Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Wpływ składu gatunkowego drzewostanów na cechy jakościowe próchnicy glebowej tworzącej się na zrekultywowanym wyrobisku popiaskowym

Woś B., Pietrzykowski M., Pająk M.

Quarterly of Environmental Engineering and Design

|

2018

|

Vol. 169 (49)

71--79

PL

W pracy omówiono wpływ składu gatunkowego drzewostanów na cechy jakościowe próchnicy glebowej tworzącej się na zrekultywowanym i zalesionym wyrobisku popiaskowym KP Szczakowa. Skład frakcyjny i właściwości optyczne badano na próbkach pobranych z wierzchnich poziomów inicjalnych gleb (0-5 cm) w litych drzewostanach: sosny zwyczajnej, modrzewia europejskiego, brzozy brodawkowatej i olszy czarnej. Badane próchnice charakteryzowały się przewagą węgla kwasów fulwowych (CKf) w stosunku do węgla kwasów huminowych (CKh) w składzie frakcyjnym puli węgla związanego (Cog) oraz stosunkowo niskim stosunkiem ekstynkcji kwasów huminowych (E465/E665). Czynnik gatunku zadziałał na właściwości próchnicy glebowej najsilniej w przypadku olszy czarnej. Gleby pod olszą charakteryzowały się większą zawartością węgla organicznego ogółem (Corg) i węgla związanego z kwasami huminowymi i fulwowymi (CKh+CKf) w porównaniu do pozostałych gatunków drzew. Potwierdza to duże zdolności fitomelioracyjne i przydatność do rekultywacji olszy czarnej.

EN

The paper presents influence of tree species composition on qualitative properties of humus in soil developed on reclaimed and afforested sand mine excavation KP Szczakowa. Fractional composition and optical properties were determined on 16 samples collected from top soil layer (0-5 cm) under different species: pure stands of Scots pine, European larch, common birch and black alder. The examined humus were generally characterized by predominance of fulvic acids (CKf) in relation to humic acids (CKh) and relatively low optical density of humic acid (E465/E665). Black alder in comparison to other species, most significantly modified the properties of soil humus. Soil under alder were characterized higher content of soil organic carbon (SOC) and carbon associated with humic and fulvic acid (CKh+CKf). The results confirm high phytomeliorative effect and usefulness of black alder to reclamation.

2

Post-mine sulfurous soil chemistry in leaching experiment under controlled conditions at different tree species litter addition

Likus-Cieślik J., Pietrzykowski M.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski

|

2017

|

nr 167 (47)

34--46

EN

Impact of organic matter on soil chemistry of former Jeziórko sulfur mine was investigated. In research two types of substrate were used: less contaminated (mean 5,090 mg kg-1 S) and high contaminated (42,500 mg kg-1S). Soil substrates were tested with addition of birch or pine litter. The composites (soil substrate + tree litter) were rinsed with water during 12 weeks of experiment. In the obtained leachate pH, EC, DOC (dissolved organic carbon), N, Ca, Mg and S were determined. The results indicate that the rate and amount of leached elements did not depend on litter, but firstly depend on level of sulfur contamination.

PL

Zbadano wpływ materii organicznej na chemizm gleby byłej kopalni siarki Jeziórko. W badaniach wykorzystano dwa rodzaje substratu: mniej zanieczyszczony (średnio 5090 mg kg-1 S) i wysoce zanieczyszczony (42 500 mg kg -1 S). Podłoża glebowe badano z dodatkiem ściółki brzozowej lub sosnowej. Kompozyty (podłoże gleby + ściółka drzewna) płukano wodą w ciągu 12 tygodni eksperymentu. Otrzymanym odcieku oznaczono EC, DOC (rozpuszczony węgiel organiczny), N, Ca, Mg i S. Wyniki wskazują, że szybkość i ilość wyługowanych pierwiastków nie zależą od ściółki, ale zależą od poziomu zanieczyszczenia siaką.

3

Mini-model method based on k-means clustering

Pietrzykowski M., Pluciński M.

Przegląd Elektrotechniczny

|

2017

|

R. 93, nr 1

73--76

EN

Mini-model method (MM-method) is an instance-based learning algorithm similarly as the k-nearest neighbor method, GRNN network or RBF network but its idea is different. MM operates only on data from the local neighborhood of a query. The paper presents new version of the MM-method which is based on k-means clustering algorithm. The domain of the model is calculated using k-means algorithm. Clustering method makes the learning procedure simpler.

PL

Metoda mini-modeli (metoda MM) jest algorytmem bazującym na próbkach podobnie jak metoda k-najbliższych sąsiadów, sieć RBF czy sieć GRNN ale jej zasada działania jest inna. MM operuje tylko na danych z najbliższego otoczenia punktu zapytania. Artykuł prezentuje nową wersję metody MM, która bazuje na algorytmie k-średnich. Domena MM jest obliczana przy pomocy algorytmu k-średnich. Użycie algorytmu klasteryzacji uprościło procedurę uczenia.

4

Application of the k nearest neighbors method to fuzzy data processing

Pluciński M., Pietrzykowski M.

Przegląd Elektrotechniczny

|

2017

|

R. 93, nr 1

77--81

EN

The paper presents that with the application of fuzzy numbers arithmetic, the k nearest neighbors method can be adapted to various types of data. Both, the learning data and the input data may be in the form of the crisp number, interval or fuzzy number. Experiments proved that the method works correctly and gives credible results. There is also shown that the kNN method can be used for the determination of the fuzzy model output.

PL

W artykule pokazano, że z wykorzystaniem arytmetyki rozmytej, metoda k najbliższych sąsiadów może być zastosowana do danych różnego typu. Zarówno dane uczące, jak i dane wejściowe modelu mogą być liczbami, interwałami lub liczbami rozmytymi. Eksperymenty wykazały, że metoda działa prwidłowo i daje wiarygodne wyniki. Zaprezentowano również możliwość użycia metody k najbliższych sąsiadów do wyznaczania wyjścia modelu rozmytego.

5

Rekultywacja leśna realizowana na terenach pogórniczych kopalni siarki „Osiek”

Pająk M., Krzaklewski W., Pietrzykowski M., Likus J., Kowalczewski W.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski

|

2016

|

nr 161 (41)

87--95

PL

W pracy na podstawie wymiarów, jakości i żywotności drzew oraz właściwości gleb oceniono, że realizowana rekultywacja leśna na terenach pogórniczych kopalni Osiek przebiega na ogół prawidłowo. Zbiorowiska drzewiaste z sukcesji wykorzystywane w proces rekultywacji charakteryzowały się dużym bogactwem gatunkowym oraz dobrą żywotnością. Skażenie siarką gleby wystąpiło tylko w nielicznych punktach. Pewien niepokój wzbudza natomiast niska przeżywalność 3-letnich upraw wprowadzonych na badany teren.

EN

The studies on the assessment of forest reclamation on post-mining areas of the Osiek Sulpfur Mine were carried out on 24 experimental plots (10 × 10 m), sixteen of which were located in the area where the full cycle of reclamation treatments was conducted, whereas eight of them were the lands where the existing secondary biocenoses were used. The ongoing forest reclamation on the post-mining lands of the "Osiek" Sulphur Mine was assessed as generally appropriate. The trees that entered the area under the evaluation through succession displayed lower quality, though considerably higher viability when compared with those introduced in the scope of reclamation treatments. While the initial soils in the areas subjected to the full cycle of reclamation treatments were characterised by more favourable granulation, higher pH value and higher carbonate con-tent in relation to the soils where the biocenoses formed through succession were left.

6

Charakterystyka wybranych właściwości gleb i zbiorowisk roślinnych na terenach rekultywowanych i pozostawionych sukcesji po byłej Kopalni Siarki „Grzybów”

Krzaklewski W., Pietrzykowski M., Likus J., Pająk M., Twaróg A.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski

|

2016

|

nr 161 (41)

78--86

PL

Badano gleby i roślinność na terenach zrekultywowanych i pozostawionych sukcesji na obszarach poeksploatacyjnych Kopalni Siarki „Grzybów”. Nie stwierdzono fitotoksycznego zasiarczenia gleb. Zbiorowiska obydwu kategorii powierzchni różnił skład i budowa. Zbiorowiska z sukcesji, ze względu na większą różnorodność, powinny stanowić uzupełnienie rekultywacji leśnej.

EN

The soil and vegetation in area reclaimed and left the succession were re-searched on the post-mining areas KS Grzybów. There was not detected the phytotoxic sulfation of soils. Plant communities composition were different for both categories. The communities appeared in the way of succession should be complementary in the forest reclamation process because of their bigger diversity.

7

Zastosowanie metody mini-modeli opartej na hipersześcianie w procesie modelowania danych wielowymiarowych

Pietrzykowski M.

Zeszyty Naukowe. Studia Informatica / Uniwersytet Szczeciński

|

2015

|

Nr 38

91--103

PL

W artykule zaprezentowano metodę samo-uczenia mini-modeli (metodę MM) opartą na hiperbryłach w przestrzeni wielowymiarowej. Jest to metoda nowa i rozwojowa, będąca w trakcie intensywnych badań. Bazuje ona na próbkach pobieranych jedynie z lokalnego otoczenia punktu zapytania, a nie z obszarów odległych od tego punktu. Grupa punktów, używana w procesie uczenia mini-modelu jest ograniczona obszarem hiperbryły. na tak zdefiniowanym lokalnym otoczeniu punktu zapytania metoda MM w procesie uczenia oraz obliczania odpowiedzi można użyć dowolnej metody aproksymacji. W artykule przedstawiono algorytm uczenia i działania metody w przestrzeni wielowymiarowej bazujący na hipersferycznym układzie współrzędnych. Metodę przebadano na zbiorach danych wielowymiarowych, a wyniki porównano z innymi metodami bazującymi na próbkach.

EN

The article presents self-learning method of mini-models (MM-method) based on polytopes in multidimensional space. The method is new and is an object of intensive research. MM method is the instance based learning method and uses data samples only from the local neighborhood of the query point. Group of points which are used in the model-learning process is constrained by a polytope area. The MM-method can on a defined local area use any approximation algorithm to compute mini-model answer for the query point. The article describes a learning technique based on hyper-spherical coordinate system. The method was used in the modeling task with multidimensional datasets. The results of numerical experiments were compared with other instance based methods.

8

A preliminary assessment of soil sulphur contamination and vegetations in the vicinity of former boreholes on the aff orested post-mine site Jeziórko

Likus-Cieślik J., Pietrzykowski M., Sliwińska-Siuśta M., Krzaklewski W., Szostak M.

Geology, Geophysics and Environment

|

2015

|

Vol. 41, no. 4

371--380

EN

The work aims to assess the degree of soil sulphur contamination of the various abandoned reclamation efficiencies, within the microhabitats formed in the “Jeziórko” inoperative boreholes of former sulphur-mining areas. These areas have been reclaimed to the forest. Three plot categories were initially determined in the post-mining areas: category D – degraded, i.e. ineffectively reclaimed and unsuccessfully afforested plots, with low cover-abundance or complete lack of vegetation, pine stands category, category (P) – birch stands and category (B) – successfully afforested. Afterwards, four circular plots were defined within each of the determined categories (4 replications, i.e. a total of 12 plots). For each plot, cover-abundance (according to the Braun-Blanquet scale) and dominant herbaceous vegetation species, tree species and stand density were determined. Height (Ht) and diameter at breast height (DBH) measurements were taken, and a vitality assessment was completed, according to the IUFRO classification. Soil samples were collected at each plot, in five points, at two different depths (0–5 cm and 5–40 cm). Finally, laboratory analysis was undertaken. Soil properties such as texture, pH, electrical conductivity (EC), hydrolytic acidity (Hh), the contents of soil organic carbon SOC, total nitrogen TN, total sulphur TS, and exchangeable cations (Ca2+, Mg2+, K+, Na+) were determined. Soils from the D plot category were characterised by high sulphur contamination, excess salinity (EC) and strong acidity in top soil. These parameters indicated that completed neutralization was not performed effectively at certain sites. Pine (P) and birch (B) stands categories showed good growth rates and soil parameters, indicating that the reclamation treatments were completed successfully.

9

The analysis of spatial and temporal changes of land cover and land use in the reclaimed areas with the application of airborne orthophotomaps and LANDSAT images

Szostak M., Wężyk P., Hawryło P., Pietrzykowski M.

Geodesy and Cartography

|

2015

|

Vol. 64, no. 1

75--86

EN

The aim of this study was to investigate the possible use of geoinformatics tools and generally available geodata for mapping land cover/use on the reclaimed areas. The choice of subject was dictated by the growing number of such areas and the related problem of their restoration. Modern technology, including GIS, photogrammetry and remote sensing are relevant in assessing the reclamation effects and monitoring of changes taking place on such sites. The LULC classes mapping, supported with thorough knowledge of the operator, is useful tool for the proper reclamation process evaluation. The study was performed for two post-mine sites: reclaimed external spoil heap of the sulfur mine Machów and areas after exploitation of sulfur mine Jeziórko, which are located in the Tarnobrzeski district. The research materials consisted of aerial orthophotos, which were the basis of on-screen vectorization; LANDSAT satellite images, which were used in the pixel and object based classification; and the CORINE Land Cover database as a general reference to the global maps of land cover and land use.

10

Root biomass distribution in an energy willow plantation

Juliszewski T., Kwaśniewski D., Pietrzykowski M., Tylek P., Walczyk J., Woś B., Likus J.

Agricultural Engineering

|

2015

|

Vol. 19, No. 4

43--49

EN

The objective of the paper was to determine the distribution of energy willow roots biomass, which is significant for developing a structure of a machine for reclamation of fields after their cultivation. The scope of work covered the research studies carried out on 30 rootstocks of energy willow, which come from a plantation set up in 2003 in the Department of Production Engineering and Power Energy of the University of Agriculture in Krakow. A vertical scope of thick roots with a diameter above 30 mm was at the average 42.3 cm and the horizontal one was – 51.6 cm. Total fresh mass of rootstock (roots + butt log) was 18.61 kg at the average, and the mass of thick roots was – 7.75 kg.

PL

Celem pracy było określenie rozmieszczenia biomasy korzeni wierzby energetycznej, które jest istotne ze względu na opracowanie, w ramach projektu badawczego, konstrukcji maszyny do rekultywacji pól po jej uprawie. Zakresem pracy objęto badania przeprowadzane na 30 karpach wierzby energetycznej, pochodzących z plantacji założonej w 2003 roku na Wydziale Inżynierii Produkcji i Energetyki Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie. Zasięg pionowy korzeni grubych o średnicy powyżej 30 mm wynosił średnio 42,3 cm, a zasięg poziomy korzeni grubych – 51,6 cm. Całkowita świeża masa karpy (korzenie + odziomek) wynosiła średnio 18,61 kg, natomiast masa korzeni grubych – 7,75 kg.

11

Use of the mini-model method in classification task on example of iris flower dataset

Pietrzykowski M.

Journal of Theoretical and Applied Computer Science

|

2014

|

Vol. 8, nr 2

27--36

EN

The paper presents use of the mini-models method in a classification task. The article briefly describes the method and compares it to the k-nearest neighbor algorithm. The algorithm concentrates only on local query data and uses a data samples only from local neighborhood of the query. The paper presents the results of experiment that compare the effectiveness of mini-models with selected methods of classification. The experiments were performed on well-known Iris Flower dataset and on other popular classification datasets.

12

Zawartość pierwiastków śladowych (Mn, Zn, Cu, Cd, Pb, Cr) w liściach olsz (Alnus sp.) zastosowanych jako gatunki fitomelioracyjne na składowisku odpadów paleniskowych

Pietrzykowski M., Krzaklewski W., Woś B.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski

|

2013

|

nr 151 (31)

26--34

PL

W pracy przedstawiono koncentrację wybranych pierwiastków śladowych (Mn, Zn, Cu, Cd, Pb i Cr) w liściach olszy zielonej, szarej i czarnej, wprowadzonych doświadczalnie na składowisko odpadów paleniskowych ze spalania węgla brunatnego „Lubień” Elektrowni PGE „Bełchatów” (Polska Centralna). Najbardziej podatnymi pierwiastkami na kumulację przez olsze były cynk i mangan oraz miedź. Akumulacja pozostałych metali (chromu, ołowiu i kadmu) była bardzo niska. Stwierdzono, że wzrastająca w warunkach osadnika olsza szara charakteryzowała się, w porównaniu do pozostałych wprowadzonych gatunków, istotnie wyższą akumulację manganu (Mn) i miedzi (Cu). Na podstawie uzyskanych wyników stwierdzono, że w warunkach składowiska popiołów nie występuje zagrożenie nadmiernym pobraniem pierwiastków śladowych przez olsze.

EN

The paper presents concentration of selected trace elements (Mn, Zn, Cu, Cd, Pb and Cr) in the leaves of green, grey and black alders, introduced experimentally as phytomelioration species on fly ash disposal "Lubień" (in Central Poland, PGE "Bełchatów" Power Plant). The largest accumulation of the trace elements by alder species was noted in case of zinc, manganese and copper. Accumulation of the other metals (chromium, lead and cadmium) in the alder leaves was very low. An extra reducting factor of the trace elements mobility in soil and uptake by trees was caused by alkaline pH (7.9-8.0 in H2O). It was found that gray alder growing on fly ash was characterized by significantly higher accumulation of manganese (Mn) and copper (Cu), compared to the rest of the introduced alder species. Based on the results we assumed that there is no risk of toxic trace elements concentration for introduced species in the fly ash technosols substrate.

13

Park zakonu oo. Kamilianów w Tarnowskich Górach jako przykład zagospodarowania obiektu po historycznym górnictwie galeno-galmanowym

Pietrzykowski M., Śliwińska M., Krzaklewski W., Woś B.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski

|

2013

|

nr 150 (30)

13--22

PL

Na terenie Śląska występuje szereg obszarów po historycznym górnictwie galeno-galmanowym. Dobrym sposobem zagospodarowania takich obiektów, szczególnie w obrębie miast, jest zakładanie parków. W pracy przedstawiono analizę składu gatunkowego i stanu sanitarnego drzewostanu na terenie Parku oo. Kamilianów w Tarnowskich Górach założonego przed ponad stu laty na terenie starego wyrobiska pogalmanowego. Na terenie obiektu parkowego zinwentaryzowano ogółem 696 drzew, wśród których dominowały: lipa drobnolistna, klon pospolity, kasztanowiec zwyczajny oraz buk zwyczajny i jesion wyniosły. Ogólnie stwierdzono dobry stan zdrowotny zadrzewień, co świadczy o korzystnych warunkach siedliskowych na terenie dawnego obiektu pogórniczego. W celu poprawy estetyki i bezpieczeństwa parku zalecono usunięcie drzew obumierających oraz martwych gałęzi i konarów. W miejsce usuniętych drzew zaproponowano wprowadzenie cienio-wytrzymałych gatunków charakteryzujących się dużymi zdolnościami przystosowawczymi do warunków siedliskowych obszarów dawnego górnictwa galmanowego, takich jak np. buk zwyczajny i klon jawor.

EN

There are a lot of areas after historic calamine mining in the Upper Silesia region. A good way to manage such facilities, particularly in the cities, is the establishment of green area and parks. The paper presents analysis of the tree species composition and the sanitary condition of stands in park at the area of Camilian Monastery in Tarnowskie Góry. There were inventoried total 696 trees, among which: linden, maple, horse chestnut, beech and ash. It was noted a good state of health of trees, versus the good habitat conditions in the post-calamine mining sites. In order to improve the aesthetics and safety of the park there was recommended the removal of dying trees and dead branches. In place from the removed trees there was proposed to introduce high adaptability species to habitat conditions of the post-calamine mining sites, such as beech and sycamore maple.

14

Ocena zagospodarowania leśnego zrekultywowanych terenów po otworowej eksploatacji siarki

Pietrzykowski M., Krzaklewski W., Woś B., Pietrzak W.

Przegląd Górniczy

|

2012

|

T. 68, nr 7

98--103

PL

Większość terenów pogórniczych w Polsce rekultywowana jest w kierunku leśnym (około 60 % powierzchni). Po przeprowadzonej rekultywacji znaczna część tych obszarów przekazywana jest pod administrację Lasów Państwowych i obejmowana planami urządzania lasu. Celem pracy była analiza powierzchniowa rekultywacji leśnej, wieku i składu gatunkowego drzewostanów oraz prognozowanych siedliskowych typów lasu na zrekultywowanym i zalesionym obszarze po otworowej kopalni siarki „Jeziórko”. Zrekultywowany teren przekazany został pod administrację Nadleśnictwa Nowa Dęba (do 2007 roku Buda Stalowska). Aktualnie grunty zrekultywowane przejęte przez Nadleśnictwo stanowią 1,3 % jego powierzchni, z czego 210 ha stanowią grunty leśne wcześniej wyłączone na potrzeby kopalni, natomiast 122 ha stanowią grunty, które nie znajdowały się pod administracją Lasów Państwowych. Siedliska na zrekultywowanych terenach sklasyfikowano w Planach Urządzania Gospodarstwa Leśnego w większości jako bory mieszane świeże (BMśw). Gatunkami aktualnie dominującymi we wprowadzonych zalesieniach są sosna zwyczajna i brzoza brodawkowata. Pomimo przeprowadzonej rekultywacji znaczną powierzchnię zajmują halizny (21 ha) oraz liczne podtopienia będące efektem nieuregulowanych do końca stosunków wodnych. Tak powstałe biocenozy wodne i fragmenty ze skąpym występowaniem roślinności są elementem urozmaicającym krajobraz. Jednak w celu ich harmonijnego włączenia w powstające ekosystemy potrzebny jest ciągły monitoring zrekultywowanego obszaru między innymi pod kątem kondycji drzewostanów.

EN

The majority of post-mining areas in Poland (about 60 %) is reclaimed in the forest direction. After the realized reclamation a considerable part of these areas has been transferred to the administration of the State Forests and covered by forest arrangement plans. The aim of this study was to analyze the area of forest reclamation, age and species composition of forest stands and predicted sites of forest types in the reclaimed and afforested area after the “Jeziórko” borehole sulphur mine. The reclaimed area has been transferred to the administration of the Nowa Dęba Forest Inspectorate (till 2007 Buda Stalowska). Currently the reclaimed grounds taken over through the Forest Inspectorate constitute 1.3 % of its area, of which 210 ha constitute forest grounds previously separated for the needs of the mine, whereas 122 ha constitute grounds, which were not under the administration of the State Forests. The majority of these areas has been defined as mixed coniferous forests. Currently the dominant species in the stands are the common pipe and the European white birch. Despite the realized reclamation, a substantial area occupy waste land (21 ha) and numerous flooded grounds, which result from unregulated water relations. The originated water biocenoses and fragments with barely sufficient vegetation are an element that diversifies the landscape, However, in order to include them harmoniously into the coming into existence ecosystems, it is necessary to monitor the reclaimed areas, among others from the viewpoint of the forest stand condition.

15

Effectiveness of mini-models method when data modelling within a 2D-space in an information deficiency situation

Pietrzykowski M.

Journal of Theoretical and Applied Computer Science

|

2012

|

Vol. 6, nr 3

21-27

EN

This paper examines mini-models method and its effectiveness when data modelling in an information deficiency situation. It also compares the effectiveness of mini-models with various methods of modelling such as neural networks, the KNN-method and polynomials. The algorithm concentrates only on local query data and does not construct a global model during the learning process when it is not necessary. It is characterized by a high efficacy and a short calculation time. The article briefly describes the method by means of four variants: linear heuristic, nonlinear heuristic, mini-models based on linear regression, and minimodels based on polynomial approximation. The paper presents the results of experiments that compare the effectiveness of mini-models with selected methods of modelling in an information deficiency situation.

16

Stan zagospodarowania leśnego zrekultywowanych zwałowisk odpadów górnictwa węgla kamiennego przekazanych pod administrację Nadleśnictwa Brynek (RDLP w Katowicach)

Pietrzykowski M., Kaczmarczyk A., Woś B., Stoces A.

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

|

2012

|

nr 7

34-37

PL

Powierzchnia gruntów wymagających rekultywacji przekracza w Polsce wciąż 60 tys. ha, w tym należących do przemysłu wydobywczego około 44 tys. ha. Około 60 procent gruntów po przeprowadzonej rekultywacji przekazuje się na zagospodarowanie w kierunku leśnym. Zwałowiska górnictwa węgla kamiennego w rejonie Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego (GOP) należą do obiektów uciążliwych dla środowiska i często są lokalizowane na terenach wyłączanych z produkcji leśnej. Znaczna część rekultywowanych zwałowisk przekazywana jest pod administrację PGL Lasy Państwowe. Tereny te obejmowane są Planami Urządzania Gospodarstw Leśnych, w których zawarte są dane o siedliskach i drzewostanach. Celem pracy była analiza powierzchniowa rekultywacji leśnej, wieku i składu gatunkowego drzewostanów oraz prognozowanych siedliskowych typów lasu na rekultywowanych zwałowiskach przekazanych pod administrację Nadleśnictwa Brynek (RDLP w Katowicach). Stwierdzono, że na analizowanym obszarze powierzchnia wyłączona z produkcji leśnej dla tworzenia zwałowisk wynosiła 87,07 ha, zaś powierzchnia zrekultywowana i przekazana do ponownego zagospodarowania 34,41 ha. Siedliskowe typy lasu przypisane zostały jedynie dla powierzchni 10,46 ha, a wśród nich dominującym jest las mieszany świeży (LMśw) (89,7procent). Aktualnie największy udział w zalesieniach mają: modrzew europejski (17procent), brzoza (1procent), dąb (15procent) i sosna zwyczajna (11procent). Drzewostany znajdują się obecnie w I i II klasie wieku, co wiąże się z planowaniem w najbliższym okresie zabiegów pielęgnacyjnych w ramach czyszczeń późnych, a następnie trzebieży wczesnych. Wprowadzone zalesienia będą jednak pełnić przede wszystkim funkcje ochronne, krajobrazowe i sanitarne, a nie produkcyjne. Koszty prowadzenia gospodarki na tych powierzchniach obciążać będą PGL LP.

EN

The surface areas requiring reclamation in Poland exceeds 60 000 ha, of which, 44 000 ha are occupied by mining. The predominant reclaimed postmining use isforestery (60 per cent). Spoil heapof coal mining in the area of Upper Silesian Industrial Region (GOP) are the objects harmful to the environment and often are located in areas excluded from forest production. The majority of the reclaimed areas is passed under the administration of LP. These areas are included into the Forest Management Plan which contain characteristics of forest Sites and tree Stands. The aim of this study was to analyze the area of forest reclamation, tree stand age, species composition and forest site Classification on the reclaimed spoil heap passed under the administration of Forest Inspectorate Brynek (RDLP Katowice). Findings show that in the analyzed area, surfaces excluded from forest production amounted 87.07 ha, and the surface of reclaimed area amounted 34.41 ha. The diagnosis of forest habitat was made only on 10.46 hectares, and the dominant forest habitat is Fresh mixed decideous forest (LMśw) (89.7per cent). The dominant trees species are European larch (17per cent of the Stands), birch (16per cent), oak (15per cent) and Scots pine (11per cent). Stands are in I (first) and II (second) class of age.

17

Wpływ właściwości inicjalnych gleb na wzrost sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) na zrekultywowanych powierzchniach zwałowisk kwb "Bełchatów"

Pająk M., Pietrzykowski M., Krzaklewski W., Ochał W.

Inżynieria Ekologiczna

|

2011

|

Nr 27

144-152

PL

W pracy podjęto próbę odpowiedzi na pytanie, które właściwości inicjalnych gleb wpływają pozytywnie lub negatywnie na wzrost sosny zwyczajnej wzrastającej na wierzchowinach zwałowisk KWB "Bełchatów". Badania wykazały, że dodatnio na przeciętny roczny przyrost wysokości sosny na powierzchniach badawczych wpływa przede wszystkim: wyższe pH, większa zawartość kationów zasadowych oraz większa zawartość frakcji pyłu (0,05-0,002 mm) w substracie glebowym. Negatywnie na przyrost drzew wpływa natomiast wzrost udziału frakcji piasku, a w głównej mierze kwasowości hydrolitycznnej substratu glebowego.

EN

This paper concerns the relationships between the properties of soil-substrate and growth of Scots pine planted on the plateaus of spoil bank KWB "Bełchatów". Studies have shown that growth of Scots pine in the research plots is primarily positively affected by: higher pH, contents of base cations and percentage of silt-sized (0.05-0.002 mm) fractions in soil substrate. In the other hand, negative influence on the average tree height growth on the study plots had the content of sand fraction, as well as the hydrolytic acidity in the soil substrate.

18

Ocena wzrostu zalesień z dominacją sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) na poletkach doświadczalnych na odpadach paleniskowych elektrowni 'Bełchatów'

Pietrzykowski M., Krzaklewski W., Gaik G.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski

|

2010

|

Nr 137 (17)

65-74

PL

Przedstawiono wyniki badań wzrostu sosny zwyczajnej i kilku towarzyszących gatunków drzew wprowadzonych w 1995 roku na składowisku odpadów paleniskowych 'Lubień' elektrowni 'Bełchatów'. W ramach doświadczenia zastosowano warianty z pokryciem warstwą mineralną ziemi (miąższości 20 i 40 cm) i bez pokrycia (wariant kontrolny na popiołach). Wysadzono sosnę zwyczajną oraz domieszkowo brzozę brodawkowatą, robinię akacjową i dąb czerwony. Po 11 latach stwierdzono, że w wyniku zgryzania przez zwierzynę nastąpił prawie całkowity wypad dębu czerwonego, natomiast pozostałe gatunki charakteryzowały się dobrym wzrostem. Początkowe różnice we wzroście drzewek, zwłaszcza sosny zwyczajnej, z czasem wyrównały się. Uzyskane wyniki wskazują na możliwość wprowadzania gatunków drzew bez pokrycia popiołów warstwą ziemi mineralnej. Wskazują również na duże zdolności adaptacyjne sosny, która może stanowić gatunek główny w zalesieniach tego obiektu w 1 generacji drzewostanów oraz brzozy, jako gatunku domieszkowego. Dobrym rozwiązaniem może być również zakładanie plantacji z robinią akacjową. Wyniki badań mogą zostać wykorzystane w planowaniu leśnej rekultywacji przedmiotowego składowiska.

EN

The results of Scots pine and accompanying species growth, introduced in the year 1995 on the Lubień fly ash disposal site at the Bełchatów Power Plant are presented. The different experimental, variants were: top-soiling of fly ash to depths of 20 and 40 cm and control plots without top-soiling of the fly ash. Plots were planted with a mixture of Scots pine as the predominant species, with lesser amounts of Common birch, Locust and Boreal oak. After 11 years of investigation it was noted that the Boreal oak suffered from secretion caused from browsing by game. In the case of other species good growth was noted. Differences in tree growthwere observed in the beginning but equalized with time, especially for Scots pine. The results demonstrate the possibility of introducing trees on fly ash without top-soiling (mineral substrate), as well as the good adaptative abilities of Scots pine the possibility of using predominantly Scots pine with an intermixture of Common birch as mine reclamation species during the first tree stand generation was also shown. The use of Locust trees for establishing an energy plantation was found to be a good solution. These results can be used for reclamation during forest planning design at the Bełchatów fly ash disposal site.

19

Gospodarka powierzchnią oraz charakterystyka drzewostanów i siedlisk na rekultywowanych zwałach odpadów górnictwa węgla kamiennego na obszarze Nadleśnictwa Rybnik (rejon GOP)

Pietrzykowski M., Krzaklewski W., Tomanek M., Hajduk P.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski

|

2010

|

Nr 137 (17)

75-85

PL

Powierzchnia gruntów wymagających rekultywacji w Polsce wynosi ponad 64 tys. ha, w tym w przemyśle wydobywczym około 44 tys. ha. Dominującym kierunkiem rekultywacji jest kierunek leśny (około 60%). Zwały odpadów górnictwa węgla kamiennego w rejonie GOP należą do obiektów uciążliwych dla środowiska i często powstają na terenach wyłączanych z produkcji leśnej. Znaczna część rekultywowanych i zalesionych zwałowisk przekazywana jest pod administrację LP. Tereny te obejmowane są Planami Urządzania Lasu, w których zawarta jest charakterystyka siedlisk i drzewostanów. Celem niniejszej pracy była analiza powierzchniowa rekultywacji leśnej, wieku i składu gatunkowego drzewostanów oraz prognozowanych siedliskowych typów lasu na zwałach znajdujących się na terenie Nadleśnictwa Rybnik (rejon GOP). Stwierdzono, że na analizowanym obszarze powierzchnia wyłączona z produkcji leśnej dla tworzenia zwałowisk wynosiła 254,5 ha, zaś powierzchnia zrekultywowana wynosi 132,3 ha. W większości siedliska na zwałach zdiagnozowano jako BMśw (53%), a dominującym gatunkiem jest sosna zwyczajna (40%), w tym w znacznej części pochodząca z samosiewu. Drzewostany znajdują się aktualnie w I i II klasie wieku. Wyniki pracy mogą mieć znaczenie dla planowania hodowlanego w odniesieniu do drzewostanów na rekultywowanych zwałach.

EN

The surface areas requiring reclamation in Poland amounts 64,000 ha, of which, 44,000 ha are occupied by mining. The predominant reclaimed postmining use is forestery (60%). In the area of Upper Silesia, spoil heaps pose a threat to the environment, and they are often deposited on surfaces excluded from forest production. The majority of these reclaimed and afforested spoil heaps is transferred to the administration of The State Forests National Forest Holding (Lasy Państwowe). These areas are included into the Forest Management Plan andcontain characteristics of both forest sites and tree stands. The aim of this study was to analyze the area of forest reclamation, tree stand age, species composition and forest site classification on spoil heaps located in the Rybnik Forest Inspectorate . Findings show that in the analyzed area, surfaces excluded from forest production amounted 245.5 ha, and the surface of reclaimed area amounted 132.3 ha. The majority of these areas were defined as young, mixed coniferous forest sites (BMśw 53%). Scots pine (Pinus sylvestris L.) is the predominant species (40%), dervived mostly from self-seeding andstands are in the first or second age class. The result of these studies can be important during silviculture planning and management for tree stands on reclaimed sites.

20

Próba zastosowania metod liczbowej wyceny gleb na podstawie Indeksu Trofizmu Gleb Leśnych (ITGL) oraz Siedliskowego Indeksu Glebowego (SIG) do opisu zmienności warunków siedliskowych na zrekultywowanych dla leśnictwa zwałowiskach KWB "Bełchatów"

Pietrzykowski M., Pająk M., Krzaklewski W.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2010

|

T. 26, z. 3

155-165

PL

W pracy analizowano możliwości zastosowania wskaźników liczbowej wyceny gleb: ITGL oraz SIG (Brożek 2001; Brożek i in. 2001, 2006) do opisu zmienności siedlisk kształtujących się na zrekultywowanych dla leśnictwa zwałowiskach KWB 'Bełchatów'. Badania prowadzono w czterech wariantach substratów stanowiących skały macierzyste dla powstających gleb: zasobniejszych, piaszczysto-gliniastych czwartorzędowych (NWL na zwałowisku wewnętrznym) i gliniasto-pylastych (NZL na zwałowisku zewnętrznym) oraz uboższych, czwartorzędowych piaskach (NWG na zwałowisku wewnętrznym) i kwaśnych mioceńskich piaskach po neutralizacji kredą jeziorną (NZG na zwałowisku zewnętrznym). Na podstawie obliczonych wartości testowanych wskaźników dokonano wyceny siedlisk według skali opracowanej dla warunków 'naturalnych'. Stwierdzono, że spośród dwu testowanych wskaźników w warunkach zwałowisk KWB 'Bełchatów' lepiej odzwierciedlającym zmienność badanych gleb był ITGL. Jednak dla lepszego opisu siedlisk kształtujących się w tych warunkach należałoby zmodyfikować wycenę wskaźników cząstkowych omawianych indeksów, opierając się na zmienności właściwości gleb pogórniczych.

EN

In this work the analyses of possibilities of using soil quality indexes ITGL and SIG (according to Brożek 2001; Brożek et al. 2006) were presented for description of forest habitat developed on spoil heap 'Bełchatów' reclaimed to forest. The study was conducted on 4 substrate variants with different parent rock material: 1) higher level of fertilize - Quaternary loamy-sands (NWL on external slope) and loamy-silt (NZL on internal slope); and 2) lower level of fertilize - Quaternary sands (NWG on internal slope) and acidic Miocene sands strata after bog lime neutralization (NZG on external slope). Based on value of calculated indexes the site quality estimation was made according to scale worked out for natural forest habitats. It was concluded that from among two soil quality indexes the ITGL showed better variability of soil conditions on spoil heap 'Bełchatów'. However the modification of partial indexes of ITGL for better description of site condition on this kind of object has to be necessary with adjusting of post-mining soil characteristics.