annual production of energy 3.37 PJ (installed capacity and energy produced are generally connected to heat pump systems). The second part of the paper, based on the applicable tariffs settlement, estimates the total price of thermal energy for final user derived from geothermal installations taking all fixed and variable costs associated with the production and distribution of energy into account. These prices were compared with prices of energy from conventional energy carriers. The range of the total energy prices derived from conventional energy was estimated as from 42 to 93 PLN/GJ (1 PLN = 0.26 USD or 0.23 EUR). The range of price for energy based on geothermal equals from 47 to 87 PLN/GJ. It might be said that geothermal energy it is not more expensive than energy based on conventional energy sources. The article is a continuation of the cycle conducted by the authors from 2007. Analysis is comparing the price of energy from geothermal and conventional energy carriers. During this time period the ratio of the price of geothermal energy versus conventional energy sources are not significantly affected.

12

A structural-thermal model of the Karkonosze Pluton (Sudetes Mountains, SW Poland) for Hot Dry Rock (HDR) geothermal use

Bujakowski W., Barbacki A., Miecznik M., Pająk L., Skrzypczak R.

Archives of Mining Sciences

|

2016

|

Vol. 61, no. 4

917--935

EN

The main objective of this study was to develop a spatial temperature distribution of the Karkonosze Pluton to indicate optimum locations for HDR systems at drillable depth. HDR geothermal technology makes it possible to extract heat from the Earth in areas where no hydro-geothermal resources are present. To produce electricity in a binary cycle, system temperatures of > 100°C are usually required. In this paper, the authors have analysed the potential opportunities for applying HDR technology in the area of the Karkonosze Pluton, which is regarded as an optimum location for the application of the HDR concept (due to the potential for stimulation offered by the mechanical properties of the granites, radiogenic heat production, modern tectonic activity, and the thickness of the pluton). The model used in the analysis, which takes into account a hypothetical assessment of the manner and paths of fluid migration within the pluton, provides an insight into the spatial distribution of subsurface temperatures. It thus allows the location of relatively shallow high-temperature zones, which are optimal for the efficient application of HDR technology, to be identified. With respect to this technology, the Szklarska Poręba area and the NE part of the pluton seem to be better targets than the Cieplice central area, where the model indicated much lower temperatures (e.g. at a depth of 5,000 m, estimated temperatures in the vicinity of Szklarska Poręba were about 185°C and in the vicinity of Cieplice they were about 140°C).

PL

Celem badań było opracowanie przestrzennego rozkładu temperatur plutonu Karkonoszy dla wskazania optymalnej lokalizacji dla systemu HDR na głębokościach osiągalnych wierceniami. Geotermalna technologia HDR umożliwia wykorzystanie ciepła wnętrza Ziemi na obszarach pozbawionych płynów termalnych głównie a aspekcie produkcji energii elektrycznej w systemach binarnych. Dla efektywnej pracy takich systemów wymagana jest temperatura górotworu powyżej 100°C. W artykule autorzy analizowali potencjalną możliwość zastosowania technologii HDR na obszarze plutonu Karkonoszy, który potraktowano jako optymalny dla zastosowania systemu HDR – głównie wskutek mechanicznej podatności granitów na procesy sztucznego szczelinowania, wysoką produkcję ciepła radiogenicznego, współczesną aktywność tektoniczną oraz znaczną miąższość plutonu. Prezentowany, hipotetyczny model strukturalno-termiczny uwzględniający sposób i drogi migrujących płynów pokazuje przestrzenny rozkład wgłębnych temperatur w obrębie plutonu. Umożliwia to lokalizację stref wysokich temperatur położonych względnie płytko, a zatem optymalnych dla efektywnego zastosowania technologii HDR. W tym kontekście, strefa plutonu w rejonie Szklarskiej Poręby oraz jego część NE przedstawiają się korzystniej niż strefa centralna w rejonie Cieplic, gdzie przeprowadzone modelowanie wskazuje temperatury znacznie niższe (np. w strefie Szklarskiej Poręby na głębokości 5000 m temperatury około 185°C natomiast w strefie Cieplic około 140°C).

13

Rekonstrukcja odwiertu Mszczonów IG-1 na tle innych, wybranych rekonstrukcji otworów geotermalnych

Bujakowski W.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2015

|

R. 54, nr 1

17--34

PL

Rekonstrukcja odwiertu Mszczonów IG-1 była pierwszą w Polsce kompletną rekonstrukcją starego, zli- kwidowanego odwiertu. Odwiert ten prowadzony przez Państwowy Instytut Geologiczny–Państwowy Instytut Badawczy (ówczesny Instytut Geologiczny), wykonany został do głębokości 4119 m p.p.t. w 1976/1977 roku i po przeprowadzeniu planowanych badań, zlikwidowany do stanu uniemożliwiającego naoczną lokalizację. Po dwudziestu latach został poddany kompletnej rekonstrukcji i oddany do użytku w 2000 roku, pełniąc funkcję ujęcia wód geotermalnych dla trzeciego w Polsce Zakładu Geotermalnego w Mszczonowie prowadzonego przez Geotermię Mazowiecką S.A. W artykule przedstawiono przebieg rekonstrukcji oraz główne wyniki prac wyko- nanych w trakcie tych prekursorskich działań przeprowadzonych przez zespół Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN z Krakowa oraz Geotermię Mazowiecką S.A. Tło opisu stanowią przykłady kilku wybranych rekonstrukcji przeprowadzonych w Polsce, jakkolwiek ich zakres był znacząco węższy i przez to mniej wymagający od prac wykonanych w Mszczonowie. Przykłady te dotyczą odwiertów istniejących, uszkodzonych bądź też nowych.

XX

The reconstruction of the Mszczonów IG-1 well was the first a complete reconstruction of an old, defunct borehole in Poland. This well was operated by the Polish Geological Institute – National Research Institute (formelly the Institute of Geology), was drilled to a depth of 4119 m in 1976–1977 and then liquidated. After 20 years, it underwent a complete reconstruction and reopened in 2000, serving as a geothermal water intake for the third geothermal plant in Poland operated by Geotermia Mazowiecka S.A. The article presents the course of the reconstruction, and the main results of this work carried out by a team from Mineral and Energy Economy Institute of the Polish Academy of Sciences from Krakow and Geotermia Mazowicka S.A. This description is supplemented with a few selected examples of reconstruction carried out in Poland, although their ranges are much narrower and therefore less demanding of the work done in Mszczonow. These examples relate to existing wells, damaged or new. In light of the Polish experience, it can be said that Poland is the leading country in terms of the reconstruction of wells for geothermal energy.

14

Cena całkowita energii cieplnej z geotermii i siła nabywcza średniego wynagrodzenia w przeliczeniu na możliwości zakupu nośników energii dla wybranych krajów UE

Pająk L., Bujakowski W.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2015

|

R. 54, nr 1

123--130

PL

W artykule dokonano porównania kosztów pozyskiwania energii w celach grzewczych dla sektora komunalnego ujmując instalacje wykorzystujące energię geotermalną i konwencjonalną. Porównania dokonano na podstawie obowiązujących taryf rozliczeniowych. Koszty pokrycia potrzeb energetycznych zostały skorelowane ze średnimi rocznymi dochodami dla wybranych krajów UE. Uzyskane wyniki pozwalają porównać siłę nabywczą średniego wynagrodzenia rocznego w kontekście zaspokojenia potrzeb energetycznych w sektorze komunalnym. Wyniki potwierdzają zależność siły nabywczej wynagrodzenia od jego wysokości, ale ilościowa proporcja pomiędzy różnicami w poziomie wynagrodzenia a siłą nabywczą nie jest zachowana. Przykładowo we Włoszech przeciętne roczne wynagrodzenie jest około trzy razy wyższe niż w Polsce ale, ze względu na różnice w cenach nośników energii, realna siła nabywcza średniego wynagrodzenia jest dwukrotnie wyższa. Dodatkowo w pierwszej części artykułu porównano koszty nabycia energii cieplnej pochodzącej z polskich instalacji geotermalnych oraz instalacji wykorzystujących konwencjonalne nośniki energii. Z danych tych wynika, że energia pochodząca z instalacji geotermalnych jest w cenie porównywalnej do energii pochodz¹cej z węgla kamiennego i gazu ziemnego.

EN

The work applies to compare the costs of obtaining energy for municipal purposes in relation to geothermal and conventional energy based on the commercial price of energy carriers. Cost of energy needs covering were compiled and correlated with the average income of households. The results obtained were compared with those compiled by the same methodology for selected European countries. Thus obtained results allow compare the purchasing power of money in the context of the energy needs in the municipal sector. The comparison of the cost of acquisition of geothermal and conventional energy under Polish conditions were estimated also.

15

Wody geotermalne okolic Jasła oraz możliwości ich zagospodarowania

Bujakowski W., Barbacki A., Pająk L., Skrzypczak R.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2014

|

R. 53, nr 1

27--51

PL

W artykule przedstawiono elementy budowy geologicznej i hydrogeologicznej Karpat Wschodnich w aspekcie praktycznych możliwości wykorzystania zbiorników wód geotermalnych ze szczególnym uwzględnieniem rejonu Jasła. Ze względu na spodziewane niewielkie wydajności ujęć, zbiorniki te mogą mieć znaczenie głównie lokalne. Analizowane dane pochodziły z wierceń poszukiwawczych prowadzonych najczęściej w celu rozpoznawania i eksploatacji złóż bituminów. Na przykładzie strefy złożowej „Roztoki” w rejonie Jasła wykazano potencjalną możliwość eksploatacji wód geotermalnych po rekonstrukcji jednego ze zlikwidowanych otworów poszukiwawczych. Bazując na danych PGNiG – Oddział w Sanoku, przeanalizowano informacje o występujących tam horyzontach wodonośnych oraz wskazano na możliwości zagospodarowania tamtejszych zasobów wód geotermalnych. Dokonano wstępnej wielowariantowej analizy energetycznej, ekonomicznej i ekologicznej potencjalnego złoża geotermalnego oraz wytypowano do rekonstrukcji otwór S-11, który stanowiłby podstawową część przyszłego systemu technologicznego.

EN

The article presents the elements of the geological and hydrogeological conditions of Eastern Carpathians in terms of the practical possibilities of using geothermal water reservoirs for a particular focus on the area Jasło. Due to the expected low yield, the reservoirs may be relevant mainly local. The analyzed data derived mainly from exploration drillings conducted in order to the exploration and exploitation of bitumen. By example of reservoir zone „Roztoki” near Jasło it was demonstrated a potential for exploitation of geothermal waters after reconstruction of one of the abandoned exploration wells. Based on the data of PGNiG – Sanok, the analysis occurring horizons was made and pointed out the possibility of utilizing the local resources of geothermal waters. The initial multivariante analysis of energy, economic and environmental potential of geothermal resources were made. Also pointed-out to reconstruction the well S-11, which would constitute a fundamental part of the future technological system.

16

Porównawczy obraz produktywności poziomu wodonośnego na podstawie badań zestawem sond PL i sondą MIT60 na przykładzie odwiertu geotermalnego Mszczonów IG-1

Bujakowski W., Balcer M., Bielec B.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2013

|

R. 52, nr 1

73--81

PL

Zabieg udostępnienia poziomu wodonośnego wymaga szczególnej uwagi. Zwłaszcza, gdy wykonywany jest w starym odwiercie, którego pierwotnym celem nie było ujęcie wód termalnych. Warstwa złożowa w strefie przyodwiertowej jest zwykle uszkadzana wpływem prac wiertniczych, filtracji płuczki oraz zabiegu cementowania rur okładzinowych. Dodatkowe uszkodzenia powoduje proces udostępnienia złoża, który odbywa się poprzez perforację rur okładzinowych i zabiegi intensyfikacyjne. W artykule zaprezentowano wyniki kilkakrotnych badań produktywności odwiertu Mszczonów IG-1, przeprowadzonych z wykorzystaniem zestawu sond Production Log oraz badań stanu technicznego rur eksploatacyjnych sondą MIT60 w interwale perforacji.

EN

The first operation of the geothermal aquifer require a special attention. Especially when it takes place in an old well, the main goal was not to the consumption of geothermal waters. Reservoir layers are usually very damaged by mud and cement used during drilling. This paper presents the results of tests of perforated pipes Mszczonów IG-1 by geophysics probe MIT60 and performance testing carried out using a set of probes Production Log.

17

Porównanie cen energii cieplnej pochodzącej z instalacji geotermalnych z cenami konwencjonalnych źródeł energii na podstawie taryf rozliczeniowych obowiązujących w 2013 roku

Pająk L., Bujakowski W.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2013

|

R. 52, nr 1

35--43

PL

W artykule dokonano porównania cen jednostkowych netto energii cieplnej (w zł/GJ) pochodzących ze źródeł wykorzystujących energie geotermalną i konwencjonalną. Porównania dokonano opierając się na taryfach rozliczeniowych obowiązujących w wybranych przedsiębiorstwach, zajmujących się dostawą energii cieplnej do odbiorców – są to zatem ceny energii dla odbiorcy finalnego; ujmują one zarówno koszty wytwarzania jak i dystrybucji energii cieplnej. Prezentowane wyniki są kontynuacją wcześniejszych artykułów autorów publikowanych w latach 2007 i 2011. Na podstawie przeprowadzonych analiz można stwierdzić, że w 013 roku cena energii cieplnej pochodzącej z instalacji geotermalnych odpowiadała mniej więcej cenom energii pochodzącej z węgla lub sieciowego gazu ziemnego i była niższa od ceny zakupu energii pochodzącej z oleju opałowego. Porównanie cen historycznych z danymi obecnymi pozwoliło określić dynamikę rocznego wzrostu cen jednostkowych energii cieplnej; dla instalacji wykorzystującej geotermię w przedziale czasu 2007–2013 wynosiła ona 1,4%/rok. Dla instalacji wykorzystujących paliwa konwencjonalne była ona znacząco wyższa i wynosiła: 2,4%/rok dla węgla kamiennego, 3,7%/rok dla gazu ziemnego i 4,9%/rok dla oleju opałowego. Cena jednostkowa energii pochodzącej ze źródeł konwencjonalnych zmieniała się od 42 (dla węgla) do 116 zł/GJ (dla oleju opałowego), natomiast dla instalacji geotermalnych zawierała się w przedziale od 46 do 83 zł/GJ. Wbrew potocznym opiniom cena zakupu energii geotermalnej nie jest zatem wyższa od energii pochodzącej ze źródeł konwencjonalnych, co więcej, charakteryzowała się mniejszą dynamiką wzrostu cen w czasie.

EN

The article compares the net unit price of thermal energy (in zł/GJ, 1 USD ~3,2 zł and 1 EURO ~4,2 zł) derived from using geothermal and conventional energy sources. The comparison was made on the basis of billing rates in force in selected companies engaged in supplying heat to the public – the energy prices are valid for the final consumer and includes both the cost of production and distribution of heat. The presented results are a continuation of the previous article the authors define the above parameters between 2007 and 2011. Based on the analyzes it can be stated that in 2013, the price of heat energy derived from geothermal installations corresponded more or less energy prices derived from coal or natural gas network (Fig. 1) and was lower than the purchase price of energy from oil. Price comparison archival data helped determine the dynamics of the current annual increase in unit prices of thermal energy – for installations using geothermal energy in the time period 2007–2013 amounted to 1.4% /year (Table 3). For systems that use conventional fuels but was significantly higher at 2.4% / year for coal, 3.7% /year for natural gas and 4.9% / year for heating oil. The unit price of energy from conventional sources varied from about 42 (for coal) to 116 zł/GJ (for fuel oil) (Fig. 1 and 3), and for geothermal installations from 46 to 83 zł/GJ. Contrary to popular opinion, the purchase price of geothermal energy is therefore higher than energy from conventional sources – indeed characterized by a lower growth rate of prices over time.

18

Ocena zmian stanu technicznego rur okładzinowych w trakcie wieloletniej eksploatacji odwiertu geotermalnego Mszczonów IG-1

Bujakowski W., Balcer M., Bielec B.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2013

|

R. 52, nr 1

83--89

PL

Zakłady geotermalne wykorzystują odwierty do pozyskiwania wód geotermalnych. Proces eksploatacji wiąże się często z powolnym zużywaniem rur okładzinowych stanowiących wyposażenie odwiertu, zwłaszcza wewnętrznej kolumny rur pełniącej rolę rur eksploatacyjnych. W artykule zaprezentowano wyniki kilkukrotnych badań sondą MIT60 rur eksploatacyjnych odwiertu Mszczonów IG-1. Odwiert ten wykonany był w 1976 roku i poddany rekonstrukcji w latach 1996–2000. Od 14 lat odwiert funkcjonuje jako ujęcie wód termalnych, stanowiąc główny element ciepłowniczej instalacji zakładu geotermalnego spółki Geotermia Mazowiecka S.A.

EN

Geothermal plants use wells to produce geothermal water. During many years operation often a slow wear of casing in a borehole occur. This paper presents the results of casing tests with MIT60 tool in Mszczonów IG-1 well. The well was drilled in 1976 and subjected to reconstruction in 1996–2000. Since 14 years the well is a source of the thermal water as a major part of the heating system of Geotermia Mazowiecka SA company.

19

Nowe kierunki naukowo-badawcze w polskiej części obszaru sudeckiego w aspekcie zastosowania technologii HDR i EGS

Bujakowski W., Barbacki A., Skrzypczak R.

Przegląd Geologiczny

|

2013

|

Vol. 61, nr 11-2

706–-711

EN

The fast-growing discipline in the field of geothermal research is the prospecting for geological structures useful for HDR (Hot Dry Rock) or EGS (Enhanced Geothermal Systems) technologies. In Poland, an interesting area for such research is the Sudetes, particularly the Karkonosze Mts. pluton and Fore-Sudetic Block. The article presents issues of scientific projects prepared in the Division of Renewable Energy of Mineral and Energy Economy Research, Institute of the Polish Academy of Sciences in Kraków, related to the recognition of geothermal conditions of the Sudetic region. On the background of global research, these projects demonstrate an innovative character mainly by targeting research on the analysis of tectonics and volcanism of the Sudetes as important factors of the presence of local positive thermal anomalies. Implementation of the afore-mentioned projects would create the possibility of extending still modest knowledge of the deep geological structure of the Sudetic area.

20

Energia geotermalna w systemach binarnych

Pająk L., Bujakowski W.

Przegląd Geologiczny

|

2013

|

Vol. 61, nr 11-2

699–-705

EN

The paper contains an overview of the technologies used for generation of electricity from low-temperature geothermal energy resources, including an overview of installations in those technologies. The review is focused on the prospective adaptation of the technology under the Polish geothermal energy resources conditions. The most important parameters for the efficient power production by a binary power plant are analyzed. The paper draws attention to parallel – combined (CHP – combined heat and power production) use of geothermal energy to produce electricity and heat. Such an approach to the problem can significantly improve the economic viability of proposed solutions.