Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Porównanie sekwencji deformacji fałdowych w północnej i południowej okrywie granitoidów Karkonoszy

Gaidzik K., Żaba J.

Przegląd Geologiczny

|

2017

|

Vol. 65, nr 12

1548--1554

EN

We applied the detailed structural analysis to 394 outcrops in the southern and northern metamorphic cover of the Karkonosze Intrusion. We recognised five generations of fold structures: F1 -poorly preserved tight intrafoliation folds; F2 - the most common generation, with the whole variety of fold geometries, W-E and WSW-ENE-oriented fold axes in the northern contact zone, and W-E and WNW-ESE-oriented fold axes in the southern contact zone; F3 - chevron folds; F4 - kinkfolds observed only in the Stara Kamienica schist belt; and F5 - wide open folds, locally transformed into monoclinal kinkfolds, probably formed during the Variscan intrusion of the Karkonosze pluton. Similarity observed in the structural style in the northern and southern contact zones prove that these lithostratigraphic units had formed a single unit - the Izera-Kowary Unit - and had undergone the same deformational stages before the Karkonosze granitoid intrusion took place.

2

Tectonic control of cave developmen t: a case study of the Bystra Valley in the Tatra Mts., Poland

Szczygieł J., Gaidzik K., Kicińska D.

Annales Societatis Geologorum Poloniae

|

2015

|

Vol. 85, No. 2

387--404

EN

Tectonic research and morphological observations were carried out in six caves (Kalacka, Goryczkowa, Kasprowa Niżna, Kasprowa Średnia, Kasprowa Wyżnia and Magurska) in the Bystra Valley, in the Tatra Mountains. There are three cave levels, with the youngest active and the other two inactive, reflecting development partly under epiphreatic and partly under phreatic conditions. These studies demonstrate strong control of the cave pattern by tectonic features, including faults and related fractures that originated or were rejuvenated during uplift, lasting from the Late Miocene. In a few local cases, the cave passages are guided by the combined influence of bedding, joints and fractures in the hinge zone of a chevron anticline. That these cave passages are guided by tectonic structures, irrespective of lithological differences, indicates that these proto-conduits were formed by “tectonic inception”. Differences in the cave pattern between the phreatic and epiphreatic zones at a given cave level may be a result of massif relaxation. Below the bottom of the valley, the effect of stress on the rock mass is related to the regional stress field and only individual faults extend below the bottom of the valley. Thus in the phreatic zone, the flow is focused and a single conduit becomes enlarged. The local extension is more intense in the epiphreatic zone above the valley floor and more fractures have been sufficiently extended to allow water to flow. The water migrates along a network of fissures and a maze could be forming. Neotectonic displacements (of up to 15 cm), which are more recent than the passages, were also identified in the caves. Neotectonic activity is no longer believed to have as great an impact on cave morphology as previously was thought. Those faults with displacements of several metres, described as younger than the cave by other authors, should be reclassified as older faults, the surfaces of which have been exposed by speleogenesis. The possible presence of neotectonic faults with greater displacements is not excluded, but they would have had a much greater morphological impact than the observed features suggest.

3

Epigenetic silicification of the Upper Oxfordian limestones in the Sokole Hills (Kraków-Częstochowa Upland): relationship to facies development and tectonics

Matyszkiewicz J., Kochman A., Rzepa G., Gołębiowska B., Krajewski M., Gaidzik K., Żaba J.

Acta Geologica Polonica

|

2015

|

Vol. 65, no. 2

181--203

EN

A spectacular epigenetic silicification was encountered in the Oxfordian bedded limestones exposed in the Sokole Hills situated in the Kraków-Częstochowa Upland. The main epigenetic mineral is microcrystalline quartz accompanied by minor goethite, hematite, barite, galena and sphalerite. Locally, the mineralized limestones reveal Pb and Cu contents exceeding over 150 times the background values of these metals in unmineralized limestones. The epigenetic mineralization of the bedded limestones was probably a two-stage process. During the first, Early Cretaceous stage, silicified limestones formed at the erosional surface of a denuded carbonate complex. Such silicification greatly limited the progress of the first karstification phase of the Upper Jurassic carbonates initiated in the Hauterivian. The sources of silica accumulated in the limestones were descending solutions enriched in silica derived from the weathering zone. This silicification affected the topmost part of the Upper Jurassic massive limestones and the deeper portions of the bedded limestones along the fracture systems and stylolites. Early Cretaceous tectonic activity generated new dislocations and re-opened the existing faults, which were subsequently filled with permeable Albian quartz sands. These openings became the migration pathways for ascending, warm, relict, sulphide-carrying hydrothermal solutions at the second formation stage of the epigenetic mineralization. The newly supplied silica from the Albian sands precipitated on the silicified limestones and, as concentric rims, on brecciated, early diagenetic cherts. The second-stage mineralization proceeded under phreatic conditions, presumably close to a fluctuating mixing zone of ascending, warm hydrothermal solutions and descending cold groundwaters. The brecciated cherts acting as silica crystallization nuclei indicate that the last mineralization stage probably followed the final phase of Cenozoic faulting.

4

Tectonic setting of the poszukiwaczy skarbów cave and the GrobyCave (Kraków gorge, western Tatra Mts., Poland)

Szczygieł J., Gaidzik K.

Contemporary Trends in Geoscience

|

2012

|

Vol. 1, iss. 1

93--98

EN

The study area is located in the Tatra Mts., the part of Western Carpathians. In the Poszukiwaczy Skarbów Cave and the Groby Cave a tectonics structures has been documented. The structural analysis were made. In both caves the following joints set have been identified from 4 maximum of statistic analysis: 157/85 (max.I), 143/63 (max.II), 58/63 (max.III), 304/70 (max.IV). Nevertheless joint set participation of individual caves development have been diverse. In the development of the Poszukiwaczy Skarbów Cave, the most important joint set were latitudinal which is conjugate with fractures of III. maximum. This crossing of joints sets contribute to development of the main chamber. Maximum III has been very important in the evolution of passages of the Groby Cave. Conjugated with joint of max. IV determined the conduit direction. Entrance chamber formed in this place because the overthrust disintegrated a rocks there.

PL

Jaskinia Poszukiwaczy Skarbów i Jaskinia Groby zlokalizowane są w Tatrach, w dolnej, zachodniej części Wąwozu Kraków. W jaskiniach wykonano pomiary orientacji struktur tektonicznych. Następnie wykonano analizę strukturalną, która pozwoliła wyznaczyć 4 główne zespoły spękań: 157/85 (max.I), 143/63 (max.II), 58/63 (max.III), 304/70 (max.IV). Udział poszczególnych zespołów spękań w obu jaskiniach był zróżnicowany. W Jaskini Poszukiwacz Skarbów najistotniejszy w rozwoju jaskini jest zespół spękań równoleżnikowych. Jego sprzężenie ze spękaniami III. maksimum uwarunkowało rozwój głównej komory. Spękania maksimum III są również istotne w rozwoju Jaskini Groby. Sprzężone z zespołem spękań max. IV determinowały kierunek korytarzy jaskini. Komora wstępna w Jaskini Groby założona jest na nasunięciu, które przyczyniło się do dezintegracji skał i ułatwiło rozwój sali.

5

Fault network in Rio Colca valley between Maca and Pinchollo, Central Andes, southern Peru

Żaba J., Małolepszy Z., Gaidzik K., Ciesielczuk J., Paulo A.

Annales Societatis Geologorum Poloniae

|

2012

|

Vol. 82, No. 3

279-–290

EN

The network of faults and joints within the Mesozoic, Miocene and Pleistocene–Holocene formations was studied in the Rio Colca valley, in the Pinchollo–Lari–Maca area (Central Andes, southern Peru). A complex, multi-phase development of these structures was revealed. The results show that the structural framework of the Rio Colca valley consists of WNW–ESE and NE–SW faults, and a few W–E faults. The strike of the most common fault sets is approximately parallel (longitudinal) or perpendicular (transverse) to the W–E oriented strike of stratification surfaces in the Mesozoic sedimentary series and the W–E fold macro-structures, developed in these strata. Diagonal faults and joints are less common, although at some localities they are numerous. The recurrence of major fault systems throughout the Mesozoic and Miocene series and the Pleistocene–Holocene (mainly colluvial) deposits is proof of recent, tectonic activity in the study area. The recent faulting has led to the development of a system of distinct, primary fault scarps, tectonic grabens and horsts, as well as open fissures, which are well marked in the surface morphology, and in many cases have not yet been eroded.

6

The Ngorongoro Crater as the biggest geotouristic attraction of the Gregory Rift (Northern Tanzania, Africa) - geotouristic valorization, touristic development and hazard

Żaba J., Gaidzik K.

Geotourism / Geoturystyka

|

2011

|

nr 1-2

47-64

EN

The Ngorongoro Crater, as the largest unflooded and not destroyed volcanic caldera on Earth, is one of the major geotouristic attractions of East Africa. Unique on the global scale richness of wildlife, exotic cultures of indigenous people and specific position of the Crater within the East African Rift System, each year attracts thousands of tourists eager for an unforgetable experience. Their number continues to growfrom year to year, reaching the value of nearly half a million visitors within the last few years. Constantly developing tourism industry, besides many advantages, also causes a number of risks, both for the world of living nature and inanimate nature objects, as well as for the local population. In 1959, recognizing the unique and special touristic and geoeducative values of this location, the Ngorongoro Conservation Area (NCA) was established. Almost twenty years later, in 1978, the area was included in the UNESCO World Cultural and Natural Heritage List. Furthermore, within the Ngorongoro Conservation Area as well as in its immediate neighborhood there are many objects that also deserve to be called geotouristic attractions, such as: Olduvai Gorge, Crater Olmoti, Crater Empakai and Oldoinyo Lengai volcano. In a relatively short distance from the Crater also the highest mountain in Africa - the Kilimanjaro volcano and the biggest active volcano of this continent, Meru, are located.

PL

Krater Ngorongoro, jako największa niezalana i niezniszczona kaldera wulkaniczna na Ziemi, stanowi jedną z najważniejszych atrakcji geoturystycznych Afryki Wschodniej. Wyjątkowe bogactwo przyrody ożywionej, egzotyka kultury ludności autochtonicznej oraz unikalna pozycja krateru w obrębie wschodnioafrykańskiego systemu ryftowego, przyciąga każdego roku ogromne rzesze turystów żądnych niezapomnianych przeżyć. Ich liczba każdego roku stale rośnie, osiągając w ostatnim okresie prawie pól miliona odwiedzających. Wzmożony i stale nasilający się ruch turystyczny ma wiele zalet, lecz powoduje również szereg zagrożeń, zarówno dla świata przyrody ożywionej, jak i nieożywionej, a także dla ludności lokalnej. W roku 1959, w uznaniu szczególnych walorów turystycznych i geoedukacyjnych krateru i jego okolicy ustanowiono tam Obszar Chroniony Ngorongoro (NCA). W roku 1978 obszar ten wpisano także na Listę Obiektów Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO. Zarówno na Obszarze Chronionym Ngorongoro, jak też w jego najbliższym sąsiedztwie znajduje się bardzo wiele obiektów, które ze wszech miar zasługują na miano atrakcji geoturystycznych; należą do nich m.in.: wąwóz Olduvai, krater Olmoti, krater Empakai bądź wulkan Oldoinyo Lengai. W stosunkowo niewielkiej odległości od krateru Ngorongoro znajduje się najwyższa góra Afryki - wulkan Kilimandżaro oraz największy czynny wulkan tego kontynentu - Meru.

7

The Ngorongoro Crater as the biggest geotouristic attraction of the Gregory Rift (Northern Tanzania, Africa) - geographical setting

Żaba J., Gaidzik K.

Geotourism / Geoturystyka

|

2011

|

nr 1-2

3-26

EN

The caldera of an extinct Ngorongoro volcano is the largest unflooded and not destroyed type of this form on Earth. The depression itself occupies an area of nearly 300 km2, while the Crater walls tower a few hundred metres (400-610 m) above the floor of the caldera. Almost all typical for East Africa plants and animals, as well as rare, endemic and often endangered species can be observed in the crater. The unique richness and diversity of natural world of the Ngorongoro Crater is caused exceptionally by favourable weather and hydrological conditions. These factors depend on local conditions, associated with significant relief of this area. Probably, the most important is the richness of the Ngorongoro Crater in water. There occur springs, perennial and seasonal rivers, marshes, swamps, as well as reservoirs of fresh and salty water. Essential is also the presence of the local autochthonous population of the Maasai people, which raises the attractiveness of that localization adding so important cultural values. Due to its unique natural and touristic values, the Ngorongoro Conservation Area (NCA) has been established in 1959. The area was also included into the UNESCO World Cultural and Natural Heritage List. This paper presents only the geographical setting of the Ngorongoro Crater, which should be understood as its morphology, hydrological and climatic conditions, wildlife and indigenous local people.

PL

Kaldera wygasłego wulkanu Ngorongoro stanowi największą niezalaną i niezniszczoną tego typu formę na Ziemi. Zagłębienie zajmuje obszar prawie 300 km2, zaś ściany krateru wznoszą się na wysokość nawet 600 m ponad jego dno. W jego obrębie można obserwować niemalże wszystkie, typowe dla Afryki Wschodniej rośliny i zwierzęta, a także gatunki rzadkie, endemiczne, częstokroć zagrożone wyginięciem. Bogactwo świata przyrody ożywionej cechujące krater Ngorongoro jest spowodowane wyjątkowo korzystnymi warunkami klimatycznymi i hydrologicznymi. Elementy te są w znacznym stopniu uzależnione od warunków lokalnych, związanych z występującymi na tym obszarze deniwelacjami terenu. W obrębie kaldery Ngorongoro występują wody słodkie i słone, zarówno płynące, jak i tworzące stałe zbiorniki o różnym charakterze. Oprócz walorów typowo przyrodniczych tego obszaru na szczególną uwagę zasługuje autochtoniczna ludność lokalna Masajów. Jej obecność podnosi w znacznym stopniu atrakcyjność analizowanego obiektu, wnosząc walory kulturowe. Ze względu na unikalne walory przyrodnicze i turystyczne w obrębie kaldery oraz na terenach przyległych powstał w 1959 roku Obszar Chroniony Ngorongoro (NCA) o charakterze parku narodowego. Rejon ten został następnie wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO.

8

The Ngorongoro Crater as the biggest geotouristic attraction of the Gregory Rift (Northern Tanzania, Africa) - geological heritage

Żaba J., Gaidzik K.

Geotourism / Geoturystyka

|

2011

|

nr 1-2

27-46

EN

The Ngorongoro Crater is the largest unflooded and not destroyed collapse volcanic caldera of the shield volcano on Earth. It attracts many visitors each year not only because of the undoubted wealth of the wildlife and breathtaking views, but also due to the geotouristic attractiveness of this definite location. The Crater is in fact a specific example of geological processes, relevant to the development of planet Earth. In a relatively small area one can observe rocks of different types and ages: Precambrian igneous and metamorphic rocks, volcanic rocks formed in the Pliocene, Pleistocene, and even nowadays, as well as sedimentary rocks, up to those currently forming within the caldera floor. The origin and development of the Ngorongoro volcano, and lately caldera, is closely related to the activity ofrifting processes occurring along the Gregory Rift, belonging to the East African Rift System. It represents one of the three arms of the Afar triple junction associated with the located here hotspot. Due to the geotouristic attractiveness, as well as a richness of living nature and archaeological sites with discoveries of our ancestors, which illustrate an important stage in the history of mankind, the area of the Ngorongoro Crater was designated a UNESCO World Cultural and Natural Heritage Site.

PL

Krater Ngorongoro to największa tak dobrze zachowana (niezalana wodą i niezniszczona) kaldera zapadliskowa wygasłego wulkanu tarczowego na Ziemi. Przyciąga ona każdego roku nieprzebrane rzesze turystów nie tylko ze względu na zapierające dech w piersiach widoki oraz niewątpliwe bogactwo flory, a w szczególności fauny, lecz również z uwagi na swą wyjątkową atrakcyjność geoturystyczną. Krater ten stanowi bowiem szczególny przykład wyjątkowo istotnych dla rozwoju Ziemi procesów geologicznych. Na stosunkowo niewielkiej powierzchni można obserwować bardzo różnorodne skały: magmowe i metamorficzne wieku prekambryjskiego, wulkaniczne powstałe w pliocenie, plejstocenie i w czasach współczesnych, a także różnowiekowe utwory osadowe. Powstanie i rozwój wulkanu, a następnie kaldery Ngorongoro jest ściśle związany z aktywnością procesów prowadzących do rozwoju ryftu Gregory'ego, stanowiącego segment wschodnioafrykańskiego systemu ryftowego. Należy on do jednego z trzech ramion trójzłącza Afaru, ściśle genetycznie związanego z ewolucją znajdującej się na tym obszarze plamy gorąca. Z uwagi na swą wyjątkową atrakcyjność geoturystyczną oraz bogactwo i różnorodność przyrody ożywionej, jak też unikatowe uwarunkowania antropogeniczne (archeologiczne odkrycia szczątków i śladów bytności naszych przodków dokumentujące ważny etap historii ludzkości) rejon ten został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO.