Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 27

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
PL
Cztery ważne dla Poznania wydarzenia historyczne mające miejsce w XX wieku, czyli wizyta cesarza Wilhelma II w nowo wzniesionej Dzielnicy Zamkowej, Powszechna Wystawa Krajowa w 1929 roku, obchody Millenium Chrztu Polski/1000-lecia Państwa Polskiego oraz Euro 2012, związane z szeroko zakrojonymi architektonicznymi i urbanistycznymi modernizacjami przestrzeni miasta, mającymi na celu nadanie mu nowych kierunków rozwojowych, będą stanowić punkt wyjścia do analizy postaw mieszkańców wobec potencjalnie pojawiających się możliwości kreowania wizerunku miasta. Wykażą one, że gotowość społeczności do angażowania się w kształtowanie jego obrazu nie zawsze odzwierciedla uwarunkowania sytuacji politycznej, raczej emocjonalne związki mieszkańców z najbliższym otoczeniem.
XX
Four most important for Poznan historical events of the 20th century: visit of the emperor - Wilhelm II, General National Exhibition in 1929, celebration of the Millennium of the Baptism of Poland/Millennium of Poland, Euro 2012 - connected with wide range architectural and urban planning modernization of the municipal space, aimed at determination of new directions of development, shall make up the starting point of the analysis of the citizens' attitudes towards potential opportunities of shaping the city image. They shall show that the fact of the willingness and readiness of the community to get involved in the shaping of the city image not always would reflect the conditions of the political situation, but rather the emotional bonds between the inhabitants with the closest surroundings.
PL
Artykuł zainspirowały wspomnienia Bogdana Celichowskiego, absolwenta pierwszego rocznika kierunku architektura powołanego w 1945 roku w poznańskiej Szkole Inżynierskiej. Przywołano w nim wykłady z historii architektury polskiej prowadzone przez Zbigniewa Zielińskiego. Przybliżono także postać tego znanego poznańskiego architekta i konserwatora zabytków oraz zanalizowano jego wpływ na kształtowanie specyfiki miejscowego środowiska architektonicznego w 2 połowie XX wieku.
EN
The article is based on the memories of Bogdan Celichowski, graduate of the first year of the architecture faculty established in 1945 in the Engineering School in Poznań. He recalls the lectures of history of polish architecture led by Zbigniew Zieliński. He introduces the figure of this wellknown Poznań's architect and conservator of monuments and analyzes his impact on forming the nature of the local architectural enviroment in the second half of the XXth century.
3
Content available remote Poznań. Miasto jutra z przeszłością
PL
Zrealizowany w latach 40. i 50. XX w., na podstawie koncepcji z lat 30., klinowo-koncentryczny system zieleni Poznania, jest repliką schematów miast przyszłości przełomu XIX i XX wieku. Powstanie zawdzięcza ustrojom totalitarnym. Współcześnie w synergii z przestrzenią wirtualną oferuje zróżnicowane przestrzenie publiczne, tworząc nowe standardy życia społecznego. Ludyczna kultura przestrzeni otwartych stanowi zapowiedź funkcjonowania miasta przyszłości.
EN
The wedge like, concentric system of greenery in Poznan, implemented in the 1940s and the 1950s on the basis of a concept dating back to the 1930s represents a reference piece for designs of the city of the future drawn up at the turn of the 19th and the 20th century. It owes its creation to the totalitarian systems. At present, in synergy with virtual space, it offers diverse public space, which creates new standards of social life. Ludic culture of open space is a trailer of the functions of the city of the future.
4
Content available remote Detal „niezależny" - dopełnienie współczesnej przestrzeni architektonicznej
PL
Architektura współczesnego miasta stanowiąc podstawowy nośnik sztuk ulicy zyskuje nowy jakościowo rodzaj dynamicznie zmieniającego się detalu. Jego forma i przestanie, początkowo związana głównie z graffiti, powstaje niezależnie od woli projektanta obiektu. Podstawową funkcją, działań street art jest dążenie do odzyskiwania przez miejskie społeczności wpływu na formy funkcjonowania przestrzeni publicznej.
EN
Modern city architecture, as the fundamental environment of the street art, gains new quality kind of dynamically changing detail. Its form and message, in its beginnings mainly connected with graffiti, is being created against object designers will. The main aim of street arts activities is city's community aspiration to reclaim the influence on the quality of the public space.
5
Content available remote Trwanie i przemijanie architektury propagandowej na przykładzie Poznania
PL
Zamek cesarski wzniesiony na początku XX wieku w ramach akcji rozbudowy Poznania stanowi przykład trwania architektury, której forma przeminęła się o wiele szybciej niż mogli się spodziewać się jego twórcy. Ilustracyjny, antypolski program budowli zestawiony z użytecznością, trwałością i skalą obiektu prowokował nieustanne poszukiwanie idei, których realizacja umniejszyłyby jej dominację w przestrzeni miasta.
EN
The Imperial Castle, built at the beginning of the 20th century during the operation of expanding Poznań, is an example of an architecture that remains although its form decayed much faster than its builders' expectations. Illustrative, anti-Polish plan of the building juxtaposed with utility, durability and the scale of the object provoked the permanent search of the idea, realization of which would diminish the Castle domination in the city landscape.
PL
W ostatnim dwudziestoleciu polskie ustawodawstwo urbanistyczne nie stało na straży ładu przestrzennego i zrównoważonego rozwoju miast. W Poznaniu, mimo że do rejestru zabytków wpisano rozległe zespoły urbanistyczne, ich ochrona ma często charakter selektywny. Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z 2003 roku stwarza możliwości ochrony struktur urbanistycznych jako dóbr kultury współczesnej - formuła ochrony zespołów urbanistycznych oraz elementów krystalizujących strukturę miasta, określona zapisami w planach miejscowych, wydaje się trafna, ponieważ umożliwia kontrolowaną ewolucję założeń przestrzennych, niezbędną do racjonalnego rozwoju miast.
EN
Within the last two decades Polish town planning law has not guarded spatial and sustainable order. In Poznan, historic town planning complexes were recorded in the Monument Register. However, in practice, conservator offices treat them as a conglomeration of separate buildings or urban greenery elements, not connected by spatial and functional relations not only with the outside but even within the scheme interior. 'Law on spatial planning and management of 27 March 2003', due to proper provisions made in spatial management plans, makes it possible to protect 20-th-century, or even the latest town planning structures, as contemporary cultural assets. The protection formula, specified in local plans seems to be correct, because unlike entries in historical monument registers enables a further controlled evolution of an object or scheme, obviously in accordance with their value identifiers.
PL
Powstanie i rozwój Nowego Miasta, największej dzielnicy Poznania, wiążą się z mitami założycielskimi II Rzeczpospolitej i PRL. Według ambitnych planów przestrzenie publiczne dzielnicy miały tworzyć trójstopniowy system, zintegrowany ze strukturą zieleni miasta, z kulminacją w postaci wielofunkcyjnego centrum dzielnicy, sprzężonego z śródmieściem Poznania. Obecnie ugory urbanistyczne, po planowanych przestrzeniach publicznych zabudowane zostały przez galerie. Nowe Miasto po prawie wieku od powstania nadal nie posiada przestrzeni publicznych zdefiniowanych przez tkankę architektoniczną.
EN
Erection and development of Nowe Miasto [New Town] - the biggest district in Poznan, is strictly connected with founders' mythology propagated in the Polish People's Republic. According to ambitious plans, the district public space was to form a three-level system, integrated with the structure of municipal greenery, culminating in the multi-functional centre of the district, coupled with Poznan downtown. Presently, urban fallow lots, prior planned to serve as public space, have now been developed with shopping. After almost 100 years from its erection Nowe Miasto populated with 140 thousand inhabitants, practically is devoid of public space as defined through architectural substance.
PL
Poszukiwanie definicji architektury dziś najprościej przeprowadzić omawiając instruktywne przykłady współczesnych realizacji. Najbliższa przestrzeń małej ojczyzny wydaje się do takich badań odpowiednia. Analiza relacji między przestrzenią architektoniczną a zielenią i krajobrazem otwartym Poznania w ostatnim stuleciu ukazuje cechy dzisiejszej architektury miasta na tle jej ewolucji.
EN
The simplest way of searching for the definition of architecture today is by discussing instructive examples of modern execution. The closest area of small homeland seems for such research most proper. Analysis of relations between architectural space, greenery and opened landscape shows features of contemporary architecture in the last century Poznan on background of its historical evolution.
PL
W artykule omówiono specyfikę poznańskiego środowiska architektonicznego na przełomie lat czterdziestych i pięćdziesiątych XX wieku, kiedy przejściowo w Szkole Inżynierskiej działał Wydział Architektury. Postawiono tezę, że „zmodernizowani tradycjonaliści" tworzący kadrę Wydziału stosowali swoiste metody nauczania, będące w opozycji do ideologii panującego wówczas socrealizmu. Ich celem było najdoskonalsze wpisanie projektu w środowisko kulturowe. Odrębność poznańskiej szkoły architektury została zauważona nawet przez redakcję fachowego miesięcznika „Architektura".
EN
Article discusses specificity of Poznań architectonic environment on turning-point of forties and fifties of 20th century, when faculty of architecture was transitionally acted in Engineering School. It puts thesis, that "modernized traditionalistic" didactic staff of faculty used its own method of education, independent on esthetic doctrine authoritative imposed socrealism. There was purpose the best connection of project to cultural environment. Separateness of Poznań School of Architecture has been noticed even by editorial of professional monthly "Architecture".
PL
Powszechna Wystawa Krajowa w dziedzinie urbanistyki przyczyniła się do rozpowszechnienia w Polsce nowoczesnych metod i narzędzi projektowych. Dowód stanowią podjęte na początku lat 30-tych prace nad planami rozwoju Poznania. Główną inspiracją stanowił nowatorski pod względem metodycznym i strukturalnym "Plan ogólny zabudowania miasta stołecznego Warszawy, wykonany pod kierunkiem Stanisława Różańskiego w Pracowni Regulacji przy Wydziale Technicznym warszawskiego magistratu, zatwierdzony w 1931 roku. Był on częścią prezentacji dorobku stolicy, eksponowanego na Wystawie Samorządowej przygotowanej przez Związek Miast Polskich, Biuro Związków Samorządu Ziemskiego w Warszawie (samorządy powiatowe) oraz samorządy wojewódzkie byłej dzielnicy pruskiej w ramach wystawy rządowej na Terenie B PWK. Przyszły rozwój Warszawy opracowano metodą cząstkowych studiów funkcji miasta. Z całą pewnością nowatorska warszawska prezentacja przyczyniła się do odrzucenia w listopadzie 1929 roku przez poznańskie Koło Architektów, a następnie władze miasta, planu ogólnego Poznania, opracowanego przez Sylwestra Pajzderskiego, naczelnika Wydziału Rozbudowy Miasta, tradycyjną metodą planu regulacyjnego. W 1930 roku prezydent Cyryl Ratajski (jeden z głównych organizatorów PWK, biorący czynny udział w opracowaniu koncepcji Wystawy Samorządowej) rozpisał w porozumieniu z Towarzystwem Urbanistów Polskich "Konkurs na projekt regulacji i rozbudowy m. Poznania", rozstrzygnięty w 1931 roku. Zwycięskie zespoły, związane w większości z "warszawską szkołą urbanistyki", wskazały wiele możliwości planowania rozwoju Poznania w oparciu o struktury funkcjonalne: system komunikacji, zieleni, ośrodków centralnych itp. Uwarunkowany rozwiązaniami konkursowymi plan ogólny, opracowywany w zespole Pracowni Urbanistycznej m. Poznania, pod kierunkiem W. Czarneckiego sięgał po najnowocześniejsze idee ówczesnej urbanistyki. Rozmach koncepcyjny projektu, poparty realistycznymi rozwiązaniami szczegółowymi, odzwierciedlał europejskie ambicje miasta, ugruntowane sukcesem PWK.
EN
Polish National Exhibition contributed to the widespread popularity of modern methods and design tools in the field of urban planning. Works on the development plans of the city of Poznan, commenced in the 1930s are an example of such contribution. Main inspiration for the plan was an innovative, as far as merit of the case and the structure are concerned, "General Plan of Development of the capital city of Warsaw" drawn up under the supervision of Stanisław Różański in the Regulation Design Studio at the Technical Department in Warsaw Town Hall, which was approved of in 1931. The plan was part of achievements of the capital city, exposed at the Self-Government Exhibition organized by the Association of Polish Cities, Office of the Associations of Rural Self-Government in Warsaw (poviat self-governments) and regional self-governments of the ex-Prussian area within the National Exhibition staged in area B of the Polish National Exhibition. Future development of Warsaw was worked out on the basis of partial studies of the city functions. Without doubt Warsaw presentation contributed to the dismissal, in November 1929, of the general plan of development of the city of Poznan, worked out by Sylwester Pajzderski, head of the Municipal Development Department, with the use of traditional method of the regulation plan, the plan was first dismissed by the Association of Architects in Poznan, then by the municipal authorities. In 1930 the Mayor of Poznan Cyryl Ratajski (one of the chief organizers of the Polish National Exhibition, who actively participated in drawing up the concept of the Self-Government Exhibition) organized, in agreement with the Society of Polish Urban Planners, a competition entitled "Competition for the regulation draft and development design of the city of Poznan" awarded in 1931. Winners of the competition, mostly influenced by the "Warsaw School of Urban Planners" indicated a number of possible ways of planning the development of Poznan on the basis of the structure of its functionalities: transport system, green areas, centres etc. Limited with the competition required solutions, the general development plan worked out by the team of the Urban Planning Office of the city of Poznan, under the supervision W. Czarnecki applied the most innovative ideas of urban planning of the times. Expansion of the conceptual design, supported with viable, detailed solutions reflected the European aspirations of the city, backed up by the success of the Polish National Exhibition.
11
Content available remote Powszechna Wystawa Krajowa w Poznaniu w 1929 roku - rocznicowa retrospekcja
PL
Mijająca w tym roku osiemdziesiąta rocznica Powszechnej Wystawy Krajowej (PWK), zorganizowanej z okazji odzyskania niepodległości, stała się kolejnym już tytułem do przypomnienia roli tego wyjątkowego wydarzenia w życiu Drugiej Rzeczypospolitej oraz Poznania jako miejsca wystawy i głównego jej organizatora. Była ona dziełem wspólnym, pokazującym dokonania odrodzonego i integrującego się gospodarczo i kulturalnie kraju. W dziedzinie architektury pawilony PWK stały się odbiciem wielu nurtów: od form tradycyjnych po ówczesną awangardę modernistyczną. Tradycje targowe Poznania sięgają roku 1911, czyli Wystawy Wschodniopruskiej, po 1919 r. wystawom nadano wymiar międzynarodowy, aby w 1929 r. jednorazowo przekształcić ją w podsumowanie dorobku młodej demokracji. Późniejsze wystawy, także te organizowane po 1945 r. przybierały charakter targów międzynarodowych. Wszystkie one przynosiły miastu wymierne korzyści w postaci nowych inwestycji, przekształceń przestrzeni miejskiej. Powszechna Wystawa Krajowa zakończyła się sukcesem organizacyjnym, wizerunkowym, finansowym, i co istotne w pewnym stopniu zainicjowała prace nad realistyczną wizją urbanistyczną miasta.
EN
The 80th anniversary, observed this year, of the Polish National Exhibition organized to celebrate Poland's re-gaining of independence, has become another impulse to remember the role of this special event in the life of the Republic of Poland before WWII and Poznań as the location of the exhibition and its main organizer. It was a common enterprise illustrating achievements of the reborn country, undergoing economic and cultural integration. In terms of architecture pavilions of the exhibition, commonly referred to as Pewuka, reflected many directions: from traditional forms to the modernistic avant-garde of that time. Traditions of fairs in Poznań date back to the year 1911, i.e. the East Prussian Exhibition, while after 1919 exhibitions were given international rank, to be changed only once in 1929 into a summary of achievements of the new democratic state. Later exhibitions, also those organized after 1945, had the character of international fairs. They all brought clear benefits to the city in the form of new investments and transformation of the urban space. The Polish National Exhibition was completed with an organizational, promotional and financial success and - what is crucial here - to a certain degree initiated works on the realistic urban planning vision of the city.
12
Content available remote Miasto w klimacie Witruwiusza
PL
Problematyka higieny urbanistycznej i budowlanej należy do zagadnień wielokrotnie poruszanych w dziele Witruwiusza. Jest ona elementem pojęcia decor - stosowność, jednego z sześciu czynników kształtujących kompozycję budynku (lub przestrzeni). Analizowana jest w kontekście warunków miejscowego środowiska: topografii oraz klimatu. Współczesna koncepcja miasta zrównoważonego w rozwoju przypomina witruwiańska teorię kompozycji - w dążeniu do harmonii z warunkami środowiska naturalnego.
EN
Urban sanitation is one of the most often discussed problems in the Vitruvius' work. It is the element of a term decor - suitability, one of the six factors forming composition of buildings (and space). Urban sanitation is analyzed in the context of the conditions of local environment, layout and climate. Modern concept of the sustainable development of the city is similar to Vitruvian theory of composition in attempt to create harmony with natural environment.
PL
Definiowanie zjawiska można przeprowadzić przez opis jego antytezy. Przykładem przeciwstawnej do urbanistyki radykalnego modernizmu postawy twórczej była działalność Władysława Czarneckiego. Dzięki permanentnemu samokształceniu: podróżom edukacyjnym oraz lekturom fachowym, konfrontowanemu z praktyką zawodową, Czarnecki wypracował metodę planistyczną opartą na odniesieniu do szeroko rozumianego genius loci miasta. Ze względu na adaptację nowoczesnych rozwiązań teoretycznych i praktycznych jego „teorię" urbanistyki trudno zaliczyć do koncepcji neotradycjonalistycznych. Heterogeniczna estetyka okresu międzywojennego akceptowała współistnienie różnych postaw twórczych. Natomiast po II wojnie jego poglądy oceniane były jako anachroniczne. Paradoksalnie na początku lat 60., współgrając z narastającą w świecie kontestacją urbanistyki Karty Ateńskiej, okazały się zbyt awangardowe dla polskiego spóźnionego radykalnego modernizmu.
EN
Defining the phenomenon can be done through the description of its anti-thesis. An example of creative approach which opposed the urban planning of radical modernism was the work of Władysław Czarnecki. Thanks to permanent self-education: educational travels and professional reading-matter, confronted with practice, Czarnecki worked out the urban planning method based on reference to genius locci of a city in the broad meaning of the term. Due to the adaptation of modern theoretical and practical solutions, his 'theory' of urban planning can hardly be included into neotraditional concepts. Heterogeneous aesthetics of the interwar period accepted the co-existance of a variety of creative approaches. After World War II, though, his views were considered as anachronistic. Paradoxically, at the beginning of the 1960s, they turned to be too avant-garde for the Polish belated radical modernism as they harmonized with increasing in the world contestation of the Athenes Charter urban planning.
14
Content available remote Poznań w kontekście Alej Niepodległości
PL
Aleje Niepodległości (Ringi) w Poznaniu, dzięki współdziałaniu kilku pokoleń architektów tworzą niepowtarzalny zespół urbanistyczny, zawierający przegląd stylów architektonicznych stulecia oraz związanych z nimi programów artystycznych i ideowych. Cztery budowle z różnych epok artystycznych i politycznych położone w Dzielnicy Cesarskiej - kulminacji zespołu, ilustrują jak różnorodnie na przestrzeni stulecia kształtowano relacje między dziełem architektonicznym a jego kontekstem.
EN
Aleje Niepodległości in Poznań are a unique urban group. It includes a review of many architectonic styles of the last century and related with them artistic and ideological programs. Four buildings from different artistic and political epochs, situated in Dzielnica Cesarska - the culmination of the group, show the methods of forming relations between the architectonic work and its context.
15
Content available remote Metamorfozy funkcji i kompozycji placu Wolności w Poznaniu
PL
Plac Wolności w Poznaniu (do 1919 r. Wilhelmplatz) powstał pod koniec XVIII w. po włączeniu Wielkopolski do Prus. O jego charakterze zadecydowały budowle kulturalne, w tym polskie fundacje (Biblioteka i galeria Raczyńskich i "Bazar"). Plac w 2 poł. XIX w. i 1 poł. XX w. uatrakcyjniły ekskluzywne hotele, domy handlowe, banki i luksusowe kamienice. We jego wnętrzu wysoka zieleń tworzyła klimat niewielkiego parku. Mimo powstania na początku XX w. nowego centrum administracyjnego, plac nie stracił funkcji "serca miasta". Jednak od połowy XX w. postępująca strukturalna erozja śródmieścia Poznania spowodowała upadek znaczenia jego przestrzeni publicznych. W 1993 r. władze - niezainteresowane rewitalizacją placu, oddały decyzję o jego kształcie przestrzennym inwestorowi budującemu podziemny parking. Zachowawcza koncepcja zagospodarowania spowodowała, że plac pozostaje przestrzenią martwą.
EN
Wolności Square in Poznań (until 1919 named "Wilhelmplatz") was created at the end of 18th century after Wielkopolska's incorporation to Prussia. Its character was determined by cultural buildings, including Polish foundations (the Raczyńscy Library and Gallery, as well as "Bazar"), supplemented during the 19th century and the first half of the 20th century with high standard commercial, hotel and banking services. Tall plants inside the square created a climate of a small park. Despite creation of a new administration centre at the beginning of the 20th century, the square did not lose its importance as "a town heart". However, structural erosion of the Poznań centre during the second half of the 20th century caused a decline of its public spaces. In 1993 authorities were not interested in revitalisation of the square; they passed the decision concerning its spatial arrangement to an investor building an underground parking there. Their conservative development concept made the square a dead space.
PL
Konflikty ideologiczne, społeczne, narodowościowe i arystyczne wstrząsające XX wiekiem znalazły swoje odbicie w przestrzeni Poznania. Każdy nagły zwrot polityczny wymagał rewizji dotychczas obowiązującego planu, opracowania nowego, często w opozycyjnego do poprzednich rozstrzygnięć. W końcu zideologi-zowana krytyka XIX-wiecznego miasta zagroziła, istnieniu historycznego śródmieścia Poznania. Częściowo zrealizowane, wzajemnie sprzeczne koncepcje spowodowały trwałą destrukcję historycznej tkanki centrum, której rewitalizacja na razie przekracza finansowe i mentalne możliwości miasta.
EN
Ideological, social, ethnic and artstic conflicts of the 20th century have given the broad reflection in the city planning of Poznań. Each sudden turnabot have caused a great review of the effective general plan - absolute necessity of preparation new - often in total contra-dition to previous one. After all city center was danger of total communistic and modernistę negation of the 19th town. The partly realized conceptions have brought about numerous and permanent spatial conflicts, destroyed the urban tissue of historical city.
PL
Potrzeba zorganizowania sesji poświęconej architekturze i urbanistyce Poznania w XX wieku narastała coraz bardziej wśród członków zespołu naukowego, kierowanego przez prof. dr hab. Teresę Jakimowicz, w miarę postępu prac badawczych prowadzonych w ramach grantu KBN realizowanego w latach 2001-2003 na Wydziale Architektury Politechniki Poznańskiej. Poznań jako układ urbanistyczno-architektoniczny i historyczny okazał się modelowym przykładem ścierania się różnych wizji i koncepcji na temat kształtowania współczesnego miasta. Poglądy twórców i realizacje ich pomysłów niejednokrotnie były uwikłane w bieżącą politykę, począwszy od zaboru pruskiego, dwudziestolecia międzywojennego i hitlerowskiej okupacji po PRL i zmianę ustroju w 1989 roku. Okres ten to z jednej strony tradycjonalizm form architektonicznych i zwartość przestrzenna miasta, ale także nowoczesność wyrażająca się w modernizmie, w dekompozycji tradycyjnej tkanki urbanistycznej, to także kształtowanie się poglądów na temat kryteriów ochrony materialnego dziedzictwa, w tym również architektury powojennej. Analiza stanu badań uświadomiła nam, że Poznań w zasadzie nie istnieje w publikacjach powięconych polskiej architekturze i urbanistyce XX wieku, a równocześnie "odkryliśmy" w naszym mieście wiele przykładów dobrej architektury, ciekawych zespołów urbanistycznych, nowoczesnych rozwiązań przestrzennych. Zauważyliśmy też, szczególnie w 2 połowie XX wieku, kontrowersyjne decyzje urbanistyczne, które niekorzystnie wpłynęły na przestrzeń miasta. Wyniki badań wymagały w naszym przekonaniu prezentacji oraz przedyskutowania najważniejszych kwestii w szerszym gronie historyków architektury i sztuki, a także twórców z tamtych lat. Po śmierci profesor Jakimowicz, do celów planowanej konferencji dołączył jeszcze motyw uczczenia jej pamięci.
EN
The need to organise a session dedicated to the architecture and town planning of Poznań in the XX century was intensifying amongst members of the scientific group headed by Prof. Teresa Jakimowicz Ph.D, together with the progress in research activities carried out with the grant of the State Committee of Scientific Research (KBN), used in 2001-2003 at the Architecture Faculty of the Poznań University of Technology. Poznań, as a architectural, town planning and historical structure, turned out to be a model example of clashing visions and concepts of forming a contemporary city. The opinions of authors and implementations of their idea were often entangled in the current politics, starting from the Prussian partition, twenty years between the wars and Nazi occupation, and finishing with the period of the Polish People's Republic and the system transformation in 1989. This period, on one hand, implies traditionalism of architectural forms and spatial density of the city, but also contemporaneity expressed in modernism, in decomposition of the traditional city flesh and forming views regarding protection of the material heritage, including post-war architecture. The analysis of the state of the research made us realise that, in principle, Poznań does not exist in publications dedicated to Polish architecture and town planning of the XX century, but at the same time we "discovered" many examples of good architecture, interesting urban complexes and modern spatial solutions in our city. In particular, in the second half of the XX century, controversial urban decisions that negatively influenced the city's space. In our opinion, the results of this survey required presentation and discussion in a broader circle of architects and art historians, and also authors of those years. After the death of professor Jakimowicz, the need to commemorate her became another goal of the planned conference.
PL
Powiększony po III rozbiorze, Poznań został rozplanowany w 1803 roku, jako miasto otwarte. Jednak sytuacja polityczna po wojnach napoleońskich spowodowała, że w ciągu XIX wieku Poznań zamknięto w dwóch kręgach fortyfikacji: twierdzy pierścieniowej , a następnie fortowej, co zahamowało jego naturalny rozwój. W latach 1828 - ok. 1900 działania planistyczne dotyczyły budowy i rozbudowy twierdzy. W kleszczach twierdzy Poznań rozwijał się asymetrycznie (w kierunku południowym i zachodnim), a rozbudowane umocnienia marginalizowały prawobrzeżne zabytkowe ośrodki osadnicze: Śródkę, Ostrów Tumski i Chwaliszewo. Wewnętrzny pierścień fortyfikacji przerwał ciągłość tkanki urbanistycznej miasta i przedmieść, sieci ulic, powodował niedrożność systemu wodnego. Zabudowę cechowało nadmierne zagęszczenie i wynikające z tego złe warunki higieniczne, brak miejsca pod niezbędne inwestycje miejskie, infrastrukturalne, przemysłowe i zieleń. Z drugiej jednak strony wewnętrzny pierścień fortyfikacji oraz towarzyszące mu wolne od zabudowy rejony forteczne, zdefiniowaly przestrzennie śródmieście. Po likwidacji wewnętrznych umocnień, rozpoczętej w 1902 roku, uzyskano tereny rezerwowe pod powiększenie centrum i zieleń. Natomiast budowa w 4 ćwierci XIX wieku twierdzy fortowej, przyczyniła się do powstania na przedpolu miasta, promienisto - obwodowego systemu komunikacji, który stał się kanwą XX-wiecznej urbanizacji. Zadanie przestrzennego i funkcjonalnego scalenia miasta powiększonego po likwidacji wewnętrznych umocnień oraz stworzeniu ram jego rozwoju w przyszłości powierzono w 1902 roku - znanemu urbaniście niemieckiemu Josefowi Stubbenowi. Plan zabudowy lewobrzeżnych terenów pofortecznych, przewidywał zintegrowanie starych i nowych dzielnic przy pomocy przestrzeni publicznej, mieszkaniowej i rekreacyjnej, ukształtowanej w duchu koncepcji "miasta jako dzieła sztuki" Camillo Sittego, posiadającej jednak wybitne walory funkcjonalne. Plany strefowe z 1903 i 1914 roku, również autorstwa Stubbena - najnowocześniejsze wówczas narzędzie planowania urbanistycznego - wprowadziły Poznań w postępowy nurt nowej dziedziny projektowania i nauki - budowy miast. Porządkowały one raczej stan istniejący, niż wyznaczały przyszłe kierunki rozwoju. Pojawiły się w nich elementy podziału funkcjonalnego miasta, widoczne w wytyczeniu obszarów pod rozwój przemysłu i budownictwa mieszkaniowego oraz początki systemowego myślenia o zieleni oraz komunikacji.
PL
Tkanka mieszkaniowa centrum Poznania została ukształtowana w XIX wieku przez trudne warunki przestrzenne miasta, zamkniętego w fortyfikacjach twierdzy pierścieniowej. Niezrealizowany, radykalny "Plan szczegółowy zagospodarowania śródmieścia" z 1969 r. zamroził sanację tkanki urbanistycznej do czasów nam współczesnych. Stosunkowo dobra sytuacja finansowa Poznania po zmianie ustrojowej znieczuliła władze miejskie na problemy mieszkańców śródmieścia. Dopiero konsultacje społeczne w ramach Miejskiego Programu Rewitalizacji (od 2005 r.) odsłoniły skalę zaniedbań tkanki mieszkaniowej centrum.
EN
Housing environment of the centre of Poznań was shaped in 19th century by the scarcity of space in the city enclosed within the ring of the stronghold fortifications. Radical "Detailed master plan for the town centre" dated of 1969, which remained unimplemented, put a freeze on reforming the urban structure till modern times. Relatively good financial situation of Poznań after the transition from the political regime made the municipal authorities indifferent to problems the inhabitants of the town centre faced. It was only after communal consultations held during the Municipal Revitalisation Plan (i.e. after 2005) that the scale of negligence as to housing environment in the town centre became recognised.
EN
Historical experiences of XX century, strenghtened traditionalism among Poznan's architects community. Controversial ideas of "rebuilding" monuments which didn't exist since ages, are supposed to raise prestige of the city, of which second world war and modernistic reforms of city planning ruined historical part of urban tissue. Manipulations of urban historical landscape are calling forth questions about importance of authentism in estimation of quality of such architectonic work.
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.