Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

The complexity of a small town

Chen T., Kobylarczyk J., Krupa M., Kuśnierz-Krupa D.

Technical Transactions

|

2018

|

Vol. 115, iss. 3

5--20

EN

The article presents deliberations about a small city as a desirable living environment of a multi-layered character focusing on sociological issues that take into account the lifestyle of the residents and their preferences. Environmental studies, which reflected the expectations of the residents regarding their living environment, proved to be very important for the matter of the paper. Another issue related to small cities is the architecture responsible for the vitality of the place, its character and intimacy. It often determines the attractiveness of the centre, its history and culture. The considerations provided by the authors were supported by urban analyses, interviews, literature studies and own observations regarding selected urban centres located in the Podkarpackie Voivodeship.

PL

W artykule przedstawiono rozważania na temat małego miasta jako pożądanego środowiska zamieszkania o wielowątkowym charakterze skupiającym zagadnienia socjologiczne uwzględniające styl życia mieszkańców oraz ich preferencje. Dla tej części rozważań istotne okazały się badania środowiskowe, których wyniki odzwierciedliły oczekiwania mieszkańców względem ich środowiska zamieszkania. Drugi wątek towarzyszący małym miastom to architektura odpowiadająca za żywotność miejsca, jego nastrój oraz kameralność. Niejednokrotnie decyduje o atrakcyjności ośrodka, jego historii i kulturze. Wskazane rozważania podparte zostały analizami urbanistycznymi, wywiadami, studiami literatury oraz własnymi spostrzeżeniami dotyczącymi wybranych miast zlokalizowanych w województwie podkarpackim.

2

Revalorisation project of the 19th-century Bohaterów Monte Cassino Park in Jarosław

Krupa M.

Technical Transactions

|

2018

|

Vol. 115, iss. 1

35--46

EN

This article concerns the issue of revalorisation of the Bohaterów Monte Cassino Park in Jarosław. The park was created at the beginning of the 20th century in connection with the Industrial and Agricultural Exhibition organised there, which, in those times, was both an economic, cultural and social event. It was then that the spatial layout of the park was laid out and exhibition pavilions were erected, which, unfortunately, did not survive to the present day. However, the urban layout with its historic tree stand has been preserved. Sadly, the park is currently badly neglected, which has influenced the town authorities to agree to its revitalisation and restoration. For this purpose, a conceptual project has been prepared, and subsequently, on the basis of the former, a civil engineering design with a dendrological analysis. It should be added that, since 1992, the area has been inscribed in the voivodeship monument register, which puts it under the conservation services supervision.

PL

Niniejszy artykuł dotyczy rewaloryzacji parku miejskiego im. Bohaterów Monte Cassino w Jarosławiu. Park ten powstał na początku XX wieku w związku z organizowaną w mieście Wystawą Przemysłową i Rolniczą, która w owych czasach była wydarzeniem nie tylko gospodarczym, ale także kulturalnym i towarzyskim. Wówczas to wytyczono układ przestrzenny parku, a także wzniesiono pawilony wystawowe, które nie przetrwały do naszych czasów. Zachowało się natomiast samo założenie urbanistyczne z zabytkowym drzewostanem. Niestety park jest obecnie bardzo zaniedbany, co wpłynęło na decyzję władz miasta o podjęciu działań na rzecz jego rewitalizacji i rewaloryzacji. W tym celu opracowano projekt koncepcyjny i na jego podstawie projekt budowlano-wykonawczy wraz z ekspertyzą dendrologiczną. Należy przy tym dodać, że teren od 1992 roku jest wpisany do rejestru zabytków województwa, co sprawia, że jest pod kontrolą służb konserwatorskich.

3

Eye tracking in research on perception of objects and spaces

Lisińska-Kuśnierz M., Krupa M.

Technical Transactions

|

2018

|

Vol. 115, iss. 12

5--22

EN

The article is devoted to the visual perception of selected architectonic objects and urban space in the health resort in Rabka-Zdrój. Eye-tracking research was presented in its theoretical aspect, and then results of research carried out using a stationary eye-tracker were also presented. An analysis of experiment results allowed for determining the usefulness of eye-tracking research in learning the range and manner of perceiving architectonic objects and urban spaces by people looking at them. The usefulness of the discussed research in working out assumptions and activities related to protecting historic objects and spaces as well as educational activities was indicated.

PL

Artykuł poświęcony jest percepcji wzrokowej wybranych obiektów architektonicznych i przestrzeni urbanistycznych w uzdrowisku Rabka-Zdrój. Zaprezentowano w ujęciu teoretycznym badania okulograficzne, a następnie przedstawiono wyniki badań przeprowadzonych z wykorzystaniem eye-trackera stacjonarnego. Analiza wyników eksperymentu pozwoliła na stwierdzenie przydatności badań okulograficznych do poznania zakresu i sposobu postrzegania obiektów architektonicznych i przestrzeni urbanistycznych przez osoby na nie patrzące. Wskazano na przydatność przedmiotowych badań przy opracowywaniu założeń i działań związanych z ochroną obiektów i przestrzeni zabytkowych oraz działań edukacyjnych.

4

Urban planning of Khartoum. History and modernity Part II. Modernity

Hassan S.S., Kobylarczyk J., Kuśnierz-Krupa D., Chałupski A., Krupa M.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2017

|

Nr 52

140--148

EN

The cosmopolitan centre of Khartoum, built in order to meet the requirements of the British residing there in isolation, was a concept realising the planning vision of a contemporary metropolitan city created on the level differing from the twentieth-century urban-planning principles of the West. Branching off, according to a meticulously planned and controlled scheme, the orthogonal grid of Khartoum with its opposite, chaotic Umm-durman on the other bank of the Nile, within half a century of their existence became proof of the phenomenon which, even today, might be regarded as a utopia. Free from tension, full of cultural contrasts and class differences, the capital of Sudan did not escape the touch of premature old age. A period of prosperity, known from old postcards and sentimental stories, was replaced with another utopia whose vision did not survive the clash with reality. In the second part of work concerning the history and urban development of Khartoum, the Authors presented issues concerning the realisation of urban-planning visions from the 1st and 2nd half of the 20th century. They also drew attention to their consequences and the fact that they constitute a signifi cant legacy for the current generation of urban planners.

PL

Kosmopolityczne centrum Chartumu, zbudowane aby sprostać wymaganiom rezydujących tam w izolacji Brytyjczyków, było koncepcją realizującą planistyczną wizję współczesnego miasta metropolitalnego stworzonego na poziomie nieodbiegającym od dwudziestowiecznych założeń urbanistycznych Zachodu. Rozgałęziająca się według ściśle zaplanowanego i kontrolowanego schematu, ortogonalna siatka Chartumu wraz z zaprzeczającym jej, chaotycznym Umm-durmanem po drugiej stronie Nilu stały się w ciągu półwiecza istnienia dowodem fenomenu, który nawet dziś mógłby być uznany za utopię. Wolna od napięć, pełna kulturowych kontrastów i różnic klasowych stolica Sudanu nie uniknęła dotyku przedwczesnej starości. Czas dobrobytu znany dziś ze starych pocztówek i sentymentalnych opowieści zastąpił czas innej utopii, której wizja nie zniosła zderzenia z rzeczywistością. W drugiej części pracy dotyczącej historii rozwoju urbanistycznego Chartumu autorzy przedstawili problemtykę dotyczącą realizacji wizji urbanistycznych z I i II połowy XX wieku. Zwrócili również uwagę na ich skutki i fakt, że stanowią istotną spuściznę dla współczesnej generacji planistów.

5

Urban planning of Khartoum. History and modernity. Part I. History

Hassan S.S., Elkheir O., Kobylarczyk J., Kuśnierz-Krupa D., Chałupski A., Krupa M.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2017

|

Nr 51

86--94

EN

Niniejszy artykuł jest pierwszą częścią opracowania dotyczącego rozwoju przestrzennego Chartumu i podejmuje problematykę genezy oraz historii powstania miasta. Chartum jest stolicą Sudanu oraz głównym ośrodkiem politycznym, handlowym i kulturalnym tego kraju. Miasto, założone w wieku XIX, w miejscu połączenia Białego i Błękitnego Nilu, jest przykładem ciekawej struktury urbanistycznej, złożonej z trzech, niezależnie funkcjonujących ośrodków: Chartumu, Omdurmanu oraz Chartumu Północnego.

6

Możliwości wykorzystania metody eye tracking do badań nad historyczną przestrzenią architektoniczną w kontekście jej postrzegania przez użytkowników (na przykładzie Rabki-Zdroju). Część 1. Uwagi wstępne

Kabaja B., Krupa M.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2017

|

Nr 52

74--85

PL

Niniejszy artykuł dotyczy możliwości wykorzystania metody eye tracking do badań nad historyczną przestrzenią architektoniczną w kontekście jej postrzegania przez użytkowników na przykładzie Rabki-Zdroju. Uzdrowisko to jest położone w malowniczej okolicy Kotliny Rabczańskiej, u ujścia Poniczanki i Słonki do Raby. Zanim Rabka stała się uzdrowiskiem, była niewielką wsią należącą do klasztoru cystersów ze Szczyrzyca. Później jej losy związane były ze znakomitymi polskimi rodami: Jordanami, Przyłęckimi, Zebrzydowskimi, Komorowskimi czy Wielopolskimi. Przełom w dziejach Rabki nastąpił w 1864 roku, kiedy to z inicjatywy Komisji Balneologicznej utworzonej przy Towarzystwie Naukowym Krakowskim oraz ówczesnego dziedzica Rabki Juliana Zubrzyckiego otwarto tutaj uzdrowisko, którego funkcjonowanie oparte było na znanych od średniowiecza źródłach solanki jodowobromowej. W 2. połowie XIX i na początku wieku XX Rabka prężnie się rozwijała, nie tylko w zakresie lecznictwa, ale także w sferze budownictwa uzdrowiskowego. Architektura uzdrowiskowa, która wówczas powstała, wzorowana była podobnych obiektach budowanych ówcześnie w niemieckich, szwajcarskich i austriackich miejscowościach letniskowych. Niestety rabczańskie wille związane z funkcjonowaniem uzdrowiska w wieku XIX oraz na początku XX wieku zachowały się do dzisiaj jedynie w nikłym procencie. Zastanawiające jest to, że proces ich destrukcji został gwałtownie przyspieszony w ciągu ostatnich 30–40 lat. Autorzy niniejszej pracy, na przykładzie krajobrazu kulturowego Rabki-Zdroju, postanowili przeprowadzić badania metodą eye tracking związane z postrzeganiem przez ludzi architektury oraz przestrzeni o wartościach zabytkowych. Mają nadzieję, że wyniki badań pomogą w odpowiedzi na pytanie, dlaczego społeczności lokalne nie dbają odpowiednio o swoje dziedzictwo.

EN

This article presents possibilities of using the eye tracking method for research on the historic architectonic space in the context of its perception by users, on the example of Rabka-Zdrój. This health resort is located in the picturesque Raba Valley, at the spot where the Poniczanka and Słonka rivers join the Raba. Before Rabka became a spa, it was a small village that belonged to the Cistercian abbey in Szczyrzyc. Later, its history was connected to eminent Polish families: the Jordans, the Przyłęckis, the Zebrzydowskis, the Komorowskis or the Wielopolskis. The turning point in the history of Rabka came in 1864 when, on the initiative of the Balneology Committee established by the Krakow Scientific Society and the then owner of Rabka, Julian Zubrzycki, a health resort was opened here, the functioning of which was based on the springs of iodine-bromine brine known since the medieval period. In the 2nd half of the 19th and at the beginning of the 20th century, Rabka developed rapidly both in the area of health care, and in the sphere of health resort construction. Spa architecture which was created then was modelled on similar objects built at that time in German, Swiss and Austrian holiday resorts. Unfortunately, only a minute percentage of villas in Rabka, associated with the functioning of the health resort during the 19th and at the beginning of the 20th century, have been preserved till the present day. It is surprising that the process of their destruction accelerated rapidly within the last 30/40 years. The authors of this work, on the example of the cultural landscape of Rabka-Zdrój, decided to carry out research using the eye tracking method, relating to people’s perception of architecture and space representing historic values. They hope that the research results will help to answer the question why local communities do not take suitable care of their own heritage.

7

Lorsch – dziedzictwo Karolingów. Wstęp do badań nad dziedzictwem kulturowym miasta

Kuśnierz-Krupa D., Krupa M.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2017

|

Nr 50

20--29

PL

Niniejszy artykuł dotyczy krajobrazu kulturowego średniowiecznego miasta Lorsch, które jest położone na terenie Niemiec, nad rzeką Weschnitz. W skład zasobu dziedzictwa kulturowego Lorsch wchodzi układ urbanistyczny miasta, charakterystyczna dla tego regionu drewniana zabudowa o konstrukcji szachulcowej oraz, a może przede wszystkim, relikty zespołu dawnego opactwa i klasztoru Altenmünster z epoki karolińskiej. Kompleks ten w 1991 roku został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Od tego czasu na terenie dawnego opactwa prowadzone są prace rewaloryzacyjne, dzięki którym dla zwiedzających udostępniane są kolejne relikty tego cennego założenia. Planuje się także utworzenie tutaj tzw. „osi kulturowej”, będącej połączeniem reliktów opactwa benedyktynów z miejscem, gdzie zlokalizowane było Altenmünster. Tak poprowadzona trasa ma umożliwić turystom zwiedzanie Altenmünster i zapewniać połączenie z archeologicznym parkiem Lauresham. Wszystkie elementy architektoniczne, relikty archeologiczne oraz wątki kulturowe położone na „osi” będą odpowiednio zaakcentowane i opisane przy pomocy tablic informacyjnych. Jeżeli plan ten będzie sfinalizowany, to zespół kulturowy Lorsch stanie się zapewne jedną z najciekawszych tego typu otwartych przestrzeni muzealnych w Europie.

EN

This article concerns the cultural landscape of the medieval town of Lorsch which is located in Germany, on the river Weschnitz. The cultural heritage of Lorsch includes the urban layout of the town, timber-frame buildings characteristic for this region and, or perhaps primarily, relics of the former abbey and monastery Altenmünster from the Carolingian epoch. In 1991, the complex was inscribed onto the UNESCO World Heritage List. Since then revalorization work has been conducted in the former abbey, due to which visitors gain access to further relics of this valuable complex. It is also planned to create here the so-called “cultural axis” which would link the relics of the Benedictine abbey with the site where Altenmünster was once situated. Such a route would enable tourists to visit Altenmünster, and ensure connection to the Lauresham archaeological park. All architectonic elements, archaeological relics and cultural themes located along the “axis” will be properly highlighted and described on information boards. If the plan is finalized, the cultural complex in Lorsch will probably become one of the most interesting open museum spaces in Europe.

8

Dziedzictwo kulturowe małych miast środkowo-zachodnich Niemiec – na wybranych przykładach

Krupa M.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2017

|

Nr 52

27--35

PL

W artykule zaprezentowano trzy przykłady średniowiecznych małych miast zabytkowych z terenu środkowozachodnich Niemiec. Są to Ladenburg, Heppenheim i Weinheim. Miasto Ladenburg wykrystalizowało się w okresie wczesnego średniowiecza, ale geneza jego powstania sięga czasów rzymskich. Na swym terenie posiada całe spektrum obiektów zabytkowych o wyjątkowej wartości kulturowej, takich jak rzymskie ruiny czy średniowieczny ratusz, kościół i pałac biskupi. Równie intersującym przykładem jest Heppenheim, które można nazwać skansenem tradycyjnego szachulcowego budownictwa niemieckiego. Historyczna zabudowa miejska jest tutaj świetnie zachowana i stanowi niebywałą atrakcję turystyczną. Wczesnośredniowieczne Weinheim jest największym z opisywanych miast. Charakteryzują je m.in. zachowana zabytkowa zabudowa miejska, ruiny XII-wiecznego zamku Windeck, XVI-wieczny ratusz oraz relikty średniowiecznych murów miejskich. Zabytki te są dobrze zachowane, dzięki czemu Weinheim obecnie jest częstym celem wyjazdów turystycznych. Dzięki takim wartościom, jak m.in. zrewaloryzowane obiekty zabytkowe, zachowany oryginalny krajobraz kulturowy oraz jego odpowiednia promocja i upowszechnienie, wymienione ośrodki wszechstronnie się rozwijają, stanowiąc perły regionu. Sposób wykorzystania zasobu dziedzictwa kulturowego Ladenburga, Heppenheim i Weinheim, a przy tym jego ochrona i odpowiednia konserwacja, może stać się dla innych miast zabytkowych cennym przykładem, jak umiejętnie wykorzystywać swój kapitał kulturowy i nim zarządzać.

EN

The article presents three examples of historic medieval cities from western Germany. They are: Ladenburg, Heppenheim and Weinheim. Ladenburg crystallised during the early – medieval period, but its origins date back to the Roman times. It encompasses a range of historic buildings reprszenting unique cultural values, such as Roman ruins or medieval town hall, the church and the bishop’s palace. Equally interesting, Heppenheim can be called an open air museum of traditional German framework building. Historic town buildings have been beautifully preserved and constitute a great tourist attraction. Early-medieval Weinheim is the largest among the described towns. Its characteristic features include e.g. preserved historic town buildings, ruins of the 12th-century Windeck castle, the 16th-century town hall as well as relics of medieval town walls. The monuments have been wellpreserved, owing to which Weinheim is now a popular tourist destination in the region. Thanks to such values as e.g. revalorised historic objects, preserved original cultural landscape and its proper promotion and popularisation, the mentioned centres have fl ourished and become gems of the region. The way in which the cultural heritage of Ladenburg, Heppenheim and Weinheim has been used, as well as its protection and appropriate conservation, could set a valuable example for other historic towns on how to effectively manage and use their cultural capital.

9

Wiślica – Pomnik Historii

Kuśnierz-Krupa D., Krupa M.

Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie

|

2017

|

T. 45

457--468

PL

Niniejszy artykuł poświęcono zagadnieniu uznania Wiślicy za Pomnik Historii. Ta forma ochrony zabytków jest jedną z pięciu wymienionych w Ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Na listę Pomników Historii można wpisać zabytek, który posiada szczególne wartości kulturowe i ma wyjątkowe znaczenie dla polskiej kultury. Zdaniem autorów Wiślica posiada wymienione wyżej cechy, a co za tym idzie może pretendować do tego, aby jako zespół urbanistyczno-architektoniczny zostać uznana za Pomnik Historii Polskiej Kultury Narodowej. Ten zabytkowy ośrodek, będący w przeszłości miastem, a obecnie siedzibą gminy położony jest na terenie województwa świętokrzyskiego, w powiecie buskim. Na terenie Wiślicy do dzisiaj zachowały się wątki osadnicze z okresu wczesnego średniowiecza oraz relikty urbanistyczne i architektoniczne z przełomu XIII i XIV wieku, co czyni Wiślicę rzadkim przykładem złożonego zespołu osadniczego, w którym występują zasadniczo wszystkie formy rozwojowe urbanistyki wczesnego i dojrzałego średniowiecza.

EN

This article addresses the issue of acknowledging Wiślica as a Monument of History. That form of monument protection is one of the five listed in the Monument Protection Act. A monument that can be entered into the list of Monuments of History must possess a special cultural value and unique significance for Polish culture. According to the authors, Wiślica possesses the above mentioned features, and consequently can aspire, as an urban-planning-architectonic complex, to become acknowledged as a Monument of History of Polish National Culture. That historic centre, once a city and nowadays a municipality, is located in the Świętokrzyskie Voivodeship, in Busko County. In Wiślica settlement remains from the early medieval period and urban and architectonic relics from the turn of the 13th and 14th century have been preserved until today, which makes Wiślica a rare example of an elaborate settlement complex in which basically occur all forms of urban development from the early and high Middle Ages.

10

The origins and history of the spatial development of Rabka-Zdrój during the medieval period – introduction to research

Krupa M.

Technical Transactions

|

2017

|

Vol. 12(114)

25--34

EN

This article concerns the origins and the history of spatial development of Rabka-Zdrój during the medieval period. It discusses the literature of the subject as well as research methods thanks to which it was possible to prepare prolegomena to the research on the history of Rabka within the given period. During the medieval period, Rabka was a small village owned by the Cistercian monastery in Szczyrzyc. The impulse for the development of settlement in this area must have been provided by salt deposits, known since the 12th century, which were primarily used by the monastery. Only with time they started to be explored by subsequent owners of the village. The spatial layout of Rabka developed basing on the local and longdistance routes existing in the Middle Ages, which ran through the village. The article addresses the issue of the development of the village, which suddenly transformed in the 19th century, becoming one of the most important Polish health resorts.

PL

Niniejszy artykuł dotyczy genezy powstania oraz historii rozwoju przestrzennego Rabki-Zdrój w okresie średniowiecza. Omówiono w nim literaturę przedmiotu, a także metody badań, dzięki którym udało się opracować prolegomenę do badań nad dziejami Rabki w założonym okresie. Rabka w średniowieczu była niewielką wsią należącą do klasztoru cystersów w Szczyrzycu. Impulsem do rozwoju osadnictwa na tym terenie były zapewne znane od wieku XIII złoża soli, z których pierwotnie korzystał klasztor. Dopiero z czasem były one eksplorowane przez kolejnych właścicieli wsi. Układ przestrzenny Rabki rozwinął się na podstawie istniejących w średniowieczu traktów ponadlokalnych oraz lokalnych wiodących przez wieś. Przedmiotowy artykuł przybliża zagadnienie rozwoju miejscowości, która w wieku XIX uległa nagłej metamorfozie, stając się jednym z najważniejszych polskich uzdrowisk.

11

Comments to the history of spatial development of Wiślica in the Middle Ages

Kuśnierz K., Kuśnierz-Krupa D., Krupa M.

Technical Transactions

|

2017

|

Vol. 5(114)

5--14

EN

The former town of Wiślica is located in the Świętokrzyskie Voivodeship, in the Busko district. Currently, it is a peripheral centre, whose origins date back to the early medieval period. Several settlement elements from that period have survived in Wiślica (relics of the Romanesque church of St. Nicholas; relics of the church of the Holy Spirit; relics of the church of St. Martin; the archaeological-architectonic relics “Regia”; relics of the 1st and 2nd Romanesque church and a hill fort), which constituted an early-medieval agglomeration in this area at the time. During the high Middle Ages the agglomeration acquired a regular urban the layout (9-square model) of a chartered town. In this article, the authors try to present the spatial development of Wiślica during the Middle Ages, on the basis of their own analyses and findings resulting from archaeological research conducted in the past.

PL

Niegdysiejsze miasto Wiślica położone jest na terenie województwa świętokrzyskiego, w powiecie buskim. Obecnie jest to peryferyjny ośrodek, który swoim rodowodem sięga okresu wczesnego Średniowiecza. Z tego okresu na terenie Wiślicy przetrwało wiele elementów osadniczych (relikty romańskiego kościoła św. Mikołaja; relikty kościoła św. Ducha; relikty kościoła św. Marcina; relikty archeologiczno-architektoniczne na „Regii”; relikty I oraz II kościoła romańskiego oraz grodzisko), które w wymienionym okresie tworzyły na tym terenie aglomerację wczesnośredniowieczną. Aglomeracja ta w okresie dojrzałego Średniowiecza została wzbogacona regularnym układem urbanistycznym (model 9-polowy) miasta lokacyjnego. Autorzy niniejszego artykułu, na podstawie własnych analiz oraz ustaleń badań archeologicznych, podjęli próbę scharakteryzowania rozwoju Wiślicy w okresie średniowiecza.

12

Strategie syntez tafluprostu

Krupa M., Chodyński M., Ostaszewska A., Cmoch P., Dams I.

Przemysł Chemiczny

|

2017

|

T. 96, nr 6

1333--1339

PL

Porównano znane strategie syntez leku przeciwjaskrowego tafluprostu (6) oparte na klasycznej metodzie Coreya syntezy prostaglandyn oraz dwuskładnikowej metodzie addycji 1,4. Opisano również nową konwergentną strategię syntezy tafluprostu polegającą na reakcji olefinowania Julia i Lythgoe’a strukturalnie zaawansowanego fenylosulfonu 36 za pomocą aldehydu 38. Główną zaletą nowej strategii jest otrzymanie tafluprostu (6) o dużej czystości chemicznej i korzystnym profilu zanieczyszczeń, przy zastosowaniu stosunkowo tanich reagentów.

EN

Known strategies for synthesis of the antiglaucoma drug tafluprost based on Corey lactone route and 2-component 1,4-conjugate addn. were compared. A newly developed process for the prepn. of high purity tafluprost by Julia- Lythgoe olefination of the advanced prostaglandin phenylsulfone with an aldehyde ω-chain synthon was also described.

13

Opracowanie technologii wytwarzania eplerenonu o czystości farmaceutycznej

Dams I., Krupa M., Pietraszek A., Ostaszewska A., Cmoch P., Chodyński M.

Przemysł Chemiczny

|

2017

|

T. 96, nr 7

1590--1594

PL

Opracowano wydajny, ekonomiczny i powtarzalny proces technologiczny wytwarzania farmaceutycznie czystego eplerenonu, spełniający wymogi dobrej praktyki wytwarzania (GMP) i prawa farmaceutycznego, stosując usprawnioną i zoptymalizowaną konwencjonalną metodę1) syntezy eplerenonu. Po raz pierwszy dokonano pełnej interpretacji widm 1H i 13C NMR eplerenonu. Otrzymano zanieczyszczenia procesowe eplerenonu i jego półproduktów oraz scharakteryzowano je metodami fizykochemicznymi. Wydzielono 9,11-dichloropochodną eplerenonu (nowy związek chemiczny), stanowiącą potencjalne zanieczyszczenie w syntezie eplerenonu, oraz opracowano sposób jej usuwania z produktu końcowego.

EN

A scalable, cost-effective and environment-friendly technol. for the industrial-scale manufg. pharmaceutical-grade eplerenone was developed on the general synthetic route described by Ng at al. (1998). The process-related impurities and intermediates were also synthesized and characterized. A new 9,11-dichloro impurity was isolated and a method for removing it from the final product was developed. The complete 1H and 13C NMR spectral anal. of eplerenone was carried out for the first time.

14

Analiza możliwości zastosowania mieszanki koksu naftowego i węgla do produkcji metanolu w warunkach polskich

Bigda J., Popowicz J., Zuwała J., Sikora A., Krupa M.

Polityka Energetyczna

|

2017

|

T. 20, z. 4

129--144

PL

W pracy przedstawiono koncepcję wykorzystania koksu naftowego do produkcji metanolu. Wymieniono sposoby oraz omówiono istniejące instalacje przetwarzania koksu naftowego do gazu syntezowego dla produkcji metanolu i energii elektrycznej. Zaprezentowano możliwości rozwoju rynku metanolu w Polsce w kierunku chemii, paliw i dodatków dla paliw, a także produkcję olefin i benzyn. Przedstawiono koncepcję instalacji produkcji metanolu z koksu naftowego. Zaprezentowano model ekonomiczny oraz analizę wyników obliczeń przeprowadzonych w celu określenia opłacalności produkcji metanolu na bazie koksu naftowego, dla różnych scenariuszy dostaw węgla oraz opcji kosztów emisji dwutlenku węgla do atmosfery. Wykazano, że opłacalność projektu produkcji metanolu poprzez zgazowanie koksu naftowego jest możliwa jedynie w przypadku uzyskania darmowych uprawnień do emisji CO2 oraz redukcji kosztów inwestycyjnych w stosunku do aktualnych predykcji. Nie gwarantuje to jednakże sukcesu przedsięwzięcia w przypadku znaczących spadków cen metanolu poniżej wartości prognozowanych w scenariuszu zmiennych cen.

EN

The paper presents the concept of using petroleum coke to produce methanol in the process of co-gasification with steam coal. Petroleum coke is a final carbon-rich solid material that is derived from oil refining in delayed coking installations and can be used either for energy generation purposes or after calcination in electrode industry. Existing technologies and installations for converting petroleum coke into synthesis gas for the production of methanol and electricity have been discussed. Opportunities for the development of the methanol market in Poland for the production of chemicals, fuel, fuel additives, olefins and gasoline were presented. The concept of the installation for the production of methanol from petroleum coke was evaluated and the calculation model was built enabling the input-output parameters of such an installation to be obtained. Using the obtained results, an economic model has been built and the economic feasibility was assessed in order to determine the profitability of methanol production from petroleum coke for different coal supply scenarios as well as the costs of CO2 emissions. It has been found that the profitability of the methanol production through petroleum coke gasification is only possible with free CO2 emission allowances and a reduction in investment costs compared to current forecasts. However, it still does not guarantee the success of the project in the case of significant falls in methanol prices below those forecasted in price variability scenarios.

15

Polityka energetyczna Unii Europejskiej, a możliwości realizacji inwestycji w elektroenergetyczne moce wytwórcze w Polsce

Krupa M., Sikora A. P., Sikora M. P.

Energetyka – Społeczeństwo – Polityka

|

2017

|

nr 1(5)

23--58

EN

The paper describes the current status of the energy security in Poland especially having on mind discussed and proposed power market and dedicated regulation for capacity market. The main question: are there any chances that the Polish Energy System can fulfill the needs of energy security. The authors discusses fundamentals and rudiments proposed by the Polish Ministry of Energy for the new Polish Energy Strategy till 2050. They assumed possibilities for the new investments in energy sector and verified position – how can Poland fulfill the obligation agreed with the EU concerning reduction of emissions and energy and climate strategy.

16

Współczesna architektura w zabytkowej tkance urbanistycznej - na wybranych przykładach

Krupa M., Rybka A.

Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury / Journal of Civil Engineering, Environment and Architecture

|

2017

|

z. 64, nr 3/II

151--160

PL

Większość miast europejskich, a także duża grupa polskich ośrodków posiada historyczne centrum, w którym dominuje tradycyjna zabudowa. Zdarza się jednak, że w zabytkowej tkance urbanistycznej tych ośrodków pojawia się możliwość wprowadzenia nowej formy architektonicznej. Ma to związek m.in. ze zmianą funkcji obiektów, z potrzebą polepszenia ich parametrów technicznych czy też z koniecznością ich dostosowania do aktualnie obowiązujących przepisów np. z zakresu bezpieczeństwa przeciwpożarowego, dostępności dla osób niepełnosprawnych czy po prostu bezpieczeństwa użytkowania. Wprowadzenie współczesnej formy architektonicznej do istniejącej struktury urbanistycznej nie jest zabiegiem łatwym, gdyż projektant musi ją odpowiednio wkomponować w zastany kontekst i krajobraz kulturowy. Rosnąca oferta rynkowa materiałów budowlanych skutecznie imitujących zabytkową substancję ułatwia do pewnego stopnia ten proces. Niemniej w dalszym ciągu kluczową kwestią jest nawiązanie do jakości architektury i przestrzeni otaczających obiekt lub teren będący przedmiotem działań projektowych. Niektóre tego typu realizacje udowadniają, że bezpośrednie nawiązania do materiałów, form, detali czy nawet skali sąsiedniej zabudowy nie są konieczne do tego, aby wprowadzenie współczesnej architektury do zabytkowej tkanki urbanistycznej zakończyło się udaną realizacją. W niniejszym artykule dokonano analizy wybranych czterech współczesnych realizacji architektonicznych w historycznych centrach miast europejskich.

EN

The majority of European cities, as well as a large group of Polish, have a historic centre in which traditional buildings are predominant. However, it can happen that an opportunity to introduce a new architectonic form occurs in the historic urban tissue of such centres. It is related to e.g. the change in an object’s function, the need to improve its technical parameters, or the necessity to adapt it to the currently binding standards e.g. concerning fire safety, accessibility for the disabled or safety of use in general. Introduction of a contemporary architectonic form into the existing urban structure is not easy, since the designer must integrate it appropriately into the present context and cultural landscape. The increasing market offers of building materials successfully imitating historic substance facilitate the process to a certain degree. Nevertheless, the key question still is relating to the quality of architecture and space surrounding the object or the area that is the target of the project work. Some realisations of that type prove that direct references to materials, forms, details or even the scale of neighbouring buildings are not indispensable in order to successfully introduce modern architecture into historic urban tissue. This article presents an analysis of four selected contemporary architectonic realisations in historic centres of European cities.

17

Konstrukcja i architektura hal sportowych na Podhalu (na wybranych przykładach)

Rybka A., Krupa M.

Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury / Journal of Civil Engineering, Environment and Architecture

|

2017

|

z. 64, nr 2/II

235--246

PL

Niniejszy artykuł dotyczy problematyki konstrukcji i architektury czterech wybranych hal sportowych na Podhalu. Dwie z nich zlokalizowane są w Nowym Targu: pierwsza przy budynku Zespołu Szkół Ekonomicznych przy ul. Kowaniec, druga przy Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym przy ul. Jana Pawła II. Dwie kolejne to obiekty zaprojektowane w Rabce - Zdroju: przy Liceum Ogólnokształcącym im. E. Romera oraz przy Zespole Szkół, przy ul. Kościuszki. W związku z faktem, że przedmiotowe obiekty są zlokalizowane na Podhalu to warunki klimatyczne oraz ukształtowanie terenu wymusiły zastosowanie w ich projektach niestandardowych rozwiązań technicznych, zwłaszcza konstrukcyjnych, które warte są opisania. We wszystkich czterech przypadkach konstrukcja istotnie wpływa na architekturę, a o stopniu tego oddziaływania w różnej mierze decydowały lokalizacja lub założenia funkcjonalne.

EN

This article concerns the issue of construction and architecture of four selected sports halls in the Podhale region. Two of them are situated in Nowy Targ: the first by the building of Economic Schools Complex in Kowaniec Street; the second by Special Needs Center in Jana Pawła II Street. The next two are objects designed in Rabka-Zdrój: one is located by E. Romer Secondary School, and the other by the School Complex in Kosciuszko Street. Because the discussed objects are situated in the Podhale region, the local climate and the lie of the land enforced the use of nonstandard technological solutions in the projects, especially construction solutions which are worth describing. In all four cases construction significantly influenced architecture, and the degree of this influence was determined by location and functional principles to varying extent.

18

Heppenheim jako modelowy przykład dobrze wykorzystanego potencjału kulturowego małego miasta

Kuśnierz-Krupa D., Krupa M.

Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury / Journal of Civil Engineering, Environment and Architecture

|

2017

|

z. 64, nr 3/II

161--180

PL

Heppenheim położone jest w Hesji na terenie zachodnich Niemiec. Jest to niewielki ośrodek, który obecnie liczy 25 tysięcy mieszkańców. Miasto ma jednak bogatą i barwną historię oraz cenny zasób kulturowy, który jest odpowiednio chroniony, a przede wszystkim właściwie eksponowany i wykorzystany. Prawa miejskie Heppenheim otrzymało na początku XIV wieku, ale ośrodek powstał znacznie wcześniej. Pierwsza wzmianka o jego istnieniu pochodzi już z wieku VIII. W mieście znajduje się m.in. średniowieczny, pięcioboczny rynek z odrestaurowanymi, XVII-wiecznymi szachulcowymi domami, barokowy ratusz, kościół parafialny pw. św. Piotra, XIII-wieczny zamek Starkenburg, budynek sądu Elektoratu Moguncji z XIV wieku oraz niezliczona rzesza XVI, XVII i XVIII-wiecznych domów, charakterystycznych dla małomiasteczkowej architektury niemieckiej, wzniesionych wzdłuż wąskich, malowniczych ulic historycznego centrum miasta. Ze względu na perfekcyjnie przeprowadzoną rewaloryzacje, udostępnienie i upowszechnienie zabytkowych obiektów i przestrzeni mieszkańcom oraz przyjezdnym Heppenheim może stanowić cenny wzór dla innych miast zabytkowych. Obecnie, wiele małych ośrodków na terenie Polski, które mogą poszczycić się cennym zasobem kulturowym boryka się z problemami gospodarczymi i brakiem miejsc pracy, co w konsekwencji prowadzi do zastoju i braku perspektyw na dalszy rozwój. Sposobem na progres gospodarczy oraz rozkwit takich miast może być turystyka kulturowa, tak dobrze rozwinięta w miastach niemieckich, czego przykładem jest właśnie Heppenheim.

EN

Heppenheim is located in Hessen, in western Germany. It is a small town currently populated by 25 thousand inhabitants. However, the town can boast an eventful and colourful history, and valuable cultural resources which have been properly preserved, but primarily properly exhibited and used. Heppenheim was granted its town rights at the beginning of the 14th century, but it had been established much earlier. The first mention of its existence comes already from the 8th century. In the town there are e.g. a medieval, pentagonal main square with restored 17th-century timber- frame houses, a Baroque town hall, a parish church of St. Peter, the 12th-century Starkenburg castle, the building of the Mainz Electorate Courthouse from the 14th century and a myriad of 16th-, 17th- and 18th-century houses, characteristic for small-town German architecture, erected along narrow, picturesque streets of the historic town centre. Because of perfectly carried out 180 D. Kuśnierz-Krupa, M Krupa revalorisation, accessibility and popularisation of historic objects and spaces among residents and visitors, Heppenheim can serve as a valuable model for other historic towns. Currently, many small towns in Poland, which can boast valuable cultural resources, face economic problems and lack of workplaces, which consequently leads to stagnation and lack of perspectives for further development. A way to make such towns progress economically and flourish can be cultural tourism so well developed in German towns, an example of which is Heppenheim.

19

Analiza współczesnych trendów w architekturze mieszkaniowej Paryża - na wybranych przykładach

Krupa M.

Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury / Journal of Civil Engineering, Environment and Architecture

|

2017

|

z. 64, nr 3/II

137--149

PL

W niniejszym artykule dokonano analizy wybranych, współczesnych realizacji architektury mieszkaniowej na terenie Paryża. Zaprezentowano w nim: budynek mieszkaniowy przy Rue de Nantes - autorstwa biura Atelier du Pont; budynek OURCQ przy Rue de l'Ourcq projektu biura Karawitz; budynek mieszkalny przy Rue Du Chateau projektu Explorations Architecture oraz zespół budynków mieszkalnych w 19 dzielnicy autorstwa biura Jakob + MacFarlane. Paryż od wielu lat słynie z bardzo wysokich kosztów zakupu lub najmu powierzchni mieszkalnych. Według ostatniego raportu "Property Index Overview of European Residential Markets" na tle innych stolic europejskich droższe nieruchomości o takim przeznaczeniu znajdują się tylko w ścisłym centrum Londynu. Uwzględniając strukturę społeczną znaczna część mieszkańców francuskiej stolicy zmuszona jest do mieszkania w lokalach o bardzo małej powierzchni lub złym stanie technicznym. Władze rozumiejąc ten problem starają się wspierać inwestycje związane z realizacją mieszkań socjalnych lub projektowanych dla grup o niższym poziomie dochodów np. studentów, stąd część analizowanych przykładów wpisuje się właśnie w ten nurt inwestycji mieszkaniowych. Projektanci starają się w ramach ograniczeń m.in. związanych z presją budżetową wynikającą z wysokich kosztów realizacji inwestycji budowlanych w Paryżu tworzyć obiekty ciekawe. Mają one zapewnić nie tylko minimalne standardy do współczesnej egzystencji, ale stworzyć możliwie duży komfort życia mieszkańców, a także wzbogacić przestrzeń publiczną, w której powstają. Celem przedmiotowych analiz było wyłonienie pozytywnych cech wybranych realizacji, które przy uwzględnieniu uwarunkowań prawnych i technicznych byłyby możliwe do aplikacji w Polsce.

EN

This article offers an analysis of selected, contemporary realisations of housing architecture in Paris. It presents: a residential building in Rue de Nantes – designed by the designing office Atelier du Pont; the OURCQ building in Rue de l'Ourcq designed by the Karawitz office; a residential building in Rue Du Chateau designed by Explorations Architecture, and a housing complex in the 19th district designed by the office of Jakob + MacFarlane. For years Paris has been infamous for very high costs of buying or renting accommodation. According to the latest report by "Property Index Overview of European Residential Markets", against other European capitals more expensive housing property can be found only in the very centre of London. Considering the social structure, a considerable number of residents of the French capital are forced to live in tiny apartments or in poor technical conditions. Understanding the problem, the authorities try to support investments connected with realisations of council flats, or those designed for lower-income groups such as students, therefore some of the analysed examples fit that particular trend in housing investments. Within limitations connected to budget pressure resulting from the high cost of realising a building investment in Paris and no possibility of obtaining high profit after its completion, designers attempt to create original objects. They are to provide not only minimum standards for contemporary existence, but also create a relatively high comfort of life for their inhabitants, and enrich the public space in which they are erected. The aim of the carried out analyses was indicating positive features of selected realisations which, after considering legal and technical conditions, would be applicable in Poland.

20

Twórczość Teodora Talowskiego i jego zapomniany projekt Gimnazjum S. Goszczyńskiego w Nowym Targu. Historia i uwagi do rewaloryzacji

Krupa M.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2016

|

Nr 46

89--99

PL

Niniejszy artykuł dotyczy problematyki zapomnianego projektu Teodora Talowskiego, jakim jest gimnazjum im. S. Goszczyńskiego w Nowym Targu. Gimnazjum to zostało wzniesionee w 1906 roku w północno-wschodniej części miasta jako pierwsza szkoła średnia na całym Podhalu. Tematyka rewaloryzacji obiektu została zaprezentowana na tle szkicowo nakreślonej twórczości Talowskiego jako jednego z najznakomitszych architektów przełomu XIX i XX wieku.

EN

Niniejszy artykuł dotyczy problematyki zapomnianego projektu Teodora Talowskiego, jakim jest gimnazjum im. S. Goszczyńskiego w Nowym Targu. Gimnazjum to zostało wzniesionee w 1906 roku w północno-wschodniej części miasta jako pierwsza szkoła średnia na całym Podhalu. Tematyka rewaloryzacji obiektu została zaprezentowana na tle szkicowo nakreślonej twórczości Talowskiego jako jednego z najznakomitszych architektów przełomu XIX i XX wieku. This article addresses the issue of a forgotten project by Teodor Talowski, namely the S. Goszczyński Gymnasium in Nowy Targ. The Gymnasium was realised in 1906 in the north-east part of the city, as the fi rst secondary school in the whole Podhale region. The issue of the object revalorisation was presented against the background of the sketchily outlined works of Talowski as one of the most brilliant architects of the turn of the 19th and 20th century.