Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Zróżnicowanie kierunku i prędkości wiatru na obszarze Torunia (centralna Polska) w 2012 roku

Strzyżewski T., Uscka-Kowalkowska J., Przybylak R., Kejna M., Araźny A., Maszewski R.

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2015

|

Vol. 24, No. 1

79--89

PL

Elementem meteorologicznym bardzo istotnym z punktu widzenia mieszkańców miast jest wiatr, wpływający m.in. na temperaturę odczuwalną, zasięg miejskiej wyspy ciepła czy stężenie zanieczyszczeń w atmosferze. Na podstawie badań przeprowadzonych w Toruniu w 2012 roku stwierdzono duże deformacje kierunku oraz zmniejszenie prędkości wiatru w stosunku do terenów podmiejskich. Najmniejsze średnie prędkości wiatru odnotowano na terenach leśnych (0,2 m·s–1 ) oraz parkowych (0,6 m·s–1 ), a największe wystąpiły na obszarze o zabudowie wielorodzinnej (1,1 m·s–1 ). Analizie poddano również modyfi kacje kierunków wiatru. Największe wystąpiły na obszarze leśnym, a najmniejsze na obszarze o zabudowie zróżnicowanej.

EN

Wind is a particularly significant meteorological element from the point of view of the residents of cities, as it affects, for example, the subjective temperature, the extent of the Urban Heat Island or the concentration of atmospheric pollution. On the basis of observations carried out in Toruń in 2012, great deformations of wind directions and reduction of its speed were found as compared to suburban areas. The lowest values of annual mean speed were recorded in forest areas (0.2 m·s–1 ) and in parks (0.6 m·s–1 ). The highest winds, on the other hand, occurred in the area of multi-apartment buildings (1.1 m·s–1 ). Modifications of wind directions were also analysed and were found to occur to the greatest extent in forest areas, and in areas of diversified land development, the least.

2

Zróżnicowanie wilgotności powietrza na terenie Torunia w 2012 roku

Uscka-Kowalkowska J., Przybylak R., Kunz M., Maszewski R., Araźny A., Kejna M.

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2014

|

Vol. 23, No. 4

393--409

PL

W opracowaniu przedstawiono zagadnienie zróżnicowania pola wilgotności powietrza w Toruniu w 2012 roku. Do tego celu wykorzystano wyniki pomiarów z 5 punktów usytuowanych w różnych częściach miasta. Wilgotność powietrza została przedstawiona poprzez dwie jej charakterystyki: wilgotność względną (%) i ciśnienie pary wodnej (hPa). Uzyskane wyniki wskazują na duże zróżnicowanie wilgotności powietrza w mieście zarówno w świetle wartości średnich rocznych, miesięcznych, jak i dobowych. W przypadku wilgotności względnej średnio w roku najmniejszą wartość zaobserwowano w centrum miasta w punkcie LO1 (75%), natomiast największą w lesie na wschodzie. Zróżnicowanie wilgotności powietrza na terenie Torunia w 2012 roku 409 miasta w punkcie LBI (82%). W przypadku ciśnienia pary wodnej średnio w roku największe wartości wystąpiły w centrum miasta (LO1) oraz obszarze leśnym (LBI) – po 9,8 hPa, natomiast najmniejsze na północy miasta w punkcie WRZ (9,4 hPa). Zbadano także wpływ sytuacji synoptycznych na zróżnicowanie wilgotności powietrza na terenie miasta. Zarówno w przypadku wilgotności względnej, jak i ciśnienia pary wodnej obserwuje się nieco większe ich zróżnicowanie na terenie miasta w czasie występowania układów antycyklonalnych w porównaniu z cyklonalnymi. Jedynie latem między stacjami LO1 (centrum miasta) i LBI (obszar leśny na wschodzie miasta) następuje odwrócenie relacji wielkości różnic ciśnienia pary wodnej przy różnych układach barycznych. Na zróżnicowanie wielkości wilgotności powietrza wpływają pozostałe elementy meteorologiczne. Problem ten zbadano na przykładzie stacji LO1 i WRZ. Znaleziono istotną statystycznie korelację wielkości różnic wilgotności względnej oraz prędkości wiatru dla wszystkich pór roku. W przypadku zachmurzenia jego wielkość jest istotnie skorelowana z różnicami ciśnienia pary wodnej, natomiast z wilgotnością względną nie wykazuje korelacji.

EN

In this article the problem of spatial diversity of the air humidity field in Toruń in 2012 is addressed. For this purpose, results of measurements taken at 5 sites located in different parts of the city were used. The air humidity is presented through its relative humidity (%) and the water vapour pressure (hPa). The obtained results indicate a substantial diversity of air humidity in the city, whether represented as mean annual, monthly or diurnal values. In the case of the relative humidity, the lowest mean value was observed in the city centre, at LO1 (75%), whereas the highest value was recorded in a wood at the LBI (82%) site, located in the east of the city. As far as the water vapour pressure is concerned, the highest annual mean values occurred in the city centre (LO1) and the woodland area (LBI) – 9.8 hPa each, whereas the lowest readings were observed at WRZ in the north of the city (9.4 hPa). The influence of the synoptic situations on the diversity of air humidity in the city was also analysed. Both the relative humidity and the water vapour pressure were found to be slightly more diversified within the city when anticyclonic pressure systems prevailed, as compared to cyclonic systems. Only in the summer, between LO1 (city centre) and LBI (woodland in the east), did the correlation reverse. The diversity of air humidity is affected by meteorological elements. The problem was studied on the basis of the observations made at the LO1 and WRZ sites. A statistically significant correlation was found in the values of the difference in relative humidity and wind speed in all seasons of the year. In the case of cloudiness, its amount is significantly correlated with the differences in the water vapour pressure, but no correlation was found of this element with the relative humidity.

3

Typ cyrkulacji atmosfery w regionie bydgosko-toruńskim podczas długotrwałej suszy meteorologicznej w latach 1989-1998

Bąk B., Maszewski R.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2012

|

T. 12, z. 4

17-29

PL

W pracy przeanalizowano rozkład typów cyrkulacji atmosfery w regionie bydgosko-toruńskim, w czasie występowania długotrwałej suszy meteorologicznej, w okresie od VIII 1989 r. do IX 1998 r. Termin wystąpienia suszy określono na podstawie miesięcznych wartości standaryzowanego wskaźnika opadów SPI-48, obliczonych na podstawie znormalizowanych 48-miesięcznych sum opadów zmierzonych w Bydgoszczy w latach 1896-2000. Typy cyrkulacji dla regionu bydgosko-toruńskiego zdefiniowano na podstawie katalogu 21 typów sytuacji synoptycznych, według klasyfikacji Niedźwiedzia. Częstość poszczególnych typów cyrkulacji powietrza w okresie badanej suszy meteorologicznej, określono na podstawie kalendarza typów cyrkulacji, sporządzonego na podstawie codziennych dolnych map synoptycznych, publikowanych przez niemiecką służbę meteorologiczną Deutscher Wetterdienst. Klasyfikacje typów cyrkulacji dla poszczególnych dób dokonano na podstawie kierunku adwekcji, rodzaju układu barycznego i kształtu linii izobarycznych. Dla każdego miesiąca w okresie VII 1989-IX 1998 określono sumaryczny rozkład częstości poszczególnych typów cyrkulacji, który obejmował bieżący miesiąc suszy i 47 poprzedzających miesięcy. Stwierdzono, że średnia wartość SPI-48 w okresie VIII 1989-IX 1998 wynosiła -1,5 i była to najbardziej intensywna susza meteorologiczna w XX w. Wydzielono w niej trzy wielomiesięczne okresy najbardziej intensywnej suszy: ekstremalnej i silnej. W czasie trwania suszy najczęściej występowały typy cyrkulacji powietrza: Ka (klin antycyklonalny, rozmyty obszar podwyższonego ciśnienia, oś wału wysokiego ciśnienia) - 18%, Bc (bruzda cyklonalna, rozmyty obszar niskiego ciśnienia lub oś bruzdy niżowej) - 15% i Wc (cyklonalne sytuacje z adwekcją powietrza z zachodu) - 12%. Najrzadziej (w ok. 1%) występowały cyrkulacje z adwekcją powietrza ze wschodu. Stwierdzono istotną zależność między wartościami wskaźnika SPI-48 i wskaźnikami cyrkulacji strefowej W (r = -0,71), cyrkulacji południkowej S (r = 0,79) oraz między SPI-48 i wskaźnikiem cykloniczności C (r = 0,68).

EN

In the article was examined the distribution of types of air circulation in the region of Bydgoszcz-Toruń, during the occurrence of long-term meteorological drought in the period until VIII 1989 to IX 1998. The term of drought was based on monthly values of the standardized precipitation index SPI-48, which were calculated on the base of standardized 48-month total precipitation measured in Bydgoszcz in the years 1896-2000. Types of circulation for the region of Bydgoszcz-Toruń were defined on the basis of a catalog of 21 types of synoptic situation, which was adopted on the basis of classification proposed by NIEDŹWIEDŹ (1981). The frequency of each type of air circulation in the period examined meteorological drought, was defined on the basis of the calendar of circulation types, done on the basis of lower daily weather chart, published by Deutsche Wetter Dienst. Classification of circulation types for individual day was based on the direction of advection, the type and shape of barometric isobaric lines. For each month during the VII 1989-IX 1998 specified cumulative frequency distribution of various types of circulation, which included the current month drought and 47 preceding months. It was found that the average value of the SPI-48 in the period VIII 1989-IX 1998 was -1.5 and it was the most intense meteorological drought in the twentieth century. During the time of drought it was isolated three the periods of the most intense drought: extreme and strong. The most frequent types of air circulation were: Ka - 18% (anticyclonic wedge, sometimes a few unclear centres Or a blur area of high pressure, axis of ridge of high pressure), Bc - 15% (cyclonic trough, blur area of low pressure or axis of cyclonic trough with different direction of air advection and front systems dividing different air masses) and Wc - 12% (synoptic situations with air advection from the west). There was a significant correlation between the values of SPI-48 and the index of the zonal westerny circulation W (r = -0.71), index of southerly circulation S (r = 0.79) and between the SPI-48 and cyclonicity index C (r = 0.68).

4

Zróżnicowanie klimatów lokalnych Torunia – założenia projektu i wstępne wyniki badań

Kunz M., Uscka-Kowalkowska J., Przybylak R., Kejna M., Araźny A., Maszewski R.

Roczniki Geomatyki

|

2012

|

T. 10, z. 3

85--94

EN

This paper presents the outline, methodology, and the state of the realization of a research project. Its goal is to study the influence of environmental, dynamic, and anthropogenic factors on meteorological and biometeorological conditions. It is also planned to work out a map of Toruń topoclimates. The research was performed for over a year on the basis of a network of 26 measurement points selected in different places in Toruń and its neighbourhood with automatic registration of basic meteorological elements and thermal imageries from Terra ASTER satellite. The environment geographic information system created in ArcGIS is used for interpolation of individual meteorological elements and for distribution of biometeorological indices. Various spatial data were used such as land cover, land use, localization and height of buildings, digital elevation model (DEM), and present-day colour orthophotomap. Project results relating to the variability of Toruń bioclimatic conditions may be used for organization of tourism and recreation, and the created map of topoclimates for spatial planning and further development of the city.

PL

Praca prezentuje założenia, metodykę oraz stan realizacji projektu naukowo-badawczego, którego celem jest zbadanie wpływu czynników środowiskowych, dynamicznych i antropogenicznych na warunki meteorologiczne i biometeorologiczne wraz z planowanym opracowaniem mapy topoklimatów miasta Torunia. Badania prowadzone są od ponad roku w oparciu o założoną w wybranych miejscach Torunia i okolic sieć 26 punktów pomiarowych z automatyczną rejestracją podstawowych elementów meteorologicznych oraz docelowo satelitarne obrazy termalne pozyskane z satelity Terra ASTER. Zbudowany w środowisku ArcGIS system informacji geograficznej (GIS) wykorzystywany jest do interpolacji rozkładu poszczególnych elementów meteorologicznych oraz rozkładu wskaźników biometeorologicznych. Do tego systemu pozyskano i wprowadzono już wiele danych przestrzennych, jak pokrycie/użytkowanie terenu, lokalizacja i wysokość budynków, model wysokościowy terenu (DEM) oraz aktualną barwną ortofotomapę. Uzyskane w projekcie wyniki dotyczące zmienności warunków bioklimatycznych Torunia będą mogły być wykorzystane w organizacji turystyki i rekreacji, a utworzona mapa topoklimatów w planowaniu przestrzennym i dalszym rozwoju miasta.

5

Ocena dokładności obliczania średnich dobowych prędkości wiatru na Kaffioyrze (NW Spitsbergen) w sezonach letnich 2005-2010

Arażny A., Przybylak R., Kejna M., Maszewski R.

Przegląd Geofizyczny

|

2012

|

Z. 1

49-58

PL

Celem niniejszego opracowania jest porównanie średniej dobowej prędkości wiatru zmierzonej różnymi przyrządami oraz obliczonej różnymi metodami w sezonie letnim w warunkach klimatu polarnego. Material źródłowy stanowiły wyniki pomiarów prędkości wiatru na Kaffi0yrze (Ziemia Oskara II) na Spitsbergenie wykonywanych w sezonach letnich (od 21 lipca do 31 sierpnia) w latach 2005-2010. Pomiary prędkości wiatru prowadzono za pomocą automatycznej stacji meteorologicznej firmy Davis oraz anemometrem ręcznym Windmaster II. Pomiary automatyczną stacją meteorologiczną dokonywane były z krokiem czasowym co 10 minut (144 razy na dobę), natomiast anemometrem Windmaster II 4 razy na dobę (00, 06, 12, 18 UTC, tj. 01, 07, 13, 19 LMT). W opracowaniu oceniono dokładność obliczania wartości średniej dobowej prędkości wiatru z 3, 4, 8, 24, 48 i 144 terminów w ciągu doby. Przeprowadzona analiza dowodzi, obliczanie średniej dobowej prędkości wiatru z 8, 24, 48 i 144 terminów w ciągu doby (wg danych z automatycznej stacji meteorologicznej) można porównywać bez szkody dla wartości średniej. W opracowaniu wykaŹzano m.in., że, przeciętny błąd estymacji średniej dobowej obliczonej z 48, 24 i 8 terminów w porównaniu do średniej liczonej ze 144 pomiarów jest równy 0,00 ms-1. Pomiary anemometrem Windmaster II w stosunku do pomiarów automatycznych dają natomiast wyniki zawyżone (średnio o ok. 0,4 ms-1).

EN

The purpose of this article is to compare the mean daily wind speed in the polar summer season, measured using various instruments and calculated using various methods. The sources of informaŹtion were the results of wind speed measurements taken in the Kaffi0yra region of Spitsbergen (Oscar II Land) in the summer period (21 July - 31 August) of 2005 - 2010. The measurements were carried out using a Davis automatic weather station and a Windmaster II anemometer. The measurements obtained from the automatic weather station were taken at 10-minute intervals (144 times per day), whereas those from the Windmaster II unit - four times per day (at 00:00, 06:00, 12:00 and 18:00 UTC, or 01:00, 07:00, 13:00 and 19:00 LMT). This study evaluates the accuracy of the calculated mean daily wind speed from 3, 4, 8, 24, 48 and 144 intervals throughout the day. An analysis proved that the determination of a mean daily wind speed using the measurements from 8, 24, 48 and 144 intervals per day (according to the data from the automatic weather station) can be compared without affecting the mean value itself. This study demonstrates e.g. that the average error of estimation of a mean daily value calculated from 48, 24 and 8 intervals is 0.00 ms-1 as compared to an average value determined using all 144 intervals. However, the measurements taken by means of the Windmaster II anemometer give overstated results in comparison to the automatic measurements (at about 0.4 ms-1 on average).

6

Współczynniki korelacji między wybranymi wskaźnikami cyrkulacji atmosferycznej a temperaturą powietrza w arktyce kanadyjskiej w latach 1951-2010

Maszewski R.

Problemy Klimatologii Polarnej

|

2011

|

nr 21

77-90

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczących wpływu cyrkulacji atmosferycznej na warunki termiczne w Arktyce Kanadyjskiej w latach 1951-2010. Do analizy wykorzystano średnie dobowe wartości temperatury powietrza z 12 stacji meteorologicznych położonych w badanym obszarze. Cyrkulację atmosferryczną scharakteryzowano na podstawie czterech wybranych wskaźników cyrkulacyjnych (NAO – North Atlantic Oscillation – Oscylacja Północnego Atlantyku, AO – Arctic Oscillation – Oscylacja Arktyczna, EP/NP – East Pacific/ North Pacific Pattern – wskaźnik wschodnio/północno pacyficzny, PNA – Pacific/North American Pattern – wskaźnik pacyficzno-północnoamerykański). Cyrkulacja atmosferyczna wyrażona za pomocą wybranych wskaźników cyrkulacyjnych w większości miesięcy nie wykazała istotnych trendów w okresie 1951-2010. Jesienią i zimą wykryto dość silne istotne statystycznie współczynniki korelacji wskaźnika NAO oraz AO z temperaturą powietrza głównie na wschodzie i częściowo w centrum Arktyki Kanadyjskiej. Najsilniejsze związki korelacyjne dla wskaźnika cyrkulacji EP/NP stwierdzono w październiku i listopadzie na stacjach położonych na południu i częściowo w centrum badanego obszaru. Wskaźnik PNA najsilniej korelował z temperaturą powietrza w marcu i kwietniu na wschodzie i południu Arktyki Kanadyjskiej.

EN

The article presents the results of studies on selected indicators of circulation and their influence on thermal conditions in the Canadian Arctic in the years 1951-2010. The average daily temperature values in the years 1951-2010 for 12 meteorological stations located in the study area were used for the analysis (Alert, Eureka, Resolute, Sachs Harbour, Clyde, Cambridge Bay, Baker Lake, Coral Harbour, Iqaluit, Churchill, Kuujjuaq, Kuujjuarapik). Four selected indices of circulation were also taken under consideration: NAO (North Atlantic Oscillation), AO (Arctic Oscillation), EP / NP (EastPacific- North Pacific Pattern), PNA (Pacific-North American Pattern). These data were downloaded from the website of the Canadian Meteorological Service. Selected indicators of circulation showed no significant trends in most months in the period 1951-2010. The NAO index was characterized by a statistically significant upward trend (0.02) from January to March, and a decreasing trend (-0.02) in October. For the EP-NP index statistical analysis showed a strong statistically significant downward trend (-0.03) in August and a slightly weaker one in September (-0.02). A statistically significant upward trend (0.02) occurred in February. The PNA index was characterized by a statistically significant growing trend (0.02) in January and July. In autumn and winter fairly strong correlation coefficients were detected (-0.4 to -0.7) for the NAO index and the AO index with air temperature mostly in the east and partly in the central Canadian Arctic. The strongest correlation relationship (-0.5 to -0.7) for the circulation ratio EP-NP was detected at the stations located in the south and partially in the center of the study area in October and November. The PNA index correlated most strongly (from 0.5 to 0.7) with air temperature in March and April in the east and south of the Canadian Arctic.

7

Warunki topoklimatyczne w sezonach letnich w rejonie Kaffioyry (NW Spitsbergen) w latach 2005-2009

Kejna M., Przybylak R., Araźny A., Jankowska J., Maszewski R., Wyszyński P.

Problemy Klimatologii Polarnej

|

2010

|

nr 20

63-81

PL

W artykule przedstawiono zróżnicowanie temperatury i wilgotności względnej powietrza oraz kierunku i prędkości wiatru w rejonie Kaffioyry (NW Spitsbergen) w sezonach letnich 2005-2009. Na podstawie pomiarów w 8 punktach stwierdzono znaczne różnice topoklimatyczne uwarunkowane rodzajem podłoża, wyso-kością nad poziom morza, odległością od morza, ekspozycją oraz lokalną cyrkulacją atmosferyczną. W rejonie Kaffioyry często występują sytuacje inwersyjne, związane nie tylko ze stratyfikacją termiczno-wilgotnościową napływających mas powietrza, ale również oddziaływaniem czynników lokalnych. Zróżnicowanie topoklima-tyczne zmienia się w zależności od stopnia zachmurzenia i pory doby oraz w czasie formowania się wiatrów lokalnych (wiatry lodowcowe i fenowe).

EN

The paper presents the spatial differentiation of the meteorological conditions in the summer seasons in the Kaffiřyra in the period 2005-2009. The meteorological measurement points (4 automatic weather stations and 4 electronic devices measuring temperature and humidity, 2 m a.g.l.) were located on the Kaffiřyra Plain (KH) on the Waldemar Glacier area (ATA, LW1, LW2) and on the mountains: Kuven (KU), Grĺfjellet (GF) and Prins Heinrichfjella (PH1, PH2). The analysed five seasons had changeable weather conditions dependent on types of synoptic situations. The highest air temperatures were recorded on the coast (KH 5.8°C) and on the marginal zone of the Waldemar Glacier (ATA 5.1°C). On the glaciated area air temperature is decreasing with the altitude (LW2 2.9°C). The largest temperature lapse-rate is recorded at the transitional area between the glacier and its marginal zone. Growing altitude lowers air temperature on the mountain ridges (GF 4.0°C, PH2 3.6°C), but temperature inversions are recorded quite frequently in the region. Relative air humidity is high due to low temperature and large frequency of occurrence of maritime air masses. The highest mean relative air humidity was recorded on the coast (KH 88%) and on the firn field of the Waldemar Glacier (LW2 84%) as well as on the mountain ridges (PH2 92%). The course of the relative humidity is significantly influenced by foehn winds. Wind directions and velocity in the study area are strongly dependent on the synoptic situation and influence of local factors, mainly orography (foehn winds). Wind regime in the Waldemar Glacier significantly differs from that observed in the Kaffiřyra (here the tunnel effect is observed as a consequence of the narrow Forlandsundet, presences to the abovementioned plain), mainly due to katabatic winds occurrence.

8

Zróżnicowanie opadów atmosferycznych w rejonie Kaffioyry (NW Spitsbergen) w sezonie letnim w latach 1980-2008

Przybylak R., Araźny A., Kejna M., Maszewski R., Wyszyński P.

Problemy Klimatologii Polarnej

|

2009

|

nr 19

189-202

PL

W opracowaniu przedstawiono zróżnicowanie warunków opadowych w rejonie Kaffioyry (NW Spitsbergen) w sezonie letnim na podstawie danych z lat 1980-2008. Zbadano wpływ cyrkulacji atmosferycznej i warunków lokalnych na opady atmosferyczne. Uzyskane wyniki porównano ze stacją Ny-Alesund.

EN

Precipitation in the Arctic, including Spitsbergen, is very important for both the biosphere and for the mass balance of glaciers. Our knowledge about its values inside Arctic islands is limited because almost all meteorological stations are located on tundra below 200 m a.s.l. Therefore any information about precipitation conditions occurring on glaciated and non-glaciated areas lying in the inner parts of Spitsbergen is very valuable. In this paper we present results of precipitation measurements carried out in north-western Spitsbergen (the Kaffioyra region and the Ny Alesund station) in selected summer seasons during the period 1980-2008. Precipitation measurements in the Kaffioyra region have been done during Toruń Polar Expeditions in three stations (base station – Kaffioyra-Heggodden (KH) and two glacier stations located in the lower part (LW1) and upper part (LW2) (see Figure 1 and Table 1). Data for the Ny Alesund (NA) station were obtained from the Norwegian Meteorological Institute. In the KH and NA stations measurements were recorded every day, while in LW1 and LW2 they were generally taken every 1-2 days. Results of precipitation conditions are presented for a common period of observations, i. e. for 21st July-31st August. The influence of atmospheric circulation on precipitation was investigated using the catalogue of circulation types constructed by Niedźwiedź (2009). In the summer season precipitation is greater at the end of the study period, than at the beginning. Year-to-year variability of summer precipitation totals is very large. For example, in KH, the highest precipitation (122.5 mm) occurred in 1997, while the lowest (12.3 mm) was in 2007 (Table 2). Also, the frequency of daily precipitation (.0.1 mm) is significantly greater in most wet summer (61.9%) than in most dry summer (28.6%) (see Table 3). Daily precipitation of .10 mm is rare in the KH station and occurred in only 4 out of the 12 summer seasons. It is well known that precipitation is greater in the inner parts of Spitsbergen than in tundra areas. Less is known, however, about the magnitudes of these differences. For the Kaffioyra region precipi-tation observations are available for 9 summer seasons (Tables 5 and 6). From these Tables and Figure 2 it is clear that precipitation on glaciers is almost always greater than in tundra. On average, summer precipitation totals are greater in LW1 and LW2 than in KH by 21.5 and 35.1 mm, respectively. The greatest differences occurred in 1980, while the lowest were in 2007, when even in LW1 precipitation was lower than in KH (Table 5, Figure 3). Lapse rates of precipitation in the Kaffioyra region are greatest between tundra and glaciated areas (oscillating between 13.2mm/100m and 18.5mm/100m between KH and LW2 and KH and LW1, respectively (Table 7)). On the other hand, this lapse rate between stations LW1 and LW2 is the lowest (only 10.7 mm/100 m). Correlation coefficients of 10-day precipitation totals between the meteorological stations in the Kaffioyra region are very high and exceed 0.9. The greatest precipitation in the Kaffioyra region occurred during the inflow of air masses from the southern sector (Table 8, Fig. 7).

9

Zmienność temperatury powietrza w Arktyce Kanadyjskiej w okresie 1951-2005

Przybylak R., Maszewski R.

Problemy Klimatologii Polarnej

|

2007

|

nr 17

31-43

PL

W artykule przedstawiono szczegółową charakterystykę warunków termicznych na obszarze Arktyki Kanadyjskiej w okresie 1951-2005. Do tego celu wykorzystano średnie miesięczne, sezonowe i roczne wartości temperatury powietrza. Omówiono zarówno średnie rozkłady przestrzenne, jak też ich zmienność w badanym okresie czasu. Na podstawie uśrednionych obszarowo wartości temperatury powietrza dla całej Arktyki Kanadyjskiej, dla poszczególnych miesięcy i dla roku, ukazano ich zmienność w okresie 1951-2005 wykorzystując klasyfikacje termiczną zaproponowaną przez Miętusa i in. (2002).

EN

This paper presents a detailed characterisation of thermal conditions in the Canadian Arctic from 1951 to 2005. For this purpose, monthly data (average, maximum and minimum temperatures) for 12 meteorological stations have been used (Table 1, Figure 1). Basic climatological characteristics have been calculated (Tables 3 and 4) and their spatial distributions are shown on maps (Figure 2). For seasonal and annual mean air temperature, the frequency of their occurrence in 1-degree intervals (Figure 4) as well as year-to-year changes (Table 4) have been calculated. For two time periods (1951-2005 and 1976-2005) air temperature trends for seasonal and annual means have also been presented (Table 5 and Figure 7). In both periods, areally averaged trends for the Canadian Arctic are positive. The greatest temperature trends were noted in autumn: 0.30°C/decade and 0.91°C/decade, respectively. From the period 1951-2005 to the period 1976-2005 a significant rise in trend values was observed, with the exception of winter. In the latter period, trends were statistically significant in summer, autumn and for the year as a whole. In the period 1951-2005, statistically significant trends occurred only in autumn (see Table 5). Thermal classifications of each month and year of the study period have been made according to the proposals of Miętus et al. (2002) (see Table 2 and Figure 8). The results of this classification show that after 1993 a significant increase in the number of months and years, classified as abnormally or extremely warm, was noted.