Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Investigation on reflection of tectonic pattern in ASG EUPOS data in the Sudetes and adjacent areas

Szczerbowski Z.

Reports on Geodesy and Geoinformatics

|

2016

|

Vol. 102

32--51

EN

The GNSS data evaluated from on observation of ASG EUPOS stations in the Sudety Mts. and in adjacent areas is analyzed by the author in the scope of disturbances in daily solutions that can be induced by tectonics stress. The daily position changes derived from GNSS data demonstrate the long or short term trends, which are affected by offsets of different nature. Author presents an analysis based on frequency of parameter – displacement vector azimuth. The aim of the analysis is to show statistical significance of observed small values of temporal displacements, which values are not normally distributed. There are “outliers” of the normal distribution of displacement azimuths, which values show a certain reproducibility, which corresponds to orientations of tectonic lines. That suggests small, short time movements along boundaries of horsts and grabens – a crustal-extension structure of the area. However derived results (values of displacements) are less than a limitation error, temporal distributions of coordinates are not random as usually data errors. So in author’s opinion the spatial-temporal evolution of horizontal displacements of ASG EUPOS stations in the Sudety Mts. and in adjacent areas are determined by expressions of underlying geological structures.

2

Geodynamic research at the Department of Planetary Geodesy, SRC PAS

Brzeziński A., Jóźwik M., Kaczorowski M., Kalarus M., Kasza D., Kosek W., Nastula J., Szczerbowski Z., Wińska M., Wronowski R., Zdunek R., Zieliński J. B.

Reports on Geodesy and Geoinformatics

|

2016

|

Vol. 100

131--147

EN

The Department of Planetary Geodesy of the Space Research Centre PAS has been conducting research on a broad spectrum of problems within a field of global dynamics of the Earth. In this report we describe the investigations on selected subjects concerning polar motion (modeling and geophysical interpretation of the Chandler wobble, hydrological excitation of seasonal signals, search for optimal prediction methods), tectonic activity in the region of the Książ Geodynamic Laboratory of the SRC, and finally the new joint Polish-Italian project GalAc analyzing feasibility and usefulness of equipping second-generation Galileo satellites with accelerometers.

3

Geographic Information Systems (GIS) as a tool for interpretation of neotectonics in the Podhale area, Poland

Hajdukiewicz M., Szczerbowski Z.

Annales Societatis Geologorum Poloniae

|

2016

|

Vol. 86, No. 1

111--118

EN

A combination of approaches to the study of neotectonics is discussed. As an example, an analysis is presented for part of the Podhale region, where changes in the hydrogeological regime were observed. Comments are made on the manifestation of geological processes and principles in investigations of neotectonics, due to the results of precise digital terrain modelling (DTM) and geodetic surveys. The results obtained lead the authors to the conclusion that a reliable study on the geological activity of an area evaluated from considerations of river-channel morphology requires attention to changes in spatial development as a factor controlling the intensity of the hydrological regime. In such cases, a database of complex geodata information is required. A geodetic approach is presented, based on GNSS observations that become a new standard in geomorphologic studies. The results of GNSS observations provide quantitative estimates of displacements in the study area and allow assessment of their kinematics.

4

Towards Data Integration and Analysis in the Detection of Terrain Surface Deformation in the Case of the Inowrocław Salt Dome

Szczerbowski Z., Piątkowska A.

Geomatics and Environmental Engineering

|

2015

|

Vol. 9, no. 4

85--100

PL

Długookresowe obserwacje przemieszczeń powierzchni terenu pozwoliły na wyznaczenie lokalnego trendu zarówno w dźwiganiu, jak i osiadaniu terenu na skutek eksploatacji górniczej oraz geologicznych procesów związanych ze strukturą solną Inowrocławia. Pomiary geodezyjne objęły dużą liczbę punktów sieci geodezyjnej, co dostarczyło wprawdzie szczegółowych, lecz ograniczonych do niewielkiej powierzchni terenu informacji o przemieszczeniach pionowych. Zastosowanie satelitarnej interferometrii radarowej (InSAR) pozwoliło na poszerzenie zakresu przestrzennego badanych przemieszczeń (wyznaczonych również z zastosowaniem precyzyjnej niwelacji geometrycznej), co umożliwiło wyznaczenie deformacji w wymiarze regionalnym. Zaprezentowano połączenie wyników wyznaczonych przy zastosowaniu niwelacji oraz techniki PS InSAR, które umożliwiły zamodelowanie badanych przemieszczeń. Ze względu na możliwości obu narzędzi pomiarowych podejście to okazało się właściwe.

EN

Long-term geodetic observations of the terrain surface displacements show local trends in uplifts and subsidence as effects of mining and geological processes related to the salt structure of Inowrocław. Surveys have been carried out on a number of control points of the geodetic network, thus, observations provide detailed data, but limited to a small area. The application of the Synthetic Aperture Radar Interferometry (InSAR) data extending a spatial range of displacements depicted by levelling can provide a regional context of the process. The presented combination of the levelling and InSAR (Persistent Scatt erer Interferometry – PSI) data in modelling of displacements can be a good option on the condition that some of the peculiarities of the methods are considered.

5

Nowoczesne techniki satelitarne w badaniach deformacji powierzchni terenu

Szczerbowski Z., Walicki M.

Przegląd Górniczy

|

2014

|

T. 70, nr 8

177--182

PL

Wraz z postępem techniki wdrażane są nowe metody w ocenie deformacji powierzchni terenu. W pracy zaprezentowano nowe możliwości jakie dają techniki satelitarne. Przykładem jest zastosowanie techniki PS InSAR jako narzędzia do opisu przemieszczeń pionowych powierzchni terenu. Satelitarna interferometria radarowa w pewnych sytuacjach może uzupełniać pomiary niwelacyjne. Kolejny przykład to możliwości interpretacyjne przemieszczeń rejestrowanych na stacjach ASG-EUPOS. Ostatnia opisana technika pomiarowa ma na razie charakter przyszłościowy i dotyczy zmian w polu siły ciężkości, jako efektu w rozkładzie mas mierzonego w ramach misji satelitarnych. Poszukiwanie coraz to nowych rozwiązań w ocenie deformacji górotworu i powierzchni terenu daje nadzieję na ich pełniejszy opis, w tym wielkopowierzchniowych zmian fizycznych zachodzących w naruszonym eksploatacją górotworze.

EN

Along with the technological progress various methods applied in the estimation of terrain surface deformation. The paper presents new possibilities available by satellite techniques. For instance the PS InSAR technique is a tool for the determination of vertical displacements of the terrain surface. Satellite interferometry in certain situations can complete the leveling measurements. Another example refers to the possibilities in the interpretation of displacements that are determined in the stations of ASG-EUPOS. And finally, there is a technique, still a futuristic one – it deals with satellite observations of gravity changes as the effect of mass distribution. Finding new solutions for estimation of rock mass deformation and terrain surface gives expectation of more comprehensive description, including large area physical changes in rock mass affected by mining.

6

Geological and mining conditions of disturbances in the geoid course on the example of the region of Inowrocław

Szczerbowski Z.

Geoinformatica Polonica

|

2012

|

T. 11

49-55

EN

Problems of modelling of geoid and quasi-geoid course are usually considered in Polish literature in the context of the expected accuracy, which enables the implementation of satellite techniques for altitude measurements with accuracy comparable to the geometric levelling. The difficulties that are associated with this modelling are usually referenced to the mountainous areas, i.e. where given the significant denivelation of the terrain, the course of geoid or quasi-geoid surface is varied. It appears that the landform features are not the only factors disturbing the course of the above mentioned surface. This paper shows the difficulties in modelling the quasi-geoid in the area of Inowrocław, where considering the large changes in the gravitational field, land survey results may give a false picture of its course. The cause for these changes is geological (deposit of salt domes) and mining (high concentration of voids) conditions. In this case, knowledge of the geological situation is important in terms of how to implement surveying for precise, centimetre course of geoid or quasigeoid. On the basis of the work of surveying, a quasi-geoid model for the region of Inowrocław was presented.

PL

Problematyka modelowania przebiegu geoidy lub quasi-geoidy rozpatrywana jest zwykle w literaturze krajowej w kontekście oczekiwanych dokładności, które umożliwiłyby realizację pomiarów wysokościowych technikami satelitarnymi o dokładnościach porównywalnych z niwelacją geometryczną. Trudności, jakie związane są z tym modelowaniem odnoszone są zwykle do obszarów górzystych, tj. takich gdzie z uwagi na znaczną deniwelację terenu przebieg powierzchni geoidy lub quasi-geoidy jest zróżnicowany. Okazuje się, że ukształtowanie terenu nie jest jednym czynnikiem zaburzającym przebieg ww. powierzchni. W przedstawionej pracy wskazano na trudności w modelowaniu quasi-geoidy w rejonie Inowrocławia, gdzie z uwagi na duże zmiany w polu siły ciężkości wyniki pomiarów geodezyjnych mogą dawać nieprawdziwy obraz jej przebiegu. Przyczyną tych zmian są uwarunkowania geologiczne (wysadowe złoże soli) i górnicze (duża koncentracja pustek poeksploatacyjnych). W tym przypadku wiedza o sytuacji geologicznej jest istotna z punktu widzenia sposobu realizacji prac geodezyjnych dla uzyskania precyzyjnego, centymetrowego przebiegu geoidy lub quasi-geoidy. Na podstawie wykonanych prac geodezyjnych przedstawiony został model quasi-geoidy dla rejonu Inowrocławia.

7

Propozycja wykorzystania systemu Gemcom Surpac w dokumentowaniu i analizie geodanych na przykładzie Kopalni Soli "Wieliczka"

Szczerbowski Z., Boruchowski M.

Przegląd Górniczy

|

2010

|

T. 66, nr 10

84-89

PL

Przedstawiono zarys projektu rozpoczętych prac, których celem jest opracowanie kompleksowej bazy danych geologicznych, górniczych, geodezyjnych oraz dodatkowo o charakterze historycznym dla obszaru górniczego Wieliczki. Przykładem zastosowania kompleksowych danych jest możliwość interpretacji procesu deformacji wyrobisk w skali lokalnej (najbliższe otoczenie poszczególnych wyrobisk) czy też w skali całego złoża. Możliwość powiązania ww. danych z danymi, dotyczącymi powierzchni terenu (przemieszczenia punktów geodezyjnych na powierzchni terenu, zabudowa i warunki techniczne podłoża budowlanego, itp.) w dalszym etapie również mogą pozwolić na bardziej wiarygodną ocenę zjawisk i procesów wpływających na warunki użytkowania terenu Wieliczki. Poza dokumentowaniem i opracowywaniem wspomnianych danych, szczególnie istotna jest forma ich graficznej prezentacji. Dokumentowanie tej specyficznej sytuacji geologiczno-górniczej dla Wieliczki (skomplikowana budowa geologiczna i układ przestrzenny wyrobisk) jest szczególnie trudne w przypadku klasycznych opracowań. Wykorzystanie oprogramowania Gemcom Surpac w opracowaniu modelu górniczego i geologicznego w połączeniu z bazą danych o walorach geologicznych i historycznych dla poszczególnych rejonów czy obiektów kopalni wydaje się szczególnie uzasadnione w przypadku Kopalni Soli "Wieliczka". Przedstawiony przykład modelu danych dla wybranego rejonu testowego, dowodzi konieczności stosowania nowoczesnych narzędzi w opracowaniu multidyscyplinarnych danych tej zabytkowej kopalni.

EN

The outline of the began works, aim of which is to work out the complex base of geological, mining, geodesic as well as additionally of historical character data for the mining area of Wieliczka, is presented. The collected and properly worked out data can be used as well in the present operation of mine as in the scientific-cognitive character works. An example of comprehensive data use is possibility of interpretation of works deformation process in the local scale (the closest environment of particular workings) or in the scale of whole deposit. Possibility of conneeting above mentioned data with those referring to terrain surface (moving geodesic points of the surface, land development and technical conditions of building base, and so on), in the further stage can allow more reliable evaluation of phenomenon and processes influencing conditions of Wieliczka terrain use. Besides documenting and mentioned data working out, particularly essential is the graphic form of presentation. Documenting of this specific mining-geological situation of Wieliczka (complicated geological structure and Spatial lay-out of workings) is specially difficult in case of classical elaborations. Use of Gemcom Surpac soft ware to work out mining and geological model in connection with the database about geological and historical virtues for the particular regions or mine objects seems to be especially justified in case of KS "Wieliczka". The presented example of the data model for the selected test region proves necessity of modern tools use to work out multidiscipline data of this monumental mine.

8

Geodetic surveys in detection of geological features: a case study of Inowrocław area, central Poland

Szczerbowski Z.

Annales Societatis Geologorum Poloniae

|

2009

|

Vol. 79, No 2

169-176

EN

Remotely obtained geodetic survey data can be used to detect anomalies in the terrain surface over different geological structures, like faults or deposit boundaries. Some computer techniques are helpful to extract the influence of geological phenomena on typical distribution of the measured elevations. Certain disturbances in profile lines can be considered as additional, human-induced effects or caused by geological processes. The paper demonstrates such an analysis basing on geodetic data with some support of geophysical results. The examined morphological profiles and profiles of subsidence bowls caused by mining in the area of Inowroclaw (central Poland) illustrate the problem of an underestimated mechanism in non-geological disciplines. For geologists this is another example of environmental interaction between relief-forming processes and subsurface conditions. Furthermore, it brings additional information about processes of mining subsidence, which is the primary topic of this study. Mutual relationships between vertical displacements induced by mining or other factors and morphological profiles point to the dominant role played by mobility of geological structures, as shown by correlation between geodetic and geophysical data.

9

The evaluation of geometric changes in special type structures by surveying methods on the example of the Spodek Dome in Katowice

Szczerbowski Z.

Reports on Geodesy

|

2007

|

z. 1/82

326-335

EN

The paper presents an example of surveying field works carried in the main hall of The Entertainment-Sport Hall in Katowice. Both the technology and program of surveying were determined by the main goal that was an evaluation of the main hall construction performance and enablement of periodic observations for displacement evaluation in future. The individuality of presented survey results analysis relates to the structure characteristic and knowingness about primary geometry properties of the construction that was affected by mining.

10

Przykład wykorzystania techniki GPS w pomiarach wysokościowych na obszarach górniczych

Szczerbowski Z., Banasik P., Kudrys J.

Geomatics and Environmental Engineering

|

2007

|

Vol. 1, no. 1/1

191-201

PL

Popularyzacja technik GPS i globalnych układów odniesienia, spowodowała wzrost praktycznego znaczenia łączenia pomiarów satelitarnych z klasycznymi. Dzięki odpowiednio dokładnemu modelowi geoidy, wykorzystanie technik satelitarnych daje możliwość realizacji pomiarów wysokościowych o dokładnościach porównywalnych z niwelacją geometryczną. Niewiele publikacji poświęconych praktycznym aspektom wdrożenia techniki GPS nie sprzyja jej upowszechnieniu w praktyce inżynierskiej. Przedstawione wyniki nawiązań wysokościowych osnów kopalnianych w rejonie Inowrocławia są przykładem potwierdzenia celowości wykorzystania techniki GPS w tego typu pracach, również w aspekcie ekonomicznym.

EN

The popularization of GPS technique and global positioning system has led to increase practical importance of satellite and classic survey combination. Thanks to adequately accurate geoid model advantages of satellite techniques proves execution of height measurements with accuracy that equals classic spirit levelling. The most discussions about GPS techniques concern reference system or geoid models. The small number of papers dealing with the problem of practical uses resulting from application of GPS technique to engineering practice (in the range of height measurements) does not allow to their dissemination (what implies economical effect as well). Presented paper discusses results of height measurements on Inowrocław region (reference measurements for mines' networks) and it is an example proving utility of GPS measurements in such works.

11

Przykład geodezyjnej metodyki pomiarów przemieszczeń budynków wielkokubaturowych

Szczerbowski Z., Gawałkiewicz R.

WUG : bezpieczeństwo pracy i ochrona środowiska w górnictwie

|

2006

|

nr 6

52-54

PL

Przedstawiona w pracy problematyka zawiera podsumowanie prac geodezyjnych dla oceny deformacji zabytkowego kościoła p.w. Zwiastowania Najświętszej Marii Panny w Inowrocławiu. W 2005 r. założono sieć obserwacyjną, która pozwoli w dalszej perspektywie czasu na ocenę procesu zmian geometrycznych obiektu. Omówione prace stanowią przykład realizacji przemieszczeń wielkokubaturowych obiektów, co ma szczególne znaczenie w przypadku obszarów górniczych. Szczegółowy opis stanu przemieszczeń elementów konstrukcyjnych (czy procesu ich przemieszczania się) jest szczególnie istotny dla potrzeb realizacji prac budowlanych. Wiedza o procesie przemieszczeń budynku jest niezbędna przy podejmowaniu decyzji dotyczących prac zabezpieczających. Z nimi wiąże się zarówno aspekt ekonomiczny jak i bezpieczeństwo funkcjonowania obiektu.

EN

The obtained results allowed defining a certain conception of a perform system of deformation surveys for large volume buildings that is especial importance in the case of mining areas. The detailed description of displacement condition of individual parts of construction (or their displacement process) is particularly important for making decision concerning support works. The relevant with the decisions are the economic aspect and safety functioning of objects.

12

Wykorzystanie metody georadarowej w ocenie skutków działalności górniczej na przykładzie Inowrocławia

Szczerbowski Z., Ziętek J., Ortyl Ł.

WUG : bezpieczeństwo pracy i ochrona środowiska w górnictwie

|

2005

|

nr 6

50-52

PL

Przedstawiono wyniki badań georadarowych w rejonie Inowrocławia. Ich celem była ocena degradacji ośrodka skalnego na skutek naturalnych procesów krasowych oraz górniczych wpływów prowadzonej wcześniej eksploatacji soli. Łącznie wykonano kilkadziesiąt profili georadarowych w różnych rejonach miasta. Zaprezentowany w pracy profil wykonany był w rejonie starej eksploatacji soli. Łącznie wykonano kilkadziesiąt profili georadarowych w różnych rejonach miasta. Zaprezentowany w pracy profil wykonany był w rejonie starej eksploatacji prowadzonej na przełomie XIX i XX w. Ponadto, obszar ten został naruszony licznymi zapadliskami, z których większość powstała w związku z prowadzonymi pracami górniczymi. Powstałe na terenie Inowrocławia zapadliska (niektóre jeszcze przed rozpoczęciem eksploatacji górniczej), niestety nie są właściwie udokumentowane (lub wcale nie są). Powstałe ostatnio (w 2003 r.) zapadlisko w bezpośrednim sąsiedztwie zabudowań mieszkalnych, daje pogląd zarówno o aktualności jak i znaczeniu tego problemu w Inowrocławiu. Wykorzystanie w ewentualnym rozpoznaniu pustek miało w przypadku realizowanych prac na terenie Inowrocławia charakter eksperymentalny i stanowiło uzupełnienie pomiarów grawimetrycznych.

EN

The results of GPR investigation on the area of Inowrocław are presented. The authors of paper discuss global conclusions of the surveys and one partcular example. It relates to post-mining area effected by sinkholes resulted from not proper mining works dating from the beginning of XX century. The detected anomaly area was the old skinhole, caused by collapse of old mine excavation at the beginning of XX century. The quality of the GPR signal of the anomalny indicates that the old cave was not eliminate properly or the karst process is still active.

13

Mikrograwimetryczna ocena aktualnego stanu górotworu nad wysadem solnym w Inowrocławiu

Madej J., Porzucek S., Szczerbowski Z., Łój M.

WUG : bezpieczeństwo pracy i ochrona środowiska w górnictwie

|

2005

|

nr 6

27-28

PL

Po zakończeniu prac górniczych w górotworze dalej zachodzą procesy fizyczne m.in. sufozja i subrozja, które mogą go zmieniać. Niemożliwa jest ocena bieżącego stanu górotworu tylko na podstawie analizy archiwalnych materiałów geologicznych, górniczych i geodezyjnych. Koniecznym jest zbadanie aktualnego stanu górotworu, a do tego celu najlepiej nadają się bezinwazyjne metody geofizyczne. Autorzy podają przykład zastosowania metody mikrograwimetrycznej i dodatkowo pomiarów geodezyjnych.

EN

Termination of mining activities does not imply the cessation of problems related to the protection of land surface. There still occur processes in rock mass (like suffusion of subrosion) that change its physical properties. It is impossible to evaluate the current condition of rock mass on the basis of the analysis of archival geological, mining or geodetic materials alone. It is therefore necessary to further investigate the rock mass bevavior at a given moment where the non-invasion geophysical methods have proved best for this purpose. The authors present an example of how microgravimetric method along geodetic surveys can be applied for the assessment of the current condition of rock mass over a salt dome in Inowrocław.

14

Użyteczność geodezyjnych pomiarów w diagnostyce zabytkowych obiektów na przykładzie kościoła w Inowrocławiu

Szczerbowski Z., Gawałkiewicz R.

Przegląd Budowlany

|

2005

|

R. 76, nr 2

22-28

15

Initial interpretation of post-mining movements of the surface in the area of Inowrocław

Szczerbowski Z.

Archives of Mining Sciences

|

2005

|

Vol. 50, no 2

235-249

EN

In this paper the results of levelling measurements in the city of Inowrocław were presented. Height changes within the last 10 years are relatively small (within several-mm) and their distribution indicates certain regularities. They depend on the characteristics and the location of the observed vertical displacements. The picture of the movements is complex - apart from subsidence - uplift was recorded. For the interpretation of the results it was necessary to refer to the situation in terms of condition related to mining and geology of earlier distributions of deformations (continuous and discontinuous). Jet, the modelling of selected temporary subsidence troughs was done (during the time when the mining was still carried out). This modelling meant the determination of the parameters of the functions describing selected distributions of temporary subsidence. Such an approach made it possible to determine zones of anomalies (where the values of subsidence showed the deviation from the established trend), which turned out to be zones of height changes, which were observed in those times. Presented results of the papers can give the view of possible behaviour of the salt rock mass after the exploitation of deposit is over, in similar conditions related to mine and its geology, using Inowrocław as an example.

PL

W publikacji przedstawione zostały wyniki pomiarów niwelacyjnych na terenie miasta Inowrocławia. Zmiany wysokościowe w ciągu ostatnich 10 lat są stosunkowo niewielkie (rzędu kilkunastu mm) a ich rozkład wykazuje pewne prawidłowości. Wynikają one zarówno z charakterystyki jak i lokalizacji obserwowanych przemieszczeń pionowych. Obraz przemieszczeń jest złożony - poza obniżeniami zarejestrowane zostały także wypiętrzenia. W interpretacji uzyskanych wyników niezbędne było odniesienie się do sytuacji górniczo-geologicznej, wcześniejszych rozkładów deformacji (ciągłych i nieciągłych). Ponadto, wykonano modelowanie wybranych okresowych niecek osiadań (w czasie, gdy eksploatacja była jeszcze prowadzona). Modelowanie to polegało na wyznaczeniu parametrów funkcji, opisujących wybrane rozkłady osiadań okresowych. Takie podejście umożliwiło wyznaczenie stref anomalnych (gdzie wartości obniżeń wykazywały odchylenia od stwierdzonego trendu), które okazały się strefami aktualnie obserwowanych zmian wysokościowych. Przedstawione wyniki prac mogą dawać pogląd o możliwym zachowaniu się górotworu solnego po zakończeniu eksploatacji złoża w podobnych warunkach górniczo-geologicznych, jak przedstawiony przykład Inowrocławia. Wbrew wcześniejszym prognozom na terenie Inowrocławia, wciąż obserwowane są osiadania (ale także wypiętrzenia). Zarówno obrazy rozkładów niecek osiadań długo- oraz krótkookresowych (w okresie funkcjonowania kopalni "Solno") miały charakter nietypowy (z uwagi na geometrię izolinii osiadań, tj. ich specyficzną zmienność przebiegu czy asymetrię samego rozkładu osiadań), co sugeruje, że są one obarczone dodatkowymi wpływami (nie związanymi z eksploatacją). W ten sposób obniżeń jakie miały miejsce w Inowrocławiu nie można opisać jedynie na gruncie teorii wpływów, z uwagi na duży udział w obserwowanych przemieszczeniach pionowych czynników o charakterze geologicznym. W niektórych rejonach miasta można je wytłumaczyć jedynie jako wynik procesów erozji podziemnej (subrozji). Obserwowana prędkość zmian wysokościowych dla tych rejonów, rzędu ok. 1-2 mm/rok, jest niższa od tej jaka wynikałaby z obliczeń redukcji zwierciadła soli na skutek jego naturalnej degradacji, co omówiono w pracy (Poborska-Młynarska, 1986). Zaniepokojenie mogą budzić osiadania powierzchni w centralnej i południowej części złoża. Centrum niecki obniżeniowej na tym obszarze pokrywa się z lokalizacją zarówno starej (z pocz. XX w.), płytkiej (na głębokości ok. 150 m) eksploatacji złoża jaki i szybu Solno III (zlikwidowanego w 1994 r.). Zakładając stałe tempo zmian wysokościowych wynikających z przyczyn pozagórniczych należy przyjąć, że stanowiły one ok. 20% całkowitych wpływów kopalni "Solno" (w rejonach poddanych subrozyjnemu obniżaniu). Zmiany wysokościowe miały charakter zarówno ujemny jak i dodatni (w obu przypadkach tempo wynosi. ok. 1-2 mm/rok), co w praktyce oznacza odpowiednio zaniżanie i zawyżanie wpływów eksploatacji tej kopalni.

16

Problematyka klasyfikacji terenu pogórniczego dla potrzeb jego zagospodarowania na przykładzie Inowrocławia

Szczerbowski Z.

WUG : bezpieczeństwo pracy i ochrona środowiska w górnictwie

|

2004

|

nr 5

25-26

PL

Przedstawiona problematyka związana jest z prowadzonymi w rejonie Inowrocławia pracami badawczymi. Ich celem jest określenie stopnia degradacji górotworu wynikającej z wpływu procesów deformacji ośrodka skalnego. Omówiono wyniki badań jakie uzyskano w jednym z rejonów miasta, którego obszar objęto pomiarami geodezyjno-geofizycznymi. Uzyskane rezultaty będą stanowić podstawę opracowania nowej klasyfikacji przydatności terenu do zabudowy.

EN

Subrosion process leads to the development of subsurface caves. Arranged geodetic and gravimetric investigations on the area of Inowrocław city intend to determine localisation of caves and other openings related to natural degradation of salt dome. Unfortunately, investigated area was affected by salt mining exploitation. The knowledge of both geological and postmining processes (and their interaction as well) influencing city buildings presents a significant element for spatial development planning. This community aspect of KBN project requires an application with the reference to engineering practice (determination of building safety) and knowledge of geological processes influencing the salt dome in Inowrocław.

17

Preliminary results of geodetic measurements in the Inowrocław salt dome area, central Poland

Szczerbowski Z.

Annales Societatis Geologorum Poloniae

|

2004

|

Vol. 74, No 3

319-324

EN

The results of geodetic measurements conducted in the Inowrocław salt dome area are presented in this paper. The main aim of these studies was to determine changes in the rock mass exerted by geological processes. These processes have led to the changes in the salt dome geometry and physical properties of surrounding rocks. Degradation of the salt-gypsum cap of the dome strongly depends on the hydrogeological conditions and, particularly, on tectonic structure which has had a bearing on the uplift of the ground surface. The principal goal of the paper is to present the results of geodetic levelling surveys in the Inowrocław area wherein the mining activity was terminated in 1991. These results point to a progressive salt uplift in some areas, showing a constant rate throughout the study period.

18

Sejsmiczna ocena stanu górotworu na terenie wysadu solnego Inowrocław

Pilecki Z., Szczerbowski Z., Kłosiński J., Koster M.

WUG : bezpieczeństwo pracy i ochrona środowiska w górnictwie

|

2003

|

nr 5

48-50

PL

W pracy omówiono wyniki badań sejsmicznych wykonanych w celu oceny stanu górotworu na terenie zapadliskowym w bezpośrednim sąsiedztwie budynku kościoła w Inowrocławiu. Na podstawie wykonanych profilowań refrakcyjnych i refleksyjnych, w specjalnie zaprojektowanym schemacie, uzyskano informacje o położeniu stref osłabienia i przypowierzchniowej budowie ośrodka. Na podstawie wyników badań sformułowano spostrzeżenia dotyczące przyczyn występujących spękań w budynku kościoła.

EN

In the paper results of seismic investigations aimed to determine the rock mass state in sinkhole dangered terrain in the vicinity of the church in Inowroclaw have been described. On the basis of reflection and refraction profiling and special measurement geometry, some information about weak zones location and near-surface structure of the rock mass was extracted. Investigations results let formulate some remarks on causes of fracturing process in the church wall.

19

Górniczo-geologiczne uwarunkowania uszkodzeń budynku kościoła pw. Zwiastowania NMP w Inowrocławiu

Szczerbowski Z.

Geodezja / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2003

|

T. 9, z. 2/1

529-536

PL

Zaprezentowane wyniki badań geodezyjnych i geofizycznych dotyczą wybranego rejonu eksploatacji byłej kopalni "Solno" w Inowrocławiu. Wyniki te mogą stanowić podstawę do wyjaśnienia powstających spękań budynku kościoła p.w. Zwiastowania NMP w Inowrocławiu zlokalizowanego w rejonie prowadzonych prac badawczych, których celem jest ocena zmian, jakie zaszły w górotworze zarówno na skutek dawnej eksploatacji górniczej, jak i naturalnych procesów o charakterze krasowym. Zwrócono uwagę na specyficzny obraz przemieszczeń pionowych tego obiektu.

EN

Presented results of geodetic and geophysics surveys deal with selected zone of former Solno Salt Mine exploitation area in Inowrocław. Obtained data could be a base for explanation of observed cracks on walls of Saint Mary's Church that is located on the area of researches. The investigations are carried out to estimate changes in rock mass as a result of former mining activity and natural karst processes. The specific character of observed displacements of the church was pointed out as well.

20

Badania geodezyjno-grawimetryczne efeków procesów geodynamicznych zachodzących w naruszonym eksploatacją górotworze solnym

Szczerbowski Z.

WUG : bezpieczeństwo pracy i ochrona środowiska w górnictwie

|

2002

|

nr 5

27-28

PL

Wynikiem działania subrozji jest rozwój podziemnych pustek. Podjęte geodezyjne i grawimetryczne badania na obszarze Inowrocławia mają na celu zlokalizowanie podziemnych pustek powstałych w wyniku naturalnej degradacji wysadu solnego. Na złożoność zagadnienia wpływa także fakt wcześniejszej eksploatacji górniczej i związanej z nią ewentualnie aktywizacji naturalnych procesów geologicznych. Przedstawiony przykład grawitacyjnego oddziaływania wynikającego z istnienia zarówno poeksploatacyjnych jak i naturalnych (spowodowanych zjawiskami krasowymi) pustek ilustruje praktyczne możliwości metody grawimetrycznej o zagrożeniach związanych z deformacjami powierzchni. Powiązanie metody geodezyjnej i grawimetrycznej pozwolić może na opracowanie nowych stref zagospodarowania przestrzennego.

EN

Subrosion process leads the development of subsurface caves. Arranged geodetic and gravimetric investigations on the area of Inowroclaw city intend to determine localisation of caves and other openings related to natural degradation of salt dome. The problem is complicated because investigated area was affected by salt mining exploitation. Presented example of gravity effect, resulting from mining and natural (induced by karst process) excavations, illustrates practical use of gravimetric method for prediction of surface damage. Combination of geodetic and gravimetric methods allows in this case establish zones of new categories for land-use planning.