Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Tynki ze styropianem z recyklingu

Barnat-Hunek D., Klimek B.

Materiały Budowlane

|

2017

|

nr 9

121--123

PL

Celem badań przedstawionych w artykule była analiza wpływu ilości dodatku styropianu pochodzącego z recyklingu na podstawowe parametry mechaniczne i fizyczne tynków. Wykonano badania wytrzymałości na ściskanie i zginanie, gęstości, porowatości, paroprzepuszczalności, nasiąkliwości, mrozoodporności oraz odporności na krystalizację soli. Stwierdzono, że dodanie styropianu do tynku w ilości 10% powoduje wzrost jego porowatości otwartej i paroprzepuszczalności. Dalsze zwiększanie dodatku styropianu powoduje obniżenie parametrów wytrzymałościowych oraz odporności na korozję solną i mrozową tynku. Optymalna ilość styropianu, jaką można stosować w tynkach, wynosi 10%.

EN

The purpose of this study is to investigate the impact of recycled polystyrene additives on the plasters. The article presents the laboratory examinations of the basic physical and mechanical parameters such as compressive and flexural strength, density, porosity, vapour permeability, absorbability, frost resistance and salt corrosion resistance. It has been found that an increase of 10% in the amount of polystyrene additive in the plaster results in an increase in its porosity of open and vapor permeability. The gradual increase of the volume of the addition of polystyrene in the plaster reduces its strength and resistance to salt and frost corrosion. The optimum amount of polystyrene which can be used in this type of plasters is 10%.

2

Hydrofobizowane tynki z zeolitem

Barnat-Hunek D., Klimek B.

Materiały Budowlane

|

2016

|

nr 9

14--16

PL

Artykuł poświęcony jest ocenie skuteczności hydrofobizacji tynków z zeolitem. Hydrofobizację w masie uzyskano, stosując domieszki hydrofobowe. Hydrofobizację powierzchniową wykonano przy użyciu wodnej emulsji żywicy metylosilikonowej w wodorotlenku potasu i alkiloalkoksysilanu w rozpuszczalniku organicznym. Przeprowadzono badania podstawowych parametrów mechanicznych i fizycznych. Wszystkie próbki użyte w badaniach wykazały dobrą odporność na krystalizację soli po 15 cyklach. Hydrofobizacja przy użyciu mineralnej zaprawy uszczelniającej (Z2) nie chroni w wystarczającym stopniu zaprawy z zeolitem przed korozją mrozową, a hydrofobizacja powierzchniowa w znacznym stopniu wpłynęła na mrozoodporność tynków.

EN

The article is devoted to assessing the effectiveness of hydrophobisation of plasters with zeolite. Hydrophobisation of the mass was performed using a hydrophobic admixture and surface hydrophobisation was produced using: a water-based emulsion of methyl silicone resin in potassium hydroxide and alkyl-alkoxy-silane in organic solvents. Measurements of the basic mechanical and physical parameters were carried out. All the samples used in the research demonstrated good resistance to salt crystallization after 15 cycles. Hydrophobisation by the use of mineral waterproofing grout (Z2) does not protect to a sufficient degree mortar with zeolite against corrosion frost. Surface hydrophobisation had a considerable impact on the frost-resistant properties of the plasters.

3

Wpływ oddziaływań środowiskowych na obiekty zabytkowe – na przykładzie mostku nad dawną „Głęboką Drogą” w Puławach

Klimek B.

Budownictwo i Architektura

|

2016

|

Vol. 15, nr 1

213--221

PL

Niszczenie obiektów zabytkowych wynika najczęściej ze zużycia fizycznego, które może następować w miarę upływu czasu, jak również ze zużycia funkcjonalnego (użytkowego) i środowiskowego. Zużycie środowiskowe zabytków związane jest z dokonującymi się zmianami w otoczeniu obiektu, które powoduje uciążliwości w eksploatacji i niekorzystne zmiany ekologiczne. Czynniki środowiskowe mające wpływ na obiekty budowlane można podzielić na trzy podstawowe grupy: zagrożenia zewnętrzne otoczenia (uciążliwe sąsiedztwo), zagrożenia losowe i zagrożenia ekologiczne wewnętrzne. W artykule przestawione zostały czynniki środowiskowe mające wpływ stan zachowania zabytkowego mostku w zespole pałacowo-parkowym księżnej Izabeli Czartoryskiej w Puławach.

EN

The destruction of historical buildings most often results from the physical wear that may occur over time, as well as wear of functional (utility) and environmental nature. Environmental wear of the monuments is related to the changes in the vicinity of a facility, which causes a nuisance in operation and adverse ecological changes. Environmental factors affecting the building structures can be divided into three basic groups: external threats to the environment (neighborhood nuisance), random threats and internal environmental threats. The article presents environmental factors affecting the condition of the historical bridge in the palace and park complex of Princess Izabela Czartoryska in Puławy.

4

Application of the Bait-Lamina Method to Measure the Feeding Activity of Soil Fauna in Temperate Forests

Klimek B., Niklińska M., Jaźwa M., Chodak M., Tarasek A.

Polish Journal of Ecology

|

2015

|

Vol. 63, nr 3

414--423

EN

The aim of the study was to compare the feeding activity of soil fauna in seven temperate forests with the application of the bait-lamina method. Seven types of temperate forests located throughout Poland (East-Central Europe) were tested, ranging from dry pine forest with a typical poor quality soil to eutrophic riparian fresh deciduous forest. Each forest type was represented by five stands and all stands altogether represented natural gradient of soil fertility, texture and vegetation diversity. Despite clear diversification between the studied forest types according to a range of soil physicochemical properties and vegetation characteristics in addition to applying recommended measurement conditions for the method, we determined that the feeding activity of soil fauna did not differ between forest types. The activity of soil fauna did not depend on site botanical characteristics or any soil physical or chemical features, indicating that the bait lamina method was useless in measuring the feeding activity of soil fauna in temperate forest soils. Differences in the feeding activity of soil fauna might result from other environmental factors that influence soil fauna feeding activity in forest stands that were not measured here, i.e., soil temperature and humidity. The differences could also be attributable to the attractiveness of the bait substrate to soil fauna, which may be different in various soil conditions.

5

Wpływ dodatku zeolitu na właściwości tynków do murów o wysokim stopniu zasolenia

Klimek B., Barnat-Hunek D., Franus M.

Materiały Budowlane

|

2015

|

nr 11

222--224

PL

Celem badań było określenie wpływu dodatku naturalnego – zeolitu na właściwości wapiennych tynków przeznaczonych do zasolonych ścian. W artykule przedstawiono badania laboratoryjne podstawowych parametrów fizycznych i mechanicznych, takich jak kapilarna nasiąkliwość absorpcyjna, gęstość, porowatość otwarta, wytrzymałość na ściskanie i zginanie, mrozoodporność, a ich wyniki wykazały, że zaprawy modyfikowane naturalnymi zeolitami (dzięki ich porowatej strukturze) odznaczają się dobrymi właściwościami sorpcji i mogą gromadzić w sobie wystarczającą ilość soli. Tynki wapienne z naturalnymi zeolitami są w pełni kompatybilne z tradycyjnymi materiałami budowlanymi, co oznacza, że mogą one być stosowane w renowacji zabytków architektury, gdzie istnieją problemy z solami.

EN

The purpose of this study is to investigate the impact of natural zeolite additives on the lime plasters meant for salted walls. The article presents the laboratory examinations of the basic physical and mechanical parameters such as absorbability, capillary absorption, density, total porosity, compressive and flexural strength, frost resistance. The experimental results showed that the mortars modified by natural zeolites thank to their porous structure are distinguished for good sorption properties and can accumulate in themselves a sufficient amount of salt. Lime plasters with natural zeolites are fully compatible with traditional building materials, meaning that they can be used in the restoration of architectural heritage where there are problems with salts.

6

Zabytkowa stolarka okienna i drzwiowa drewnianych chałup i zabudowy gospodarskiej na Lubelszczyźnie – wybrane przykłady z Muzeum Wsi Lubelskiej

Klimek B.

Budownictwo i Architektura

|

2015

|

Vol. 14, nr 3

195--207

PL

Lubelszczyzna należy do tych regionów w Polsce, w którym niegdyś we wsiach i miasteczkach dominowało budownictwo drewniane. Obecnie zdecydowanie większość tych budynków, których liczba stale się zmniejsza nie jest objęta ochronną konserwatorską. Dotyczy to zwłaszcza budynków dziewiętnastowiecznych. Nieliczne które przetrwały do naszych czasów, już dawno utraciły swój pierwotny wygląd. Najczęściej zmieniano pokrycie dachów, wymieniano okna i drzwi, dodawano szalowanie. Na skutek takich działań budynki straciły bezpowrotnie swój dawny wygląd. Przykłady historycznych rozwiązań stolarek typowych dla regionu Lubelskiego można już jedynie prześledzić na obiektach z ekspozycji Muzeum Wsi Lubelskiej. W artykule omówiono typy stolarek okiennych i drzwiowych występujących dawniej w historycznej zabudowie drewnianej na Lubelszczyźnie.

EN

Lublin is one of those regions in Poland, which was formerly in the villages and towns dominated by wood building. Currently, the vast majority of these buildings, those number is steadily decreasing is not covered by a protective conservation. This applies especially to the nineteenth-century buildings. The few that have survived to our time, have long since lost their original appearance. Most often changed the roofs, replaced windows and doors, added timbering. As a result of these actions the buildings have lost forever its former appearance. Examples of historical joinery solutions typical for the region of Lublin can now only be traced on the premises of the exhibition Village Museum. The article discusses the types of window and door joinery formerly occurring in historic wooden building in the Lublin region.

7

Problematyka konserwatorska zabytkowej stolarki drzwiowej i okiennej na wybranych przykładach z Muzeum Wsi Lubelskiej

Klimek B.

Budownictwo i Architektura

|

2015

|

Vol. 14, nr 3

187--194

PL

Drzwi i okna wykonane z drewna w chałupach na Lubelszczyźnie oprócz zużycia eksploatacyjnego i zniszczeń materiału, ulegały również przeróbkom, naprawom a zwłaszcza wielokrotnym przemalowaniom. Poza tym jako elementy mniej trwałe od budynku, były wymieniane podczas różnego rodzaju przebudów, a zawłaszcza podczas przeróbek okien pojedynczych na podwójne i skrzydeł drzwiowych na drzwi z ościeżnicami. Zdania konserwatorskie w tej dziedzinie to oprócz zbadania i ustalenia form historycznych stolarki, polegają na konserwacji stolarki drzwi i okien oraz jej inwentaryzacji i zabezpieczeniu na czas rozbiórki i przeniesienia na teren Muzeum. Prace dotyczą głównie naprawy uszkodzeń i wzmocnienia konstrukcji, oczyszczenia z nawarstwień farby i konserwacji powierzchni.

EN

The doors and windows made of wood apart from wear and tear and damage wood material are also tampered, repaired and especially repeated. In addition, as part of the less durable than the building they were exchanged during various rebuilding and modernization, and particularly during alterations windows on a double and a single door leaves at the door with frame-me. Sentences conservation in this area in addition to investigate and determine the forms of the old woodwork, rely on preventing exchange of taunts and windows joinery and its freezing for the duration of the works. Repair damage and strengthen structures, clearing of paint and surface maintenance.

8

Metody badań zapraw historycznych – problematyka konserwatorska

Klimek B.

Budownictwo i Architektura

|

2015

|

Vol. 14, nr 2

63--69

PL

Historyczne zaprawy są cennym źródłem informacji o technikach budowlanych stosowanych w przeszłości. Są one interesujące dla architektów, technologów i archeologów, którzy wykorzystują zaprawy jako dodatkowe kryterium dla ustalenia chronologii budowy muru w zabytkowych budynkach. Zgodnie z celem badań, stosowane są określone metody analityczne w zależności od wybranego programu badań i prac. Podstawowym problemem jest niewielki zasób opracowanych materiałów mogących służyć do porównań, drugi problem wynika z braku właściwej oceny materiałów stosowanych do napraw i konserwacji w przeszłości. Obecnie w praktyce dla prowadzonych prac badawczych przyjęte i mierzone parametry określane są indywidualnie dla obiektu, lub wynikają ze specyfiki badań prowadzonych przez architektów, archeologów, konserwatorów. Niestety przy braku określonego schematu postępowania uzyskanych wyników nie można porównać

EN

Depending on various factors like time, increasing air pollution due to technological improvements of the present era together with insufficiency of inspection leads to the formation of damages on these buildings which are part of our historical heritage. Conservation of such buildings which are as important as historical documents should be the first and foremost target of any project. Plaster used in former time are a valuable source of information of building techniques used in the past. They are of interest to technologists and archaeologists, who use plasters as an additional criterion for establishing the chronology of the construction of walling in historic buildings. In accordance with the purpose of the investigations, appropriate analytical methods of a defined precision and specially chosen program are applied. The first dimension of the current problem is the insufficiency of resources while the second dimension stems from the lack of proper evaluation of the material to be used in conservation and restoration. This study defines the importance of mortars and plasters along with their history and the reasons of deterioration. In addition, it sets up the information flow of mortar and plaster within a systematic decision making process. The necessary experimental methods for the production of new repair mortar or plaster that can be used in determining the character analysis of original mortar and deterioration morphology are also analyzed. The necessity has been emphasized for the introduction of investigation standards to be universally binding, which would make it possible to compare the results of investigations carried out in different laboratories. The practice has been for analytical programs adopted and parameters measured to be individually chosen by the particular investigators and cannot be compare.

9

Wybrane sposoby zabezpieczania dekoracji sztukatorskich

Klimek B.

Materiały Budowlane

|

2014

|

nr 5

108--109

10

Wpływ dodatku zeolitu na właściwości fizykomechaniczne tynków renowacyjnych

Barnat-Hunek D., Klimek B., Franus W.

Izolacje

|

2014

|

R. 19, nr 9

58--64

PL

W artykule opisano możliwość uzyskania tynków renowacyjnych z wykorzystaniem zeolitów. Przeanalizowano wpływ naturalnego zeolitu frakcji 0,5–2,0 mm zastosowanego w ilości 14,76% masowych na właściwości tynków aplikowanych na zasolonych murach.

EN

The article describes the possibility of plaster restorationobtaining renovation plaster with the use of zeolites. The It also contains an analysis of the influence of natural 0.5–2.0 mm fraction of the zeolite used in an amount of 14.76% (mass percentage) on the properties of applied plaster on applied to saline walls.

11

Badania stuletniego betonu z mostu na ul. Zamojskiej w Lublinie

Karaś S., Klimek B.

Budownictwo i Architektura

|

2014

|

Vol. 13, nr 2

109--118

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań betonu z Mostu Mariana Lutosławskiego przy ulicy Zamojskiej w Lublinie. Inżynier Marian Lutosławski kierował budową dwóch mostów żelbetowych w technologii Francoisa Hennebique’a. Wykonano badania betonu z tych obiektów in situ oraz laboratoryjne. Próbki poddawano badaniom wytrzymałości na ściskanie oraz badaniom makro i mikrostruktury. Obserwacje mikrostruktury wykonano za pomocą skaningowej mikroskopii elektronowej SEM wraz z wyznaczeniem widma pierwiastków z powierzchni EDS. Na podstawie uzyskanych wyników sformułowano wnioski zestawiając je z analogicznymi badaniami innych starych betonów.

EN

The paper presents the results investigation of old concrete. The material was retrieved from M. Lutoslawski Bridge which is located in Zamojska Street. M. Lutoslawski built two bridges in Lublin by using Francois Hennebique projects. The carried out investigations include recognition in situ and during laboratory tests. Among others, the concrete compression strength and the diagnosis of concrete microstructure were made by means of SEM and EDS techniques. The conclusions pertain to both macro and microscopic analyses. The concrete strength results were compared with other authors' results obtained for similar old concretes.

12

Wykorzystanie skaningowego mikroskopu elektronowego do badań malatury z kościoła w Radcze

Klimek B.

Budownictwo i Architektura

|

2013

|

Vol. 12, nr 4

95--105

PL

Jednym z głównych zadań w badaniach obiektów zabytkowych jest konieczność wskazania materiałów oryginalnych i późniejszych uzupełnień, które często także mają charakter zabytkowy. Kolejne zadanie dotyczy określenia składu i budowy historycznych materiałów, rozpoznania techniki wykonania pierwotnego opracowania malarskiego. W artykule przedstawiono wstępne wyniki badań zabytkowej malatury. Wykorzystano metodę badań w mikroobszarze z zastosowaniem skaningowego mikroskopu elektronowego sprzężonego z energodyspersyjną mikrosondą elektronową EDS (SEM-EDS).

EN

One of the main tasks in the study of historic buildings is the need to identify the original materials and extensions, which often have historic character. The next task concerns the determination of the composition and structure of the historical, diagnosis technique to develop original paint. The article presents the preliminary results of paintings. Methods were used with the scanning electron microscope was equipped with an energy dispersive X-ray spectrometer (SEM-EDS).

13

Ocena efektywności preparatów na bazie kwasu ortokrzemowego do wzmacniania zabytkowych zapraw sztukatorskich typu lubelskiego

Barnat-Hunek D., Klimek B.

Budownictwo i Architektura

|

2013

|

Vol. 12, nr 4

71--81

PL

W Małopolsce na początku XVII w. powszechne były płaskie, geometryczne dekoracje o niemiecko-północnej genezie, pojawiające się w indywidualnych rodzajach, charakterystycznych dla ośrodków, w których miał miejsce ruch budowlany. Typowe odmiany tych dekoracji opisał J. Szablowski, wskazując dekoracje sieciowe (charakterystyczne dla Lublina), okuciowe oraz złożone z osobnych geometrycznych figur – typowe dla Krakowa [1]. W typie „krakowskim” dostrzegano charakter „zachodnio-europejski”, natomiast typ „lubelsko-kaliski” miał być domeną lokalnych, majstrów murarskich [2], to spostrzeżenie nie ma jednakże oparcia w faktach, gdyż dla listwowych, lubelskich dekoracji nietrudno wytypować zagraniczne pierwowzory [3]. W artykule przedstawiono ocenę możliwości zastosowania preparatów wzmacniających na bazie estrów kwasu ortokrzemowego różniących się podstawnikami. Środki te wykorzystywane są w pracach konserwatorskich do wzmacniania takich materiałów jak tynki wapienne i zaprawy sztukatorskie.

EN

At the beginning of XVII-th Century in Little Poland region, flat, geometric decorations were common. Their came from North Germany and appeared in individual types, characteristic for particular regions. Typical variants of decorations were described by J. Szablowski with underlined net (typical for Lublin region), ferrule and geometrical decorations (typical for Cracow region). Cracovian-type decoration resembled West-European decorations and Lublin-Calisia-type were made by local bricklayers, which is hard to be proven, because of the foreign prototypes visible in many Lublin decorations. Article presents valuation of the silicon based preparations application possibility for strengthening Lublin-type mouldings. Valuated preparations differ in compounds. They are applied for conservatory works to strengthen such materials like calcium plasters and mouldings.

14

The Toxicity of Aluminium Salts to Lecane Inermis Rotifers : Are Chemical and Biological Methods Used to Overcome Activated Sludge Bulking Mutually Exclusive?

Klimek B., Fiałkowska E., Fyda J., Kocerba-Soroka W., Pajdak-Stós A., Sobczyk Ł.

Archives of Environmental Protection

|

2013

|

Vol. 39, no. 3

127--138

EN

The aim of this study was to assess the effects of two flocculants that are often used to overcome activated sludge bulking problems - aluminium chloride, AlCl3, and aluminium sulphate, Al2(SO4)3 - on Lecaneinermis (Rotifera, Monogononta) at three different temperatures: 8, 15 and 20°C. The mean EC50 value (effective concentration, mg dm-3) calculated for the 24 h mortality test was 0.012 mg Al3+dm-3. Next, the effects of low concentrations of the Al-salts on the population development from single individuals (parthenogenetic females) were tested in a 21-day experiment. At concentrations as low as EC4.8 and EC0.48, both Al-salts affected rotifer population negatively. However, temperature was the most pronounced factor that modified the toxicity of the Al-salts to the rotifers. On the 12th day of the experiment, there were significant interactions between temperature and the Al-salts, indicating that the chemicals were more toxic to the rotifers at 20°C than at lower temperatures. The weaker rotifers sensitivity to Al-salts (especially to AlCl3) in temperatures below 15°C, when the biggest problems associated with sludge bulking occurs,may means use both rotifers and chemicals reasonable and effective.

PL

Sole glinu są powszechnie stosowanym fl okulantem, służącym zwalczaniu puchnięcia osadu czynnego w biologicznych oczyszczalniach ścieków. Nowa idea biologicznego zwalczania tego niekorzystnego dla prawidłowej pracy oczyszczalni zjawiska polega na zastosowaniu wrotków z gatunku z Lecaneinermis. Wrotki te naturalnie występują w osadzie czynnym i są w stanie zjadać bakterie nitkowate, jak Microthrixparvicella, sprawiające najwięcej problemów w eksploatacji oczyszczalni podczas miesięcy zimowych. Celem badań było porównanie toksyczności chlorku glinu AlCl3 oraz siarczanu glinu Al2(SO4)3 dla wrotków Lecaneinermis w trzech temperaturach: 8, 15 and 20°C. Średnią wartość EC50 (stężenie powodujące 50% efekt, mg dm-3) dla śmiertelności wrotków na podstawie 24-godzinnego testu ustalono na poziomie 0.012 mg Al3+ dm-3. Następnie, badano wpływ niskich stężeń soli glinu na tempo wzrostu populacji z pojedynczego osobnika (partenogenetyczna samica) w 21-dniowym eksperymencie. Ustalono, że stężenia na poziomie odpowiadającym EC4.8, a nawet EC0.48 wpływają negatywnie na tempo wzrostu populacji. Temperatura silnie wpływała na toksyczność glinu. W 12-tym dniu eksperymentu stwierdzono, że zachodzi istotna interakcja pomiędzy toksycznością glinu i temperaturą, wskazująca, że w 20°C glin jest bardziej toksyczny dla wrotków niż w niższych badanych temperaturach. Mniejsza wrażliwość wrotków na glin w temperaturze poniżej 15°C może oznaczać, że łączenie tych dwóch metod zwalczania puchnięcia osadu czynnego w miesiącach zimowych może być racjonalnym i efektywnym rozwiązaniem.

15

Hydrofobizacja cegły ręcznie formowanej

Barnat-Hunek D., Klimek B.

Materiały Budowlane

|

2012

|

nr 3

19-20

16

Ograniczenie puchnięcia osadu czynnego w oczyszczalniach ścieków z zastosowaniem wrotków (Rotifera) - podsumowanie dotychczasowych wyników badań

Sobczyk M., Fiałkowska E., Klimek B., Kocerba-Soroka W., Pajdak-Stós A., Fyda J.

Forum Eksploatatora

|

2012

|

Nr 6 (63)

44-45

PL

Celem realizowanego projektu unijnego: "Ograniczenie puchnięcia osadu czynnego w oczyszczalniach ścieków z zastosowaniem wrotków (Rotifera)" jest opracowanie odpowiednich procedur, które pozwolą na zastosowanie biologicznej metody ograniczenia puchnięcia osadu czynnego w oczyszczalniach ścieków. Opracowywana metoda polega na introdukowaniu dużego zagęszczenia wrotków z gatunku Lecane inermis bezpośrednio do komór reaktorów biologicznych oczyszczalni. Doświadczenia przeprowadzone w laboratoriach potwierdzają, że wrotki Lecane inermis, wyjadając bakterie nitkowate z osadu czynnego, przyczyniają się do poprawy jego właściwości sedymentacyjnych. Introdukowane wrotki nie wpływają negatywnie na parametry fizykochemiczne oczyszczanych ścieków jak również nie wywołują zmian ilościowych i jakościowych w zespole pozostałych mikroorganizmów osadu czynnego.

EN

The aim of our project: "Activated sludge bulking control in wastewater treatment plants with usage of rotifers {Rotifera)" is to work out appropriate procedures which would enable plant operators to use biological method for activated sludge bulking control in wastewater treatment plants. Our method is based on the introduction of high density of rotifers Lecane inermis diretly into the aeration tanks in treatment plants. Laboratory experiments shows that tecane inermis can improve sedimentation of activated sludge through feeding on some types of filamentous bacteria. It was also proved that introduction of rotifers did not Iow the quality of effluent and did not cause significant changes in the activated sludge microorganisms community.

17

Metody badań struktury zabytkowych zapraw budowlanych. Część I – Analiza makroskopowa, mikroskopia w świetle przechodzącym i mikroskopia skaningowa

Klimek B.

Budownictwo i Architektura

|

2012

|

Vol. 11, nr 2

113-120

PL

Dawne zaprawy budowlane różnią się znacznie od obecnie stosowanych, w wielu przypadkach posiadają bardzo dobre właściwości fizyko-chemiczne. Z tego względu metody przygotowania tych zapraw są wciąż dla współczesnej technologii interesujące. W przekazach archiwalnych brak dokładnych wskazówek technologicznych, a próby odtworzenia starych składów sprawiają niekiedy duże trudności. Określone metody postępowania w badaniach zabytkowych zapraw ułatwiają analizę porównawczą, a także umożliwiają odtworzenie dawnych składów do celów konserwacji zabytków i technologii materiałów budowlanych. Metody stosowane w badaniach petrograficznych umożliwiają identyfikację składu mineralnego zapraw. Wyniki analiz mikroskopowych połączone z badaniami fazowymi z wykorzystaniem metod (XRD i DTA) ułatwiają określenie grup typologicznych zapraw charakterystycznych dla poszczególnych faz budowy oraz identyfikują nawarstwienia pochodzące z późniejszych ingerencji restauratorskich [1, 2, 3, 4]. W badaniach petrograficznych do najczęściej stosowanych metod badawczych należą obserwacje makroskopowe i mikroskopowe próbek, analizy szlifów cienkich w świetle białym jednokrotnie lub dwukrotnie spolaryzowanym oraz badania instrumentalne SEM- EDS i XRD, DTA [2, 3, 4, 9, 10].

EN

The former construction mortar differ significantly from the currently used. In many cases the historic mortar have very good physical-chemical properties. Therefore, the method of preparation of these mortars are still interesting for modern technology. But there is no precise guidance in archival technology. Therefore, attempting to re-create the old recipes make it sometimes very difficult. Set of methods in the study of historic mortars allow comparative analysis, as well as the reproduction of ancient recipes for modern conservation and technology of construction materials.

18

Ocena efektywności preparatów na bazie kwasu ortokrzemowego do wzmacniania zabytkowych tynków

Klimek B., Barnat-Hunek D.

Materiały Budowlane

|

2011

|

nr 9

40-41

19

Badania materiałoznawcze zapraw integralną częścią badań architektonicznych zabytków

Klimek B.

Budownictwo i Architektura

|

2010

|

vol. 7, nr 2

35-42

PL

Jednym z głównych etapów badań zabytków architektury są odkrywki tynkowe. Wykonywane są one w celu uzyskania nowych informacji o materiale używanym do budowy, a opracowywana w trakcie badań stratygrafia zawiera wiele danych o przemianach budowli i fazach przekształceń budowlanych. Informacje uzyskane w trakcie badań są szczególnie pomocne przy pracach konserwatorskich i remontowo-budowlanych związanych z rekonstrukcją tynków, a wcześniej z ustaleniem przyczyn zniszczeń. Należy podkreślić, iż architekt czy historyk architektury nie jest upoważniony do dokonywania samodzielnie odkrywek tynkowych dopóki nie upewni się, że nie kryją one malowideł. Zabytkowe tynki szczególnie wewnętrzne mogą posiadać polichromie, których nie wolno zniszczyć w czasie badań architektonicznych. W obiektach w których istnieje prawdopodobieństwo występowania wielobarwnych polichromii, do grona badaczy powinien przyłączyć się specjalista konserwator. W przypadku braku dekoracji malarskiej tynki mające wielowarstwową budowę należy zdejmować pojedynczymi warstwami, dokumentując ich stratygrafię. Wiadomo, że istnieją miejsca szczególnie ważne dla badań odkrywkowych np. naroża, styki murów, anomalie przebiegu murów i ich odkształcenia, pęknięcia płaszczyzn zaprawy, nieregularności na jej powierzchni, czy różnice w zabarwieniu tynku widoczne po nagłych zmianach zawilgocenia pomieszczenia [1]. Kolejny etap badań zabytkowych zapraw opiera się na analizach i badaniach laboratoryjnych. Warunkiem koniecznym, który pozwala na prawidłowe wnioskowanie z prowadzonych badań jest odpowiednie pobranie i przygotowanie próbki. Podstawowy problem tej fazy badań dotyczy pobierania próbek, zwłaszcza że wielkość i ilość próbek jest ograniczona ze względu na ryzyko uszkodzenia większych partii tynków. Dla próbek pobranych z obiektów szczególnie cennych należy wykonać pełny cykl badań, które dadzą wyczerpujące informacje o badanym materiale, ponieważ po przeprowadzeniu zabiegów konserwatorskich wiele oznaczeń zwłaszcza dotyczących tynków jest niemożliwych do wykonania.

EN

The problem connected with the methodology of research on old binders remains unsolved. The reason of this situation raises from the impossibility of creating one formula according to which all old binders ally known. One might think that a simultaneous use of all the methods for research on binders coming from historical objects would guarantee complete information on the binders. At the same time the information would be helpful in restoration process, especially those of reconstruction would in the identifying of the causes of damages. A considerable difficulty with talking samples is an additional problem. This refers first of all to plasters located below paintings, where the possibility of talking samples is very limited because of a possible damaging of the painting. It is especially do research which will provide maximum information, because after carrying out restoration works many marks may be impossible to remake. Therefore making a decision on the type of research one should find such information which will provide the line of further research. The introductory information may be collected through the observation of thin sections in transmitted light with a polarizing microscope. An analysis analogous to that which is done at the identification of rocks–petrography analysis.

20

Plebania przy kolegiacie w Klimontowie jako przykład adaptacji zabytku z zachowaniem typu wiejskiej rezydencji szlacheckiej

Klimek B.

Budownictwo i Architektura

|

2009

|

vol. 5, nr 2

77-84

PL

Wydane w XVI wieku traktaty gospodarskie zajmowały się budownictwem wiejskim głownie w kontekście zagadnień technicznych (wybór miejsca pod budowę, materiały budowlane, fundamentowanie) oraz zasady rozplanowania szlacheckiej siedziby. Przedstawiona w artykule plebania nawiązuje do historycznej wiejskiej rezydencji szlacheckiej. Wykonane prace remontowe dostosowały obiekt do zmienionych współczesnych potrzeb, a zaproponowane rozwiązanie układu pomieszczeń jest rekonstrukcją stanu z końca XVII wieku.

EN

Given in XVI century farm treaties dealt with country building in the context of technical questions (the choice of place under building, building materials, foundations) as well as the principle of planning out the noble seat. The presbytery introduced in the article links to historical country noble residence. Executed redecorating works adapted the presbytery to modern needs. The proposed solution of rooms arrangement is the reconstruction of its state in the end of XVII century.