Wykorzystanie popiołów lotnych z termicznego przekształcania osadów ściekowych w technologii betonu realizuje założenia gospodarki odpadami proponowane w Unii Europejskiej. W pracy przedstawiono wyniki badań wpływu częściowego zastąpienia tym materiałem cementu portlandzkiego na parametry wytrzymałościowe betonów w porównaniu do betonu referencyjnego oraz do betonów zawierających w swoim składzie konwencjonalne dodatki (krzemionkowe i wapienne popioły lotne). W artykule przedstawiono wyniki badań wybranych właściwości (konsystencji, wytrzymałości na ściskanie, wytrzymałość na rozciąganie po 28 i 56 dniach dojrzewania, głębokości penetracji wody pod ciśnieniem) betonów zwykłych i betonów zawierających popioły lotne w ich składzie. Do wykonania próbek użyto cementu portlandzkiego CEM I 32,5 R i kruszywa naturalnego o uziarnieniu 0-16 mm. Beton z dodatkami został wykonany w pięciu partiach, w których popiół został dodany w ilości 5%, 10%, 15%, 20%, 30% masy cementu. Badania wykazały, poprawę parametrów wytrzymałościowych betonów zawierające popioły lotne z termicznego przekształcania osadów ściekowych.
EN
Application of fly ash from combustion of municipal sewage sludge (FAMSS) in the concrete technology implements assumptions concerning the waste management adopted by the European Union. The study concerned the influence of partial replacement of the Portland cement by the ash on strength parameters of concrete in comparison to the reference concrete and concretes containing conventional admixtures (siliceous and calcareous fly ashes). The article presents the results of investigations on selected properties (consistency, water absorption, compressive strength and tensile strength after 28 and 56 days of curing, penetration depth) of ordinary concretes and concretes containing fly ash (calcareous and siliceous ash) from combustion of municipal sewage sludge. To make up the samples, the Portland cement CEM I 32,5 R and natural aggregate with graining of 0-16 mm were used. The concrete with siliceous and siliceous admixture was made in five lots to which the ash was added in the quantity of 5%, 10% 15%, 20% and 30% of the cement weight. The investigations have shown that the concretes containing fly ash from combustion of municipal sewage sludge have better strength parameters.
Celem przeprowadzonych badań było poznanie wpływu dodania rozdrobnionych odpadów szklanych w trakcie sporządzania mieszanki betonowej betonu zwykłego na jego wybrane właściwości techniczne. W badanym zakresie mączka szklana wpłynęła nieznacznie na pogorszenie wytrzymałości na ściskanie, stłuczka szklana natomiast nie miała wpływu na wytrzymałość na ściskanie po 56 dniach dojrzewania. Dodatek mączki szklanej zwiększa wytrzymałość na zginanie, dodatek stłuczki szklanej utrzymuje porównywalną wytrzymałość na zginanie w stosunku do betonu referencyjnego. Uzyskane betony to betony mrozoodporne F150.
EN
The aim of the performed investigations was to learn about an influence of addition of crushed glass waste on some selected technical properties of concrete. The glass powder or crushed glass was added during making of a concrete mix. In the studied range, the glass powder had a slight influence on the deterioration of compressive strength, whereas cullet had no effect on the compressive strength after 56 days of maturation. The addition of glass powder increases the bending strength, the addition of cullet maintains comparable bending strength in comparison to the reference concrete. The concretes obtained are F150 frost-resistant concretes.
Kwestia doboru właściwych wodomierzy do konkretnych punktów pomiarowych z uwzględnieniem ich charakterystyki była już niejednokrotnie poruszana w literaturze [2,7]. Ten dobór powinien być dokonany w oparciu o przepływy rzeczywiste, w oparciu o metody statystyczne lub przeliczeniowi inne od norm dotyczących projektowania instalacji wewnętrznych [4,5] oraz przeciętnych norm zużyci wody [6], by uniknąć przewymiarowywania wodomierzy. Jest to jednak tylko część problemu, ponieważ, oprócz spełnienia wymagań metrologicznych względem urządzenia pomiarowego dobranego do określonego punktu, należy pamiętać o istnieniu granicy ekonomicznego doboru tego urządzenia. Po przekroczeniu tej granicy lepsze parametry pomiarowe nie zostaną zrównoważone przez rachunek ekonomiczny - koszt urządzenia pomiarowego będzie wyższy niż przychód wodociągu wynikający z fakturowania wody w tym punkcie.
W artykule porównano metodykę obliczania instalacji wodociągowych według norm PN-B-01706:1992 oraz PN-EN 806-3:2006. Na zasileniu standardowo wyposażonego mieszkania uzyskujemy przepływ obliczeniowy o około 16% wyższy, stosując normę europejską. Dodatkowo przepływy obliczeniowe na zasileniu budynków wielorodzinnych porównano z formułami podawanymi w literaturze oraz wynikami badań własnych. Średnio przepływy pomierzone są dwu-, trzykrotnie niższe od wartości obliczeniowych ustalanych według norm. Jednocześnie są one porównywalne lub nieznacznie wyższe od tych ustalanych według modeli podawanych w literaturze.
EN
The article compares the methodology for the calculation of water installations according to PN-/B-01706:1992 and PN-EN 806-3:2006. For typically equipped flat we obtain the design flow by about 16% higher using the European standard. In addition, design flow-rate calculation for multifamily buildings was compared with formulas administered in the literature and the results of own research. Measured flows are average two to three times lower than the value determined by computing standards. They are comparable or slightly higher than those determined according to the models reported in the literature.
The paper presents the results of investigations of the oxygen content in oxygenated water in a co-current pipe aerator with the diameter of 200 mm, with stainless steel Białecki rings with the diameter of 12 mm, for two cases: when the air is supplied by a compressor and when it is supplied by a jet pump. The oxygen content in the oxygenated water was assayed using an LDO oxygen sensor. The investigations of water oxygenation in the aerator were carried out during technical exploitation of the Scientific Research Water Station of Warsaw University of Life Sciences. The oxygen content O2 in the oxygenated water was measured for the set air flow rate Qp equal to 50, 100 and 150 dm3 ×h-1 and water flow rate Qw equal to 10, 15 and 20 m3 ×h-1 . During the tests, the temperature T of the air supplied to the aerator was also measured. The water temperature was constant during the tests and it was equal to 12°C. The oxygen content O2 in the oxygenated water and the temperature T of the air supplied to the aerator were measured every 10 seconds. For each air flow rate Qp and water flow rate Qw being set, three measurement series were carried out and the obtained results were averaged. The researches were aimed on the determination of the influence of air and water flow rate on the oxygen content in the water oxygenated in a pipe aerator with use of a compressor and a jet pump. In the measurement range being tested, the effectiveness of water oxygenation increased with rise in the flow rate of the supplied air and decreased with rise in the flow rate of the supplied water. The effectiveness of water oxygenation was higher if obtained by means of a jet pump than of a compressor.
6
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W Polsce według danych GUS w oczyszczalniach ścieków komunalnych w 2013 roku wytworzono 540,3 tys. ton suchej masy osadów ściekowych. Jedną z możliwości zagospodarowania popiołów ze spalania osadów jest ich wykorzystanie do produkcji materiałów budowlanych, jakim jest beton zwykły. W artykule przedstawiono wyniki badań podstawowych właściwości betonów, zawierających różny dodatek popiołów lotnych pochodzących ze spalania komunalnych osadów ściekowych. Beton z dodatkiem popiołów lotnych w ilości 10%, 12% i 15% popiołu jako zamiennika cementu powoduje zmniejszenie wytrzymałości na ściskanie, które jest znaczne w przypadku 12% i 15% popiołu po 2, 7 i 14 dniach. Po 56 dniach twardnienia różnice te są bardzo małe, a nawet beton z dodatkiem 12% popiołu ma o 2 MPa większą wytrzymałość. Natomiast zmniejszenie wytrzymałości na zginanie jest większe. Także nasiąkliwość betonu ulega znacznemu zwiększeniu.
EN
According to Central Statistical Office of Poland, 540.3 thousands of tons of sewage sludge in respect to dry mass, have been produced in Poland in 2013. One of possible ways of utilization of sewage sludge is its incorporation in building materials, e.g. concrete. Paper presents results of investigations on basic properties of concrete incorporating fly ash from municipal sewage sludge thermal treatment. Use of fly ash as cement replacement in the amounts 10%, 12% and 15% resulted in decrease of compressive strength which is significant in case of 12% and 15% of fly ash after 2, 7 and 14 days. After 56 days of hardening, differences are very small, and in case of 12% of fly ash addition concrete has strength higher by 2 MPa. Decrease of flexural strength is larger. Also sorptivity of concrete is increasing significantly.
W artykule przedstawiono wyniki badań porównawczych zawartości tlenu w wodzie napowietrzanej za pomocą strumienicy i sprężarki. Zawartość tlenu w wodzie napowietrzanej oznaczano za pomocą sondy tlenowej i metodą Winklera. Opisano budowę stanowiska pomiarowego i metodykę pomiarów. Przeprowadzono analizę uzyskanych wyników badań i sformułowano odpowiednie wnioski. W badanym zakresie pomiarowym efektywność natleniania uzdatnianej wody rośnie wraz ze wzrostem strumienia objętości doprowadzanego powietrza. Jednocześnie maleje względna efektywność natleniania przy wykorzystaniu strumienicy w odniesieniu do sprężarki.
EN
The article presents the results of the oxygen content in the water aerated by the ejector and compressor. The oxygen content in the water aerated, was determined by the oxygen probe and method Winkler. The article describes the construction of a measuring post and measurement methodology. The paper analyzes the results of research and formulated the appropriate proposals. In the range of measuring the effectiveness of oxygenate the water increases with the volume of incoming air stream. With the increase in the volume of supply air flow, the relative effectiveness of oxygenation using the ejector decreased in relation to the compressor.
W artykule przedstawiono wyniki pomiarów zużycia wody w wybranych budynkach wielolokalowych dwóch spółdzielni mieszkaniowych. Podniesiono problem rozbieżności obliczeniowych rozbiorów wody w stosunku do rozbiorów rzeczywistych. Obserwowana struktura zużycia wody jest często odmienna od teoretycznej, co może mieć wpływ na poprawność doboru wodomierza głównego, a w efekcie na dokładność jego wskazań.
EN
The paper presents the results of water consumption measurements in the selected multifamily buildings of a housing cooperative. The problem of divergences between the calculated water consumption and the measured one was analysed. The observed water consumption structure often differs from the theoretical one what can affect the correctness of the selection of main water meter and, in consequence, the accuracy of its readings.
Care of the environment in accordance with the principles of sustainable development introduces the possibility and need for waste recycling. Construction and building industries have the greatest potential for reuse of waste. The article presents the results of investigations of cement mortars – tests of compressive and tensile strength after 28 and 56 days of curing – for normative mortars and mortars containing fly ashes – calcareous and siliceous ash – in their composition. To make the samples, the Portland cement CEM I 32,5 R, 42,5R and natural aggregate with graining of 0–2 mm were used. Concrete with siliceous and calcareous admixtures was made in six lots where the ash was added in the quantity of 2%, 5%, 10% of the cement mass or the 2%, 5%, 10% of cement was replaced by ashes. After the tests, it was stated that the siliceous fly-ash admixture increases the compressive and bending strength in comparison to the mortars with the calcareous ash admixtures.
10
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W artykule porównano liniowe straty hydrauliczne generowane w rurach z tworzyw sztucznych przy przepływie wody zawierającej różne stężenia zawiesiny mineralnej (piasku). Parametrami mierzalnymi były: natężenie przepływu, straty ciśnienia oraz temperatura medium. Pomiary wykonywano na stanowisku w rurociągach ciśnieniowych o średnicach 63, 75 i 90 mm, wykonanych z PVC i PE. Rurociągi ułożono w pętle bliskie koła, aby zminimalizować wpływ oporów miejscowych. Wykazano, że dla tych rur w badanym zakresie stężeń piasku (0 – 5568,3 mg/dm3) można uogólnić zależność liniowego współczynnika oporów λ od liczby Reynoldsa. Stwierdzono także, że stężenie piasku nie ma wpływu na współczynnik a we wzorze Fiodorowa [3], natomiast niewielki wpływ ma rodzaj i średnica rur. Wyznaczono szacunkowe wartości współczynnika oporów miejscowych dla połączeń rur PE i PVC.
EN
The article compares the major losses generated In the plastic pipes with a flow of water containing various concentrations of the mineral slurry (sand). Measurable parameters were flow rate, pressure loss and temperature of the fluid. Measurements were performed in pressure pipes made of PVC and PE with diameters of 63, 75 and 90 mm. Pipelines laid in loops close circle to minimalize impact of minor losses. It has been shown that for these pipes and used sand concentration (0 – 5568,3 mg/dm3) general relationship of major losses coefficient λ and Reynolds number can be given. Also it was shown, that sand concentration not has an effect on coefficient a in Fiodorow equation [3] and has a little effect type and diameter of the pipes. Determined the estimated values of the coefficient of minor losses for connections of PE and PVC pipes.
W niniejszym opracowaniu przedstawiono wyniki pomiarów zużycia wody w wybranych budynkach wielorodzinnych dwóch spółdzielni mieszkaniowych. Podniesiono problem rozbieżności obliczeniowych rozbiorów wody w stosunku do rozbiorów rzeczywistych. Obserwowana struktura zużycia wody jest często odmienna od teoretycznej, co może mieć wpływ na poprawność doboru wodomierza głównego, a w efekcie na dokładność jego wskazań.
The article presents a study on purifying rainwater pipes with mineral suspension. The study was divided into two stages. In the first stage determined the flow rate of conducive to self-cleaning rainwater pipes. The study was conducted for eight granulated mineral suspension for the straight line and the siphon positioned at an angle of 0°, 30°, 60°, and 90°. Determined the minimum speed at which there was no sedimentation of the slurry flowing in a stream of water and so-called. purification speed at which followed complete purification the measuring section of the accumulated mineral suspension. On the basis of a clear trend can be seen that with the decrease in grain size of grains we observe lower speed needed to remove them. In most cases, particularly for the finer fractions, the difference between the minimum speed and the speed of purification is less than the straight section. Taking as reference the average speed of straight horizontal purification for all the granulation, the speed for the siphon: arranged at an angle of 0° is about 3% higher, at 30° is about 16% higher, at an angle of 60° by about 8% higher, and to siphon arranged at an angle of 90° by about 33% higher. From the above indicates a paradox that the siphon with an inclination of 60° in order to clean the mineral suspensions requires an average water velocity less than the level of the proximal angle of 30°. The results were discussed and compared with the recommendations of [PN EN 1671: 2001]. Even the grain of the largest granulation moved at speeds below the normative 0.7 m/s, so it is a guarantee to achieve the removal of the tested types of suspension. At the second stage for specified speed measured self-cleaning wire flush time specified dose of the suspension. On the straight horizontal and horizontal sections of the siphon the suspension moves in the form of migrant suspension. It was observed that the migration speed of the bottom slurry is variable in time. Therefore, straight horizontal section measuring divided into four sections of equal length and the time of migration suspension by the individual sections. This time depends on the granulation suspension. Finer fractions are characterized by a slowdown in the speed of movement in subsequent sections, with larger fractions of the trend is reversed. Analyzing the cleaning duration of straight horizontal depending on the weight accumulated in the benthic suspension have failed to discern clear trends. This involves a much larger number of repetitions. In the case of the siphon with an inclination angle of 0° it was difficult to identify trends as for the horizontal section. When the siphon slope at 30° and 60° results of the measurements clearing time are common pattern. Higher dose of aggregate requires a longer time for cleaning. For the siphon with a slope of 90 degrees, regardless of the number of suspensions at speeds reaching purifying cleansing followed rapid siphon.
W artykule przedstawiono badania wielkości i zmienności zużycia wody w kampusie SGGW w roku akademickim 2012/13. Przeciętne jednostkowe zużycie wody w okresie, kiedy realizowane są zajęcia dydaktyczne, wyniosło 29,3 dm3·d–1 dla studenta studiów stacjonarnych i 23,2 dm3·d–1 dla studenta studiów niestacjonarnych. W okresie wakacyjnym wskaźniki te są niższe i wynoszą odpowiednio 15,2 oraz 11,4 dm3·d–1. Wskaźniki te wyznaczono bez uwzględnienia zużycia wody w akademikach. Współczynnik nierównomierności dobowej dla całego kampusu wyniósł 1,54 i był zbliżony do współczynnika nierównomierności godzinowej, wynoszącego 1,52. Najwyższe miesięczne zużycie wody wystąpiło w czerwcu i było o 85% większe od najniższego, które wystąpiło w sierpniu. W cyklu tygodniowym najwyższe zużycie wody obserwowano we wtorki, a najniższe w niedziele. Przeciętne rozbiory wtorkowe są wyższe od rozbiorów niedzielnych o 31,5%. Szczyty rozbiorów w ciągu doby przypadały w godzinach 10–15 oraz 23–01.
EN
The article presents a study on the size and variability of water consumption on the WULS campus in the academic year 2012/2013. The average specifi c water consumption at a time when classes are implemented amounted to 29.3 dm3 /student per day for full-time studies student and 23.2 dm3 /student per day for the student parttime studies. During the holiday season the rates are lower at respectively 15.2 and 11.4 dm3 /student per day. These ratios were determined without taking into account water consumption in the dorms The daily peaking factor for the whole campus amounted 1.54 and was similar to the hourly peaking factor, amounting 1.52. The highest water consumption per month occurred in June and was 85% higher than the lowest which occurred in August. Within the week cycle, the highest water consumption was observed in Tuesdays and the lowest – in Sundays. The average Tuesday demands are 31.5% higher than the Sunday demands. The demand peaks in day felt on the hours between 10 a.m. and 3 p.m. as well as 11 p.m. and 1 a.m.
W artykule przedstawiono nowoczesne rozwiązania niekonwencjonalnych systemów kanalizacji. Podano zalecenia dotyczące budowy i eksploatacji oraz zakresy zastosowania kanalizacji ciśnieniowej i podciśnieniowej.
EN
In the article was presented the modern solutions of unconventional sewerage systems. The recommendations apply to construction and operations and ranges use pressure and vacuum sewerage system was given.
15
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W artykule przedstawiono badania wpływu zmiennej zawartości zawiesiny w ściekach na wysokość współczynnika liniowych oporów hydraulicznych (lambda) przy przepływie w rurociągach wykonanych z polichlorku winylu i polietylenu. Badania wykonano dla trzech stężeń zawiesiny w ściekach i odniesiono je do próby zerowej wykonanej dla wody. Stwierdzono, że dla badanego zakresu zmiennych wraz ze wzrostem stężeń zawiesin w ściekach nieznacznie rosną liniowe straty ciśnienia. Na podstawie analizy statystycznej opracowano formułę pozwalającą wyznaczyć współczynnik lambda w funkcji liczby Reynoldsa i stężenia zawiesin.
EN
The paper presents the investigations of the influence of different suspension concentrations on linear head loss particularly friction coefficient (lambda). Investigations were done by using polyvinyl chloride and polyethylene pipes. The tests were performed for three suspensions concentrations in wastewater and the results were compared with results obtained from test with water. It was found that for the investigated range of variables with increasing concentrations of suspended solids in the wastewater slightly increasing pressure losses. On the basis of statistical analysis developed a formula that allows determine the coefficient of lambda as a function of Reynolds number and concentration of suspended solids.
16
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W literaturze można znaleźć wiele wzorów pozwalających na wyznaczenie współczynnika oporów liniowych λ, a co za tym idzie strat ciśnienia. W ramach badań eksperymentalnych wykonano pomiary strat ciśnienia w rurociągach z PVC i PE przy przepływie wody oraz ścieków bytowych, co pozwoliło na wyznaczenie współzynników strat liniowych i odniesieniu ich do wzorów spotykanych w literaturze. Badano zarówno wzory występujące w postaci skróconej zalecane dla rur hydraulicznie gładkich - wzory: Blasiusa, Konakowa, Alszula, Waldena i in. - oraz wzory w postaci pełnej akceptowalne przy niemal dowolnych wartościach chropowatości rur - wzory Moody'ego, Wooda, Churchilla i Usagi, Jaina, Chena, Manadili, Romeo i in., Stwierdzono, że wzory stosowane dla rur hydraulicznie gładkich zaniżają współczynnik λ, a w konsekwencji straty hydrauliczne, oraz, że nie wystąpiły istotne różnice w wartościach λ przy porównaniu wyników uzyskanych przy przepływie wody i ścieków.
EN
In the literature we can find different formulas for calculation of λ coefficient. In the experimental investigations the losses of pressure were measured in the PVC and PE pipes with water and wastewater flow. This allowed for determination linear losses coefficients which then were compared with the formulas from literature. The formulas in short form for the smooth pipe were investigated Blasiusa, Konakowa, Alszula, Waldena etc. as well as formulas which are acceptable for nearly any roughness of pipes - Moody, Wood, Churchill and Usagi, Jain, Chen, Manadili, Romeo and others. It was found that the formulas which are used for the smooth pipes underrate the value for λ coefficient and the hydraulic losses as a consequence. No significant differences were found for the λ coefficient for flow of water and wastewater.
17
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W artykule została przeprowadzona analiza wpływu uzyskanych wyników obliczeń hydraulicznych współczynnika λ za pomocą ogólnie dostępnych wzorów w literaturze naukowo-technicznej i wzorów empirycznych wyznaczonych z pomiarów [11], na zmianę strat hydraulicznych h w rurociągach, co wpływa na dobór pomp ściekowych. Zakres obliczeń strat hydraulicznych obejmował rury z PVC i PE o średnicy 90, 75, 63 mm. Natomiast do obliczenia współczynnika λ wykorzystano wzór: Phama, Blasiusa, Fiodorowa, Waldena, Konakowa i sześć wzorów empirycznych wyznaczonych z pomiarów [11].
EN
In the article was described analysis of the influence of obtain results of hydraulic calculations of the coefficient λ, with the aid of readily available formulas in literature scientifically - technical and empirical formulas determined from measurements [11], to the change in hydraulic losses h in pipelines what is influence to the selection of sewage pumps. The range of calculations of hydraulic losses included pipes of PVC and PE about diameter 90, 75, 63 mm. To the calculating coefficients λ was used formulas: Phama, Blasiusa, Fiodorowa, Waldena, Konakowa and six empirical formulas determined from measurements [11].
18
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W niniejszym artykule została wykonana analiza wpływu deformacji rur na wyznaczane straty ciśnienia podczas przepływu wody i ścieków. Wykonano obliczenia strat ciśnienia za pomocą ogólnie dostępnych wzorów i porównanie ich z wynikami pomiarów. Uzyskane wyniki obliczeń hydraulicznych pokazują, że straty te dla rur niekołowych są większe niż dla rur kołowych, a to przekłada się na konieczność uwzględniania tej różnicy podczas doboru pomp.
EN
The paper consists head losses comparison of water and wastewater flow by plastic pipes with circular and noncircular cross section. Theoretical calculations done with use Darcy-Weisbach and Avci I Karagoza [6] equations were verified by experiments. It was demonstrated that error from use of circular and noncircular pipes was less than a few percents.
19
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW