Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Struktura i własności mechaniczne prętów ze stopu AA7010 w stanach O i T6

Pieła K., Sak T., Błaż L., Woźnicki A., Ostachowski P., Łagoda M.

Obróbka Plastyczna Metali

|

2018

|

T. 29, nr 2

169--192

PL

Wyciskane na gorąco pręty ze stopu aluminium AlZn6,43Mg2,23Cu1,78 (AA7010) poddano, kolejno, odkształceniu drogą ciągnienia, wyżarzaniu na stan miękki (O) oraz procesowi utwardzania wydzieleniowego na stan T6. Próbki ciągnionych prętów o zróżnicowanej wielkości odkształcenia (5–67%) poddano wyżarzaniu w szerokim zakresie temperatury (300–465°C) i czasu wyżarzania (1–10 h). Zastosowane warunki wyżarzania aktywizują procesy zdrowienia, rekrystalizacji i rozrostu ziarna. Wykazano, że proces rekrystalizacji prętów, wyżarzanych na stan O, jest kontrolowany przez dystrybucję i stabilność termiczną wydzieleń fazy czynnej η (MgZn2). Wyżarzanie w temperaturze niższej od temperatury granicznej rozpuszczalności fazy czynnej (poniżej 400°C) zachowuje liniowy rozkład wydzieleń tej fazy, co utrudnia migrację frontów rekrystalizacji w kierunku promieniowym prętów i prowadzi do formowania ziaren o dużej anizotropii kształtu. Wzrost temperatury wyżarzania powoduje istotne przyśpieszenie procesu rozpuszczania wydzieleń fazy czynnej, w wyniku czego następuje uwolnienie frontów rekrystalizacji, a w konsekwencji formowanie ziaren o znacznie mniejszej anizotropii kształtu oraz zmiana dystrybucji i morfologii wydzieleń tej fazy. Stwierdzono ponadto, że – pomimo znaczących różnic strukturalnych – wielkość odkształcenia praktycznie nie wpływa na własności wytrzymałościowe i plastyczne prętów zarówno w stanie O, jak i w większości przypadków w stanie T6. Potwierdzono eksperymentalnie słabą zależność własności wytrzymałościowych Al i jego stopów od wielkości ziarna oraz istotny wpływ rodzaju i dystrybucji prowydzieleń (wydzieleń) faz umacniających na własności mechaniczne tych stopów w stanie T6.

EN

The hot extruded rods of aluminum alloy AlZn6,43Mg2,23Cu1,78 (AA7010) were subjected to, in sequence, deformation by drawing, annealing to the O temper and precipitation hardening to the T6 temper. The samples of rods drawn with the variable strain value (area reduction of 5–67%), were annealed in the wide range of temperatures (300–465°C) and times (1–10 h). The applied annealing conditions activate recovery, recrystallization and grain growth processes. It was shown that recrystallization process of rods annealed to the O temper is controlled by a distribution and thermal stability of active phase η (MgZn2). The annealing at the temperatures lower than the temperature of active phase solubility limit (below 400°C) maintains a linear distribution of this phase precipitates. It hinders recrystallization fronts migration in radial direction of rods and leads to formation of grains with considerable shape anisotropy. The increase of annealing temperature results in significant acceleration of the active phase precipitates dissolution process, whereby a release of recrystallization fronts and in consequence formation of grains with appreciable lower shape anisotropy, as well as change of distribution and morphology of mentioned phase precipitates take place. Moreover, it was found that – despite considerable structural differences – strain value during drawing hardly influences strength and plastic properties of the rods in the O temper, as well as in the most cases in the T6 temper. The weak relationship between grain size and strength properties of Al and its alloys, as well as significant influence of hardening phases pre-precipitates (precipitates) type and distribution on mechanical properties of these alloys in the T6 temper were experimentally confirmed.

2

Zastosowanie układów ORC do utylilzacji ciepła odpadowego w wybranych procesach hutnictwa metali niezależnych

Klejnowska K., Miczkowski Z., Kolczyk E., Sak T., Madej P., Kortyka Ł.

Rudy i Metale Nieżelazne Recykling

|

2017

|

R. 62, nr 4

3--8

PL

W artykule zaprezentowano analizę możliwości zastosowania instalacji odzysku ciepła odpadowego za pomocą organicznego cyklu Rankine'a (ORCj w wybranych procesach hutniczych. Przeanalizowano odzysk ciepła z gazów z pieca zawiesinowego po ich oczyszczeniu w elektrofiltrze oraz gazów z pieców obrotowych służących do przerobu materiałów cynkonośnych. Określono parametry gazu będącego źródłem ciepła odpadowego, zaproponowano układ służący do odbioru i przetwarzania energii, dobrano czynnik roboczy o parametrach pozwalających na wykorzystanie w obiegu odbierającym ciepło z czynnika o stosunkowo wysokiej, jak na tego typu instalacje temperaturze. Wyznaczono parametry odzysku ciepła w układzie oraz oszacowano koszty instalacji, prosty czas zwrotu nakładów i efekt ekologiczny proponowanego przedsięwzięcia.

EN

The article includes the analysis of possibilities of waste heat recovery from the selected pyrometallurgical processes using the Organic Rankine Cycle (ORC). The analysis includes waste heat recovery from the gases from the flash smelting furnace after being cleaned in the electrostatic pre¬cipitator and the gases from the rotary furnaces used to process the zinc-bearing materials. The paper includes the description of the parameters of the gases used as a waste heat source, the selection of the system used to process the waste heat energy, the selection of the working fluid which can be utilized in the cycle characterized by relatively high input temperature, determination of the waste heat parameters and the costs associated with the construction and operation as well as economical parameters and the ecological effect.

3

Metalurgia Metali Nieżelaznych w Polsce

Śmieszek Z., Sak T., Madej P.

Rudy i Metale Nieżelazne Recykling

|

2017

|

R. 62, nr 6

5--14

PL

W artykule przedstawiono przegląd stosowanych obecnie metod produkcji metali nieżelaznych w Polsce. Dokonano analizy technologii otrzymywania miedzi oraz metali towarzyszących realizowanych w KGHM Polska Miedź SA. oraz cynku i ołowiu w hutach ZGH Bolesław i HC„Miasteczko Śląskie" oraz procesu produkcji ołowiu ze zużytych akumulatorów ołowiowych w Baterpol SA. i zakładzie Orzeł Biały SA.

EN

The overview of the technologies currently used to produce the non-ferrous metals in Poland is presented in this paper. It also includes the analysis of the technology used to produce copper and the by-product metals at KGHM Polska Miedź SA., zinc and lead at ZGH Bolestaw and Zinc Smelter "Miasteczko Śląskie" and to produce lead from the waste lead batteries by Baterpol SA. and Orzet Biały SA.

4

Badania kinetyki procesu odmiedziowania żużla zawiesinowego

Madej P., Sak T.

Rudy i Metale Nieżelazne Recykling

|

2017

|

R. 62, nr 10

48--50

5

Density of the Copper-Rich Cu-Pb-Fe Alloys

Sak T., Kucharski M.

Archives of Metallurgy and Materials

|

2015

|

Vol. 60, iss. 3A

1685--1692

EN

Density of the copper-rich corner of the ternary Cu-Pb-Fe alloys was determined with the dilatometric method. Investigated alloys had constant copper content equal to 0.9, 0.8 and 0.7 mole fraction, and varied iron concentration up to 0.1 mole fraction. A model predicting the density of ternary solution from knowledge of density of pure component and the excess of molar volume for limiting binaries is proposed.

PL

Gęstość stopów Cu-Pb-Fe o dużym stężeniu miedzi określono za pomocą metody dylatometrycznej. Zbadane stopy charakteryzowały się stałym stężeniem miedzi, które było równe 0,9; 0,8 lub 0,7 ułamka molowego oraz zmiennym stężeniem żelaza do 0,1 ułamka molowego. Zaproponowano model pozwalający przewidywać gęstość trójskładnikowych roztworów na podstawie znajomości gęstości czystych składników (tych roztworów) i nadmiarowej objętości molowej dla granicznych roztworów dwuskładnikowych.

6

Rola wanadu w stopach aluminium z serii 1XXX

Sak T., Pieła K., Kamińska M., Jaskowski M.

Rudy i Metale Nieżelazne Recykling

|

2014

|

R. 59, nr 7

338--343

PL

Prezentowana praca dokumentuje wpływ wanadu (do 0,2 % wag.) na strukturę, własności mechaniczne i elektryczne prasówki aluminium, wyciskanej z wlewków, krystalizowanych z podwyższoną prędkością (12 K/s w osi wlewnicy). Stwierdzono, że: 1 — powstająca w procesie krystalizacji mikrosegregacja wanadu nie ulega zmianie w procesie homogenizacji i jest „dziedziczona” przez prasówkę; 2 — dodatek wanadu w ilości 0,2 % powoduje — w relacji do aluminium — zmniejszenie o ok. 30 % wielkości podziaren/ziaren w prasówce, co — w synergii z efektem umocnienia roztworowego — skutkuje znaczącym wzrostem własności wytrzymałościowych (R0,2 i Rm, odpowiednio, o ponad 25 % i 15 %); 3 — wraz z wzrostem ilości wanadu obniżeniu ulegają cechy plastyczne aluminium, a oporność elektryczna rośnie w przybliżeniu o 5 × 10–9 Ωm/0,1 % wag. V. Wykazano ponadto, że dodatek wanadu opóźnia procesy zdrowienia odkształconych na zimno stopów aluminium, a dopiero przy większej koncentracji znacząco podwyższa temperaturę rekrystalizacji.

EN

The effect of vanadium addition (up to 0.2 % wt.) on the structure and mechanical and electrical properties of aluminum extrudates, obtained from the ingots solidified at elevated rates (~12 K/s in the axis of the ingot mold) has been presented. It has been found, that: 1 — the microsegregation of vanadium, formed during crystallization, does not change during homogenization process, moreover, it is also present in extrudates; 2 — the vanadium addition reduces the grain/subgrain size (~30 % in AlV0.2 %. with respect to Al) and in the synergy with solid solution strengthening effect leads to significant increase in the strength properties of extruded rods (more than 25 % and 15 % in the value of R0.2 and Rm, respectively); 3 — with increase of vanadium addition the plastic properties of aluminum decrease and the electrical resistance increase with about 5 × 10–9 Ωm/0.1 % wt. V. It was also shown that the addition of vanadium retards the recovery processes of cold-deformed aluminum and, at higher concentration, also increases the recrystallization temperature.

7

Kinetyka i mechanizm reakcji chlorkowych kompleksów złota(III) z kwasem mrówkowym

Pacławski K., Sak T.

Rudy i Metale Nieżelazne Recykling

|

2014

|

R. 59, nr 10

488--496

PL

W artykule przedstawiono wyniki pomiarów spektrofotometrycznych (metodą „Stopped-Flow") kinetyki reakcji redoks pomiędzy chlorkowymi kompleksami złota ([AuCI4]-) i kwasem mrówkowym. Otrzymane dane doświadczalne wskazują na złożony charakter reakcji prowadzący do powstania kompleksów złota(l) ([AUCI2]-) oraz kompleksów chlorkowo-mrówczanowych [AuCI3(COOH)]- jako produktów reakcji. Reakcja jest stosunkowo szybka (stała szybkości reakcji II rzędu w temperaturze 50 °C wynosi 23,03 M-1 s-1) i zależy m.in. od temperatury, stężenia reagentów i siły jonowej elektrolitu. W wyniku przeprowadzonych dyskusji i analiz, zaproponowano schemat drogi reakcji oraz wyznaczono entalpię i entropię aktywacji badanej reakcji chemicznej.

EN

In this work, the result of spectrophotometric studies (using "Stopped-Flow method") of kinetics of redox reaction of gold(lll) chloride complexes ([AuCI4]-) with formic acid, are presented. Obtained data indicate the complex character of the reaction which leads to the gold(l) chloride (as a [AuCI2]-) and gold(lll) chloride-formate (as a [AuCI3(COOH)]-]) ions formation as a product of the reaction. The redox reaction is relatively fast with the second-order rate constant equal to 23.03 M-1s-1 at temperature 50 °C. The rate of the studied reaction depends on the temperature, reactants concentration and ionic strength of electrolyte. As a result of the analysis and discussion, the scheme of the reaction path has been suggested. Also, the values of enthalpy and entropy of activation for the chemical reaction have been determined.

8

Recovery of Tellurium From Sodium Carbonate Slag

Kucharski M., Madej P., Wędrychowicz M., Sak T., Mróz W.

Archives of Metallurgy and Materials

|

2014

|

Vol. 59, iss. 1

51--57

EN

This study is devoted to tellurium recovery from sodium carbonate slag, formed in the fire refining process of crude silver. The slag was modified by silica additions and then reduced by carbon oxide. The degree of the slag modification was defined by the parameter kw. The compositions of the investigated slag determined by the parameter kw and the mole fraction of the tellurium oxide (xTeO2) are given in the following Table. The reduction of tellurium was very fast for all the investigated slags, which was manifested by an almost complete conversion of CO into CO2. Unfortunately, at the same time, a side reaction took place, and as a results sodium telluride was formed, which reported to the slag: (Na2O)slag+ Teg + CO = (Na2Te)slag + CO2. The tellurium content in the reduced slag decreases as the parameter kw increases, and only the slag with the kw equal unity was suitable for the tellurium recovery in form of dusts, containing more than 76 wt-% tellurium.

PL

Praca jest poświęcona odzyskowi telluru z żużla sodowego, który tworzy się podczas rafinacji ogniowej srebra. żużel ten był modyfikowany dodatkiem krzemionki, a następnie poddawany redukcji za pomocą tlenku węgla. Stopień modyfikacji żużla określał parametr kw. Składy badanych żużli wyrażonych za pomocą parametru kw oraz ułamka molowego tlenku telluru (xTeO2) zawiera poniższa tabela. Redukcja telluru przebiegała bardzo szybko w przypadku każdego z badanych żużli, co przejawiało się poprzez prawie kompletna konwersje CO do CO2. Niestety, w tym samym czasie przebiegała reakcja uboczna w wyniku której tworzył się tellurek sodu, który rozpuszczał się w żużlu: (Na2O)uel+ Teg + CO = (Na2Te)uel + CO2Stężenie telluru w żużlu malało wraz ze wzrostem parametru kw. Ale dopiero żużel charakteryzujący się parametrem kw = 1 okazał się odpowiedni do odzysku telluru, który przechodził do pyłów zawierających ponad 76% telluru.

9

Badania właściwości tranzystora Z-FET MOSFET wykonanego z węglika krzemu CMF20120D firmy CREE

Sak T., Parchomiuk M.

Wiadomości Elektrotechniczne

|

2013

|

R. 81, nr 8

38--41

PL

Przedstawiono wyniki badań tranzystora CMF20120D wykonanego z węglika krzemu w standardowym teście dwupulsowym.

EN

The paper presents results of tests (standard two-pulse tests) of CMF20120D transistor made of silicon carbide.

10

Pomiar gęstości miedzi, ołowiu oraz stopu miedź-ołów w stanie ciekłym metodą dylatometryczną

Sak T., Kucharski M.

Rudy i Metale Nieżelazne

|

2013

|

R. 58, nr 1

4-10

PL

W artykule przedstawiono wyniki pomiarów gęstości ciekłych metali Cu, Pb oraz stopu Cu-Pb, z wykorzystaniem dylatometru horyzontalnego. Zmiany gęstości wraz z temperaturą opisano zależnościami liniowymi, które dobrze korelują z danymi literaturowymi. Gęstość Cu i Pb w stanie ciekłym opisano równaniami: PCU([g/cm3])=8,721-6,62x10[-4]xT , PPb ([g/cm3]) =11,0878-12,4x10[-4]xT.

EN

The densities of the liquid Cu, Pb and Cu-Pb alloy were measured by horizontal dilatometer. It has been observed that density can be described by a linear temperature dependence. The experimental values are in accordance with the literature data. The density of liquid Cu and Pb is given by equations: PCU([g/cm3])=8,721-6,62x10[-4]xT , PPb ([g/cm3]) =11,0878-12,4x10[-4]xT respectively.

11

Effect of unconventional methods of cutting on microstructure, topography and microhardness changes in steel

Leszczyńska-Madej B., Richert M., Sak T.

Metallurgy and Foundry Engineering

|

2012

|

Vol. 38, no. 2

109--115

EN

The carbon steel for ąuenching and tempering has been cut with two different techniques, plasma arc and laser. The influence of these two unconventional methods of cutting on the changes of microstructure and properties has been studied in this paper. The structure changes after cutting were investigated by means of both light and scanning electron microscopy, additionally microhardness in the heat affected zone was measured. The performed investigations show that both methods of cutting have a strong influence on the structure and properties of investigated steels. Characteristic structure of cut area was a bainitic structure. The amount of bainite structure decreased with increased distance from the edge of the cutting sample. The plasma arc cutting influences the structure changes morę than laser beam. The bainitic structure after this method of cutting was observed to a depth of near 130 micrometers (laser), whereas after plasma arc - average 400 micrometers. Measured microhardness at the edge after cutting by both methods was about 28OHvO.l what makes up 130% increase comparing to materiał beyond the heat affected zone.

PL

Stal węglową do ulepszania cieplnego wycięto dwiema metodami: lukiem plazmowym i laserem. W artykule przedstawiono porównawcze wyniki badania mikrostruktury i mikrotwardości w strefie wpływu ciepła po cięciu stali tymi dwiema metodami. Cechą charakterystyczną było wystąpienie struktury bainitycznej w strefie wpływu cięcia. W przypadku cięcia laserem struktura bainitu obserwowana była do głębokości około 130 (Jm, z kolei po cięciu łukiem plazmowym strefa wpływu sięgała aż do głębokości 400 nm. Zmierzona mikrotwardość przy krawędzi po cięciu zarówno łukiem plazmowym, jak i laserem wynosiła około 280 Hv0,l, co w porównaniu z materiałem poza strefą wpływu stanowi wzrost o ponad 130%.