Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Przekształcenia zabytkowych obiektów – próba kodyfikacji

Molski Piotr

Ochrona Dziedzictwa Kulturowego

|

2021

|

Nr 11

13--26

PL

Rozwój cywilizacyjny i związane z tym zmiany standardów funkcjonalnych, technologicznych i wzorców estetycznych wiążą się z przekształceniami istniejącej zabudowy, w tym również zabytków architektury. Uwarunkowane czynnikami pozakonserwatorskimi potrzeby i skala tych przekształceń wpływają na przewartościowania paradygmatu ochrony architektonicznego dziedzictwa. Istotnym tego przejawem, w następstwie transformacji ustrojowej w Polsce po 1989 roku, jest między innymi współzależność skutecznej ochrony zabytków z ich użytkowym wykorzystaniem. Wiąże się to z koniecznością ingerencji modernizacyjno-adaptacyjnych - ze zmianami podziałów wnętrz i potrzebą powiększania użytkowanej powierzchni poprzez rozbudowy zabytkowych obiektów lub założeń lub wznoszenia w ich najbliższym sąsiedztwie nowych. Ochrona zabytków wymaga zatem integracji działań utrwalających dokumentalne wartości historycznej tkanki z zasadami jej przystosowania do aktualnych, utylitarnych potrzeb – jako warunku przetrwania zabytków. W systematyzowaniu zasad przekształceń niezbędne jest uporządkowania nazewnictwa działań podejmowanych wobec zabytków – kluczowego w rozumieniu zasad ochrony i dialogu uczestników procesów konserwatorko-modernizacyjnych. Celem rozważań zawartych w artykule jest: zarys poglądów dotyczących ingerencji w zabytkowe struktury w rozwoju polskiej myśli konserwatorskiej jako punkt wyjścia do kodyfikacji ingerencji; diagnoza istotnych uwarunkowań decydujących o przekształceniach zabytków i potrzeb dialogu uczestników przedsięwzięć konserwatorko-modernizacyjnych; próba zdefiniowania rodzajów przekształceń z ich charakterystyką oraz sformułowanie wniosków.

EN

Civilization development and the related changes in functional, technological, and aesthetic standards are connected with the transformations of the existing buildings, including architectural monuments. Non-conservationist needs and the scale of these transformations influence the reevaluation of the architectural heritage protection paradigm. An important manifestation of this, following the political transformation in Poland after 1989, is the interdependence between effective protection of historic buildings and their utilization. This entails the necessity of modernization and adaptation interventions, i.e. changes of internal divisions and the need to expand the usable area by extending the historic buildings or premises, or construction of new ones in their immediate vicinity. Therefore, the protection of historic monuments requires the integration of activities that preserve the documentary values of the historic fabric with the principles of its adaptation to the current utilitarian needs - as the condition of the monuments' survival. In systematizing the principles of transformation, it is necessary to organize the nomenclature of activities undertaken in relation to historical buildings, which is crucial for the understanding of the principles of protection and dialogue between the participants of conservation and modernization processes. The aim of this paper is: to outline the views on the interference in the monumental structures in the development of Polish conservator's thought as a starting point for the codification of the interference; to diagnose the important conditions which determine the transformation of monuments and the need for dialogue between the participants in the conservation and modernization projects; to try to define the types of transformations with their characteristics, and to formulate conclusions.

2

A historic ruin – interventions and their conditions

Molski Piotr

Ochrona Dziedzictwa Kulturowego

|

2020

|

Nr 10

61--72

EN

The effective protection of historical ruins, just as of other monuments, depends on their contemporary use. Adaptation of ruins to utilitarian standards requires preventive and preservative conservation, but also architectural interventions necessary for new functions. The principles of dealing with ruins were included in the Charter of Historical Ruins adopted by Polish National Committee ICOMOS in 2012. The characteristics of objects known to the conservation and architectural community, carried out against the background of the Charter, allowed to distinguish, apart from the traditional methods of preventive conservation, four types of intervention consisting in the introduction of additions to the historic ruins, in different scope and scale –ranging from the filling of defects to consolidate the destructed walls, through addition of "small architecture" items, to utility objects and cubic additions in the place of the unpreserved fragments of the original mass of the building. Evaluation of the intervention methods allows to define their conditions and to confront them with recommendations of the Charter of Historical Ruins. The confrontation of the Charter's recommendations with examples of transformations of selected objects confirms the accuracy of the Charter's provisions and their usefulness in the conservator's assessment of the transformation of ruins and preservation of their historic values. The interventions which enable the use of ruins are in accordance with social expectations and the aspirations of their owners, and most importantly, they significantly increase the chances of restoration protecting the ruins from destruction.

PL

Skuteczna ochrona historycznych ruin, podobnie jak innych zabytków, uwarunkowana jest współczesnym użytkowaniem. Dostosowanie ruin do standardów użytkowych wymusza ich konserwację profilaktyczną i zachowawczą, ale też konieczne dla nowych funkcji ingerencje architektoniczne. Zasady postępowania z ruinami zawarte zostały w Karcie Ruin Historycznych przyjętej przez Polski Komitet Narodowy ICOMOS w 2012. Przeprowadzona, na tle ustaleń Karty, charakterystyka znanych w środowiskach konserwatorskich i architektonicznych obiektów pozwoliła wyodrębnić, poza tradycyjnymi metodami konserwacji profilaktycznej, cztery rodzaje ingerencji polegających na wprowadzaniu uzupełnień zabytkowych ruin, w różnym ich zakresie i skali – poczynając od uzupełniania ubytków scalającego destrukty murów oraz urządzeń „małej architektury” po obiekty użytkowe oraz kubaturowe uzupełnienia w miejscach niezachowanych fragmentów pierwotnej bryły budowli. Ocena metod ingerencji pozwala określić ich uwarunkowania i skonfrontować je z zaleceniami Karty Ruin Historycznych. Konfrontacja zaleceń Karty z przykładami przekształceń wybranych obiektów potwierdza trafność zapisów Karty oraz ich przydatność w konserwatorskiej ocenie przekształceń ruin i zachowania zabytkowych wartości. Ingerencje umożliwiające użytkowanie ruin są zgodne z oczekiwaniami społecznymi, dążeniami ich właścicieli, a co najważniejsze – znacznie zwiększają szanse remontów zabezpieczających ruiny przed zniszczeniem.

3

Zarządzanie pomnikami historii

Molski Piotr

Ochrona Dziedzictwa Kulturowego

|

2019

|

Nr 7

123--133

PL

System ochrony zabytków w Polsce, w tym pomników historii nie jest w pełni dostosowany do zmian ustrojowych po 1989 roku. Niedocenianym, istotnym elementem tego systemu determinującym skuteczną ochronę jest profesjonalne zarządzanie architektonicznym dziedzictwem łączące konserwację ze współczesnym użytkowaniem historycznych obiektów. Współzależności konserwatorskich i pozakonserwatorskich uwarunkowań wymuszają dziś postrzeganie ochrony zabytków jako złożonego i interdyscyplinarnego procesu – skorelowanych ze sobą oddziaływań na zabytkowy obiekt, w którym zabiegi konserwatorskie są kluczową, ale nie jedyną działalnością. Całością organizacyjną tych działań jest zarządzanie. Pomniki historii jako najcenniejsze dziedzictwo powinny być wzorem zarządzania dla krajowego, zabytkowego zasobu. Piętnastoletnie doświadczenia pomnika Twierdza Srebrna Góra pozwalają przybliżyć cele i złożone uwarunkowania powiązanych ze sobą działań zarządczych oraz wnioski adresowane do władz krajowych odpowiedzialnych za ochronę kulturowego dziedzictwa.

EN

The system of protection of historical monuments in Poland, including Monuments of History, is not fully adapted to the political changes after 1989. An underestimated, important element of this system determining effective protection is professional architectural heritage management combining conservation with contemporary use of historical buildings. Interdependencies between conservation and non-conservation conditions force us to perceive the protection of monuments as a complex and interdisciplinary process – mutually correlated interactions on the historic object, in which conservation measures are the key, but not the only, activity. The organizational entirety of these activities is management. Monuments of History as the most valuable heritage should be a model of management of the national, historical resources. Fifteen years of experience of the Srebrna Góra (Silver Mountain) Fortress monument allow us to bring closer the objectives and complex conditions of related management activities as well as applications addressed to national authorities responsible for the protection of cultural heritage.