Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Przykład określenia wartości wskaźników deformacji oraz prędkości i przyśpieszeń drgań podłoża w miejscu posadowienia budynku

Strzałkowski P.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2018

|

nr 107

187--202

PL

Prowadzona od ponad 200 lat eksploatacja górnicza na Górnym Śląsku oddziałuje negatywnie na obiekty budowlane. Zjawisko to we wszystkich przypadkach związane jest z występowaniem deformacji ciągłych powierzchni, a w pewnych przypadkach również deformacji nieciągłych (najczęściej zapadlisk), zmian stosunków wodnych oraz wstrząsów górotworu. W niniejszej pracy przedstawiono ocenę wpływu dokonanej eksploatacji górniczej na budynek zlokalizowany w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym (GZW). Na budynek oddziaływały deformacje ciągłe oraz wstrząsy górotworu. W pracy dokonano obliczeń wartości wskaźników deformacji za pomocą teorii Budryka-Knothego, które częściowo zweryfikowano w oparciu o wyniki pomiarów geodezyjnych. Dokonano również analizy wartości prędkości i przyśpieszeń drgań podłoża wywołanych wstrząsami pochodzenia górniczego. Stwierdzono bardzo dużą zgodność wyników uzyskanych na podstawie obliczeń z wartościami stwierdzonymi pomiarami maksymalnej amplitudy składowej poziomej przyśpieszenia drgań (PGA) i maksymalnej amplitudę składowej poziomej prędkości drgań (PGV). W przypadku wstrząsów o największych energiach w hipocentrum zaproponowano również wzór empiryczny pozwalający na obliczanie wartości PGA w danych warunkach geologiczno-górniczych. Zakres stosowania zaprezentowanego wzoru jest oczywiście ograniczony jedynie do rozpatrywanych warunków. Przedstawione wnioski wskazują na to, że obecnie dysponujemy nie tylko metodami pozwalającymi na obliczanie z wystarczającą dla praktyki dokładnością wartości wskaźników deformacji, lecz również wartości PGV i PGA.

EN

Coal mining activities carried out for 200 years in Upper Silesia have had a negative effect on buildings. This impact is in all cases related with continuous deformations of the surface and in certain cases with discontinuous deformations (mostly cave-ins), changes in water relations and mining tremors. The paper presents an evaluation of the impact of a mining activity on a building situated in the Upper Silesian Coal Basin. The building was affected by continuous deformations and mining tremors. Calculations were made of the values of deformation rates by means of Budryk–Knothe’s theory, which were partly verified on the basis of the results from geodetic measurements. An analysis of the velocity and acceleration of basement vibrations caused by mining-induced tremors was also conducted. The conclusions included a high consistency between the results obtained on the basis of calculations and the values obtained by means of PGA and PGV measurements. In the case of tremors with the highest energy in the hipocentrum, there an empirical formula allowing for calculation of PGA value in given geological and mining conditions was also proposed. The application range of the formula mentioned above is obviously limited only to the conditions in consideration. The presented conclusions indicate that at present, sufficiently precise methods, allowing for calculations for practical purposes, not only of deformation indices’ values, but also of PGV and PGA values, presently exist.

2

Analiza oddziaływania eksploatacji górniczej na budynek. Studium przypadku

Strzałkowski P.

Przegląd Górniczy

|

2018

|

T. 74, nr 5

35--41

PL

W ramach artykułu przedstawiono przykład analizy wpływu dokonanej i projektowanej eksploatacji górniczej na budynek. Analizowano oddziaływanie na obiekt deformacji ciągłych oraz wstrząsów górotworu. Wyniki obliczeń wykonanych przy zastosowaniu teorii W. Budryka – S. Knothego zostały częściowo zweryfikowane w oparciu o rezultaty pomiarów niwelacyjnych. Analiza wpływu wstrząsów na obiekt została wykonana przy zastosowaniu skali GSI-GZW-2012 w oparciu o stosowne wyniki pomiarów prędkości i przyśpieszeń drgań. Istotnym wnioskiem z przeprowadzonych rozważań jest zwrócenie uwagi na konieczność prowadzenia wszechstronnego monitoringu oddziaływania eksploatacji górniczej na powierzchnię.

EN

This paper presents an example of the analysis of the influence of the provided and designed mining extraction on the building. The impact of continuous deformations and mining tremors on the object has been analysed. The results of calculations made with the use of Budryk-Knothe theory have been verified on the basis of the results of geodetic measurements. The analysis of influences of mining tremors on the building has been performed by use of the GSI-GZW-2012 scale on the basis of the results of measurements of speed and acceleration of vibration. The most important conclusion of the analysis is that it is necessary to provide comprehensive monitoring of the impact of mining operations on the surface.

3

Analiza możliwości powstania zapadliska według wybranych metod prognozowania

Strzałkowski P., Szafulera K.

Przegląd Górniczy

|

2018

|

T. 74, nr 7

30--34

PL

Praca dotyczyła analiz możliwości wystąpienia zapadliska nad płytkim wyrobiskiem korytarzowym przy wykorzystaniu wybranych metod. Dokonano obliczeń przy zastosowaniu metod: M. Chudka – W. Olaszowskiego, W. Janusza – A. Jarosza, opartej na teorii sklepienia ciśnień oraz MES. Wyniki obliczeń wskazały na pewność wystąpienia zapadliska w przypadku stosowania metod M. Chudka – W. Olaszowskiego i opartej na teorii sklepienia ciśnień. Z uwagi na fakt, że zapadlisko istotnie powstało, uznać można, że metody te najlepiej sprawdziły się w rozpatrywanych warunkach.

EN

This paper presents the analyses of possibility of occurrence of sinkhole over a low mining excavatio. The calculations have been made using the following methods: M. Chudek – W. Olaszowski, W. Janusz – A. Jarosz, the method’s using theory of relaxation zone and MES. The results of calculations performed by use of M. Chudek – W. Olaszowski method and the theory of relaxation zone indicated on certainty of sinkhole occurrence. Due to the fact, that the sinkhole has been created we can notice that the two methods are the most appropriate in the analyzed geological and mining conditions.

4

Wymagania i metody badań dla wybranych wyrobów z kamienia naturalnego

Strzałkowski P.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2018

|

R. 59, nr 5

34--40

PL

Rozwój górnictwa skalnego eksploatującego złoża surowców blocznych powoduje potrzebę usystematyzowania i określenia niezbędnych wymagań jakie stawia się wyrobom z kamienia naturalnego. W publikacji dokonano zestawienia rodzaju wymaganych badań dla wybranych produktów z kamienia naturalnego oraz przedstawiono wykaz norm, na podstawie których przeprowadza się te badania. Na podstawie wymagań określonych w normach dla produktów z kamienia naturalnego wykonywane są badania parametrów fizycznych i mechanicznych kopalin skalnych, z których produkowane są różne elementy kamienne. Właściwości te są ściśle związane z zapewnieniem trwałości oraz odporności na czynniki zewnętrzne produkowanych elementów kamiennych. Znajomość fizycznych i mechanicznych cech pozwala projektantowi lub inwestorowi przedsięwzięcia określić czy materiał budowlany z kamienia naturalnego będzie odpowiednim produktem, spełniającym wszystkie wymagania określone w specyfikacji technicznej inwestycji.

EN

The development of the dimension stone mining causes the need to systematise and define the necessary requirements for natural stone products. The publication presents a list of tests required for selected natural stone products and a list of standards on the basis of which these tests are conducted. On the basis of standards defining the requirements for natural stone products, the physical and mechanical parameters of rock raw materials from which various stone elements are produced should be determined. These properties are closely related to ensuring durability and resistance to external factors of the produced stone elements. Knowledge of physical and mechanical properties allows the designer or investor to determine whether the building material of natural stone meet the requirements defined in the technical specification of the in

5

Analiza wybranych metod urabiania surowców blocznych

Strzałkowski P., Malec M.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2018

|

R. 59, nr 5

42--47

PL

W artykule dokonano analizy porównawczej sposobów eksploatacji złóż na bloki metodą wiercenia i przecinania. Wybór sposobu i urządzenia do urabiania surowców blocznych zależy od właściwości fizycznych i mechanicznych skał, możliwości technicznych i ekonomicznych wykorzystywanego sprzętu i maszyn oraz geometrii wyrobiska. Wyróżniono 3 sposoby urabiania surowców blocznych metodą przecinania oraz 1 sposób urabiania metodą wiercenia. Dla 7. urządzeń urabiających dokonano porównania ze względu na możliwość wykorzystania w różnych rodzajach kopaliny, zastosowania i parametry pracy oraz warunki pracy. Na podstawie dokonanej analizy można uznać, że najbardziej uniwersalną i najczęściej stosowanym urządzeniem do wszystkich rodzajów skał jest diamentowa piła linowa. Natomiast najmniej korzystnymi parametrami w ocenie autorów wydaje się być palnik termiczny, którego stosowanie powoduje negatywny wpływ na środowisko naturalne i może powodować zmiany w stanie zdrowia pracowników, a także powoduje przestoje w prowadzeniu eksploatacji, które wpływają na poziom wydobycia.

EN

The article presents a comparative analysis of block exploitation methods by drilling and cutting. The choice of the method and device for the exploitation of block rock raw materials depends on the physical and mechanical properties of rock, technical and economic possibilities of the equipment and machines used, and the geometry of the excavation. There are three ways of mining block rock raw materials by cutting method and 1 method of drilling. For 7 mining devices, a comparison was made due to the possibility of using in various types of minerals, use and work parameters as well as working conditions. Based on the analysis, it can be concluded that the most universal and most commonly used device for all types of minerals is the diamond wire saw. However, the least beneficial parameters in the authors’ assessment seem to be a thermal burner, the use of which causes a negative impact in the natural environment and can cause changes in the health of employees, as well as downtimes in exploitation that affect the level of exploitation.

6

Ostatnie kopalnie w centrum Katowic

Strzałkowska E., Strzałkowski P.

Cuprum : czasopismo naukowo-techniczne górnictwa rud

|

2018

|

nr 2

49--58

PL

Praca prezentuje historie dwóch kopalń prowadzących wydobycie pod śródmieściem Katowic: Gottwald i Katowice. Funkcjonowanie obu kopalń utrudniało prowadzenie eksploatacji pod obszarem centrum Katowic. Kopalnie te zakończyły już swoją działalność po wielu latach pracy. Pozostały po nich zabytkowe obiekty poprzemysłowe, które wykorzystano dla potrzeb społeczeństwa, przydając im dawnego blasku. Na terenie zakładu głównego kopalni Gottwald (wcześniejszej Eminen”) działa centrum handlowe Silesia City Center, a na terenie kopalni Katowice (wcześniejszej Ferdynand) wzniesiono nową siedzibę Muzeum Śląskiego, gdzie prezentowana jest niezwykle cenna wystawa multimedialna, zapoznająca nas z historią regionu.

EN

The following work presents history of two mines which were carrying out the exploitation under the midtown of Katowice: “Gottwald” and “Katowice”. The way they worked made it difficult to perform exploitation under the area of city centre. These mines have closed down after many years of working. What remained of them are industrial objects, which became useful for local society and regained their old glory. Nowadays the area of main part of “Gottwald” (which was called “Eminez” previously) is a shopping centre called “Silesia City Center”. In the location of “Katowice” mine (previously called “Ferdynand”) a new headquarters of Silesian Museum has been created. The museum presents a valuable interactive display about local history.

7

Analiza rozkładu wartości przyśpieszeń i prędkości drgań sejsmicznych terenu górniczego w wybranych warunkach geologiczno-górniczych

Strzałkowski P., Szafulera K.

Budownictwo Górnicze i Tunelowe

|

2018

|

nr 1

1--6

PL

Praca dotyczy wpływu energii wstrząsów i odległości epicentralnej na parametry drgań podłoża w wybranych warunkach geologiczno-górniczych. Analizie poddano zgodność znanego z literatury wzoru empirycznego z wynikami pomiarów amplitudy składowej poziomej przyśpieszeń drgań. Wyniki przeprowadzonych obliczeń wskazały na przydatność praktyczną wzoru. W dalszej części pracy zaproponowano wzory empiryczne o prostszej postaci matematycznej i porównywalnej zgodności z wynikami pomiarów. Wzory te pozwalają na dokonywanie obliczeń amplitudy składowej poziomej prędkości i przyśpieszeń drgań w rozpatrywanych warunkach.

EN

The paper deals with the influence of shocks energy and epicenter distance on the parameters of vibrations of the substrate in selected geological and mining conditions. The results of measurements of horizontal component amplitude of vibration accelerations were analyzed in accordance with the empirical formula known from literature. The results of the performed calculations indicated the practical usefulness of the formula. In the subsequent part of the paper, empirical formulae with a simpler mathematical form and comparable compatibility with measurement results were proposed. These formulae allow calculations to be performed of the amplitude component of horizontal velocity and vibrations acceleration under the conditions under consideration.

8

Rekultywacja zdegradowanego terenu pogórniczego na przykładzie wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku w Chorzowie

Strzałkowski P., Ścigała R., Chudek M. D.

Inżynieria Mineralna

|

2017

|

R. 18, nr 2

245--250

PL

W pracy przedstawiono informacje dotyczące rekultywacji terenu pogórniczego, na którym zbudowano kompleks obiektów wchodzących w skład Parku Śląskiego (dawniej Wojewódzki Park Kultury i Wypoczynku) w Chorzowie. Scharakteryzowano historię powstania Parku, warunki geologiczno – górnicze w jego rejonie oraz zagrożenia związane z możliwością powstania zapadlisk na powierzchni. Dzisiejszy obszar Parku stanowiły pierwotnie tereny rolne, na których występowały również zbiorniki wodne. Z uwagi na bogate zasoby płytko zalegającego węgla, pod tym terenem prowadzona była w przeszłości intensywna eksploatacja. W okresie wieku XIX i na początku XX był to obszar górniczy kopalni „Król” (Königsgrube), z której później, w okresie międzywojennym, wydzielono dwie kopalnie: „Prezydent” i „Barbara – Wyzwolenie”. W granicach Parku zlokalizowane były cztery szyby: „Ligonia”, „Paweł”, „Leśny I” i „Leśny II”. Szyby te zostały zlikwidowane, natomiast nieznany jest sposób ich likwidacji. Prace górnicze (w tym także nielegalnie funkcjonujące biedaszyby), spowodowały degradację tego terenu, głównie w wyniku powstawania zapadlisk oraz składowania różnorodnych odpadów na hałdach. W wyniku prac rekultywacyjnych prowadzonych po II wojnie światowej, całkowicie zmieniono zdegradowany krajobraz przemysłowy, przekształcając go w jeden z największych w Europie parków miejskich. Teren obecnego Parku obejmuje powierzchnię ponad 600 ha terenów zielonych łąk, lasów, roślinności typowej dla tej formy krajobrazu, bogatych w różne gatunki zwierząt. W pracy dokonano również oszacowania zagrożenia z tytułu możliwości powstania zapadlisk w rejonie zlikwidowanych szybów. Zdaniem autorów pracy powstanie Parku stanowi unikatowe przedsięwzięcie w skali europejskiej, będące przykładem dobrze zaprojektowanej i wykonanej rekultywacji terenu zdegradowanego wskutek działalności górniczej. Funkcjonowanie Parku jest szczególnie istotne jako oaza zieleni w centrum największej aglomeracji przemysłowej Polski – Górnego Śląska.

EN

The paper presents information on the reclamation of the post-mining area, where a complex of objects was built in Chorzów, belonging to the Silesian Park (formerly the Voivodeship Culture and Recreation Park). The history of the Park's formation, geological and mining conditions in its area and threats related to the possibility of a sinkholes creation on the surface have been characterized in the paper. Today's area of the Park was originally a farmland, where there were also several water reservoirs. Because of the abundant resources of shallow hard coal deposits, extensive exploitation had been carried out in the past. In the nineteenth and early twentieth century it was the mining area of the “King” ("Königsgrube") mine, which later, in the interwar period was separated into two mines: "President" and "Barbara - Liberation". Within the Park boundaries four shafts were located: "Ligonia", "Paweł", "Leśny I" and "Leśny II". These shafts have been liquidated, but the method of liquidation is unknown. Mining works (including illegally functioning bootleg mining) have caused the degradation of this area, mainly due to the formation of sinkholes and the storage of various waste in dumps. As a result of the post-World War II remediation works, the degraded industrial landscape has been completely transformed into one of the largest urban parks in Europe. The present Park covers an area of over 600 hectares of green meadows, forests, vegetation typical for such landscape, rich in various animal species. As a part of the presented paper, the work was also carried out to estimate the risk for the possibility of sinkholes forming in the vicinity of liquidated shafts. According to the authors of the work, the creation of the Silesia Park is a unique undertaking on an European scale, as an example of well-designed and rehabilitated terrain degraded by mining. Functioning of the Park is particularly important as a green oasis in the centre of Poland's largest industrial agglomeration – Upper Silesia.

9

Wpływ zmienności parametru B w górotworze na przebieg odkształceń

Strzałkowski P., Ścigała R., Szafulera K., Kruczkowski M.

Budownictwo Górnicze i Tunelowe

|

2017

|

nr 2

12--19

PL

W artykule przedstawiono wyniki rozważań nad zmiennością w górotworze współczynnika proporcjonalności przemieszczeń poziomych do nachyleń. Parametr ten, występujący w teorii W. Budryka-S. Knothego, decyduje o wartościach prognozowanych przemieszczeń, a co ważniejsze odkształceń poziomych. W ramach artykułu przedstawiono wnioski praktyczne wynikające z porównania odkształceń poziomych i pionowych w górotworze, co jest konsekwencją przyjętych założeń o zmienności parametru B w górotworze. Wykorzystując te wnioski, w pracy oceniono, jak zmienność parametru B(z) wpływa na rozkład odkształceń poziomych. Wskazano również na wyniki obliczeń, w których odkształcenia poziome w stosunku do odkształceń pionowych mają przebieg podobny do obserwowanego w praktyce.

EN

The paper presents the results of considerations on the changeability of coefficient of proportion of horizontal displacements against the slope in the rock mass. This parameter, occurring in the theory by W. Budryk-S. Knothe, determines the values of the predicted displacements, and more importantly, the horizontal deformations. The article presents practical conclusions resulting from the comparison of horizontal and vertical deformations in the rockmass, which is a consequence of adopted assumptions about the changeability of parameter B in the rock mass. Using these conclusions, the study evaluates how the variability of parameter B (z) affects the distribution of horizontal deformations. The results of calculations in which the horizontal deformations in relation to vertical deformations are similar to those observed in practice have also been pointed out.

10

Wpływ uskoku tektonicznego na przebieg deformacji terenu górniczego. Studium przypadku

Strzałkowski P., Kruczkowski M.

Budownictwo Górnicze i Tunelowe

|

2017

|

nr 4

11--15

PL

Praca stanowi studium przypadku wystąpienia deformacji nieciągłych liniowych w rejonie strefy uskokowej. Czynnikiem aktywizującym powstanie deformacji była eksploatacja prowadzona w jednym odosobnionym polu wybierania, która wywołała niewielkie wartości wskaźników deformacji. Na podstawie przeprowadzonych rozważań uznano, że do powstania deformacji tego typu może dochodzić w wyniku działania czynnika aktywizującego w postaci eksploatacji, zwłaszcza w przypadku uskoków o dużych wysokościach zrzutów, w górotworze charakteryzującym się niewielką miąższością warstw luźnych.

EN

The work is a case study of the occurrence of discontinuous linear deformations in the area of a fault zone. A factor activating the generation of deformation were the mining operations carried out in one single secluded mining panel, which caused small values of deformation indicators. On the basis of the conducted considerations, it was concluded that deformations of this type may occur as a result of the activating factor in the form of exploitation, especially in the case of faults of great thrusts, in a rock mass characterised by a small thickness of loose layers.

11

Weryfikacja wybranych metod prognozowania zapadlisk

Strzałkowski P.

Budownictwo Górnicze i Tunelowe

|

2017

|

nr 4

1--5

PL

W ramach niniejszej pracy przedstawiono analizę przypadku powstania zapadliska nad płytkim, pojedynczym wyrobiskiem górniczym, niepoddanym wpływom czynników zewnętrznych (wstrząsy górotworu, eksploatacja górnicza, drgania wywołane ruchem ciężkich pojazdów). Wykonano prognozę ex post przy zastosowaniu metod M. Chudka-W. Olaszowskiego i W. Janusza-A. Jarosza. Wykonano również obliczenia numerycznie przy zastosowaniu programu Phase 2. Na podstawie przeprowadzonych analiz stwierdzono, że obliczenia wykonane przy użyciu metody pierwszej wskazały na pewność, a drugiej możliwość wystąpienia zapadliska. Analiza numeryczna wskazała na zachowanie stateczności wyrobiska.

EN

This paper presents an analysis of the case of a collapse sink origination over a shallow, single mining working, not exposed to external factors (shocks of rock mass, mining exploitation, vibrations caused by heavy vehicle traffic). An ex post forecast was made using by M. Chudek-W. Olaszowski and W. Janusz-A. Jarosz. Also numerical calculations were performed using Phase 2 software. On the basis of conducted analyses, it was found that calculations made using the first method showed a certainty, and using the second one – a possibility of occurrence of a collapse sink. The numerical analysis indicated to the stability of the working.

12

Przykładowa prognoza wystąpienia zapadliska w przypadku zmiennej miąższości nadkładu

Strzałkowski P.

Budownictwo Górnicze i Tunelowe

|

2017

|

nr 3

12--16

PL

W pracy przedstawiono przykładową analizę możliwości wystąpienia zapadliska nad płytkim, poziomym wyrobiskiem w warunkach zmiennej miąższości skał nadkładu. Obliczenia przeprowadzono, wykorzystując metodę bazującą na teorii sklepienia ciśnień oraz przy zastosowaniu MES (program Phase2). Przeprowadzone obliczenia i analizy ich wyników wskazały, że stosowanie jako jedynego kryterium powstania zapadliska głębokości pustki i miąższości nadkładu prowadzić może do zbyt pesymistycznych wniosków odnośnie do zagrożenia terenu zapadliskiem.

EN

The paper presents an exemplary analysis of the possibility of occurrence of a sink under a shallow, horizontal excavation in conditions of variable thickness of overburden rocks. Calculations were made using a method based on the theory of pressure vaults and using MES (Phase2 program). The calculations carried out and the analysis of their results indicated that using the depth of the cavity and the thickness of the overburden as the sole criterion of the sink’s occurrence may lead to too pessimistic conclusions regarding the risk of the terrain of being sunk.

13

Analiza stateczności płytkiego wyrobiska w aspekcie możliwości wystąpienia zapadliska na powierzchni

Strzałkowski P.

Budownictwo Górnicze i Tunelowe

|

2017

|

nr 2

1--5

PL

W ramach pracy przedstawiono analizę przypadku sprawdzenia stateczności płytkiego wyrobiska korytarzowego. Analiza ta została wykonana przy zastosowaniu metody A. Sałustowicza oraz numerycznie za pomocą programu Phase2. Wyniki obliczeń wskazują jednoznacznie na zachowanie wyrobiska w stanie stateczności. Tym samym stwierdzono, że na powierzchni nie może dojść do powstania zapadliska, gdyż wyrobisko w rozpatrywanym warunkach nie przejdzie w stan zawału. Wyrobisko to rzeczywiście wykazuje się statecznością na rozpatrywanym odcinku pozostawionym bez obudowy. Zakłada się przy tym jego dalsze użytkowanie do celów turystycznych. Biorąc to pod uwagę, wyciągnięto wniosek, że określanie stopnia zagrożenia terenu powstaniem zapadlisk na podstawie prawdopodobieństwa zajścia takiego zdarzenia rozpocząć należy od zbadania stateczności wyrobiska.

EN

The article presents an analysis of the case study of verifying the stability of a shallow roadway. This analysis was carried out using A. Salustowicz method and numerically with the use of the Phase2 program. The results of the calculations clearly indicate to the behavior of the roadway in the status of stability. Thus, it has been found that there is no risk of the sink's occurrence on the surface, because excavation under the consideration would transfer into the state of a cave-in. The workings indeed shows to be stable along the section under consideration which had been left without a support. It is therefore assumed to further used for tourist purposes. Taking the aforesaid into account, it was concluded that the determination of the risk of sinks on the basis of the probability of occurrence of such an event should be started by examining of the stability of the roadway.

14

Wpływ uskoku na zmiany profilu niecki obniżeniowej w świetle wyników pomiarów geodezyjnych

Ścigała R., Strzałkowski P., Szafulera K

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

|

2017

|

nr 2

3--10

PL

W artykule przedstawiono przykład oddziaływania strefy uskokowej na proces deformacji powierzchni wywołany podziemną eksploatacją górniczą. W analizowanym przykładzie obecność uskoku w zasięgu oddziaływania czynnego frontu eksploatacyjnego spowodowała asymetrię profilu niecki obniżeniowej oraz zwiększenie zasięgu wpływów, co udokumentowano odpowiednimi wynikami pomiarów. Wskazano także na występujące w takich przypadkach problemy przy identyfikacji parametrów teorii prognozowania wpływów.

EN

The example of fault zone impact on the changes in the process of surface deformation caused by underground mining extraction has been presented in the paper. Activation of fault is a phenomenon with a large share of random factor. In case of mining induced fault activation, at the surface level may occur additional phenomena in the vicinity of fault outcrop: - discontinuous deformations, -disturbances of subsidence trough profile in continuous form (e.g. flexures), - reduction or extension of influence rang up to the fault outcrop location. In the framework of this paper, profiles of subsidence troughs recorded in the mining area of one of the Upper Silesian Basin mines were analyzed. Obtained from surveys profiles are characterized by asymmetry and increased influence range in the direction toward fault outcrop zone (Fig. 1−3). In order to analyze the profile properties, identification of the parameters of Budryk-Knothe theory was carried out. In identification process a software DEFK− Param [9] was used. Due to asymmetry of the trough, the optimal values of the parameters have been determined separately for best approximation within inner and outer part of profile. There were obtained significantly different values for tgβ parameter, respectively tgβ ≈ 2,1 and tgβ ≈ 1,2 (Tab. 1). According to authors, the explanation of such situation is the impact of fault zone located to the south of the observation line, which caused the increase of the influence range and the asymmetry of the trough profile.

15

Studium przypadku wystąpienia zapadliska na terenie górniczym

Strzałkowski P.

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

|

2017

|

nr 7

3--7

PL

W artykule przedstawiono studium przypadku powstania zapadliska nad płytkim wyrobiskiem korytarzowym. Do analiz wykorzystano wybrane metody prognozowania występowania zapadlisk, dokonując obliczeń „ex post”. Wyniki obliczeń pozwoliły stwierdzić, że według wszystkich zastosowanych metod zachodziła pewność powstania zapadliska. Oczywiście w przypadkach płytkiej lokalizacji niezlikwidowanych wyrobisk korytarzowych stopień zagrożenia terenu zapadliskami jest wysoki, niemniej stosując wykorzystane metody obliczeń, można stwierdzić, czy w przypadku utraty stateczności wyrobiska zachodzi pewność wystąpienia deformacji nieciągłej.

EN

Sinkhole formation is a serious danger for buildings, infrastructure, but especially for inhabitants of mining areas, where mining extractions on shallow depths have been provided in Upper Silesia. Therefore subject connected with predicting possibility of sinkhole creation is still actual and important. The case study of the sinkhole formation has been presented in this paper. The sinkhole has been created above old shallow mining excavation on agricultural field. The results of calculations using selected methods of predicting sinkhole creation were presented in the paper. There were used methods of: M. Chudek-W. Olaszowski [see eq. (1) & (2)] and W. Janusz – A. Jarosz [see eq. (3–6)], verified by the author’s own method based on A. Salustowicz’s theory [see eq. (7–9), Fig. 3 & 4]. The calculations were performed using computer programme. In the context of the calculations sinkholes creation was a certain occurrence.

16

Zakres prac rekultywacyjnych w kierunku wodnym terenów po eksploatacji surowców skalnych

Kaźmierczak U., Strzałkowski P.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2016

|

nr 94

127--136

PL

W publikacji podjęto próbę usystematyzowania zakresu prac rekultywacyjnych w kierunku wodnym pełniącym funkcję rekreacyjną oraz gospodarczą. Zakres działań rekultywacyjnych dokonano z podziałem na typ kopaliny i funkcję szczegółową, jaką ma pełnić rekultywowany teren. Zestawienie opracowano na podstawie prac przygotowawczych, a także fazy technicznej (podstawowej) i biologicznej (szczegółowej), w których opisano szczegółowy zakres działań rekultywacyjnych. Prace przygotowawcze polegają na przygotowaniu terenu do właściwej rekultywacji poprzez: usunięcie roślinności, rozbiórkę pozostałości po budowlach itp. Rekultywacja techniczna dotyczy kształtowania rzeźby terenu, uregulowania warunków hydrogeologicznych, budowy i odbudowy dróg, odtwarzania gleb oraz separacji utworów toksycznych. Rekultywacja biologiczna natomiast obejmuje zabiegi agrotechniczne, wprowadzanie roślinności zielnej i drzewiastej oraz pielęgnację nasadzeń. Przeprowadzona analiza wykazała, że największy zakres prac występuje w przypadku przeznaczenia wyrobiska pogórniczego na cele rekreacyjne (kąpielisko) i krajobrazowe. Ponadto wyniki przeprowadzonych badań wskazują na to, że prace przygotowawcze oraz roboty rekultywacyjne w fazie biologicznej są zbliżone do siebie dla każdego typu kopalin skalnych i szczegółowego kierunku rekultywacji. Odmienny zakres prac rekultywacyjnych występuje natomiast w fazie technicznej w zakresie kształtowania rzeźby terenu oraz dodatkowych wymagań związanych z regulacją stosunków wodnych, w zależności od funkcji, jakie ma pełnić zbiornik wodny.

EN

This article made an attempt to systematize the scope of the reclamation works in the aquatic direction performing the recreation and water management function. The scope of the reclamation works performed with the division into the type of mineral and the detailed function which the reclaimed land is to perform. A statement was made based on the preparatory work, as well as the technical (basic) and biological (detailed) phase, which described the scope of the reclamation works in detail. The preparatory works consisted in preparing the terrain for proper reclamation by: removal of plants, the demolition of the building remains. Technical reclamation consists in the shaping of the terrain, regulation of the hydrogeological conditions, construction and reconstruction of the roads, paths, reproduction of the soil and separation of the toxic soil. Biological reclamation includes agricultural practices, the introduction of herbaceous plants and trees and caring for the plants. The analysis showed that the greatest scope of reclamation work occurs in the case the post-mining excavations are designated for recreation (swimming) and landscape purposes. Furthermore, the results of the study indicate that the preparatory work and reclamation works in the biological phase are similar to each other for each type of rock raw mineral and detailed direction reclamation. A different scope of reclamation works occurs in the technical phase in shaping the terrain and additional requirements associated with the regulation of water relations also depending on the function which the water reservoir is to serve.

17

Modelowanie współczynnika prędkości osiadania w czasie – weryfikacja modelu

Strzałkowski P., Kruczkowski M.

Wiadomości Górnicze

|

2016

|

R. 67, nr 9

521--525

PL

W artykule poddano weryfikacji, na podstawie wyników pomiarów geodezyjnych, model uwzględniający zmienność współczynnika prędkości osiadania w czasie. Weryfikacja ta została przeprowadzona przy zastosowaniu oprogramowania komputerowego. W pierwszej kolejność poddano identyfikacji wartości parametrów modelu, opierając się na obniżeniu w czasie wybranych punktów. Następnie porównano przebiegi obniżeń obliczonych ze stwierdzonymi pomiarami w kolejnych cyklach.

EN

The article presents verification of the model that takes into the account changeability of the velocity factor of subsidence in time on the basis of the results of geodesic surveying. This verification was carried out using computer software. At first the values of model's parameters were identified, based on subsidence in time of the selected points. Then the courses of calculated subsidence were compared with the determined actual measurements made in subsequent cycles.

18

Ocena stateczności górotworu w otoczeniu płytkiej pustki w aspekcie możliwości wystąpienia zapadliska

Strzałkowski P., Ścigała R., Szafulera K.

Przegląd Górniczy

|

2016

|

T. 72, nr 1

43--49

PL

W artykule przedstawione zostały wyniki analiz stateczności górotworu w otoczeniu pustki zlokalizowanej na małej głębokości w aspekcie występowania powierzchniowych deformacji nieciągłych. Podjęte analizy dotyczyły terenu górniczego jednej z górnośląskich kopalń, gdzie w przeszłości na niedużej głębokości prowadzono roboty górnicze. Deformacje wywołane robotami górniczymi określone zostały przy użyciu programów opartych na metodzie różnic skończonych (MRS) oraz teorii W.Budryka - S.Knothego. W wyniku obliczeń przeprowadzonych za pomocą tych programów określone zostały wartości składowych tensora odkształcenia, na podstawie których obliczono następnie wartości odkształceń głównych i wartości oktaedrycznych odkształceń postaciowych. Na podstawie uzyskanych wyników dokonana została ocena możliwości wystąpienia stanu granicznego w górotworze w otoczeniu pustki w oparciu o hipotezę odkształceniową.

EN

This paper presents the results of analyses aiming at the determination of the stability of rock mass surrounding shallow void, with connection to sinkhole formation hazard. The analyses have been performed for the mining area of the one of the Upper Silesian coal mine, where mining works were led at shallow depths. Deformations caused by mining works have been determined by the use of the finite difference method (FDM) as well as the W.Budryk-S.Knothe theory. At first, the components of strain tensor were calculated, then the principal and octahedral strains determined. On the basis of the obtained results, the evaluation of the possibility of limit state occurrence was performed in the vicinity of the void, taking into account strain-based failure criteria.

19

Prognozowanie wystąpienia zapadliska w przypadku wypełniania pustek popiołami poelektrownianymi

Strzałkowska E., Strzałkowski P.

Budownictwo Górnicze i Tunelowe

|

2016

|

nr 2

30--34

PL

W artykule przedstawiono ogólną charakterystykę popiołów poelek-trownianych oraz propozycję sposobu określania prawdopodobieństwa powstania zapadliska w wyniku utraty stateczności płytkiej pustki wypeł¬nionej popiołami lotnymi. Propozycja ta. oparta o metody: Protodiakonowa oraz Chudka-Olaszowskiego została zilustrowana przykładem wykonania prognoz dla założonych wymiarów pustki zlokalizowanej na głębokości od lOmdo 100 m.

EN

The article presents the generał characteristics of fly ashes from power plants and the proposal of a metnod of determining the probability of sinkholes occurrence as a result of loss of stability of a shallow void filled with fly ashes. This proposal, based on the methods of: Protodiakonow and Chudek-Olaszowski was illustrated by examples of the forecasts for the assumed size of a void located at a depth of 10 m up to 100 m.

20

Prędkość postępu wybierania a wielkość deformacji terenu górniczego

Strzałkowski P., Dylewicz D.

Budownictwo Górnicze i Tunelowe

|

2016

|

nr 4

14--18

PL

W artykule przedstawiono analizę wpływu prędkości postępu frontu na przebieg deformacji terenu górniczego. Do obliczeń zastosowano program DEFK-Win, oparty na modelu S. Knothego. Przyjęto wartości parametru c na podstawie analiz wyników pomiarów znanych z literatury oraz na podstawie doświadczeń własnych. Analiza wyników obliczeń, przeprowadzona w ramach tego artykułu, potwierdza wpływ prędkości postępu frontu wybierania na prędkość i przyśpieszenie obniżeń terenu górniczego. W artykule wskazano na dalsze kierunki badań, jakie winny być prowadzone w celu zwiększenia jakości prognoz chwilowych wartości wskaźników deformacji.

EN

The article presents an analysis of the impact of the advance rate of mining operations on the course of deformation of the mining area. DEFK-Win program was used for calculations, based on the model by S. Knothe. The values of c parameter were assumed on the base of the analysis of the results of measurements known from the literature and on the basis of the authors’ own experience. Analysis of the results of calculations carried out within the scope of the article, confirms the impact of the face advance rate on the rate and acceleration of subsidence of the mining area. The article advises further directions of the research that should be conducted in order to improve the quality of forecasts of instantaneous values of deformation indices.