Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Wspomnienie o profesorze Lechu Kłosiewiczu

Chmielewski J. M.

Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie

|

2016

|

T. 44

423--427

PL

11 marca 2016 roku opuścił nas profesor Lech Kłosiewicz. Profesor był postacią znaną nie tylko w środowisku architektów i urbanistów, ale także w szerokim świecie ludzi nauki i kultury. Opinie, które formułował, zawsze były nacechowane pogłębioną refleksją naukową opartą na wszechstronnej analizie spraw, które Go zajmowały. Jako badacz i analityk Architektury Współczesnej odkrywał w niej cechy wynikające z porównań poszczególnych dzieł, co pozwalało na ich postrzeganie jako komponentów większej urbanistycznej skali.

EN

Professor Lech Kłosiewicz left us on the 11th of March, 2016. The professor was known not only in the community of architects and urbanists, but also in the wider world of men of science and culture. The opinions that he formulated were always marked with a deepened scientific reflection, based on a wide ranging analysis of the matters that He investigated. As a scholar and analyst of Modern Architecture, he continually discovered in it qualities which arose from the comparison of particular works, which allowed them to be viewed as the components of the larger urban scale.

2

Czy Warszawa mogła być inaczej odbudowywana – alternatywna historia miasta

Chmielewski J. M., Szczypiorska M.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2015

|

T. 60, z. 1

5--43

PL

Zarysowując alternatywną koncepcję powojennej odbudowy Warszawy uznano za celowe przypomnieć, że w latach powojennych dyskutowano nad kształtem przyszłej Warszawy, a nawet nad jej stołecznym statusem. Z jednej strony występowali architekci pragmatycy, którzy nieźle funkcjonowali na prywatnym rynku zleceń projektowych i widzieli szansę odbudowy zniszczonych domów przez ich dotychczasowych właścicieli. Do tej grupy można zaliczyć także miłośników historycznego miasta pragnących odbudować zniszczone zabytki. Z drugiej strony silną grupę tworzyli radykałowie głoszący konieczność totalnych zmian w zabudowaniu miasta kapitalistycznego. Ci o socjalistycznych poglądach, domagali się natychmiastowego przejęcia terenów miejskich przez gminę, ponieważ ich zdaniem bez komunalizacji nie będzie możliwa przebudowa Warszawy. W artykule zestawiono dwie wstępne koncepcje odbudowy Warszawy z początku 1945 roku dla odzwierciedlenia rysujących się w owym czasie różnic w postawach, także społecznych w środowisku urbanistów i architektów. Omówiono podłoże ideologiczne, typowe nie tylko dla Polski, przyświecające koncepcjom przebudowy miast po zniszczeniach wojennych. Przedstawiono sytuację zniszczonej Warszawy i prowadzone działania Biura Odbudowy Stolicy (BOS). Przypomniano rozważania Lecha Niemojewskiego o odbudowie Warszawy oraz opinię Tadeusza Tołwińskiego o szkicowym planie Warszawy wykonanym przez BOS. Zarysowano prawdopodobne cechy przestrzenne jakie mogłaby uzyskać Warszawa gdyby jej odbudową sterowała inna grupa planistów. W podsumowaniu wymieniono – co w Warszawie bezpowrotnie utracono, co osiągnięto i czego nie udało się osiągnąć.

EN

While outlining an alternative concept of post-war reconstruction of Warsaw, it is expedient to recall that the future shape of Warsaw and even its capital status were discussed in the post-war years. On the one hand, there were architects pragmatists who functioned well in the architectural projects market and saw a chance to rebuild the destroyed houses by their current owners. This group included admirers of the historic city who wanted to rebuild damaged monuments. On the other hand, an influential group of radicals promoted the momentus changes of the capitalist city. Those with socialist views demanded immediate taking of urban land by the municipality, because they believed that without communalisation reconstruction of Warsaw was not possible. The article discusses two preliminary concepts for the reconstruction of Warsaw from early 1945 to reflect the differences in attitudes amongst urban planners and architects. It also discusses the ideological basis, not only typical for Poland, that guided the concepts of urban reconstruction after the World War II. The situation of destroyed Warsaw and ongoing activities of Bureau of Capital Reconstruction (BOS) were also portrayed. The opinion of Tadeusz Tołwiński about the sketch map of Warsaw made in BOS was recalled and the likely spatial characteristics were outlined for reconstruction of Warsaw to show potentially what it would look like if it was reconstructed by another group of planners. The final part summarises: what Warsaw irretrievably lost, what has been achieved and what could not be realized.

3

Gołdap – małe miasto przygraniczne

Chmielewski J. M., Kardaś A.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2013

|

T. 58, z. 4

31--56

PL

Dzieje przygranicznego miasta Gołdap założonego w 1570 roku dokumentują wpływ ostatnich przemian społeczno-politycznych w skali krajowej i międzynarodowej na strukturę przestrzenną miasta. Dotyczyły one różnorodnych relacji pomiędzy graniczącymi państwami, jak np. ich terytorialnych przemieszczeń, dewiacji ustrojowych, prawnych uwarunkowań egzystencjonalnych oraz przesiedleń ludności. Gołdap na przestrzeni wieków zmieniała nie tylko formę zabudowy, cechy funkcjonalne i mieszkańców, ale też kierunki terytorialnej ekspansji, strukturę użytkowania ziemi. Dzisiejsze miasto odsłania tylko nieliczne ślady tej przeszłości, część z nich dokumentują stare mapy i teksty kronikarskie. Po drugiej wojnie światowej miasto długo adaptowało się do nowej sytuacji i powoli budowało swoją społeczną i przestrzenną tożsamość. Współczesne społeczno-gospodarcze tło rozwoju sprawia, że upodabnia się ono do wielu innych małych miast w Polsce. W jego układzie przestrzennym zarysowują się zarówno wady strukturalne, jak i tendencje rozwojowe typowe dla tej grupy miast, co wyraża najdobitniej mapa użytkowania gruntów miejskich. Ukazuje ona charakterystyczny proces wewnętrznej dekoncentracji zagospodarowania miejskiego, połączony z dezurbanizacją struktury miasta. Gołdap jest przykładem słabości polskiego planowania przestrzennego zwłaszcza w konfrontacji ze spontanicznie zachodzącymi procesami w gospodarowaniu przestrzenią, które miały miejsce w ostatnim dwudziestoleciu.

EN

The history of the border town of Gołdap founded in 1570 documents the impact on the structure of its urban space brought by the recent socio-political changes on both the home and international scene. In this case, the changes concerned relations of various kind between the bordering countries such as their shifting frontiers, anomalies in their political systems, legal existential conditions, and population transfers. What changed in Gołdap over the centuries was not only the form of its buildings and their functional characteristics as well as its residents, but also the directions of its expansion and land-use structure. Today the town shows few traces of its past, some surviving only in old maps and chronicles. After World War II, the town took a long time to adapt to the new circumstances and was slow to built its social and spatial identity. The contemporary socio-economic background of its development has rendered it similar to many other small towns in Poland. Consequently, both the structural defects and developmental trends typical of this group of towns are visible in its spatial layout: this is most clearly visible on the map of its land use. It reflects the characteristic process of sprawling development coupled with deurbanisation of the town’s structure. Gołdap is an example of the weaknesses of Polish spatial planning, especially when confronted with the spontaneous processes of space management that have occurred in the last two decades.

4

Notatka informacyjna o publikacji pt. "Geografia urbanistyczna"

Chmielewski J. M.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2012

|

T. 57, z. 4

84-87

5

Szkoła projektowania urbanistycznego na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej

Chmielewski J. M.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2011

|

T. 56, z. 4

5-43

PL

Od początku istnienia Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej wykształcano w studentach umiejętność projektowania w skalach urbanistycznych. Szkołę takiego projektowania utworzył profesor Tadeusz Tołwiński, a rozwinęli profesorowie Kazimierz Wejchert i Hanna Adamczewska-Wejchert. Obecnie na Wydziale Architektury, zarówno na poziomie studiów inżynierskich, jak i magisterskich studenci wykonują obowiązkowo po dwa projekty urbanistyczne. Struktura organizacyjna Wydziału sprawia, że powstało w warszawskiej politechnice kilka szkół projektowania urbanistycznego. Wynika to z różnych doświadczeń zawodowych i zainteresowań naukowych kadry nauczającej. Zarówno profesorowie, jak i adiunkci w znacznym procencie czynnie uprawiają zawód urbanisty, czego dowodem jest ich członkowstwo w Izbie Urbanistów. Szkoły te charakteryzują różne podejścia do zagadnień urbanistycznych, od architektonicznego po planistyczne. Zróżnicowanie sposobu nauczania wymusiła również konieczność kształcenia urbanistów nie tylko na kierunku Architektura i Urbanistyka, ale również na kierunku Gospodarka Przestrzenna. Na Wydziale prowadzone są także studia podyplomowe, których uczestnicy reprezentując różne zawody, mają zróżnicowane przygotowanie do tego typu projektowania. Tematy projektowe przede wszystkim dotyczą spraw aktualnie nurtujących życie zawodowe urbanistów. Wpisują się w bieżącą problematykę gospodarczą kraju, ale opierają się na optymistycznych prognozach rozwojowych. Kreatywne i wizjonerskie projekty studentów ukazują, jak mogłyby wyglądać nasze miasta gdyby pokonane zostały bariery ekonomiczne i administracyjno-organizacyjne, które w licznych przypadkach decydują o niezadawalającym ładzie przestrzennym miast polskich.

EN

Since the beginning of the Faculty of Architecture of Warsaw University of Technology students were educated the ability to design in urban scales. This design school was initiated by professor Tadeusz Tołwiński, and later developed by Professors Kazimierz Wejchert and Hanna Adamczewska-Wejchert. Currently at the Faculty of Architecture, both at engineering studies and master's level, students compulsory carry out two urban projects. The organization structure of the Faculty made it so, that at Warsaw University of Technology arisen several schools of urban design. It results from different professional experiences and scientific interests of the teaching staff. Both professors and assistants, in a significant percentage, are active town planners, as evidenced by their membership in the Chamber of Urban Planners. These schools are characterized by different approaches to urban issues, from the architectural to planning. Differences in the manner of teaching arise also from the need to educate not only on Architecture and Urban Planning course, but also on the Spatial Planning course. At the Faculty are also run post-graduate studies, where participants representing various professions, have diverse preparation for this type of design. Design topics primarily relate to matters currently concerning urban planners, fitting into the country's current economic issues, but are based on optimistic development forecasts. Creative and visionary students' projects show how our cities might look like if economic, administrative and organization barriers were overcome, which in many cases determine the unsatisfying spatial order of Polish cities.

6

Procesy urbanizacyjne na gruntach rolnych w strefie podmiejskiej Warszawy

Chmielewski J. M., Majewska A.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2009

|

T. 54, z. 1

22-40

PL

W Polsce procesy suburbanizacyjne w strefach zewnętrznych wielkich miast przebiegały odmiennie niż w krajach sąsiednich. Ważny wpływ na rozwój osadnictwa na gruntach rolnych miały trzy reformy rolne (1864, 1919, 1944), które sukcesywnie likwidowały większe majątki ziemskie, przyczyniając się do znacznego rozdrobnienia gruntów rolnych oraz powstawania siedlisk często oderwanych od zespołów zabudowy wiejskiej. Pod koniec XIX wieku zaczęły powstawać wokół Warszawy, w oparciu o linie kolejowe, letniska, miasta - ogrody i osiedla. Parcelacje przybierały często charakter żywiołowy i bezplanowy. Powstawały jednak również osady planowane przez architektów - urbanistów, o interesujących rozwiązaniach urbanistycznych, które wyodrębniają się do dziś w tkance podmiejskiej Warszawy. W okresie PRL następowały dalsze podziały terenów rolnych sporządzane najczęściej przez geodetów. Proces ten nasilił się po 1989 roku wskutek braku opłacalności upraw i zanikania strefy żywicielskiej wokół Warszawy. Podziały rolne stały się kanwą organizacji przestrzennej dla nowych obszarów zabudowy nierolniczej, obudowywane są wszystkie dostępne drogi a zabudowa ulega dalszemu rozproszeniu. Suburbanizacja podwarszawska nosi cechy dezurbanizacyjne - nie wzmacnia historycznych ośrodków miejskich w strefie, ani nie sprzyja powstawaniu nowych miast, jej cechą charakterystyczną jest rozlewanie i rozpełzania zabudowy (urban sprawl).

EN

In Poland, the processes of suburbanization in the external areas of big cities proceeded differently than in neighbouring countries. Three agrarian reforms (1864, 1919, 1944) which successively eliminated large landed estates had an important influence upon the colonization of agricultural land. This caused significant fragmentation of agricultural lands and the raising of some settlements, often in isolation from rural building complexes. At the end of the 19th century, supported by railways, summer-resorts, garden-cities and housing estates started to be established around Warsaw. Parcelling out often occurred in a spontaneous and haphazard character. However some settlements with very interesting urban solutions were also established, planned by architects - urbanists. This can be also distinguished today in Warsaw’s urban structure. In the period of the PRL (Polish Peoples Republic), another division of agricultural land occurred. This was usually prepared by land surveyors. This process intensified after 1989, as a result of the unprofitability of land cultivation and disappearance of the agricultural zone around Warsaw. Land division became a base point for organization of space for new non-agricultural building complex areas, construction went along all accessible roads, however building development is still dispersed. Warsaw’s hinterland have anti-urbanization features - it does not strengthen the historical urban centres in the zone and it does not favour the raising of new cities, its characteristic feature is urban spreading and sprawl.

7

Funkcjonalność platformy e-learningowej normalizacji

Chmielewski J. M.

Zeszyty Naukowe Politechniki Świętokrzyskiej. Nauki Ekonomiczne

|

2007

|

Z. 3

27--35

PL

W Polskim Komitecie Normalizacyjnym (PKN) zapadła decyzja o zastosowaniu platformy e-learning (e-edukacja) do wspomagania zdalnego nauczania z zakresu normalizacji. W referacie przedstawiono warunki jakie musi spełnić ten system aby nadawał się do zastosowania w PKN. Podstawowym wymaganiem w stosunku do niego jest kompatybilność z innymi systemami eksploatowanymi lub wdrażanymi w Komitecie. Całość rozwiązań informatycznych ma być zintegrowana w ramach jednego systemu – portalu eNORMA. Jest to skomplikowane przedsięwzięcie i wymagać będzie etapowego wdrożenia. Propozycję podziału na etapy zaprezentowano w zakończeniu referatu.

EN

In the Polish Committee for Standardization (PKN) a decision to apply e-learning platform for supporting the remote teaching in the scope of standardization was made. Conditions which must be met by this system so that it could be suitable for applying in PKN were presented in the report. The basic requirement is its compatibility to the other systems being used or put into practise in the committee. The whole IT solutions are to be integrated in the frames of one system – eNORMA portal. It is a complicated project and will demand gradual putting into practise. The suggestion of division of it into stages is presented in the conclusion of the report.

8

Place miejskie w rejonie Założenia Saskiego w Warszawie

Chmielewski J. M.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2004

|

T. 49, z. 1-4

3-11

EN

Warsaw historic downtown had been destroyed not only as a result of the world war II, 1939 - 1945 but also as an effect of later redevelopment. Building substance was demolished during the war, but urban fabric of the city, built up during centuries, was erased as a result of just one communist regime decree. Property lines separating private and public spaces - an urban pattern regulatory lines, vanished. As a result a historic pattern of Warsaw central area town squares and open spaces also disappeared. They were part of the layout of the XVIII c. Royal baroque Saxon Axis concept which together with the XIX c. developments became a part of public open spaces of the growing city. Post war reconstruction of this area, contrary to Warsaw old medieval town reconstruction, was based on the principal of composition of free standing building masses than on following of historically formed street pattern. It resulted in effect a creation of dispersed urban pattern of unidentified character which do not attract people to walk through. Large areas of previously busy, before world war II, Warsaw down town become empty during the weekends when offices and shops close. To counteract all these negative effects author suggests to reconstruct, where possible yet, previously existing buildings in their original form, not necessarily, and defined public open spaces, and to fill them with wide variety of services placed at the ground level in order to make the city more contained, and thus friendly to people. This still seems be possible but under the present situation of democratic rules it would require at least some public accord, but public opinion sometimes is unpredictable...

9

Szkoła urbanistyki na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej

Chmielewski J. M.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2002

|

T. 47, z. 2

167-169

10

Dezurbanizacja niweczy ład przestrzenny

Chmielewski J. M.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2002

|

T. 47, z. 3

243-250

EN

De-urbanisation is a phenomenon depicting changes within the spatial development of settlements whose characteristic features include dispersed development in suburban areas, especially those of big towns. This tendency was noticed earliest of all in the U.S.A. where the deconcentration of towns progressed spontaneously from the end of the second world war. It was expressed by the disappearance of residential function from the city centres of even small and medium towns as well as the transition of this function to the suburbs. Next the same happened with production enterprises, storehouses, technical services and, finally, services intended for the residents, spanning from trade to culture. Such was the course of the realisation of "the American dream" of a free society, which outside the urbanised sphere expected to find more privacy, mobility, security and a feeling of ownership. As may be deduced from published studies on urban development in the U.S.A., in multiple domains of social and economic life the "American dream" proved to be an unattainable dream. Alltold, its realisation denoted growing costs of the functioning of settlement structures and, as a consequence, increasing financial burdens borne by households in the form of transport and housing expenses. The effects of de-urbanisation progressing in the American mode are discernible also in Europe. The phenomenon also threatens Poland, especially in the wake of political transformations when the core of developmental investments shifted to the weak and fragmentised private sector. From 1990 to 1998 urbanised terrains grew by 8,7%, while the population growth totalled only 1,27-1,31% in the towns. A phenomenon characteristic for large in the number of residents of the central town, and the population growth in the surrounding communes. Owing to the current economic situation Poland has found herself in a hopefully, transitory period of rising deurbanisation tendencies. The latter are the reason why spontaneously emerging development structures degrade landscape qualities and successively disclose negative symptoms, similar to those recorded in the United States. Those processes, favoured both by local planning within the communes and the regulations of national law, entail a totally unjustified spread of building sites at the cost of farmland. The population density of the sites diminishes, and the percentage of areas not encompassed by the infrastructure, both technical and services, increases. The new statute on physical planning and development in 2003 opened equally novel legal gateways for diffused development in the countryside. They entail cut-rate treatment of agrarian settlements whose localisation does not have to be hampered by the so-called principles of good neighbourliness. In the already developed terrains de-urbanisation does not favour restructurisation and modernisation. The users of those terrains protest particularly against strivings towards intensified development. Polish legislation lacks efficient instruments enabling economical spatial development. Completed studies on the conditions and trends of development in the region of Warsaw show that 47 communes foresee increasing the area of construction land by about 300 sq. kms. In conditions determined by a small rise in the number of inhabitants, announced in demographic prognoses, this means a further fall in population density. In 1936 this density in the Warsaw area totalled on the average ca. 58 inhabitants / hectare, in 1986 it dropped to 34 residents, and in 2030 it is to fall to 26 inhabitants / hectare. De-urbanisation also acts contrary to the recognised principles of sustainable development by contributing to an accelerated reduction of natural ecosystems, and in the future will induce high maintenance costs of the resources constructed as its consequence. The future generations will, therefore, have at their disposal lower access to natural substance than the present generations, and will be encumbered by higher maintenance costs, as has been recorded already in the USA. Taking the above into consideration it seems worth indicating one of the crucial truths evidenced by the crisis of the natural environment. Space is a limited good; furthermore, spatial development is of a global dimension. In other words, developing the space which man might have at his disposal calls for its economical application for assorted purposes. In shaping the environment it is not important "whether we shall modify Nature or not, but the way in which we shall do so" - as Rene Dubos wrote correctly in his book In Praise of Diversity. De-urbanisation leads to the scattering of development, and thus undermines spatial order, a process whose aesthetic outcome can be noticed already in the contemporary landscape, and whose economic consequences we shall experience in the near future.

11

Przeobrażenia przestrzenne w Polsce z końcem XX w. Równoważenie rozwoju w problematyce urbanistycznej

Chmielewski J. M.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2001

|

T. 46, z. 2

157-160

EN

Poland is a country in which the economy has incurred considerable damage in the natural environment, especially due to the contamination of water and soil, air pollution, littering the landscape with refuse and unsightly forms of development. At the same time, the economic state of our country is frail and the consumer needs of Polish society are extensively stimulated. The social acceptance of the theses of the Club of Rome (1972) and the ensuing conception of "zero economic growth", refuting its measurement exclusively in quantitative economic categories, appears to encounter assorted difficulties. The balance between the requirements expressed by contemporary generations and the needs of their successors is hampered for no other reason than the fact that future-oriented development prognosis could be encumbered with a considerable error. Upon the basis of the law of diffusion and the dissemination of social and economic phenomena we may indicate, with a great dose of probability, development threats according to the principle of analogy with countries which economically remain our superiors. On the one hand, the experiences of those countries draw attention to mistakes committed in the past; on the other hand, we should carefully analyse the steps which had been taken in those societies in connection with the practical application of the principle of balanced development. Numerous publications concerning the consequences of the employment of the principle of balanced development for spatial economy, also those issued in Polish, make it possible to render concrete demands that should be made in relation to future development and pertain to such ranges of spatial economy as: - the structure of space use, - planning measures making it possible to correct spontaneous development, - social participation in spatial decisions making, - the impact of natural assets upon the regeneration of human forces, - shaping an environment-friendly transport system, - trends and manners of protecting natural values, - a research serving balanced development.