Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 19

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
PL
W artykule przedstawiono wyniki badań podstawowych właściwości tkanin dedykowanych do produkcji mundurów dla pracowników PKP. Z uwagi na konieczność pełnienia codziennej, wielogodzinnej służby przez pracowników kolei, ich uniformy muszą charakteryzować się dobrą trwałością. Ponadto nie bez znaczenia jest również ich estetyczny wygląd, który niejako stanowi wizytówkę i decyduje o wizerunku przewoźnika. W publikacji skupiono się na ocenie własności wytrzymałościowych badanych tkanin, odporności na wytarcie oraz chłonności wody. Charakterystyki te stanowią podstawę do wyboru tkaniny na nowo projektowane dla spółek PKP mundury służbowe.
EN
The article presents the results of research on the basic properties of fabrics dedicated to the production of uniforms for Polish State Railways employees. Due to the necessity of daily, many hours’ service by railway employees, their uniforms must be characterized by good durability. In addition, their aesthetic appearance is also not insignificant, which is a kind of business card and decides about the image of the carrier. The publication focuses on the assessment of strength properties of the fabrics tested, resistance to wiping and water absorption. These characteristics form the basis for the choice of fabric for new uniforms designed for Polish State Railways companies.
PL
Rejon Bańskiej Bystrzycy kojarzony jest z górnictwem i hutnictwem rud miedzi i żelaza. Jednym z najważniejszych i najbogatszych złóż Cu regionu rudonośnego Ľubietová – Svätodušná było złoże Podlipa. Obecnie pozostałością po trwającej od XIII do XIX wieku eksploatacji złota, miedzi i żelaza są rozległe, częściowo już porośnięte lasem hałdy, przyciągające mineralogów, geologów, kolekcjonerów minerałów oraz rzesze turystów. Tradycje oraz pozostałości górnicze, atrakcje kulturowe, historyczne oraz naturalny potencjał tego obszaru przyczyniły się do włączenia go w granice utworzonego Bańskobystrzyckiego geoparku.
EN
The Banska Bystrzyca area is well known from mining and copper and iron ore metallurgy. One of the most important and the richest copper ore was Podlipa deposit, where the exploitation of Au, Cu and Fe ores was leaded from XIII to XIX century. At the present time the area of dump-fields is covered by woods. It attracts a lot of mineralogists, geologists, hotheads of different minerals and casual tourists. The tradition and post mining remains, cultural attractions, historical and natural potential of this area contribute to involving it to the Banska Bystrzyca geopark.
PL
W artykule przedstawiono charakterystykę węgla kamiennego ze złoża „Brzeszcze”. Analiza statystyczna wykazała zróżnicowaną zmienność parametrów złożowych. W przypadku wartości opałowej, zawartości siarki całkowitej i gęstości przestrzennej jest ona mała (odpowiednio 5,96 %, 18,85% i 3,99%). Wilgoć całkowita wykazuje zmienność przeciętną – 22,86%, natomiast zawartość popiołu jest parametrem, który charakteryzuje się stosunkowo największą zmiennością, na poziomie 41,13%. Zgodnie z założeniami dotyczącymi maksymalnego błędu interpolacji, można stwierdzić, iż kreślenie map izoliniowych za pomocą metody ID - inwerse distance to a power ma uzasadnienie w przypadku każdego z parametrów. Na podstawie Międzynarodowej Klasyfikacji Węgla w Pokładzie określono typ węgla jako Ortho-bituminous coal) co w polskim odpowiedniku odpowiada węglom gazowo-płomiennym i gazowym. W Międzynarodowej Klasyfikacji Kodowej Węgla ECE węgiel z pokładu 510 ze złoża „Brzeszcze” można zaklasyfikować do grupy węgli energetycznych.
EN
The article presents characteristic of bituminous coal from “Brzeszcze” deposit (Upper Silesian Coal Basin in Poland). Statistical analysis showed diversity of deposit parameters. Variability of calorific value, sulphur content and ash content is small (properly 5,96%, 18,85% and 3,99% for each of them). Value of total moisture of coal shows average variability – 22,86%. The most variable parameter is ash content , which coefficient of variance is 41,13%. According to assumptions about the maximum interpolate error making of contour maps by ID (inwerse distance to a power) method is justified. Based on International Classification of Coal In-Seam Coals type of coal is classified as Ortho-bituminous coal. International Codification system for medium and high rank coals ECE coal from “Brzeszcze” deposit is in the group of energy coals.
PL
Gentryfikacja ekonomiczna oznacza nadanie większej wartości materialnej określonej przestrzeni poprzez zwiększenie atrakcyjności danego miejsca. W przypadku małych złóż kopalin skalnych o trwale zaniechanej eksploatacji i niewielkich zasobach o znaczeniu lokalnym, bardziej efektywne społecznie i gospodarczo jest wykreślenie złoża z bilansu i umożliwienie zmiany sposobu zagospodarowania terenu. Przykładem wspólnych starań gminy i właściciela nieruchomości gruntowej w granicach złoża jest przypadek złoża porfiru Miękinia Wschód, skreślenie którego z ewidencji zasobów pozwoli na stworzenie parku technologicznego z poszanowaniem georóżnorodności obszaru i tradycji górnictwa skalnego w tej okolicy.
EN
Economic gentrification means assigning more material value to a specific area by increasing its attractiveness and upgrading the space. For small deposits of raw minerals with permanently discontinued exploitation (historical meaning) and scarce resources, it is more socially and economically efficient to withdraw deposit from the resources balance and enable changes in the management of that area. The Miękinia Wschód case study is one of the example where both the community and investor want to withdraw the deposit from the resources balance. T hen the possibility for the creation of a technological park with geodiversity and mining rock tradition in this area will appear.
PL
Praca przedstawia wstępne wyniki badań kryształów kwarcu, które potocznie nazywane są „diamentami marmaroskimi”. W badaniach wykorzystano okazy pochodzące z południowo - wschodniego obrzeżenia Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Opisywane kryształy kwarcu występują w skałach płonnych, prawdopodobnie w warstwach siodłowych. Wykorzystano metodę spektroskopii ramanowskiej (RS), która pozwoliła na identyfikację minerałów kwarcu oraz poznanie charakteru inkluzji w nim występujących. W pracy po raz pierwszy przedstawiono dowody naukowe na występowanie diamentów marmaroskich w obszarze Górnośląskiego Zagłębia Węglowego.
EN
This paper presents the preliminary research of the quartz crystals commonly known as “marmarosh diamonds”. The area of the research is in the south-east part of the Upper Silesian Coal Basin (USCB). Raman spectroscopy method was used to identification the quartz crystals and recognision of the character of inclusions.
PL
Dokonano porównania narzędzi używanych w przeszłości z wykorzystywanymi obecnie. „Nowoczesne techniki”, które w dużym stopniu miały uprościć obróbkę danych geologicznych nie do końca okazały się ułatwieniem, czasami wręcz utrudnieniem. Do stosowania metod komputerowych niezbędna jest rzetelna i dobrze skonstruowana baza danych oraz znajomość algorytmów wykorzystywanych przez różnego rodzaju oprogramowania, ale przede wszystkim wiedza i doświadczenie dokumentatora.
EN
This paper presents the problems of visualization of the geological data. Tools which were used in the past were compared with those used nowadays. „Modern techniques”, which suppose to be simplication, turn into difficulty. To use computer method indispensable is reliable and well structured data base. The knowledge of algorithms, which are used in various programs are very important as well, but the first of all user’s skills and experience.
PL
W pracy przedstawiono wybrane obiekty z południowo-wschodniej części Gór Świętokrzyskich, z rejonu pomiędzy Opatowem a Staszowem, które mogą stać się atrakcyjnymi obiektami geoturystycznymi. Są to złoża środkowodewońskich wapieni i dolomitów oraz dolnokambryjskiego piaskowca kwarcytowego, osady mioceńskich wapieni detrycznych z okolic Smerdyny oraz zamek Krzyżtopór w Ujeździe. W pracy wskazano zjawiska geologiczne, których różnorodność i bogactwo świadczy o bardzo dużym potencjale geoturystycznym omawianego obszaru.
EN
The paper presents selected targets from the south-eastern part of the Holy Cross Mountains, in the Opatów and Staszów area, which could be geotourist attractions. These are the deposits of Middle Devonian limestones and dolomites, Lower Cambrian quartz sandstones, Miocene detrital limestones from the Smerdyna area, as well as the Krzyżtopór Castle in Ujazd. The paper shows the geological diversity and a high geotourist potential of the discussed area.
PL
Celem artykułu jest przedstawienie stopnia zagrożenia metanowego w Kopalni Węgla Kamiennego „Brzeszcze”. Analizy dokonano na podstawie danych pochodzących z kopalni. Wcześniejsze badania prowadzone w południowo wschodniej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego, świadczą o występowaniu w tych rejonach pokładów węgla z dużymi zawartościami metanu. Analiza danych pozwala jednoznacznie stwierdzić, że w przypadku złoża „Brzeszcze” sytuacja jest bardzo podobna.
EN
The main point of this study is presentation of quantity of methane hazard in Brzeszcze hard coal deposit. Earlier studies showed high contents of methane are common phenomenon in that specific area (southeastern part of Upper Silesian Coal Basin). Analysis based on information from coal mine, confirmed high contents of methane in seems of hard coal in Brzeszcze deposit.
PL
Dokonano analizy przerostów skał płonnych występujących w pokładzie 384 w Lubelskim Zagłębiu Węglowym. Wzięto pod uwagę trzy złoża z północnej części LZW – Sawin, Orzechów, Kolechowice Nowe. Złoża te charakteryzuje zmienność wykształcenia pokładu, wyrażająca się zróżnicowaniem miąższości węgla, ilości (max 8) i grubości (nawet do 0,6 m) przerostów skał płonnych. Przerosty wpływają nie tylko na warunki urabialności calizny węglowej, czy koszty wydobycia, mogą być również np. źródłem pierwiastków krytycznych.
EN
This paper presents the characteristics of useless intercalations at the 384 coal seam in the Lublin Coal Basin (LCB). Three deposits of northern part of LCB taken into attention Sawin, Orzechów, Kolechowice Nowe. These deposits stand out the variability of coal thickness and quantity (max 6) and thickness (even 0,6 m) of intercalations. The intercalations are normal useless (bad conditions to form) and ruining of economic exploitations index, but they are for example the interesting source of critical elements too.
EN
The article represents results of the research of an Optical Character Recognition system. Proposed OCR system is able to convert a raster image into the text string, which represents the text shown on the input image. The main innovation is the fact that the system was created without following any strict rules. It was more an innovative research rather than simple programming using ready guidelines.
PL
Celem projektu opisywanego w artykule było przygotowanie działającego systemu do optycznego rozpoznawania znaków, tj. zdolnego przekształcić rastrowy obraz wejściowy w łańcuch znaków odpowiadający zapisanemu tekstowi na obrazie. Nowością jest m.in. fakt wykonania tego systemu bez podążania za z góry znaną architekturą aplikacji, a przygotowanie go w sposób bardziej doświadczalny, czyli wykorzystując podejście nowatorskie.
EN
The paper presents a concept of digital circuit dedicated for fuzzy processing with numerical inputs and outputs. Partially concurrent and pipelined data flow provides high performance, with relatively low dependence on particular algorithm complexity. Sample design with triangular fuzzy sets, rule strength calculation (minimum approach) and defuzzyfication by weighted sum of fuzzy sets centers was implemented in VHDL, verified and synthesized for FPGA. Floating point arithmetic was applied, including dvision performed by dedicated synchronous machine. All modules were prepared for easy reuse/redesign.
PL
W artykule dokonano oceny odporności na ścieranie trzech stali Mn-Cr-Mo-V o zróżnicowanym stężeniu węgla. Określono wpływ różnych wariantów obróbki cieplnej (wyżarzanie, hartowanie, hartowanie i niskie odpuszczanie) oraz zmian zachodzących w mikrostrukturze tych stali na odporność na ścieranie. Badania prowadzono w warunkach tarcia suchego, a ubytki mas próbek mierzono na drodze tarcia 3000 m i 12 000 m. Uzyskane wyniki badań porównano z wynikami otrzymanymi dla stali narzędziowej X210Cr12 i staliwa Hadfielda X110 Mn12. Stwierdzono, że stale Mn-Cr-Mo-V najmniejszą odpornością na ścieranie cechują się w stanie wyżarzonym na sferoidyt, zaś największą – w stanie zahartowanym na martenzyt. Ubytki mas badanych stali, jak również stali X210Cr12 i staliwa X110 Mn12 korelują z ich mikrostrukturą i twardością.
EN
This paper describes the evaluation of wear resistance of three Mn-Cr-Mo-V steels characterized by different carbon content. Following factors were taken into account during evaluation of the wear resistance: type and conditions of used heat treatment (annealing, quenching, quenching and low-temperature tempering) as well as microstructure development. The wear resistance of samples were investigated under dry friction conditions, and the samples’ mass-loss were calculated after 3000 m and 12 000 m of friction. Obtained results were compared to those taken for X210Cr12 tool steel and Hadfield’s X110 Mn12 cast steel. It has been found that Mn-Cr-Mo-V steels annealed for spheroidite show the lowest wear resistance, whereas after quenching for martensite the steels are characterized by the highest wear resistance. The mass-loss of the investigated Mn-Cr-Mo-V steels and X210Cr12, X110 Mn12 alloys is well correlated with their microstructure and hardness.
PL
Celem badań była weryfikacja zmodyfikowanej technologii kucia stalowych odkuwek pierścieniowych, dającej w wyniku podwyższenie i ustabilizowanie jakości powierzchni i warstwy przypowierzchniowej w krytycznych miejscach obręczy kół kolejowych odwalcowanych z odkuwek pierścieniowych. W oparciu o wyniki symulacji numerycznych wykonano weryfikację przemysłową kucia odkuwek pierścieniowych uwzględniających zmodyfikowany kształt narzędzi i częściowo zmienione parametry procesu. Na podstawie wyników weryfikacji przemysłowej ustalono, że zastosowanie matrycy górnej o zmienionym kształcie powierzchni wewnętrznej zgodnie z opracowaną propozycją, wypukłej matrycy dolnej oraz stempla o kulistej powierzchni czołowej i o większej średnicy niż obecnie stosowana, wywiera korzystny wpływ na rozkład odkształcenia materiału w procesie kucia i powoduje przemieszczenie krawędzi bloczka wsadowego w pożądanych kierunkach, na wewnętrzną powierzchnię obręczy, co prowadzi to do uzyskania wysokiej jakości powierzchni i warstwy przypowierzchniowej w miejscach ekstremalnej eksploatacji wyrobu.
EN
The purpose of the testing was to verify the modified technology for making ring-shaped steel forgings that provides the enhanced and stabilised quality of surface and surface layer at the critical points of railway wheel rims rolled out of ring-shaped forgings. Based on the numerical simulation results the industrial verification of making ring-shaped forgings in consideration of modified shape of tools and partially changed process parameters was carried out. From the industrial verification results, it was found that the use of top tool with modified shape of internal surface in accordance with the developed proposal, convex bottom tool and punch with spherical end face and diameter greater than the one used so far has advantageous effect on distribution of material strain during forging and results in shifting the charge block towards the desired directions, to the internal surface of the rim, which provides high quality surface and surface layer at the points of extreme operation of the product.
PL
Artykuł zawiera wyniki badań i prób przemysłowych wykonanych w projekcie celowym nr 6 T08 2003 C/06107 dofinansowanym przez Ministerstwo Nauki i Informatyzacji pt.: "Opracowanie zasad doboru wsadów z COS i dostosowanie do tych wsadów technologii wytwarzania kuto-walcowanych obręczy kół dla pojazdów szynowych". Celem projektu było opracowanie kryteriów doboru i przygotowania materiału wsadowego w postaci stalowych wlewków ciągłych o przekroju poprzecznym niekołowym, do wytwarzania kuto-walcowanych obręczy na koła pojazdów szynowych oraz dostosowanie technologii wytwarzania obręczy do tych wsadów. Efektem zastosowania wsadów z COS w miejsce półwyrobów walcowanych z wlewków konwencjonalnych jest zwiększenie uzysku materiałowego i obniżenie kosztów przygotowania materiału wsadowego. Znacznie mniejszy stopień przerobu struktury krzepnięcia w przypadku stosowania wlewków ciągłych i niekołowa symetria przekroju poprzecznego wlewków, które stosuje Huta Bankowa, wymagały zbadania wpływu tych czynników na właściwości obręczy. W ramach projektu zrealizowano szeroki program prób przemysłowych, laboratoryjnych badań materialowych i symulacji komputerowych, obejmujący wszystkie istotne aspekty wpływu rodzaju materiału wsadowego na właściwości obręczy i na technologię ich wytwarzania.
EN
The paper contains results of investigation and industrial trials carried in the targeted project no 6 T08 2003 C/06 107 supported financially by the Ministry of Science and Information Technology entitled: "Development of methods for selection of continuously cast stock material and adaptation of forged-and-rolled railway wheel tyres manufacturing technology to the selected stock material". The aim of the project was to develop criteria for selection and preparation of stock material as continuously cast blooms of non-circular cross-section for manufacturing of forged-and-rolled railway wheel tyres and to adapt the manufacturing technology to the selected stock material. Application of continuously cast stock material instead of material rolled from conventionally cast ingots results in increasing of material yield and decreasing of material preparation costs. Much lower ratio of deformation of solidification, structure in case of application of continuously cast semiproducts and non-circular symmetry of cross-section of the continuously cast material used at Huta Bankowa required investigation of the effect of the separameters on properties of the tyres to be carried out. A wide programme of industrial trials, laboratory investigation and computer simulation comprising all important aspect of the effect of stock material on properties of the tyres and on manufacturing technology was accomplished in the project.
15
Content available Design of manufacturing of welding neck type rings
EN
Computer aided design of the rolling process for welding neck 20" and 24" type rings on the Thyssen—Wagner 125—100 mill is described in the paper. Numerical simulations of processes of preform shaping and ring rolling were performed using ring-roll finite element software. The optimal shape of the preform and rolling curve were selected on the basis of results of simulations, as well as on the basis of experimental data. Values of stresses, strains, strain rates and temperatures during rolling were determined and resutts were validated by comparison with the data monitored during the real industrial process. Obtained results were used for the design of tools for forging and rolling of welding neck type rings.
PL
W pracy przedstawiono projektowanie procesu walcowania pierścieni kołnierzowych typu welding neck 20" and 24" w walcarce typu Thyssen-Wagner RAW 125-100. Komputerowa symulacja procesu kształtowania przedkuwki i walcowania pierścieni została przeprowadzona z wykorzystaniem programu Ring-Roll opartego na metodzie elementów skończonych. Na podstawie wyników symulacji oraz wyników doświadczalnych procesu walcowania pierścieni, dobrano optymalny kształt przedkuwki i krzywą walcowania dla danego typu pierścienia. Wartości naprężeń, odkształceń, prędkości odkształcenia oraz temperatury zostały określone dla poszczególnych etapów walcowania, a uzyskane wyniki poddano weryfikacji z danymi uzyskanymi z rzeczywistego procesu walcowania przeprowadzonego w warunkach przemysłowych. W oparciu o przedstawione wyniki, zaprojektowano narzędzia do kucia oraz walcowania pierścieni kołnierzowych.
PL
W pracy przedstawiono projektowanie procesu walcowania pierścieni na walcarce Thyssen-Wagner 125-100 z przedkuwek kutych na prasie hydraulicznej HRP 40000 kN. Przy projektowaniu kształtu przedkuwki wykorzystano wyniki symulacji walcowania pierścienia. Komputerowa symulacja procesu kształtowania przedkuwki (kucie i dziurowanie) została opracowana z wykorzystaniem programu RingRoll opartego na metodzie elementów skończonych. Na podstawie wyników symulacji oraz wyników eksperymentalnych procesu walcowania pierścieni dobrano kształt przedkuwki zapewniający prawidłowe wykonanie pierścienia w trakcie procesu walcowania. Symulacja komputerowa procesu walcowania pierścienia została wykonana z wykorzystaniem programu RingRoll. Wartości naprężeń, odkształceń, prędkości odkształcenia oraz temperatury zostały określone dla poszczególnych etapów walcowania, a uzyskane wyniki porównano z danymi uzyskanymi z rzeczywistego procesu przeprowadzonego w warunkach przemysłowych. Opierając się na przedstawionych wynikach, zaprojektowano narzędzia do kucia przedkuwki oraz do walcowania wyrobów.
EN
Analysis of manufacturing process of rings on the Thyssen-Wagner rolling mill RAW 125-100 is described in the paper. The mill is combined with the hydraulic press HRP 40 000 kN. Computer simulations of pressing and rolling processes were performed and the results were used in the optimal technology design. Simulation of shaping of the preform (compression and piercing) was performed using RingRoll computer program. Results of simulations and industrial experiments enabled selection of the best shape of the preform. Simulation of the ring rolling process was also performed using RingRoll software. Fields of strains, strain rates, stresses and temperatures were determined for the whole rolling process. Experimental validation was performed in the industrial conditions. Design of tools for forging and rolling is the main result of the project.
17
Content available remote Symulacja komputerowa i badania weryfikacyjne kucia odkuwek do walcowania obręczy
PL
Artykuł obejmuje wyniki badań prowadzonych w Hucie Bankowa w ramach projektu pt. Opracowanie zasad doboru wsadów z COS i dostosowanie do tych wsadów technologii wytwarzania kuto-walcowanych obręczy kól dla pojazdów szynowych. Obliczenia wykonano za pomocą programu komputerowego Qform3D dla odkuwek wsadowych do walcowania dwóch typów obręczy. Wynikami obliczeń były rozkłady temperatury, intensywności odkształceń i naprężeń średnich. Kierunki i geometrię przemieszczania się materiału podczas kucia odkuwek ustalono eksperymentalnie za pomocą znaczników w postaci napoin ze stali nierdzewnej napawanych na naroża bloczków wsadowych. Stwierdzono, że modelowanie komputerowe, zweryfikowane co do dokładności obliczeń metodami badań fizycznych, jest niezbędnym narzędziem analizy i optymalizacji procesu kucia.
EN
The paper contains results of research work carried out at Huta Bankowa under project entitled "Preparation of principles for selection of continuously cast stock material for production of tyres of rail vehicles and adaptation of technology to the new stock material". For two chosen types of tyres simulation of forging process using Qform 3D computer program was accomplished. As a result of calculation distribution of temperature, deformation intensity and average stress were obtained. To identify direction and geometry of material flow during forging markers in the form of stainless welds laid on edges of the stock material were applied. It was found that computer modelling verified and corrected by experimental research is becoming necessary method for analysing and optimization of forging process.
PL
W pracy opisano model i program komputerowy procesu walcowania pierścieni. Program symuluje cały proces obejmujący nagrzewanie wsadu, prasowanie, dziurowanie i walcowanie. Cieplno-mechaniczno-mikrostrukturalny model wykorzystuje metodę elementów skończonych. Program jest wyposażony w interfejs graficzny, który ułatwia pracę użytkownikowi. Wybrane przykłady wyników symulacji zostały zamieszczone w pracy i potwierdzają dobrą dokładność modelu.
EN
The new concept of mathematical modelling of shape rolling in application to rolling of steel rings is the main subject of the paper. The program simulates the whole manufacturing process, including heating of the stock material, pressing of the slug, piercing and finally the ring rolling. The thermal-mechanical-microstructural model based on the finite element method is applied. The temperature changes, metal flow and microstructure evolution are taken into consideration in all component processes. The program is equipped with graphical interface, which organizes the simulation process, allows simple data setting by controlling its consistency and graphical presentation of results. Selected results of simulations, presented in the paper, confirm good predictive ability of the model.
EN
The phenomenon of blue-green algae blooms in the Baltic and the surrounding freshwater bodies has been known since several years. Recently these blooms have increased. The negative effects of this phenomenon concern not only environ-ment but also pose epidemiological threats because some blue-green algae produce toxins. The presence of potential toxic blue-green algae species in the Gulf of Gdaąsk as well in the whole southern Baltic has been noticed for almost hundred years. In the recent years, when water temperature reached more than 18?C, the rapid growth of Nodularia spumigena has been observed. In the year 1994, the huge bloom with toxic features of this species has been noticed. With less intensity such a bloom appeared also in 1996. Since several years Anabaena flos-aquae blooms in the Vistula Lagoon and Microcystis flos-aquae in many lakes in the Kashubian Lakeland.
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.