Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Identyfikacja konfliktowości i wrażliwości środowiskowych związana z wykorzystaniem ciepła ziemi na przykładzie Krakowa i regionu Wałbrzycha: międzynarodowy projekt GeoPLASMA-CE (INTERREG-CE)

Hajto M., Kozdrój W., Wyrwalska U.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2018

|

R. 57, nr 2

39--53

PL

Artykuł przedstawia częściowe wyniki prac przeprowadzonych w ramach projektu Opracowanie zasad planowania, strategii wykorzystania oraz metod oceny i wykonywania map potencjału płytkiej geotermii w Europie Środkowej (oryg. Shallow Geothermal Energy Planning, Assessment and Mapping Strategies in Central Europe – GeoPLASMA-CE), który realizowany jest w latach 2016–2019, przez 11 partnerów z 6 krajów, w ramach programu współpracy międzynarodowej INTERREG Central Europe 2014–2020. Projekt dotyczy różnych aspektów zastosowania płytkiej geotermii do ogrzewania i chłodzenia budynków na obszarach zurbanizowanych i pozamiejskich w sześciu wybranych obszarach pilotażowych: region Vogtland-Zachodnie Czechy (pogranicze D-CZ), region Wałbrzych–Broumov (pogranicze PL-CZ), oraz miasta: Kraków, Wiedeń, Bratysława i Lublana. Dzięki współpracy służb geologicznych, uniwersytetów, organizacji non-profit, jednostek administracji samorządowej oraz firm prywatnych opracowane zostaną mapy potencjału energetycznego podłoża skalnego oraz nowe strategie zarządzania i zrównoważonego zagospodarowania zasobów płytkiej geotermii. Jednym z elementów działań pilotażowych jest ocena ryzyka związanego z wykorzystaniem geotermalnych/gruntowych pomp ciepła, zarówno dla systemów obiegu otwartego, jak i zamkniętego, uwzględniającego specyficzne uwarunkowania środowiskowe, w tym: geogeniczne, hydrogeologiczne i antropogeniczne. Uwarunkowania te mają zróżnicowany charakter, występują z jednej strony w gęsto zabudowanych obszarach miejskich, takich jak Kraków, gdzie związane są w dużym stopniu z istniejącą infrastrukturą podziemną, a z drugiej na obszarach pozamiejskich, gdzie ograniczenia środowiskowe związane są np. z rozległymi terenami górniczymi, zdegradowanymi wskutek dawnej eksploatacji węgla kamiennego, jak ma to miejsce w przypadku wałbrzyskiego obszaru pilotażowego. Identyfikacja powyższych zagrożeń, wstępna ocena ich istotności oraz wizualizacja w formie „mapy świateł drogowych” pozwoli uzyskać informacje o możliwości wykonania w danej lokalizacji instalacji pompy geotermalnej (wg kategorii: montaż dozwolony, z ograniczeniami, niedozwolony) dla wybranego systemu wykorzystania ciepła Ziemi (otwartego i/lub zamkniętego). Dodatkowo sporządzone warstwy tematyczne wskażą na istnienie i pozwolą na uszczegółowienie innych zagrożeń/konfliktów związanych np. ze specyfiką zagospodarowania gruntów (wynikającym z MPZP), lokalizacją obszarów chronionych (np. w zakresie wód gruntowych), infrastrukturą podziemną, osuwiskami itp. Identyfikacja powyższych elementów oraz zebranie informacji w jednym miejscu (na platformie internetowej) ułatwi, zarówno odbiorcy indywidualnemu, jak i ekspertowi, przyszłe planowanie inwestycji w zakresie instalacji geotermalnych pomp ciepła.

EN

The article presents a partial results of the work carried out within the framework of the project entitled “Shallow Geothermal Energy Planning, Assessment and Mapping Strategies in Central Europe – GeoPLASMA-CE” carried out in 2016–2019, by 11 partners from 6 countries, within the framework of the INTERREG Central Europe 2014–2020 international cooperation program. The project concerns various aspects of the use of shallow geothermal both for heating and cooling purposes in urban and non-urban areas in 6 selected pilot areas: Vogtland-Western Bohemia (borderland D-CZ), Wałbrzych-Broumov (borderland PL-CZ), and the following cities: Kraków, Vienna, Bratislava and Ljubljana. As the results of the cooperation of geological surveys, universities, NGOs, local government administration units and private companies, maps of geothermal potential, as well as new sustainable management strategies of shallow geothermal resources will be developed. One of the elements of the pilot activities is the risk assessment related to the use of geothermal/ground source heat pumps, both for open and closed loop systems, specific environmental conditions, including: geogenic, hydrogeological and anthropogenic issues. These conditions are of a diverse nature, that occur on the one hand, in densely populated urban areas, as Kraków, with well developed underground infrastructure, and on the other, in rural areas, where environmental constraints are related to, for example, extensive mining areas, degraded as a result of the former hard coal mining, as is the case in the Wałbrzych pilot area. Identification of the above hazards, initial assessment of their significance and visualization in the form of a “traffic light map” will allow information on the possibility of installing a geothermal heat pump in a given location to be obtained (by category: allowed installation, with restrictions, not allowed) for a selected open and/or closed loop systems. In addition, the thematic layers drawn up will indicate the existence and allow for the specification of other threats/conflicts related to, for example, the specificity of land development (resulting from the Local Spatial Development Plans), the location of protected areas (ground waters), underground infrastructure, landslides, etc. Identification of the above elements and gathering information in one place (on the internet platform) will facilitate both the individuals and the experts future planning of investments in the field of geothermal heat pump installations.

2

Potencjał geotermalny Polski oraz możliwości adaptacji międzynarodowej klasyfikacji zasobów geotermalnych UNFC-2009

Hajto M.

Nafta-Gaz

|

2018

|

R. 74, nr 12

898--904

PL

Artykuł przedstawia aktualny stan wiedzy na temat potencjału geotermalnego w Polsce, który oparty jest na wynikach systematycznych prac badawczych prowadzonych na przestrzeni ostatnich trzydziestu lat w Katedrze Surowców Energetycznych (wcześniej Instytucie Surowców Energetycznych) Akademii Górniczo-Hutniczej. W artykule opisano zasady klasyfikacji oraz metodykę regionalnej oceny zasobów geotermalnych, stosowanej w Polsce, na podstawie diagramu McKelveya. Dotychczas wykorzystywana w Polsce klasyfikacja zasobów, która opiera się na diagramie McKelveya, uwzględnia dwa zasadnicze czynniki: stopień rozpoznania geologicznego oraz uwarunkowania: środowiskowe, techniczne i ekonomiczne udostępnienia i eksploatacji wód geotermalnych – łącznie. Przedstawiono także wyniki oszacowań zasobów geotermalnych z uwzględnieniem poszczególnych klas zasobów: dostępnych, statycznych, statycznychwydobywalnych oraz dyspozycyjnych i eksploatacyjnych, warunkujących sposób wykorzystania wód geotermalnych do różnych celów: ciepłownictwa, rekreacji balneoterapii i innych. W artykule przedstawiono koncepcję nowej klasyfikacji zasobów geotermalnych oraz metodyki raportowania zasobów, opracowanej w 2016 roku w ramach działalności Europejskiej Komisji Gospodarczej (UNECE) przy współudziale specjalistów Międzynarodowej Asocjacji Geotermalnej (IGA). Powyższa klasyfikacja opiera się na trójwymiarowym modelu podziału zasobów, w którym dodatkowo, poza kryterium opłacalności ekonomicznej oraz rozpoznania geologicznego, wyróżnia się kryterium związane ze stopniem zagospodarowania złoża. Wprowadzenie spójnych zasad w ramach klasyfikacji UNFC-2009 oraz ujednolicenie sposobu raportowania, z uwzględnieniem kryteriów rynkowych i ekonomicznych, usprawni przepływ informacji oraz może ułatwić współpracę międzynarodową w zakresie oceny zasobów energii geotermalnej, w tym również w skali globalnej. Wytyczne dotyczące stosowania UNFC-2009 zatwierdzone zostały przez Komisję Europejską na 22. sesji w listopadzie 2013 roku i są dostępne jako publikacja Europejskiej Komisji Gospodarczej (UNECE) (ECE Energy nr 42). W artykule wskazano trzy reprezentatywne, funkcjonujące instalacje geotermalne w Polsce, tj. na Podhalu, w Stargardzie oraz w Poddębicach, dla których można by wykorzystać zasady klasyfikacji UNFC-2009 i opracować studium przypadku dla tych wybranych złóż.

EN

The paper presents the state of knowledge on geothermal resources in Poland, which is as the result of systematic research work carried out for over the last 30 years, at the Department of Fossil Fuels (formerly the Institute of Fossil Fuels) of the AGH University of Science and Technology. The paper describes the principles of classification and methodology of regional geothermal resources assessment used in Poland, which is based on the McKelvey’s diagram. The classification of geothermal resources used so far in Poland takes into account two basic factors: the degree of geological recognition and environmental, technical and economic issues concerning exploitation of geothermal water – together. The results of geothermal resources estimation are presented, taking into account particular classes of the resources: accessible, static, static-recoverable, disposable and exploitable, determining the use of geothermal waters for different purposes: heating, recreation, balneotherapy etc. The paper also presents a description of the concept of a new classification of geothermal resources (UNFC-2009), developed in 2016, within the framework of joint activity of the specialists of the European Economic Commission (UNECE) and the International Geothermal Association (IGA). The above classification is based on a three-dimensional resource classification model, where in addition to the criterion of economic viability and geological recognition, the criterion related to the project feasibility and its development is also considered. The introduction of consistent rules within the UNFC-2009 classification and the unification of the reporting method, taking into account market and economic criteria, will improve the exchange of information and may facilitate international cooperation in the field of global geothermal energy resources assessment. Guidelines for the use of UNFC-2009 were approved by the European Commission during its 22nd session in November 2013 and are available as a publication of the European Economic Commission (UNECE) (ECE Energy No. 42). The article presents three representative, operating geothermal installations in Poland, in: Podhale, Stargard and Poddębice, for which the principles of UNFC2009 classification could be used and a case study for these selected geothermal fields could be developed.

3

Możliwości rozwoju sektora geotermii w centralnej Polsce w świetle pogłębionej analizy strukturalno-parametrycznej rejonu niecki mogileńsko-łódzkiej

Sowiżdżał A., Hajto M., Papiernik B., Mitan K., Hałaj E.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2017

|

R. 56, nr 2

16--31

PL

Rejon niecki mogileńsko-łódzkiej jest, obok Podhala, jednym z najbardziej perspektywicznych rejonów w Polsce dla efektywnego zagospodarowania zasobów geotermalnych. Wykorzystanie energii geotermalnej w tym regionie powinno w pierwszej kolejności być związane ze zbiornikami dolnojurajskim i dolnokredowym. Obecnie w Poddębicach i Uniejowie eksploatowane są wody zbiornika dolnokredowego. Na różnym etapie zaawansowania występują projekty wykorzystania potencjału energetycznego w rejonie niecki mogileńsko-łódzkiej, w tym w: Kole, Sochaczewie, Sieradzu, Aleksandrowie Łódzkim, Konstantynowie Łódzkim, Łodzi. Istnieją również plany szerszego zagospodarowania wód geotermalnych w Poddębicach i Uniejowie. W celu określenia możliwości budowy nowych instalacji geotermalnych w rejonie niecki mogileńsko-łódzkiej wykonano analizę danych geologicznych oraz reinterpretację podstawowych parametrów hydrogeologicznych dolnokredowego i dolnojurajskiego zbiornika geotermalnego, w tym temperatur i mineralizacji wód oraz wydajności ujęć w obrębie analizowanych zbiorników geotermalnych. Skonstruowanie trójwymiarowego modelu geologiczno-parametrycznego obszaru badań wykonanego w programie Petrel umożliwiało określenie przestrzennego rozkład analizowanych parametrów zbiornikowych. W efekcie tych działań dokonano obliczeń przewidywanej mocy cieplnej instalacji geotermalnych i wskazania miejsc perspektywicznych dla dalszego zagospodarowania zasobów geotermalnych w rejonie niecki. Większy potencjał energetyczny, wynikający głównie z wyższych temperatur wód geotermalnych, związany jest z wodami zbiornika dolnojurajskiego, jednak w przypadku ich wykorzystania należy mieć na uwadze wysoką mineralizacje wód. Lokalizacje perspektywiczne dla wykorzystania wód geotermalnych poziomu dolnokredowego występują na znacznie mniejszym obszarze niż w przypadku zbiornika dolnojurajskiego. Wody tego zbiornika charakteryzują się niższą mineralizacją, ale także niższą temperaturą.

EN

The area of Mogilno-Łódź Trough is, next to Podhale, one of the most prospective areas in Poland for effective management of geothermal resources. The use of geothermal energy in this region should be, first of all, related to Lower Jurassic and Lower Cretaceous reservoirs. At present, the reservoir waters are exploited successfully – in Poddębice and Uniejów – Lower Cretaceous. Projects of using the energy potential of waters from the Lower Jurassic reservoir (Koło, Sochaczew, Sieradz, Aleksandrów Łódzki, Konstantynów Łódzki, Łódź) are at different stages of development. In order to identify the possibilities of setting up new geothermal installations in the area of the Mogilno-Łódź Trough, the analysis of geological and hydrogeothermal parameters for a Lower Cretaceous and Lower Jurassic geothermal reservoir was conducted on the basis of the analysis of archival materials, research works, geological designs and an inventory of operational parameters of already existing geothermal installations. Hydrogeological and geothermal parameters were evaluated, including an estimation of water temperatures and mineralisation, as well as probable discharge of geothermal wells. The construction of a 3D geological-parametric model of the study area, made using Petrel software, enabled the spatial distribution of parameters being analysed, and next, the evaluation of geothermal resources in the Lower Cretaceous and Lower Jurassic reservoirs. As a result of those activities, the thermal power of the geothermal installations was calculated and prospective locations for further utilization (usage) of the geothermal resources were indicated. Considerable energy potential relates to geothermal waters of the Lower Jurassic reservoir, however, if they are used, high TDS should be taken into consideration. Thus a two wells (doublet) system will be advisable. Locations prospective for the use of geothermal waters from the Lower Cretaceous aquifer occur at limited area unlike the Lower Jurassic reservoir. Waters of that reservoir are characterised by a lower mineralisation, but also a lower temperature.

4

Geothermal utilization potential in Poland – the town of Poddębice. Part 2 : selected energetic aspects of current and future geothermal district heating in Poddębice

Kępińska B., Pająk L., Bujakowski W., Kasztelewicz A., Hajto M., Sowiżdżał A., Papiernik B., Petursson B., Tulinius H., Thorgilsson G., Einarsson O. P., Karska A., Peraj A.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2017

|

R. 56, nr 1

23--38

EN

The paper presents main energetic aspects of current geothermal district heating system in Poddębice, Poland, and its planned development in an optimal way from an energy and economic points of views (reservoir and production aspects are presented in Part 1). These topics, as part of pre-feasibility study, were elaborated in the framework of the EEA Project “Geothermal utilization potential in Poland – the town of Poddębice”. That town has both prospective resources and ambitious plans of further geothermal uses’ deployment for space heating and for wide range of other applications. They will contribute to low-emission heating, improvement the leaving conditions and modern local economy. Poddębice create a good study case for other localities in Poland which have geothermal resources. The paper gives in insight into the analyses, outcomes and recommendations that resulted from common works on Icelandic and Polish partners involved in the Project. Reservoir and production aspects are presented in Part 1 of this paper. The material presented in Part 2 is the result of the original work of the authors and includes only one citation of the literature. Most literary references were cited in part 1 accordingly.

PL

Artykuł przedstawia zagadnienia energetyczne dotyczące pracującego obecnie geotermalnego systemu ciepłowniczego w Poddębicach, jak i jego planowanego rozwoju z uwzględnieniem optymalnych sposobów funkcjonowania pod względem energetycznym i ekonomicznym (aspekty złożowe i eksploatacyjne są natomiast podane w części 1 artykułu). Tematy zostały opracowane jako część wstępnego studium możliwości w ramach Projektu EOG „Potencjał dla rozwoju wykorzystania energii geotermalnej w Polsce – miasto Poddębice”. Wymienione miasto posiada zarówno perspektywiczne zasoby, jak i znaczące plany rozwoju wykorzystania energii geotermalnej w ciepłownictwie i w szerokim zakresie innych zastosowań. Przyczynia się one do niskoemisyjnego ciepłownictwa, poprawy warunków życia oraz do nowoczesnej lokalnej działalności gospodarczej. Poddębice są dobrym przykładem dla innych miejscowości w Polsce, które posiadają zasoby geotermalne. Artykuł przedstawia wybrane analizy, ich wyniki oraz rekomendacje, które są rezultatem wspólnych prac zaangażowanych w Projekt partnerów z Islandii i Polski.

5

Geothermal utilization potential in Poland – the town of Poddębice. Part 1: selected reservoir and exploitation aspects of current and further geothermal district heating and other uses’ development in Poddębice

Kępińska B., Pająk L., Bujakowski W., Kasztelewicz A., Hajto M., Sowiżdżał A., Papiernik B., Petursson B., Tulinius H., Thorgilsson G., Einarsson O. P., Karska A., Peraj A.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2017

|

R. 56, nr 1

3--21

EN

The paper presents main reservoir parameters, and selected aspects of stable geothermal water production for the needs of current and future district heating and other uses in Poddębice, Poland. These topics, as a part of pre-feasibility study, were elaborated in the framework of the EEA Project “Geothermal utilization potential in Poland – the town of Poddębice”. That town has both prospective resources and ambitious plans of further geothermal uses’ deployment for space heating and for wide range of other applications. They will contribute to low-emission heating, improvement the leaving conditions and modern local economy. Poddębice create a good study case for other localities in Poland that have geothermal resources. The paper gives in insight into the analyses, outcomes and recommendations that resulted from common works on Icelandic and Polish partners involved in the Project. Energetic aspects are presented in Part 2. of this paper, which is a continuation of the material presented here.

PL

Artykuł przedstawia główne parametry złożowe i wybrane zagadnienia związane ze stabilnym wydobywaniem wody geotermalnej dla potrzeb systemu ciepłowniczego w Poddębicach – obecnie pracującego i rozbudowanego (jak jest planowane). Prezentowany materiał został opracowany jako część wstępnego studium możliwości w ramach Projektu EOG „Potencjał dla rozwoju wykorzystania energii geotermalnej w Polsce – Poddębice”. Wymienione miasto posiada zarówno perspektywiczne zasoby, jak i znaczące plany rozwoju wykorzystania energii geotermalnej w ciepłownictwie i w szerokim zakresie innych zastosowań. Wykorzystanie zasobów geotermalnych przyczynia się do rozwoju niskoemisyjnego ciepłownictwa, poprawy warunków życia oraz do rozwoju nowoczesnej lokalnej działalności gospodarczej. Poddębice są dobrym przykładem dla innych miejscowości w Polsce, które posiadają zasoby geotermalne. Artykuł przedstawia wybrane analizy, wyniki oraz rekomendacje, które są efektem wspólnych prac zaangażowanych w projekt partnerów z Islandii i Polski. Aspekty energetyczne przedstawiono w części 2. artykułu, która jest kontynuacją prezentowanego tutaj materiału.

6

Międzynarodowa klasyfikacja zasobów geotermalnych (UNFC -2009) na tle polskich zasad klasyfikacji i metodyki szacowania zasobów geotermalnych

Hajto M.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2016

|

R. 55, nr 1

129--142

PL

Artykuł przedstawia opis koncepcji nowej klasyfikacji zasobów geotermalnych opracowany w ramach działalności Europejskiej Komisji Gospodarczej (UNECE) przy współudziale specjalistów Międzynarodowej Asocjacji Geotermalnej (IGA). W artykule wskazano na wzajemne relacje pomiędzy zasadami klasyfikacji oraz metodyką szacowania zasobów geotermalnych stosowanych w Polsce a regułami klasyfikacji UNFC-2009. Artykuł jest próbą podjęcia dyskusji, wychodząc naprzeciw głównym założeniom nowej klasyfikacji UNFC-2009, która zakłada ujednolicenie istniejących, krajowych systemów i kryteriów oceny zasobów oraz umożliwienie porównywania – według jednolitych zasad – różnych istniejących klasyfikacji. Wprowadzenie spójnych zasad w ramach UNFC-2009 oraz ujednolicenie sposobu raportowania, z uwzględnieniem kryteriów rynkowych i ekonomicznych, ma za zadanie usprawnić przepływ informacji oraz ułatwić współpracę międzynarodową w zakresie oceny zasobów energii geotermalnej, w tym również w skali globalnej. Dotychczas stosowana w Polsce klasyfikacja zasobów geotermalnych opiera się na diagramie McKelvey’a i uwzględnia dwa zasadnicze czynniki: stopień rozpoznania geologicznego oraz uwarunkowania: środowiskowe, techniczne i ekonomiczne udostępnienia i eksploatacji wód geotermalnych (łącznie). Klasyfikacja UNFC-2009 wyróżnia dodatkowo kryterium związane ze stopniem zawansowania zagospodarowania złoża, jednakże przy pewnych założeniach można znaleźć właściwe odpowiedniki polskiej klasyfikacji w UNFC-2009.

EN

The article presents a brief description of the concept of a new classification of geothermal resources elaborated at the initiative of the United Nations Economic Commission for Europe (UNECE) in cooperation with the International Geothermal Association (IGA) experts group. The article shows the possibility of adapting the principles of classification and methodology of geothermal resources assessment used in Poland to the classification rules of the United Nations Framework Classification for Fossil Energy and Mineral Reserves and Resources (UNFC-2009). The article is an attempt to debate a formal discussion, to meet the main objectives of the new UNFC-2009 classification, envisages unification of existing national systems and criteria for evaluation of geothermal resources/reserves and to enable comparison of various existing classifications - according to uniform rules. The introduction of consistent rules within the UNFC-2009 and unification of reporting scheme, taking industrial and market-based economic criteria into account, aims to improve the exchange of information and to facilitate international cooperation in the assessment of geothermal energy resources, including a global scale assessment. The classification of geothermal resources being used in Poland is based on the McKelvey diagram and takes two main factors into account: the degree of geological knowledge and environmental conditions including technical and economic aspects of geothermal waters exploitation (together). The UNFC-2009 classification distinguishes itself with additional criterion relating to the status (maturity) of the project and its feasibility (F-axis), but fortunately some relevant counterparts with the “Polish classification” can be found, with a certain assumptions.

7

Wrażliwość miasta Kalisza na zmiany klimatu − studium przypadku

Cichocki Z., Hajto M., Romańczak A., Sadowski M.

Inżynieria Ekologiczna

|

2016

|

Nr 49

8--24

PL

Celem artykułu była ocena wrażliwości miasta Kalisza na czynniki klimatyczne jako podstawy opracowania miejskiej strategii adaptacyjnej. Ocenę oparto na danych i informacjach społecznych, gospodarczych i o środowisku – ilościowych i jakościowych. W analizach ustalono, że Kalisz najbardziej wrażliwy jest na fale upałów, powodzie i susze oraz koncentrację zanieczyszczeń powietrza. Grupy ludności najbardziej wrażliwe na fale upałów (dzieci i osoby starsze), stanowiące prawie 25% populacji miasta, w większości (prawie 72%), zamieszkują tereny śródmiejskie i osiedla blokowe, charakteryzujące się parametrami zagospodarowania terenu niekorzystnymi z punktu widzenia komfortu termicznego mieszkańców. W zasięgu wody 100-letniej mieszka ok. 1% ludności miasta, a wody 500-letniej ponad 4%. Powodzie zagrażają także części ujęć wody. Miasto jest podatne na podtopienia w wyniku opadów ulewnych oraz potencjalnie wrażliwe na susze. Ekspansja zainwestowania miejskiego na terenach otwartych po stronie nawietrznej oraz na terenach głównego kanału napowietrzania miasta w dolinie rzeki, spowoduje wzrost wrażliwości miasta na ten czynnik związany z klimatem. Uwzględnienie oczekiwanych zmian klimatu w dokumentach strategicznych rozwoju miasta w dłuższym horyzoncie czasowym powinno polegać na modernizacji sieci kanalizacyjnej, racjonalizacji zużycia wody, rozbudowie infrastruktury błękitno-zielonej, wprowadzaniu rozwiązań przyjaznych środowisku w ogrzewaniu i transporcie. W dziedzinie społecznej niezbędne jest zapewnienie klimatyzacji w okresie letnim w obiektach usług publicznych – ochrony zdrowia i edukacji.

EN

The work aimed at assessing sensitivity to climate change of town of Kalisz to provide basis for urban adaptation strategy. The assessment was based on climatic, socio-economic and environmental data as well as on spatial management information. It was found that Kalisz are most sensitive to heat waves, floods, droughts and to air pollution. Groups of people most sensitive to heat waves (children and elderly people) which constitute almost 25% of the urban population, reside mainly in midtown areas and inhabit blocks of flats where thermal comfort parameters are disadvantageous for city dwellers. Nearly 1% of the town population lives within the reach of a 100-year flood water, while more than 4% live within the reach of a 500-year water. Floods also threat to a part of water intake installations. The town is prone to flush flooding which tend to occur here with increased frequency. The town depends on infiltrative intakes of quaternary water, it potentially makes Kalisz sensitive to droughts under condition of decreased precipitation and excessive exploitation of groundwater. The planned expansion of urban development onto windward open areas will block city ventilating channels what worsted air conditions in the city. Vital issues to be tackled include in urban strategies: upgrading of sewer system, water use rationalization, extension of blue-green infrastructure and introduction of environmentally friendly solutions in heat provision and city transportation systems.

8

Ogrody Nowej Huty

Hajto M.

Zieleń Miejska

|

2014

|

Nr 4

38--39

PL

Parkingi, parkingi, parkingi... Czy rzeczywiście takie są największe marzenia i potrzeby mieszkańców polskich miast? Analizując wyniki badań przeprowadzonych w ostatnich latach w kilku dużych miastach oraz ich dzielnicach, m.in. w krakowskiej Nowej Hucie, można odnieść wrażenie, że tak właśnie jest. Obserwując zaangażowanie mieszkańców w inicjatywy na rzecz odnowy zieleni miejskiej, zachęcające do kreowania najbliższego otoczenia, można mieć nadzieję, że duża część z nas nie postrzega komfortu życia w mieście wyłącznie poprzez pryzmat znalezienia miejsca parkingowego.

9

Modelowanie parametrów hydrogeologicznych i geotermicznych oraz automatyzacja obliczeń zasobów geotermalnych w skali regionalnej na przykładzie konstrukcji współczynnika mocy

Hajto M.

Przegląd Geologiczny

|

2014

|

Vol. 62, nr 12

852–-855

EN

This paper presents proposals for application of methodology of evaluation of geothermal resources on a regional scale, focusing on economic efficency of heat recovery through the analysis of the power factor distribution. The concept of the power factor design by Gosk (1982) is discussed according to the present conditions of socio-economic development in our country, including the prices of alternative fuel (coal), the current cost of drilling, etc. In the paper a solution for automation of geothermal resources calculation, based on complex operations on the three-dimensional spatial models (grids) using the specialized software for interpretation of geological data’s of Landmark Graphics Corporation – ZMap Plus package is presented. Attention is drawn to the possibility of using specialized programming macro language ZCL (Zycor Command Language) to perform complex, often repetitive, mathematical procedures, what significantly speeds up the calculation procedures and may reduce the computational errors.

10

Zasoby i możliwości zagospodarowania wód termalnych w rejonie Pogórza Środkowobeskidzkiego, Beskidu Środkowego oraz Beskidu Lesistego

Hajto M.

Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury / Journal of Civil Engineering, Environment and Architecture

|

2014

|

z. 61, nr 3/II

209--226

PL

Artykuł przedstawia wyniki oszacowań zasobów energii geotermalnej zakumulowanej w utworach formacji fliszowej oraz w skałach podłoża fliszu karpackiego w rejonie polskiej części Karpat wschodnich, od południka Gorlic, po Bieszczady. Obszar ten obejmuje powierzchnię ok. 9830 km2, co stanowi ok. 3,2% powierzchni Polski. Przedstawiono także lokalizację perspektywicznych stref oraz wskazano możliwości i kierunki optymalnego wykorzystania wód geotermalnych do celów ciepłowniczych i/lub balneoterapeutycznych w omawianym rejonie. Prezentowane wyniki badań są efektem pogłębionych analiz, wykonanych w ramach prac statutowych Katedry Surowców Energetycznych AGH wykonanych na kanwie projektu pt. ”Atlas geotermalny Karpat wschodnich”, zrealizowanego przez AGH na zlecenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w latach 2010-2013. Obliczenia zasobów przeprowadzono z uwzględnieniem przyjętej klasyfikacji zasobów energii geotermalnej - zgodnie z diagramem McKelvey’a. Podano wielkości szacunkowe energii zakumulowanych w poszczególnych zbiornikach geotermalnych, a wyniki obliczeń odniesiono do wielkości zasobów energii geotermalnej zakumulowanych w innych regionach Polski. Relatywnie niski potencjał geotermalny stwierdzono zarówno w obrębie utworów fliszowych, jak i w zbiornikach geotermalnych mezozoiczno-paleozoicznego podłoża Karpat fliszowych. Przeprowadzone analizy wskazują, że utwory miocenu, występujące pod nasunięciem fliszu, lokalnie charakteryzują się korzystnymi własnościami zbiornikowymi. Najbardziej interesująco, z punktu widzenia możliwości wykorzystania wód geotermalnych do celów grzewczych, prezentuje się rejon Błędowej Zgłobieńskiej, ok. 15 km na zachód od Rzeszowa. Według oszacowań moŜliwe jest tam uzyskanie wydajności ujęć wód termalnych na poziomie ok. 30 m3/h, o temperaturze ok. 72°C i mineralizacji ok. 54 g/dm3.

EN

The article presents the results of estimation of geothermal energy resources in flysch formations, and the Miocene, Mesozoic and Paleozoik basement of the flysch in the area of the Polish Eastern Carpathians from the meridian of Gorlice to the Bieszczady Mts. This area covers approximately 9830 km2, which is ca. 3.2% of the Polish territory. The paper also shows the location of the prospective zones, possibilities and directions of optimal use of geothermal waters for heating purposes and/or balneotherapy in this area. The study represents the result of profound analyzes, carried out within the framework of the statutory work of the Department of Fossil Fuels, AGH-UST, supplied in the project entitled "Geothermal Atlas of the Eastern Carpathians", issued by AGH-UST, on behalf of the Ministry of Science and Higher Education in the years 2010-2013. The calculations were carried out according to the McKelvey's geothermal energy resources classification. The estimates of energy accumulated in individual geothermal aquifers and the results of calculations are referred to the size of geothermal energy resources accumulated in other geothermal provinces of Poland. The relatively low geothermal potential was found as well in the flysch cover as in the geothermal aquifers of the Mesozoic-Paleozoic basement. The analyzes show that the Miocene aquifers covered with flysch sediments are locally characterized by favourable reservoir properties. The most interesting aquifers, from the point of view of possibility of using geothermal water for heating purposes, are present in the area of Błędowa Zgłobieńska, about 15 km west of Rzeszów. According to the estimates, it is possible to set up a small power plant which will use thermal water with intakes at approximately 30 m3/h, with a temperature of about 72°C and TDS of ca. 54 g/dm3.

11

Druga odsłona "Ogrodów Nowej Huty"

Hajto M.

Zieleń Miejska

|

2013

|

Nr 1

16--17

PL

Wspólne kreowanie ogrodów w krakowskiej Nowej Hucie stało się wśród jej mieszkańców popularnym sposobem na radzenie sobie z niezadowalającym wyglądem najbliższego otoczenia. Już nie małe przyblokowe ogródki, ale ogólnodostępne, dopracowane co do najmniejszego szczegółu ogrody sprawiają, że ta dzielnica, staje się jeszcze bardziej atrakcyjna.

12

Characterization of petrophysical parameters of the Lower Triassic deposits in prospective location for Enhanced Geothermal System (central Poland)

Sowiżdżał A., Papiernik B., Machowski G., Hajto M.

Geological Quarterly

|

2013

|

Vol. 57, No. 4

729–-744

EN

In the years 2010-2013, analysis of rocks that build the sedimentary covers in Poland was carried out from the point of view of energy utilization accumulated in hot dry rocks – used in Enhanced Geothermal Systems (EGS). As a result of a number of analytical studies, the area situated in the central part of Poland was selected as one of prospective areas for location of EGS in sedimentary rocks. This area encompasses a major part of the Mogilno-Łódź Trough, a part of the Kujawy Swell and a small fragment of the Fore-Sudetic Monocline. The most favourable conditions for development of EGS occur in deposits of the Lower Triassic in the Krośniewice-Kutno vicinity where they are buried to depths greater than 5000 m b.s.l., have thicknesses exceeding 1500 m and are characterized by porosity about 2.5% and permeability about 0.1 mD. In the selected area, thermal characterization of the formation was carried out for location of the EGS in sedimentary rocks. The temperature at the top of Lower Triassic reservoir is in the range 165-175°C. Characterization of petrophysical parameters constituted the basis for further modelling of EGS utilization in selected area.

13

Ogrody Nowej Huty

Hajto M.

Zieleń Miejska

|

2012

|

Nr 1

20-21

PL

Jak wyglądałaby dziś Nowa Huta, gdyby sześćdziesiąt dwa lata temu w umysłach jej projektantów nie pojawiła się koncepcja stworzenia tutaj miasta-ogrodu? Jaka byłaby ta najmłodsza i największa część Krakowa, gdyby nie ogromne zaangażowanie lokalnych instytucji i jej mieszkańców w kreowanie terenów zieleni? Czy zasługiwałaby na miano najbardziej zielonej części miasta?

14

Zasoby oraz możliwości zagospodarowania wód geotermalnych w Karpatach Zachodnich - od Cieszyna po Gorlice

Hajto M.

Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej. Budownictwo i Inżynieria Środowiska

|

2012

|

z. 59, nr 2/II/I

331-340

PL

Artykuł prezentuje wyniki badań przeprowadzonych w ramach projektu pt. ”Atlas zasobów wód i energii geotermalnej Karpat Zachodnich”, zrealizowanego przez AGH na zlecenie Ministerstwa Środowiska w latach 2009-2011. W artykule przedstawiono kierunki i możliwości optymalnego zagospodarowania wód geotermalnych zakumulowanych w utworach formacji fliszowej oraz w skałach podłoża fliszu karpackiego w rejonie polskich Karpat Zachodnich. Przedstawiono także wyniki oszacowania zasobów energii geotermalnej zakumulowanej w skałach i wodach geotermalnych oraz wskazano lokalizację perspektywicznych stref dla wykorzystania wód geotermalnych do celów ciepłowniczych i/lub balneoterapeutycznych. Obszar obliczeń zasobów wynosił ok. 10 300 km2, co stanowi niespełna 3,3% powierzchni kraju, w tym obszar zewnętrznych Karpat o powierzchni ok. 9 400 km2. Obliczenia przeprowadzono z uwzględnieniem przyjętej klasyfikacji zasobów energii geotermalnej, zgodnie z diagramem McKelvey’a. Podano wielkości szacunkowe energii zakumulowanych w poszczególnych zbiornikach geotermalnych, a wyniki obliczeń odniesiono do wielkości zasobów energii geotermalnej zakumulowanej na Niżu Polskim. Zastosowanie metodyki wskaźnikowej oceny efektywności ekonomicznej pozyskania ciepła (współczynnik mocy) pozwoliły na dokonanie wstępnej oceny opłacalności wykorzystania energii geotermalnej w skali regionalnej i wskazanie obszarów perspektywicznych w obrębie poszczególnych zbiorników.

EN

The paper presents results of calculation of geothermal energy resources accumulated within the flysh formation and within Miocene/Mesozoic/Palaeozoic geothermal aquifers located in the basement of in the Polish Western Carpathians, made in the framework of the project entitled “Atlas of geothermal waters and energy resources in the Western Carpathians”. The project had been commissioned by the Ministry of Environment and was carried out in the years 2009-20011 at the AGH University Science and Technology. The calculation area measured approximately 10,275 km2 that represents less than 3.3 percent of the territory of Poland. The calculations were made with regard to the accepted classification of geothermal resources, in accordance with the McKelvey’s diagram. Estimates of energy accumulated in particular aquifers was given, and results of the calculations were compared to geothermal energy resources accumulated in the Polish Lowlands. Application of the methodology of factor evaluation of the economic effectiveness of heat recovery (the power factor) enabled preliminary assessment of the geothermal energy utilization profitability at the regional scale and indication of prospective areas within particular aquifers.

15

Potencjał geotermalny w rejonie zewnętrznych Karpat Zachodnich

Hajto M.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2011

|

R. 50, nr 1-2

37-49

PL

Artykuł prezentuje wyniki obliczeń zasobów energii geotermalnej zakumulowanej w utworach formacji fliszowej oraz w skałach podłoża fliszu karpackiego w rejonie Karpat Zachodnich. Przedstawiono także lokalizację perspektywicznych stref oraz wskazano możliwości i kierunki optymalnego wykorzystania wód geotermalnych do celów ciepłowniczych i/lub balneoterapeutycznych w omawianym rejonie. Prezentowane wyniki badań są efektem projektu pt "Atlas zasobów wód i energii geotermalnej Karpat Zachodnich", zrealizowanego przez AGH na zlecenie Ministerstwa Środowiska w latach 2009-2011. Obszar obliczeń zasobów wynosił około 10 275 km2, co stanowi niespełna 3,3% powierzchni kraju, w tym obszar zewnętrznych Karpat o powierzchni około 9 428 km2. Obliczenia przeprowadzono z uwzględnieniem przyjętej klasyfikacji zasobów energii geotermalnej, zgodnie z diagramem McKelvey'a. Podano wielkości szacunkowe energii zakumulowanych w poszczególnych zbiornikach geotermalnych, a wyniki obliczeń odniesiono do wielkości zasobów energii geotermalnej zakumulowanej na Niżu Polskim. Zastosowanie metodyki wskaźnikowej oceny efektywności ekonomicznej pozyskania ciepła (współczynnik mocy) pozwoliło na dokonanie wstępnej oceny opłacalności wykorzystania energii geotermalnej w skali regionalnej i wskazanie obszarów perspektywicznych w obrębie poszczególnych zbiorników.

EN

The paper presents results of calculation of geothermal energy resources accumulated within the flysh formation and within Miocene/Mesozoic/Palaeozoic geothermal aquifers located in the basement of in the Polish Western Carpathians, made in the framework of the project entitled "Atlas of geothermal waters and energy resources in the Western Carpathians". The project had been commissioned by the Ministry of Environment and was carried out in the years 2009–20011 at the AGH University Science and Technology. The calculation area measured approximately 10,275 km2, that represents less than 3.3 percent of the territory of Poland. The calculations were made with regard to the accepted classification of geothermal resources, in accordance with the McKelvey's diagram. Estimates of energy accumulated in particular aquifers was given, and results of the calculations were compared to geothermal energy resources accumulated in the Polish Lowlands. Application of the methodology of factor evaluation of the economic effectiveness of heat recovery (the power factor) enabled preliminary assessment of the geothermal energy utilization profitability at the regional scale and indication of prospective areas within particular aquifers.

16

Możliwości zagospodarowania wód termalnych w rejonie powiatu gorlickiego

Hajto M., Górecki W.

Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej. Budownictwo i Inżynieria Środowiska

|

2010

|

z.57[271], nr 4

211-226

PL

W referacie przedstawiono wyniki opracowania pt. "Studium opłacalności ekonomicznej inwestycji związanej z pozyskaniem energii geotermalnej dla celów ciepłowniczych oraz rekreacyjnych z otworów wiertniczych istniejących na terenie miasta Gorlice oraz gmin: Ropa, Biecz, Moszczenica i Sękowa". Projekt powstał z inicjatywy Starostwa Powiatowego w Gorlicach i został zrealizowany przez ZSTG "GEOS" w Krakowie, w grudniu 2009 roku. Projekt miał za zadanie stwierdzić, czy w rejonie powiatu gorlickiego występują wody termalne oraz zbadać możliwości zagospodarowania tych wód. Opisano tło geologiczne warunkujące możliwości występowania wód termalnych w rejonie Gorlic. Przedstawiono wyniki analiz możliwości wykorzystania zlikwidowanych otworów wiertniczych oraz kosztów ich rekonstrukcji i adaptacji do celów eksploatacji wód termalnych. Przedstawiono najbardziej optymalne kierunki zagospodarowania wód termalnych, z uwzględnieniem specyfiki lokalnego rynku ciepłowniczego w obrębie poszczególnych gmin powiatu. Sprecyzowano beneficjentów potencjalnego projektu, dokonano wstępnej oceny ekonomicznej przedsięwzięcia i udokumentowano zasadność podjęcia inwestycji z wykorzystaniem wód termalnych w rejonie poszczególnych gmin powiatu.

EN

The paper presents results of the project evaluation entitled "Pre-feasibility study of utilization of thermal waters for heating and recreational purposes using existing boreholes in the Gorlice city and Ropa, Biecz, Moszczenica and Sękowa municipalities". The project was initiated by the District Office in Gorlice and implemented by "GEOS" (Geosynoptic Society & Consultants' Group) in Cracow, in December 2009. The goal of the project was to determine whether in the Gorlice District the thermal waters are exist and whether it is possible to use thermal waters for heating and recreational purposes. Among the other the paper describes the geological background of Gorlice region in the context of thermal water utilization. The paper presents the results of evaluation of possibility of utilization of abandoned boreholes, as well as the cost of its reconstruction and adaptation for exploitation of thermal waters. Optimum directions of development of thermal waters with special reference to the local heating market was presented. Regional analysis of geological and hydrogeological parameters of flysch cover in the region of Gorlice points to a potential geothermal groundwater levels associated with: Ciezkowice, Istebna (Czarnorzeki) and Cergowa sandstones. The most favourable conditions for use of thermal waters exist in the Sękowa municipality, where the Gorlice-13 borehole are located.

17

Dolnokredowy oraz dolnojurajski zbiornik wód geotermalnych na Niżu Polskim

Górecki W., Hajto M., Strzetelski W., Szczepański A.

Przegląd Geologiczny

|

2010

|

Vol. 58, nr 7

589-593

EN

Regional analysis of the Mesozoic and Paleozoic geothermal aquifers in the Polish Lowlands indicates that hot waters accumulated in Lower Cretaceous and Lower Jurassic deposits should be given priority in practical utilization. Crucial for this purpose are: high level of the geological recognition of the aquifers, occurrence of thick reservoir rocks, high water discharge, relatively high temperatures, particularly in the Lower Jurassic aquifer, and relatively low costs of drilling the production and injection wells. The Lower Jurassic and Lower Cretaceous water-bearing layers are represented by sandstone complexes with very good reservoir properties. This is favourable for high water discharge, which has beneficial influence on economical justification of construction of geothermal plants. The above findings have been confirmed by the so-far geothermal investments, among others the geothermal plants in Pyrzyce and Stargard Szczeciński, which utilize geothermal waters from the Lower Jurassic aquifer. Other plants, located in Uniejów and Mszczonów, central Poland, utilize waters from the Lower Cretaceous aquifer.

18

The most prospective areas of use of thermal waters for heating purposes in the Polish Lowlands

Hajto M., Górecki W.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2010

|

nr 441 Hydrogeologia z. 10

27--31

EN

The paper presents results of assessment of geothermal energy resources accumulated within nine Paleozoic and Mesozoic aquifers in the Polish Lowlands, carried out within the framework of the project entitled “Geothermal atlases of the Mesozoic and Paleozoic formations – geological analysis and thermal water and energy resources in the Polish Lowlands”. The project commissioned by the Polish Ministry of Environment was carried out in the years 2004–2006 by a research team of specialists from several institutions, with AGH – University of Science and Technology in Kraków as a leader. The paper presents also the results of studies and proposals for geothermal investment projects in selected towns of central and northwestern Poland. Potential locations of the new geothermal projects are determined. Towns with the most favourable geological and hydrogeological conditions and appropriate market of heat consumers for a geothermal plant construction are indicated. The calculation area amounts approximately to 270 thousand km2 that represents more than 87% of the territory of Poland. As regards the amount of accumulated energy, the most interesting and promising areas of the Polish Lowlands occur in the Warsaw, Mogilno–Łódź (in the central part of Poland) and Szczecin (in the northwestern part of Poland) troughs.

19

Potencjał energetyczny wód termalnych na Niżu Polskim

Hajto M., Górecki W.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2010

|

nr 439 (1)

81--85

PL

W artykule przedstawiono wyniki obliczeń zasobów energii zakumulowanej w wodach termalnych, występujących w profilu geologicznym utworów mezozoiku i paleozoiku na obszarze Niżu Polskiego. Wykonana analiza zasobów obejmowała obszar o powierzchni ok. 270 tys. km2, co stanowi ponad 87% powierzchni kraju. Obliczenia przeprowadzono z uwzględnieniem przyjętej klasyfikacji zasobów, zgodnie z diagramem McKelveya. Wydzielono m.in. zasoby geologiczne: statyczne i statyczne-wydobywalne oraz zasoby dyspozycyjne energii geotermalnej. W celu obliczenia zasobów dyspozycyjnych zastosowano metodę opartą na wskaźnikowej ocenie efektywności ekonomicznej pozyskania ciepła (współczynnik mocy), który jest wskaźnikiem mówiącym, ile razy moc cieplna ujęcia geotermalnego przewyższa moc cieplną stanowiącą ekwiwalent nakładów kapitałowych i kosztów eksploatacji tego ujęcia. Analiza powyższego wskaźnika pozwoliła na dokonanie wstępnej oceny opłacalności pozyskania energii geotermalnej w skali regionalnej i wskazanie obszarów perspektywicznych w obrębie poszczególnych zbiorników. Wyniki wskazują, że statyczne zasoby energii geotermalnej, zakumulowane w dziewięciu głównych zbiornikach: dewońskim, karbońskim, dolnopermskim, dolnotriasowym, górnotriasowym, dolnojurajskim, środkowojurajski, górnojurajskim oraz dolnokredowym na Niżu Polskim wynoszą 1,45 × 10/22 J (3,47 × 10/11 toe). Łączne zasoby statyczne-wydobywalne energii zostały ocenione na 2,9 × 10/21 J (6,9 × 10/10 toe), a sumaryczne zasoby dyspozycyjne energii geotermalnej, wynoszą 9,21 × 10/18 J/rok, co odpowiada 220 × 10/6 toe. Zasoby eksploatacyjne wód i energii geotermalnej mogą być ocenione dopiero po wykonaniu otworu udostępniającego złoże oraz po wykonaniu pompowań pomiarowych. Z tego względu ocena zasobów eksploatacyjnych w skali regionalnej nie jest w zasadzie możliwa, ponieważ do celów praktycznych możemy wykorzystać jedynie ok. 1,5–2,5% zasobów dyspozycyjnych (Górecki i in., 2003), zasoby eksploatacyjne energii geotermalnej na Niżu Polskim zostały oszacowane na 1,38 × 10/17–2,30 × 10/17 J/rok (3,3–5,5 × 10/6 toe/rok).

EN

The paper presents results of calculations of geothermal energy resources accumulated in the aquifers of Mesozoic and Paleozoic age in the Polish Lowlands. The analysis carried out in the project covered approximately 270 th. square km, that represents more than 87 percent of the territory of Poland. The calculations were made with regard to the classification of resources, in accordance with the McKelvey’s diagram. The static, static-recoverable geothermal resources and disposable geothermal reserves were distinguished. For calculation of disposable reserves the methodology of evaluation of economic factor efficiency of heat recovery was applied (the power factor). The methodology enabled preliminary assessment of the geothermal energy utilization profitability at the regional scale and indication of prospective areas within particular aquifers. Static geothermal energy resources accumulated in nine major reservoirs: Devonian, Carboniferous, Cisuralian, Lower Triassic , Upper Triassic, Lower Jurassic, Middle Jurassic, Upper Jurassic and Lower Cretaceousin the Polish Lowlands are estimated at 1.45 × 10/22 J (3.47 × 10/11 toe). Total static-recoverable resources has been assessed at 2.9 × 10/21 J (6.9 × 10/10 toe). Total disposable reserves of geothermal energy accumulated accumulated in nine major geothermal reservoirs was estimated at 9.21 × 10/18 J/year, which corresponds to 220×10/6 toe/year. It should be emphasis that admissible water and energy reserves can only be assessed after drilling operation and pumping measurements has been performed. Therefore, assessment of admissible energy resources on a regional scale is in principle not possible. Assuming the recovery of 1.5–2.5% of disposable reserves (Górecki et al., 2003), the admissible reserves of geothermal energy are estimated as 1.38–2.30 × 10/17 J/year (3.3–5.5 × 10/6 toe/year).

20

Możliwości zagospodarowania złóż wód termalnych w rejonie miasta Poddębice

Karska A., Hajto M.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2009

|

R. 48, nr 2

89-100

PL

W artykule przedstawiono zarys koncepcji wykorzystania wód termalnych realizowany przez władze miasta Poddębice oraz powołaną w celu realizacji tej koncepcji spółkę Geotermia Poddębice Sp. z.o.o. Artykuł przedstawia również podstawowe informacje dotyczące warunków geologicznych i hydrogeologicznych w rejonie Poddębic, ze szczególnym uwzględnieniem parametrów hydrogeologicznych dolnokredowego zbiornika wód termalnych. Bez zmian koncepcji zagospodarowania wód termalnych w rejonie Poddębic przeprowadzonych w latach 1999-2007 doprowadziło w ostateczności do realizacji projektu geologicznego zatwierdzonego przez władze gminy oraz spółkę Geotermia Poddębice Sp. z o.o. w 2007 roku. Projekt zyskał pozytywną ocenę Komisji Dokumentacji Hydrogeologicznych Ministerstwa Środowiska w lutym 2008 roku. Zgodnie z projektem, plan zagospodarowania wód termalnych zakłada wykonanie jednego otworu wiertniczego do gł. 2039 m oraz wykorzystanie wód termalnych z utworów kredy dolnej wieku: alb dolny i środkowy oraz apt i barem. Projekt zakłada zagospodarowanie wód termalnych o temperaturze około 60°C, mineralizacji rzędu 8-13 g/dm3, przy wydajności około 180-190 m3/h i wykorzystanie ciepłych wód w trzech zasadniczych kierunkach, a mianowicie: ciepłownictwo, balneoterapia i rekreacja. Po oddaniu ciepła oraz schłodzeniu do około 30-35°C woda termalna będzie doprowadzona do rzeki Ner. W okresie redagowania niniejszego artykułu (wrzesień 2009 r.) "Projekt prac geologicznych na rozpoznanie złoża wód termalnych w rejonie miasta Poddębice" znajdował się we wstępnej fazie realizacji. Ogłoszono przetarg na wykonanie odwiertu, który w 50% będzie finansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, a w 50% z funduszu Gminy Poddębice, jako jedynego właściciela spółki Geotermia Poddębice Sp. z o.o.

EN

The article presents an outline of the concept of use of geothermal waters carried out by the local authorities and Geotermia Poddębice Ltd. The basic information of geological and hydrogeological conditions in the area of the city Poddębice, with particular emphasis on hydrogeological characteristics of thermal waters of Lower Cretaceous aquifer are presented. Several changes of the concept of use of geothermal waters in the Poddębice region that had been made in 1999-2007 led to implementation of the geological project approved by the municipal authoritities and the company of Geotermia Poddębice Ltd. in the end of 2007. The project has gained a positive assesment of The Commision For The Hydro-geological Documentation of the Ministry of Environment in February 2008. According to the procject the development plan assumed drilling of one borehole to the depth of 2039 m, and use of geothermal waters from the Lower Cretaceous aquifer (the lower and middle Albian, Aptian and Barremian ages). The project involves use of geothermal waters of temperatures around 60 deg C, mineralization around 8-13 g/dm3, the outflow of about 180-190 m3/h and use of warm water in the wide range of applications, from recreational through balneotherapy and for heating purposes as well. After extraction of the heat, through the heat exchanger with a capacity of 5.4 MW, and cooling down to about 30-35 deg C geothermal water will be discharged into the Ner river. On writing this article "Project of geological works for recognition of main geothermal parameters in the area of the Poddębice city" is the early stages of implementation. The tender for drilling has been annouced in September 2009. The 50% of the found for drilling will come from the National Found for Environmental Protection and Water Management and the remaining 50% from Poddębice Municipal as the only owner of the Geotermia Poddębice Ltd.