Budowa Zbiornika Trzech Przełomów jest największą i najdroższą inwestycją w elektrownię wodną na świecie. Jak zawsze w przypadku budowy dużych zapór, zyski i straty są istotne. Zyski nie ograniczają się jedynie do finansowych, gdyż elektrownia dostarcza dziesięć procent energii elektrycznej dla Chin, co pozwala na znaczne zmniejszenie emisji gazów ze spalania węgla ze wszystkimi tego pozytywnymi skutkami dla środowiska. Oprócz tego, zbiornik pozwolił na: kontrolę zjawisk powodziowych, poprawę żeglowności środkowego odcinka rzeki Yangtze i ujść dopływów, magazynowanie wody i zaopatrzenie w nią w okresach susz, oraz na zwiększenie zatrudnienia w rejonie zbiornika. Z kolei negatywne konsekwencje dotyczą między innymi: bardzo istotnych ograniczeń w biodywersyfikacji w rzece Yangtze, eutrofizacji wód tej rzeki i ujść jej dopływów, przesiedleń ludności na dużą skalę, zniszczenia siedlisk różnorodnych zwierząt, trudności w ochronie delty rzeki Yangtze i innych. W pracy zostały przedstawione wybrane zagadnienia związane z budową i eksploatacją tego zbiornika.
EN
Constructing of the Three Gorges Reservoir has been the largest and the most expensive investment into a hydroelectric plant in the whole World. As always in the case of building large dams benefits and losses are significant. The benefits are not only limited to income from selling electric energy but include : significant reduction of burning coal with all environmental impacts, flood control, improvements in water transportation, better water supply during dry periods, and job creation in neighbourhood of the reservoir. Negative consequences include among other things crucial effects on biodiversity in the Yangtze River, eutrophication of water in the reservoir and in the tributaries, displacement of human population, destroying of precious habitats of many species, problems with protecting of the Yangtze River delta and others. Selected economical and environmental aspects of the Three Gorges Reservoir have been described.
W artykule przedstawiono przegląd literatury dotyczący płukania filtrów pospiesznych wody. Przegląd dotyczy wyznaczania parametrów złóż filtracyjnych, takich jak współczynnik kształtu ziaren, początkowa porowatość, porowatość złoża na początku fluidyzacji, prędkość swobodnej sedymentacji ziaren, porowatość na początku fluidyzacji, wielkości ekspansji złoża i innych.
EN
A literature review concerning rapid water filter backwashing is presented. The review includes predicting parameters of filter media, such as: grain shape factors, initial bed porosity, bed porosity at the beginning of fluidization, grain shape, grain sedimentation velocity, porosity at the beginning of fluidization, expansion of filter media and others.
Bazując na badaniach laboratoryjnych fluidyzacji złoża filtracyjnego przeprowadzonych przez T. Siwca dla temperatury wody płucznej 12°C oraz literaturowych równaniach uzależniających wielkość ekspansji złoża od intensywności płukania w zależności od temperatury, przeprowadzono obliczenia, na podstawie których sporządzono wykresy ekspansji złóż w zakresie temperatur od 1 do 28°C dla następujących materiałow filtracyjnych: antracyt, baryt, chalcedonit, diatomit, klinoptylolit, nevtraco, piasek kwarcowy, piroluzyt. Krzywe te mają zastosowanie do doboru parametrów płukania złóż filtrów pospiesznych, a przede wszystkim doboru intensywności płukania w zależności od temperatury wody płucznej.
EN
Based on experimental data ofgrains fluidization reported by T. Siwiec for backwash water temperature 12°Cand taking into account knownfrom the literature equations describing expansion of filter media as a function of water intensity for different backwash water temperatures curves describing filter grains stratification were developed. These curves ref er to the rangę of temperatures between i and 28°C and to the following materials used as filter media: anthracite, barite, chalcedonite, distomir, klinoptilolite, nevtraco, quartz sand, pyrolusite. Such curves can be applied for selecting backwash water intensity as a function of its temperature.
W artykule opisano procedury oceny bezpieczeństwa wyrobów pirotechnicznych, określone w Dyrektywie 2013/29/UE, i podniesiono niektóre aspekty prawne związane z implementacją przepisów unijnych do prawodawstwa polskiego. Przedstawiono także zasady wprowadzania tych wyrobów do obrotu oraz model oceny zgodności wymagany przy wprowadzaniu wyrobów do obrotu, w którym przywołano zadania także dla jednostki oceniającej zgodność. W artykule wykorzystano metody badawcze oparte na: dedukcji, indukcji, analizie systemowej oraz wnioskowaniu.
EN
The article describes the procedures for assessing the safety of pyrotechnic articles, defined in Directive 2013/29/EU, and raises some legal aspects related to the implementation of EU regulations into Polish legislation. The rules for placing these products on the market are also presented and the conformity assessment model required for placing devices on the market in which the tasks were also referred to the conformity assessment body were presented. The article includes a research methodology based on: deduction, induction, analysis and system synthesis and inference.
Propeller-driven single-engine aircraft are affected by unsymmetrical flow of air around the fuselage, and especially around the vertical stabilizer [1-3]. This unsymmetrical, propeller-induced slipstream produces sideslip [4,5] that needs to be compensated by the pilot using the rudder [6]. In order to relieve the pilot from this additional task, automatic rudder deflection systems are used that compensate for sideslip by trimming the rudder accordingly. Such compensation algorithms are based on flight parameter measurements. This paper presents more complex systems used to eliminate the phenomenon in question. In addition, it analyzes the existing solutions, based on patents divided into two groups. The first group deals with active slipstream effect compensation solutions, based on aircraft movement parameters that are derived from aircraft performance characteristics defined in advance. The other group comprises solutions that are based directly on feedback containing actual or estimated sideslip angle values. The most advanced systems rely on a combination of the two methods described above.
PL
Napęd śmigłowy samolotu jednosilnikowego powoduje niesymetrię opływu samolotu a szczególnie statecznika pionowego. W następstwie niesymetrycznego opływu samolotu przez strumień zaśmigłowy występuje kąt ślizgu, który kompensowany jest przez pilota za pomocą steru kierunku. Aby odciążyć pilota od tej dodatkowej czynności wprowadza się automatyczną kompensację wychylenia steru kierunku przez odpowiednie sterowanie trymerem steru kierunku. Sterowanie to uzależnione jest od mierzonych parametrów lotu. W pracy przedstawiono bardziej rozbudowane układy usuwania następstw tego zjawiska. Dokonano przeglądu rozwiązań w oparciu o istniejące patenty w dwóch grupach. Pierwsza grupa zawiera rozwiązania aktywnego kompensowania zjawiska strugi zaśmigłowej ze sprzężeniem od parametrów ruchu samolotu w oparciu o zdjęte wcześniej charakterystyki samolotu, druga grupa to rozwiązania ze sprzężeniem zwrotnym bezpośrednio od kąta ślizgu lub estymowanego kąta ślizgu. Bardziej rozbudowane układy zawierają połączenie obu sposobów.
The article presents the results of the research on the possibility of using a trickling filter for high efficiency treatment of dairy sewage. Nowadays, to the best of the authors’ knowledge, it is possible to change the activated sludge system to the trickling filter technology, especially in small dairy plants with lower raw sewage parameters in comparison to larger plants. In the research, dairy wastewater after dissolved air flotation (DAF) process was treated with a laboratory scale Gunt CE701e research model which allows to control the basic parameters of the treatment with a trickling filter (TF). The conducted study included determining the changing sewage parameters during the DAF process, as well as the trickling filter (TF) efficiency. Such parameters as Biological Oxygen Demand (BOD), Chemical Oxygen Demand (COD), total Organic Carbon (TOC), total Kjeldahl nitrogen (TKN) and total phosphorous (TP) were checked. The research results confirmed the possibility of high efficiency treatment of dairy sewage with DAF and trickling filter technologies. The average efficiency of DAF treatment was 59.3% for BOD, 49.0% for COD and 80.0% for TP, while the average treatment efficiency of TF was 87.3%, 78.3% and 27.9% without recirculation and 95.2%, 85.5% and 42.0% with 100% recirculation applied, respectively. The load of TF during the operation without recirculation was on average 0.22 kgBOD5∙m-3∙d-1 and 0.25 with 100% recirculation. Applying recirculation allowed to reach the BOD, COD and total phosphorus standards for the sewage discharged to a receiver from Bielmlek dairy WWTP. On the other hand, the concentration of total nitrogen exceeded the permitted standards in this facility.
The autothermal termophilic aerobic digestion (ATAD) technology is used in the municipal and industrial wastewater treatment plants (WWTPs) with personal equivalent up to 30.000. The process provides a high level of sewage sludge stabilization and its hygienization. The main operation problems are caused by the high concentration of nitrogen and phosphorus in the reject water from sewage sludge treatment and air purification (odor removal). Reject water usually is returned to the main sewage treatment, which has a negative impact, especially on the sewage treatment systems based on the sequence batch reactors (SBR). Applying high-performance and expensive separate reject water treatment methods such as SHARON, Anammox or CANON in small facilities is not justified economically. The article presents the research results concerning the effectiveness of applying subsurface vertical flow constructed wetlands (SS VF) for reject water treatment from the ATAD process. An innovative type of bed filling was used, which was produced from waste (ash from a heat and power plant). The efficiency of reject water treatment during the research period was on average at 45.6% for ammonia nitrogen, 32.3% for total phosphorus and 85.1% for BOD5. Applying SS VF beds for separate reject water treatment might ensure a stable and effective functioning of municipal WWTPs by decreasing the load of biological part of a WWTP.
8
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Omówiono prawne i techniczne aspekty trudnych do przewidzenia kosztów odwadniania wykopów kanalizacyjnych. W zakresie omówienia stanu prawnego zwrócono uwagę na w dalszym ciągu występujące niezgodności przepisów krajowych z Eurokodem 7. Odnośnie do trudności technicznych omówiono sytuację, w której rząd igłofiltrów podścielony jest dobrze wodoprzepuszczalną warstwą wodonośną.
EN
Some law and technical aspects of difficult to predict expenses of open trenches desiccations have been discussed. Regarding the law aspects it was pointed out that still some inconsistency exist between Polish regulations and the Eurocod7. Regarding technical difficulties a series of well points supported from the bottom by water from a water aquifer has been considered.
9
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Struktura materiałowa przewodów wodociągowych została opisana w Japonii w porównaniu ze strukturą stosowaną w Polsce. Opisano w jaki sposób bardzo wysokie straty wody, zaraz po drugiej wojnie światowej, były stopniowo ograniczane i jaka jest współczesna polityka w tym zakresie.
EN
The structure of materials applied to water supply systems construction in Japan has been compared with Poland. It has been described how large water losses just after the second world war has been reduced step by step and what is the Japan strategy of water losses control now.
Przepływ ścieków przez koryto zwężkowe może być opisany przy pomocy trzech równań, odnoszących się do przekroju przed korytem zwężkowym i gdzieś w jego przewężeniu (gardzieli). Pierwsze dwa równania to równania zachowania masy a trzecie to równanie Bernoulliego. Jeżeli mierzone są dwa napełnienia w kanale, przed korytem zwężkowym i w jego przewężeniu, to dla pomiaru wielkości przepływu nie jest konieczne aby gdzieś w przewężeniu wystąpiła głębokość krytyczna. Niestety pomiar w przewężeniu jest niedokładny, gdyż panuje tam zazwyczaj ruch rwący. Ponadto, nie ma wówczas możliwości skonstruowania krzywej konsumpcyjnej w postaci zależności przepływu od jednej głębokości napełnienia. Dlatego międzynarodowe normy odnoszą się do sytuacji, gdy głębokość krytyczna wystąpi, a wówczas dochodzi dodatkowe równanie na tę głębokość i jeden pomiar napełnienia przed korytem zwężkowym jest wystarczający dla obliczenia wielkości przepływu. Tak więc dokładność pomiaru przepływu w tym przypadku jest w zasadzie wyższa ale jeżeli głębokość krytyczna nie wystąpi, to pomiar może dać fałszywą wielkość. Ten możliwy do wystąpienia konflikt pomiędzy dokładnością i wiarygodnością pomiaru jest przedmiotem przeprowadzonej dyskusji.
EN
Flow through flumes is described by a set of three equations referring to a cross section areas in front of a flume and somewhere in the throat. The first two equations are the mass conservation equations while the third is the Bernoulli equation. If two depths of flow are measured in both cross section areas it is not required for the range of measurements to occur a critical depth somewhere in the throat. However, the depth of flow accuracy measurement in the flume throat is questionable because the flow is often supercritical. Moreover for two depths of flow measurements it is not possible to construct a graph of flow versus a depth of flow. Because of that international standards refer to such a situation that somewhere in the throat a critical depth exists, so we receive an additional equation and one depth of flow measurement before a flume is enough. Concluding the measurement in this case should be more accurate but if the critical depth of flow does not appear between the beginning and the end of the throat the result can be false. The conflict between the accuracy and the reliability of flow measurements is discussed.
Badania jakości przewodów żeliwnych dostarczanych na duże place budowy są istotne z uwagi na ich trwałość i funkcjonalność. Jednakże interpretacja tych badań nastręcza trudności. Dlatego w artykule omówiono doświadczenia autorów w zakresie trudności w interpretacji zdjęć pęknięć pomiędzy warstewkami rdzy powstałej na ścianach przewodów żeliwnych w czasie ich wyżarzania oraz przedstawiono argumenty przemawiające za tym, że lepiej jest prowadzić badania wytrzymałościowe na prostokątnych próbkach wyciętych podłużnie ze ściany przewodów, niż na próbkach o przekroju kołowym.
EN
The quality tests of ductile iron pipes delivered to large construction sites are important for the pipes durability and functionality. However, the interpretation of those tests is found to be difficult. In a present paper, the authors' experience in the interpreting of crack pictures between the layers of rust, formed on the walls of cast iron pipes during annealing has been discussed. There are indications that it would be better to carry out the strength tests on rectangular samples, cut out lengthwise from the pipe wall, instead on the tensile samples with a circular cross-section.
W pracy opisano stosowaną w USA technologię zmiękczania chemicznego wody w celu zmniejszenia jej korozyjności i zapobiegania tworzeniu kamienia kotłowego. Zwrócono uwagę na poważne wady procesu, a w szczególności znikome stężenia magnezu i wapnia w wodzie pitnej. Chociaż wysokie wartości pH tak uzdatnionej wody zmniejszają znacznie szybkość korozji żelaza, to jednak zwrócono uwagę na niekorzystny wpływ takiego uzdatniania na inne aspekty korozyjnej oceny jakości wody.
EN
Water softening as a process of drinking water treatment applied in the U.S.A. has been described. The main idea was a production of clean non-corrosive water, moreover not forming scales in pipes after heating. Some shortcomings of the treatment method have been pointed out, including first of all extremely low concentrations of magnesium and calcium in drinking water. In spite of the fact, that high pH values control speed of corrosion, some inverse effects of this treatment technology on water corrosivity have been pointed out.
Przedstawiono powody dla których budowa zbiorników wody słodkiej powoduje destrukcję delt i spowolnienie tworzenia fiordów. Podano przykłady problemów w utrzymaniu stanu posiadania lądu w warunkach załamania transportu osadu rzekami do morza.
EN
Some mechanisms of destructing deltas and speeding down creation of fiords by constructing large fresh water reservoirs have been described. The material has been illustrated by examples of problems with keeping the sea shore area the same as previously in the case of collapse of the sediment transportation by rivers to the sea.
W artykule wymieniono i pokrótce opisano ograniczenia w stosowaniu skaningowej mikroskopii elektronowej do sprawdzania wymagań stawianych przewodom żeliwnym przez normę PN‑EN 545:2010. Tekst został zilustrowany zdjęciami ze skaningowego mikroskopu elektronowego Hitachi S-3400.
EN
Some limitations of scanning microscope technology applying for testing the requirements of the standard PN EN 545:2010 have been listed and briefly discussed. The text has been illustrated by some images from a scanning microscope Hitachi S-3400.
The article presents the Individual Autonomous System Navigation (IANS) supporting rescuer or firemen in terms of navigation. Basic assumptions, which such a system has to fulfill in terms of functionality and accuracy, are presented. The concept of the ISAN system is based on the implementation of inertial navigation system which the only one to permit fully autonomous functioning. Measurement sensors of the navigation system with microprocessor board are placed in the rescuer’s shoe. To limit the escalation of the navigation errors value, which in the case of inertial navigation rises exponentially, a procedure of navigation parameters upgrading at every step of the rescuer is introduced to the proposed system. This procedure guarantees the required accuracy of navigation achievement. The article describes a developed and manufactured demonstrator of the technology and presents main results of its research. The research conducted in a building consisted in walking on the same level several hundred meters in less than 10 minutes. A walking test with a change of walking height was also performed in order to estimate the accuracy of the vertical channel. Results of the demonstrator’s tests let us conclude that the error of navigation is below 1% of the travelled distance and the accuracy is linear in respect to time. The achieved accuracy is fully sufficient for a practical IANS application.
PL
W artykule zaprezentowano Indywidualny System Autonomicznej Nawigacji (ISAN) wspierający działania ratownika lub strażaka w zakresie nawigacji. Przedstawiono podstawowe założenia, które musi spełniać taki system w zakresie funkcjonalności i dokładności. Koncepcję systemu ISAN oparto na wykorzystaniu nawigacji inercjalnej, która jako jedyna pozwala na w pełni autonomiczną pracę. Czujniki pomiarowe systemu nawigacji, wraz z pakietem przeliczającym, umieszczono w bucie ratownika. Aby ograniczyć narastanie błędów nawigacji, co w przypadku nawigacji inercjalnej ma charakter wykładniczy, wprowadzono do proponowanego systemu procedurę uaktualniania parametrów nawigacyjnych w każdym kroku ratownika. Pozwoliło to na osiągnięcie wymaganej dokładności prowadzenia nawigacji. W artykule opisano opracowany i wykonany demonstrator technologii oraz przedstawiono podstawowe wyniki jego badań. Badania przeprowadzono w budynku podczas kontrolnych przejść płaskich o długości rzędu kilkuset metrów, w czasie do 10 minut. Wykonano również badania przejść ze zmianą wysokości, w celu oszacowania dokładności w kanale pionowym. Wyniki tych badań demonstratora pozwalają na stwierdzenie, że dokładność tak prowadzonej nawigacji jest rzędu 1% przebytej drogi i ma charakter liniowy względem czasu. Uzyskane dokładności są w pełni wystarczające do zastosowania praktycznego ISAN.
16
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Przedstawiono sposoby zmniejszania uciążliwości korozji siarczanowej kanalizacji przez zastosowanie właściwych metod jej projektowania. Pokazano jakie efekty zmniejszenia ilości rozpuszczonych siarczków można uzyskać w przypadku odpowiedniego doboru średnicy przewodu ciśnieniowego. Następnie omówiono metody projektowania spadków minimalnych, które pozwalają zmniejszyć ilość osadów kanalizacyjnych. Wreszcie wymieniono główne metody chemiczne zapobiegania korozji siarczanowej.
EN
Sewerage design rules applied for reducing sulphate corrosion nuisance have been described. The effect of decreasing hydrogen sulphide emission by properly selecting of pressure pipe diameter has been discussed. Then two methods applied to minimal slopes of sewers computing were suggested and compared . Finally chemical methods of sulphide corrosion prevention have been listed.
17
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Skorzystano z przykładowego schematu pompowni dla przedyskutowania wpływu liczby pomp na jej sprawność energetyczną. W systemach zaopatrzenia w wodę zużycie energii zależy zarówno od projektu sieci wodociągowej jak i samej pompowni. Istotna jest nie tylko średnica przewodów, ale również miejsce usytuowania zbiornika zapasowo-wyrównawczego i rzędna wysokościowa posadowienia go. Dla efektywności energetycznej pompowni jest niezmiernie istotny sposób regulowania wydajności pomp, ale przyjęcie ich liczby jest również nie bez znaczenia.
EN
An example of a pumping station was chosen for discussing the impact of the pumps number on energy usage efficiency. In water supply systems the energy requirement depends both on the pipes network including reservoir tanks positioning and on pumps station design. The method of pumps capacity controlling is crucial for energy losses but the number of operating pumps is the first choice of a visible impact on both the energy usage efficiency and the reliability of the pumps station. This impact is illustrated and discussed.
18
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Opisano pokrótce przyczyny korozji siarczanowej w kanałach betonowych. Zwrócono uwagę na różne metody przewidywania gwałtowności, z którą dochodzi do destrukcji betonu kanałów ściekowych.
EN
The mechanisms of sulfate corrosion of concrete sewers have been briefly summarized. The attention was focused on different methods of forecasting the destruction processes of sanitary unprotected concrete sewers.
19
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Artykuł stanowi nawiązanie do uprzedniej publikacji, w której przeprowadzono dyskusję nad wpływem liczby pomp na sprawność energetyczną pompowni wody czystej. Stwierdzono, że dobór mniejszej liczby większych pomp odśrodkowych może pozwolić na uzyskanie znaczących oszczędności energetycznych. Jednakże pod względem niezawodnościowym rozwiązanie to może nie być najszczęśliwsze. Dla tej samej przykładowej pompowni obliczono metodami przeglądu zupełnego i przeglądu częściowego niezawodność pompowni bez i z jedną dodatkową zasuwą. W tym przypadku zwiększenie liczby zasuw poprawiało wartość stacjonarnego wskaźnika gotowości pompowni.
EN
In a previous paper the impact of the number of pumps on the plant energy usage efficiency was discussed. Choosing lower number or rotary pumps may result in significant savings of energy, but such an economical solution is not necessarily advised from the reliability point of view. For me same pumping station the stationary coefficient of availability was calculated first without any unnecessary approximations by the statistical – analytical method and then by conducting complete survey. Calculations were also done using the partial survey method for not more than two simultaneous fault elements. Then an extra cut valve was added enabling to close a branch of pumps for the replacement of damaged units. After this innovation it was not possible to predict a simple reliability scheme of the pumping station, so the statistical - analytical method was not applicable for calculating the stationary coefficient of availability, but both the total and a partial survey methods were applied and the results compared.
20
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Porównano efekty technologiczne możliwe do uzyskania przy zastosowaniu filtracji powolnej z tymi, które daje filtracja pospieszna i infiltracja poddenna. Przedstawiono zalety i wady filtracji powolnej, ograniczenia w jej stosowaniu oraz podstawowe parametry projektowe. Porównano również procesy pod względem ekonomicznym.
EN
A comparison of technological effects to be achieved by: slow sand filtration, rapid filtration and infiltration during water intake below a river bottom has been presented. Profits and shortcomings from applying of slow filtration, as a water treatment process, has been listed. Some economical aspects of applying slow and rapid filtration in different circumstances have been discussed.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.