PL
 |
EN
Preferencje help
Polish version English version Język
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 20

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
1
Content available Stan chemiczny wód podziemnych aglomeracji łódzkiej
Małecki J. J., Porowska D., Styrkowiec E., Ziułkiewicz M.
Przegląd Geologiczny
|
2017
|
Vol. 65, nr 11/2
1329--1333
EN
The article identifies the hydrogeochemical environments controlling the chemical composition of groundwater in the Lódź agglomeration. The study was conducted with a different position of the groundwater table within: the Quaternary, Upper- and Lower Cretaceous aquifers. These aquifers are continuously exploited from a long time till present. The papers focuses on geogenic factors resulting from geological construction, lithology, circulation in the Lódź basin and anthropogenic factors associated with the change of the circulation system and the potential migration of pollution from the surface. The chemical composition of water from the Quaternary, Upper- and Lower Cretaceous aquifers was stable, without any anthropogenic changes. The hydrochemical inversion of water within the Cretaceous aquifers is the result of the different lithology of these aquifers and the variation in the way and magnitude of groundwater recharge.
2
Content available Use of numerical methods for identification of hydrodynamic field and hydrogeochemical processes in the Quaternary multi-aquifer system
Gruszczyński T., Szostakiewicz-Hołownia M., Humnicki W., Małecki J. J., Porowska D., Stępień M.
Acta Geologica Polonica
|
2016
|
Vol. 66, no. 3
509--523
EN
The paper presents spatial analysis and numerical methods to describe the hydrodynamic and hydrochemical conditions in a groundwater system. The research was conducted in the northern part of the Białystok High Plane, eastern Poland, within a Quaternary multi-aquifer system. Spatial analysis was used for imaging the quasi-continuous structure of the system based on a discrete set of hydrogeological data. A high-resolution regional flow model was used to identify the groundwater discharge and discharge zones of the individual aquifers. Calculations have shown a marked asymmetry of the flow system. Deeply incised river valleys in the Niemen River basin more strongly affect the groundwater than the discharge zones in the valleys of the Vistula River basin. As a result, the underground watershed in deeper aquifers is clearly shifted westward in relation to the morphological watershed. The hydrodynamic conditions of the system determined by numerical methods were used to identify the points along the groundwater flow-path for the hydrochemical study. It was the basis for the identification of points located along the groundwater flow direction, which were used in the hydrochemical study. Computational schemes of water solution models were calculated for the quasi-equilibrium state of chemical reactions between the solution and the solid and gaseous phases. Presentation of the chemical reactions allowed determining the origin of changes in the concentrations of individual components dissolved in groundwater. It was found that kaolinitization, i.e. chemical weathering of feldspars and plagioclases is the basic process that most affects the groundwater chemistry.
3
Content available Rola zwietrzeliny w kształtowaniu chemizmu wód podziemnych zlewni fliszowej
Szostakiewicz-Hołownia M., Małecki J. J.
Przegląd Geologiczny
|
2015
|
Vol. 63, nr 10/2
1091--1098
EN
The chemistry of precipitation significantly alters while infiltrating through a layer of weathered rocks. The paper deals with the role of weathering mantle in shaping the chemistry of shallow groundwater in a flysch catchment basin. The analytical and modelling research show that weathering mantles also affect the formation of calcareous sinter. Based on the results of field studies, a hydrochemical model has been developed, which documents the transformation of chemical composition of groundwater. The rate of precipitating calcium carbonate is also determined. The test area covered the Suchy Stream catchment basin located within the southern flank of the Podhale basin.
4
Content available Zmiany składu chemicznego wód źródeł w Tatrach polskich w ostatnim sześćdziesięcioleciu
Chmielewska-Błotnicka D., Małecki J. J., Porowska D., Żelazny M.
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
|
2013
|
nr 456 Hydrogeologia z. 14/1
67--73
PL
Porównanie obecnego składu chemicznego wody źródeł z wynikami badań archiwalnych wykazało, że w ostatnim 60-leciu wystąpiły znaczące zmiany stężeń wybranych jonów głównych. Interpretację zmian składu chemicznego wód przeprowadzono na podstawie stężenia wodorowęglanów, wapnia i magnezu tych samych 105 źródeł, w trzech okresach (lata: 1952–1962, 1970–1980, 2007–2010). Ze względu na budowę geologiczną zmiany stężeń oceniono w podziale na wody źródeł drenujących skały krystaliczne (n = 54) oraz skały osadowe (n = 51). Zaobserwowane zmiany stężenia wybranych jonów mają odmienny przebieg w wodach źródeł drenujących trzon krystaliczny w porównaniu z wodami źródeł drenujących serie osadowe. Źródła położone w krystalicznej części Tatr miały najwyższe stężenia HCO3–, Ca2+, Mg2+ w latach 70. XX w., a ich maksymalne stężenie było nawet dwukrotnie wyższe w tym okresie niż w latach 1952–1962. Analiza najczęściej występujących stężeń HCO3–, Ca2+ i Mg2+ w wodach drenujących trzon krystaliczny wskazuje na podobieństwo składu chemicznego wód w latach 1952–1962 i współczesnych (2007–2010). Cechą charakterystyczną wód źródlanych drenujących serie osadowe jest stopniowy wzrost od lat 50. XX w. do czasów obecnych stężenia HCO3– i Ca2+, w mniejszym stopniu Mg2+.
EN
Comparison of the present chemical composition of spring water with the archival research revealed significant changes in the selected main ion concentrations over the last 60 years. The interpretation of changes in the chemical composition of water was based on the concentration of bicarbonates, calcium and magnesium of the same 105 springs in three periods (1952–1962, 1970–1980 and 2007–2010). Due to the geological structure, the changes in the concentration were assessed within the groups of springs draining crystalline rocks (n = 54) and sedimentary rocks (n = 51). The course of the observed changes in the concentration of the selected ions is different in spring water draining the crystalline core than in springs draining sedimentary series. The springs located in the crystalline part of the Tatra had the highest concentrations of HCO3–, Ca2+ and Mg2+ in the 1970s of the 20th century and their maximum concentration was even twice higher in this period than in the 1950s–1960s of the 20th century. The analysis of the most frequently occurring concentrations of HCO3–, Ca2+ and Mg2+ in water draining the crystalline core indicates the similarity of the chemical composition of water in 1952–1962 and present (2007–2010). A gradual increase in the concentration of and Ca2+ particularly, and to a lesser extent Mg2+, from the 50s of the 20th century to present is a characteristic feature of spring water draining sedimentary series.
5
Content available Wpływ urbanizacji na stany charakterystyczne zwierciadła wód podziemnych – analiza wyników badań prowadzonych na stacji naukowo-badawczej Wydziału Geologii UW w Warszawie
Małecki J. J.
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
|
2013
|
nr 456 Hydrogeologia z. 14/2
377--383
PL
Charakterystyka reżimu wahań zwierciadła pierwszego poziomu wodonośnego na obszarach dużych aglomeracji miejskich zależy przede wszystkim od stanu infrastruktury technicznej gospodarki wodnej oraz lokalnie od intensywności drenażu wód ujęciami. Przebieg stanów płytkich poziomów wód podziemnych jest warunkowany przede wszystkim czynnikami antropogenicznymi, które skutecznie maskują czynniki przyrodnicze.
EN
In order to assess the changes in the precipitation recharge due to natural and anthropogenic factors, and to determine the regime of fluctuations of the groundwater table of the shallow aquifer in urban areas, a detailed assessment of the results of long-term observations was made. The observations were carried out in the research station of the Faculty of Geology of the University of Warsaw. The research has shown that the regime of fluctuations of the groundwater table of the shallow aquifer in areas of large agglomerations is controlled mainly by anthropogenic factors that effectively mask natural factors.
6
Content available Historia hydrogeologii na Uniwersytecie Warszawskim w 60-lecie jej istnienia
Kozerski B., Małecki J. J.
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
|
2013
|
nr 456 Hydrogeologia z. 14/1
11--26
PL
W artykule przedstawiono zwięzłą historię hydrogeologii na Uniwersytecie Warszawskim na przestrzeni ostatniego sześćdziesięciolecia oraz sylwetki najwybitniejszych uczonych ze świata hydrogeologii, związanych z Wydziałem Geologii UW. Zestawiono tytuły prac doktorskich, które odzwierciedlają różnorodność problematyki hydrogeologicznej. Przedstawiono zespoły badawcze, ich liderów oraz spektrum badań. Zamieszczono również biogramy profesorów, którzy odeszli.
EN
The paper shows a brief history of hydrogeology at the University of Warsaw over the past six decades. The profiles of leading scholars in the field of hydrogeology, associated with the Faculty of Geology, are presented. The titles for doctoral dissertations are summarized, which reflect the diversity of hydrogeological sciences. The paper presents research teams, their leaders, and the spectrum of research. It also provides biographies of professors who have passed away.
7
Content available Mobilność chromu w strukturze artezyjskiej doliny Krynki w świetle wyników modelowania pola filtracji
Małecki J.J., Gruszczyński T.
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
|
2012
|
nr 452
167--180
PL
Skażenie środowiska chromem, podobnie jak innymi metalami ciężkimi, ze względu na adsorpcję metali na koloidach próchniczych i minerałach ilastych, najdłużej utrzymuje się w glebach. W wodach w warunkach utleniających chrom może występować w formach sześciododatnich, głównie anionowych CrO42– i Cr2O72–, a w warunkach redukcyjnych i w środowisku kwaśnym dominują formy trójdodatnie, przede wszystkim kationy CrOH2+ i Cr3+. Interesującym poligonem badawczym do prześledzenia migracji chromu w środowisku gruntowo-wodnym jest zlewnia rzeki Krynki, zlokalizowana we wschodniej części województwa podlaskiego. Przez wiele lat ścieki z licznych zakładów garbarskich zanieczyszczały środowisko, czego efektem jest nagromadzenie ponadnormatywnych ilości metali ciężkich, w tym przede wszystkim chromu, w glebach i osadach dennych. Ponadto górna część zlewni Krynki stanowi unikatowy w obrębie utworów czwartorzędowych przykład występowania wód pod ciśnieniem artezyjskim. Aktualny układ ciśnień w niecce sprawia, że wody te nie są bezpośrednio narażone na zanieczyszczenie metalami z poziomu przypowierzchniowego. Jednak w efekcie ich zbyt intensywnej eksploatacji, w wyniku odwrócenia ciśnień, powstałoby realne zagrożenie migracji zanieczyszczeń z osadów dennych i gleb do wód poziomu artezyjskiego. Jednym z podstawowych celów badawczych było określenie możliwości migracji chromu w strukturze artezyjskiej w wyniku zmian ciśnień.
EN
Environmental contamination with chromium, as well as by other heavy metals, remains the longest in soils due to the adsorption of metals on humic colloids and clay minerals. In the water, in oxidizing conditions, chromium may be present in a heptavalent, mainly anionic forms of CrO42–, Cr2O72–, and under reducing conditions and in an acidic environment, trivalent chromium dominates, mainly CrOH2+ and Cr3+ cations. An interesting testing area for investigations of chromium migration in the soil-water environment is the Krynka River drainage basin located in the eastern part of Podlasie Voivodeship. For many years, sewage from a number of tanning plants polluted the environment, resulting in accumulation of abnormal amounts of heavy metals, including in particular chromium, in soils and bottom sediments. Furthermore, the upper part of the Krynka drainage basin is a unique example of, the presence of artesian water within the Quaternary deposits. Due to the current pressure system in the basin, the water is presently not directly exposed to metal pollution from the near-surface. However, as a result of their excessive exploitation, due to a reversal of pressures, there would be a real threat of migration of pollutants from bottom sediments and soils through the groundwater to the artesian water level. One of the primary purposes of the research was to determine the possibility of chromium migration in the artesian system due to changes in the pressure.
8
Content available remote Analiza czynników kształtujących zawartość węgla nieorganicznego i organicznego w wodach podziemnych w obszarach występowania substancji organicznej – rezerwat Pożary (Kampinoski Park Narodowy)
Porowska D., Małecki J.J.
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
|
2011
|
nr 445 Hydrogeologia z. 12/2
463--474
PL
Badania przeprowadzone zostały na poligonie w rezerwacie Pożary znajdującym się na terenie Kampinoskiego Parku Narodowego. Celem badań była analiza czynników kształtujących zawartość węgla nieorganicznego i organicznego w wodach podziemnych występujących w środowisku wzbogaconym w substancję organiczną. Badania wykazały, że głównym czynnikiem kształtującym zawartość węgla w analizowanych wodach był proces utleniania substancji organicznej. Mniejszy wpływ na zawartość węgla w analizowanych wodach miał proces rozpuszczania węglanów. Udział atmosferycznego dwutlenku węgla nie stanowił istotnego wpływu na zawartość węgla w obrębie całej analizowanej warstwy wodonośnej.
EN
The site of the study is located within the Pożary research station of the Kampinos National Park. The aim of this study was to identify factors controlling inorganic carbon and organic carbon contents in groundwater. The results showed, that oxidation of organic matter was the most important process affecting the carbon contents in groundwater. More of carbon originated from the decomposition of organic matter, than from the dissolution of carbonate minerals. The contribution of atmospheric CO2 to total carbon composition is negligible within the analysed aquifer.
9
Content available Contribution of the Polish scientific community in solving new practical problems in hydrogeology
Herbich P, Kazimierski B., Krogulec E., Małecki J. J., Michalak J.
Przegląd Geologiczny
|
2010
|
Vol. 58, nr 9/1
803-815
EN
Geology, and especially hydrogeology is a scientific, and at the same time, a practical discipline that are closely related to each other. Academics do support practitioners by developing methodological guidelines for all practical aspects of their work. Among their activities are: organisation of databases, which are mostly available via the internet; development of geological and hydrogeological cartography, which is a synthesis of all information regarding geological and hydrogeological environment; undertaking groundwater monitoring programmes and interpretations of their results, which allows to diagnose and to forecast groundwater status; undertaking investigations regarding protection of groundwater as well as methodological support for hydrogeological practitioners by organisation of specialised trainings, provision of consultancy, expert judgements and dissemination of knowledge.
10
Content available remote Identyfikacja systemu krążenia wód w artezyjskim poziomie wodonośnym na obszarze zlewni Krynki (Wysoczyzna Białostocka) na podstawie regionalnego modelu pola filtracji
Gruszczyński T., Małecki J. J.
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
|
2010
|
nr 442 Hydrogeologia z. 11
49--60
PL
W pracy wykorzystano regionalny model pola filtracji do jakościowej i ilościowej charakterystyki składowych bilansu wodnego systemu artezyjskiego we wschodniej części Wysoczyzny Białostockiej. Głównym obiektem badań była zlewnia Krynki, gdzie już w okresie międzywojennym wykonano pierwsze otwory z udokumentowanym samowypływem. Artezyjski poziom wodonośny związany jest z seriami plejstoceńskich piasków i żwirów wodnolodowcowych, przykrytych przez warstwy słabo przepuszczalne. Regionalne ujęcie badań pozwoliło na uniknięcie niepewności związanej z odwzorowaniem powierzchni brzegowej modelu i umożliwiło weryfikację hipotezy dotyczącej częściowego formowania zasobów poziomu artezyjskiego poza obszarem zlewni. Obliczenia bilansu wodnego w układzie wielowarstwowym dały podstawę do ilościowej charakterystyki przepływu wód w badanym systemie. Wyniki obliczeń wskazują, że około 60% zasobów odnawialnych poziomu artezyjskiego formowanych jest poza obszarem morfologicznej zlewni Krynki. Zasilanie poziomu odbywa się na drodze przesiąkania wód przez osady słabo przepuszczalne, a jego natężenie jest zmienne w przestrzeni. Badania pozwoliły także na wyznaczenie siatki zasilania systemu w ujęciu regionalnym. Było to możliwe dzięki zastosowaniu w obliczeniach numerycznego modelu powierzchni terenu oraz odwzorowaniu górnej powierzchni brzegowej poprzez kombinację warunków II i III rodzaju. Uzyskany obraz pozwolił na określenie przestrzennego rozkładu stref zasilania i drenażu wydzielonego systemu.
EN
A regional numerical flow model was used for quantitative and qualitative characteristics of water balance of the artesian system in the eastern part of the Białystok Highland. The study focused on the Krynka River catchment where the first artesian flow wells were drilled before the 2nd World War. The artesian aquifer is represented by Pleistocene glaciofluvial sands and gravels overlain by poorly permeable layers. A regional approach to the research enabled both avoiding uncertainty concerning model boundary surface and verifying the hypothesis on partial formation of artesian horizon resources outside the catchment area. Calculations of the water balance in a multilayer system were the basis for quantitative characteristics of water flow in the system. The results of the calculations indicate that about 60% of renewable resources of the artesian water-bearing horizon is formed outside the Krynka River catchment area. Recharge of the horizon occurs by water percolation through poorly permeable sediments, and its intensity is spatially variable. The investigations also enabled system net recharge in a regional context. It was possible due to the use of a numerical terrain model and use of the second and third type boundary conditions for upper model surface. The obtained image allowed determination of spatial distribution of recharge and drainage zones of the identified system.
11
Content available remote Evaluation of the accuracy of determination of the chemical denudation based on numerical geochemical modeling
Szostakiewicz-Hołownia M., Małecki J.J., Matyjasik M.
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
|
2010
|
nr 441 Hydrogeologia z. 10
175--181
EN
Denudation refers to processes that are destructive and reshaping the surface of the Earth. Some of these processes causing removal of the rocks from the land masses are known as the chemical denudation. The results presented in this article focus on quantitative analysis of the chemical denudation using a new approach based on numerical models and evaluation of the computed rates. This evaluation has been conducted in two stages: qualitative and quantitative. Qualitative analysis evaluated processes occurring in aquifers based on the weathering studied in thin sections made of the native aquifer rock material and buried in these aquifers. Quantitative analysis was based on determination of dissolved amount of the rock in the dissolved discs that were placed both in the aquifers and on the ground surface. Observed denudation in the field rock discs is consistent with the results of the numerical modeling, which in the authors’ view suggests validity of the used approach.
12
Content available Analiza czynników formujących skład chemiczny wód podziemnych na stacjach badawczych w Warszawie i Radostowie
Porowska D., Małecki J. J.
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
|
2009
|
nr 436, z. 9/2
379-386
PL
Badania były prowadzone w stacji zlokalizowanej w Warszawie (centralna część Polski) i Radostowie (północna część Polski). Wody podziemne z warstw czwartorzędowych, oligoceńskich i mioceńskich, ujmowane za pomocą piezometrów lub studni wierconych, analizowano w okresie od 1991 do 2007 r. W Warszawie skład chemiczny wód podziemnych wykazywał pionową zmienność. Wody najpłytszej strefy charakteryzowały się typem hydrochemicznym HCO3-C1-(SO4)-Ca-(Na), natomiast strefy najgłębszej - HCO3-Cl-Na-Ca. W Radostowie wody wykazywały mniejszą zmienność w profilu pionowym i głównie charakteryzowały się typem HCO3-Ca-(Mg). Czynnikami wpływającymi na zróżnicowanie składu chemicznego wód podziemnych obu stacji są inne procesy hydrogeochemiczne, wynikające z odmiennych warunków zasilania i drenażu.
EN
The research was conducted at the research station in Warsaw (central Poland) and Radostowo (northern Poland). Groundwater of Quaternary, Miocene and Oligocene aquifers, collected from piezometers and wells, was examined during a 17-years period of 1991-2007. In Warsaw, the chemical composition of groundwater changes with depth. The shallowest water samples are of HCO3-C1-(SO4)-Ca-(Na) types, whereas the deepest ones are represented by HCO3-Cl-Na-Ca types. In Radostowo, the vertical distribution of hydrogeochemical type of groundwater was constant: HCO3-Ca-(Mg). The difference in groundwater recharge within the Major Groundwater Basin and the diversification of hydrogeochemical processes are the major factors controlling the chemical composition of water.
13
Content available Wykorzystanie modelu numerycznego do obliczeń denudacji chemicznej zlewni Potoku Białego (Tatry Zachodnie)
Małecki J. J., Szostakiewicz-Hołownia M.
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
|
2008
|
nr 431, Hydrogeologia
127--133
PL
Denudacja chemiczna jest rozumiana jako zespół procesów prowadzących do usunięcia z obszarów lądowych masy skalnej rozpuszczonej w wodzie. Znajomość przebiegu tych procesów jest niezbędna do rozpoznania cyklów geochemicznych zachodzących w danym obszarze. Denudacja jest również jednym z głównych czynników kształtujących powierzchnię Ziemi. W artykule przedstawiono zastosowanie nowej metodyki oceny ilościowej denudacji chemicznej, wykorzystującej równowagowy model geochemiczny. Model ten uwzględnia całokształt procesów zachodzących w warstwie wodonośnej, między innymi różną rozpuszczalność i gęstość poszczególnych minerałów oraz udział dwutlenku węgla w rozpuszczaniu węglanów.
EN
Chemical denudation is understood as a set of processes leading to the removal of rock mass from land areas in water solution. The knowledge of these processes is necessary to recognise the geochemical cycles operating within a given area. Denudation is also one of the major factors controlling the Earth surface. The paper presents the application of a new method of quantitative evaluation of chemical denudation using an equilibrium geochemical model. The model involves the whole of the processes that operate within the aquifer, among others different solubilities and densities of individual minerals and the contribution of carbon dioxide to carbonate solubility.
14
Content available Zastosowanie metod znacznikowych na tle rozpoznania regionalnych warunków hydrogeologicznych zbiornika Zakopane basin
Małecki J. J.
Przegląd Geologiczny
|
2007
|
Vol. 55, nr 12/2
1149-1161
EN
Among the groundwater basins identified within the Carpathian Massif, the Zakopane groundwater basin exhibits the greatest individuality. The basin has been chosen to test the problems referred to in the paper's title. Recognition of hydrogeological conditions by using artificial tracers was the basis for characterization of groundwater categorized as subdivided into exsurgent springs, springs draining the carbonate Eocene and Sub-Flysch aquifers of the Podhale artesian basin. The subdivision finds its confirmation in both variable concentration of tritium and values of oxygen and hydrogen isotopes ratio expressed in ‰ as beta exp.18 and beta exp.2H.
15
Content available Zastosowanie modelowania geochemicznego do ilościowej oceny denudacji chemicznej
Szostakiewicz M., Małecki J.J.
Przegląd Geologiczny
|
2006
|
Vol. 54, nr 11
1007-1010
EN
Chemical denudation is an essential factor of the circulation of elements on the Earth. Its intensity is related to several processes, of which the most important are dissolution and precipitation of minerals. Chemical denudation considerably bears on physicochemical proprieties of surface waters and groundwaters in the hypergenesis zone. The paper presents the use of geochemical models for quantitative estimation of chemical denudation. The geochemical models allow considering in calculations such parameters as different solubilities of minerals and the reaction of dissolution of carbonates in the presence of carbon dioxide
16
Content available Groundwater chemistry changes related to economic and tourism impact in the Zakopane region (Podhale Flysch Basin)
Małecki J. J., Porowska D.
Polish Geological Institute Special Papers
|
2005
|
Vol. 18
52-61
EN
Pollution related to the increasing tourist traffic has become a major environmental risk for soil and groundwater in the Zakopane region. It was necessary to develop and modernise the water supply system, sewage plant, and waste landfill. Currently, water is supplied by the water supply system to about 90% of residents, although local groundwater catchments are often still in use. The shallow unconfined groundwater is highly sensitive to climatic and anthropogenic influence. It was confirmed by chemical composition analyses performed during the period of 1971- 2001. Within this time interval, surface waters and groundwater were of the lowest quality in the 1980. After a series of environmental investments their quality significantly improved. In case of groundwater, this quality improvement was expressed by the increase of bicarbonate content and the general decrease of sulphide and chloride contents. Another alarming problem is a continuous increase of nitrate content. However, these components are not a threat to deep groundwater because of the insulating effect of the flysch shale strata.
PL
Zanieczyszczenia powodowane przez wzrastający ruch turystyczny stały się głównym zagrożeniem środowiskowym dla gleb i wód podziemnych regionu zakopiańskiego. Konieczny stał się rozwój i modernizacja systemu zaopatrzenia w wodę, oczyszczalni ścieków oraz składowiska odpadów. Obecnie około 90% mieszkańców pobiera wodę z systemu wodociągowego, jednak lokalne ujęcia wód podziemnych są nadal używane. Płytkie, nieizolowane wody podziemne są bardzo podatne na wpływy klimatyczne i antropogeniczne. Potwierdziły to analizy składu chemicznego wykonane w latach 1971- 2001. Najniższą jakość wody powierzchniowe i podziemne miały w latach 1980. W wyniku inwestycji środowiskowych ich jakość znacząco się poprawiła. W wodach podziemnych, wyraża się to wzrostem zawartości węglanów i generalnym zmniejszeniem zawartości siarczków i chlorków. Niepokojący jest stały wzrost zawartości azotanów, które jednak nie zagrażają głębszym wodom podziemnym, chronionym przez dobrze izolujące łupki fliszowe.
17
Content available remote Zastosowanie modelu numerycznego do wyznaczania stałych równania Langmuira na podstawie doświadczenia dynamicznego
Gruszczyński T., Małecki J. J.
Przegląd Geologiczny
|
2002
|
Vol. 50, nr 10/2
999-1003
EN
This article discusses interpretation of results derived from column experiments. The study was performed on a column sorptiometer SK-2000. To assess the equivalent concentrations of ions adsorbed on the surface of solid phase, the authors suggest using a one-dimensional model of mass transport in advection-dispersion flux with regard to processes of sorption and ion exchange. The empirical data derived from the experiments performed and the results of model calculation were used for determining constant values of Langmuir's isotherm. These are preliminary results and this study is ongoing.
18
Content available remote Wpływ zagospodarowania terenu na migrację miedzi i cynku w wodach podziemnych strefy płytkiego krążenia
Kadzikiewicz-Schoeneich M., Małecki J. J.
Przegląd Geologiczny
|
2002
|
Vol. 50, nr 10/2
987-995
EN
The study of chemical changes in groundwaters by using microelements (copper, zinc) as pollution indicators for different land use types (urban agglomeration, farmland, protected area) has revealed that the land use type is not a decisive factor controlling migration of copper and zinc in shallow groundwaters. It has been also observed that when both metals studied are mostly supplied to the environments discussed by air precipitation, the geologic setting and associated character of hydrogeochemical environment play principal role in their migration.
19
Content available remote Cel, metody i wybrane przykłady monitoringu środowiska na stacji badawczej przy Wydziale Geologii UW
Małecka D., Małecki J. J.
Przegląd Geologiczny
|
2002
|
Vol. 50, nr 10/2
1004-1008
EN
The paper presents a general review of methods concerning activity of the research station and characteristics of particular research stands. The way of gathering, processing and imput of data are shown on the selected examples. Importance of continuous monitoring of moisture gradient and temperature in the aeration zone is stressed. These parameters are essential for creating geochemical models. The results of experimental research conducted during three-step pumping tests of the Oligocene aquifer are discussed.
20
Content available remote Rola strefy aeracji w kształtowaniu składu chemicznego płytkich wód podziemnych wybranych środowisk hydrogeochemicznych
Małecki J. J.
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
|
1998
|
nr 381
1-219
PL
Najintensywniejsze współdziałanie między wodami opadowymi, powierzchniowymi i podziemnymi zachodzi w obrębie strefy aeracji. Jest to strefa największej aktywności procesów fizykochemicznych zachodzących między roztworem a środowiskiem skalnym. Głównym obiektem badań były wody opadowe, przesiąkowe i gruntowe oraz ich środowisko geologiczne (gleby i skały). Do badań eksperymentalnych wytypowano trzy obszary o odmiennych warunkach przyrodniczych, w których procesy zachodzące w strefie aeracji przebiegają w sposób naturalny, nie modyfikowany bezpośrednią ingerencją człowieka. Stacja Białystok reprezentowała Wysoczyznę Białostocką, stacja Kampinos - Kotlinę Warszawską, a stacja Hala Gąsienicowa - Tatry. W pracy omówiono teoretyczne podstawy i wybór metod badawczych oraz uzyskane wyniki badań dotyczące infiltracji, parowania, sposobu gromadzenia wód przesiąkowych, fizykochemicznych właściwości gleb i skał, modeli stanu równowagi chemicznej wód podziemnych, parametrów fizykochemicznych wód opadowych, przesiąkowych i gruntowych oraz wyniki laboratoryjnych badań eksperymentalnych. Określenie roli strefy aeracji w kształtowaniu składu chemicznego płytkich wód podziemnych wybranych środowisk hydrogeochemicznych, wymagało przeprowadzenia interdyscyplinarnych badań obejmujących wszystkie elementy środowiska charakteryzujące wytypowane do badań stacje doświadczalne. Obliczono czas przesączania się wód infiltracyjnych przez strefę aeracji, stwierdzono, że w kształtowaniu chemizmu wód opadowych podstawowe znaczenie ma udział źródeł kontynentalnych, wykazano wpływ parowania terenowego na stopień naturalnego zagęszczenia infiltrujących wód opadowych. Obliczono wskaźniki nasycenia wód (SI) względem podstawowych składników gleb i skał. Stwierdzono, że na terenie stacji Białystok istnieją sprzyjające warunki do przebiegu procesów jonowymiennych i intensywnego ługowania szkieletu gruntowego, czego konsekwencją jest radykalna modyfikacja chemizmu wód przesiąkowych w stosunku do opadów. W konsekwencji wody gruntowe dziedziczą hydrochemiczny charakter zmodyfikowanych wód infiltracyjnych. W Kampinosie jednolite wykształcenie utworów strefy aeracji i saturacji, nie poddających się ługowaniu, sprawia że wody gruntowe mają skład chemiczny w znacznym stopniu zależny od wód opadowych. Na Hali Gąsienicowej kwaśne środowisko i duży udział substancji organicznych prowadzi do radykalnej modyfikacji chemizmu wód przesiąkowych, w których następuje wielokrotny wzrost stężeń metali. Nie przenosi się to na chemizm wód gruntowych, które w znacznym stopniu dziedziczą charakter wód opadowych. Uzyskane wyniki badań mogą być translokowane na obszary o podobnych cechach środowiskowych.
EN
The zone of aeration is characterized by very intensive interaction between rainwater, surface water and ground water. The most intensive physico-chemical activity processes occurs between aqueous solution and rock environment. This study focused on interaction between rainwater, seepage water and soil water, and their geologic environment (soils and rocks). Three areas located in different natural environments were selected for experimental study. In all areas natural processes occurring in the zone of aeration were not modified by direct human activity. An experimental station in Białystok represents the Białystok Upland, a station at Kampinos - the Warsaw Basin, and a station at the Hala Gąsienicowa-the Tatra Mts. This work contains a discussion of theoretical background, research methods selected and results obtained which all refer to field and laboratory study of infiltration, evaporation, flow of seepage water, physico-chemical properties of soils and rocks, equilibrium models of reaction for ground water, physical and chemical properties of rainwater, surface water, and ground water. A goal aimed at defining the role of the zone of aeration in forming chemical composition of shallow ground water in the studied hydrogeochemical environments required an interdisciplinary approach which would characterize various environmental aspects of the experimental study areas. In this work, the calculation is presented of contact time of seepage water through the zone of aeration. Also, a conclusion is drawn that the share of continental sources is of essential importance in forming the chemical composition of rainwater. The results demonstrated clearly effects of evapotranspiration from soil surfaces on increased concentrations of all dissolved in water constituents. Saturation indexes calculated with respect to major mineral, were used to characterize changes in chemical composition of the infiltrating water. Ion-exchange and intensive leaching of soil skeleton were the most dominant processes which modified significantly chemical composition of seepage water in relation to rainfall at the Białystok station. Subsequently, soil water inherit hydrochemical character from modified seepage water. At the Kampinos station, geological material in the zone of aeration and the zone of saturation is homogeneous and unaffected by leaching; thus chemistry of soil water is significantly more dependent on chemical composition of rainwater. At the Hala Gąsienicowa station, acid environment and high content of organic matter radically modified chemical composition of seepage water, and increased concentration of metals several times. Soil water remained relatively unaffected by these processes and retained, to considerable extent, chemical characteristics of rainwater. The results obtained from the study may be applied to other areas of similar environmental characteristics.
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.