Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 12

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
PL
Właściwe rozpoznanie warunków hydrogeologicznych złoża oraz wszystkich czynników wpływających na wielkość dopływu wód do systemu odwodnienia kopalń jest niezbędne dla oceny przyszłego funkcjonowania kopalń odkrywkowych. Warunki wodne złóż eksploatowanych metodą odkrywkową są zdeterminowane siecią hydrograficzną, zasilaniem wód podziemnych z opadów atmosferycznych oraz zawodnieniem górotworu, rozumianym jako stosunki hydrogeologiczne w jego obrębie. W ocenie natężenia dopływu do kopalń odkrywkowych największe znaczenie mają układ hydrostrukturalny oraz warunki zasilania wód podziemnych. W warunkach działalności wydobywczej uruchamiają się dodatkowe zasoby wód podziemnych pochodzące ze wzrostu infiltracji efektywnej w obszarze obniżonego zwierciadła wody oraz z zasilania sztucznego związanego z funkcjonowaniem kompleksu energetyczno-górniczego.
EN
The proper identification of the hydrogeological conditions of the deposit and all the factors influencing the mine water inflow is crucial for assessing the future mining activities in a open-pit mine. The water conditions of a deposit are determined by the hydrology, the groundwater recharge from precipitation and hydrogeological conditions. In view of the intensity of the mine water inflow to the open-pit, the hydrostructural system and the conditions for ground water supply are most important. Nevertheless, in extraction activities, additional groundwater resources may be activated from the increase of effective infiltration in the area of the lowered water table, and the artificial supply associated with the operation of the power and mining complex.
PL
Pod koniec lat 80. XX wieku podjęto organizację seminariów pod hasłem „Metodyka rozpoznawania i dokumentowania złóż kopalin stałych”. Tematyką seminariów są zagadnienia dotyczące dokumentowania, opróbowania i oceny jakości kopaliny, elementów prawa geologicznego i górniczego, popularyzacja doświadczeń i osiągnięć w komputeryzacji prac dokumentacyjnych, stosowania metod geofizycznych, ochrony środowiska i planowania zagospodarowania przestrzennego oraz gospodarki złożem.
EN
The need of improvement of exploration methods had motivated organization of special seminars on exploration methodology and its results reporting. The main topics of investigation and exchange of experience are: documentation, sampling and mineral quality evaluation, elements of geological and mining low, computerization of the mode of presentation geological data, utilization o0f geophysical methods, environment protection and land use problems related to exploration and mineral economy.
PL
Proces wzajemnego oddziaływania wód podziemnych i powierzchniowych może być realizowany w programie MODFLOW między innymi poprzez wykorzystanie modułu obliczeniowego Stream, przedstawiającego warunek brzegowy III rodzaju. Jego zastosowanie umożliwia w każdym z bloków reprezentujących ciek na modelu obliczenie: przepływu strumienia wód powierzchniowych, wielkości przeciekania pomiędzy ciekiem a warstwą wodonośną oraz poziomu zwierciadła wody w cieku. Ponadto daje możliwość „osuszenia” cieku oraz uwzględnienia dodatkowego dopływu lub odpływu wód powierzchniowych z cieku. Opcji tych nie zawiera moduł River stosowany powszechnie w modelach matematycznych. Wykorzystanie modułu Stream jest szczególnie przydatne w warunkach silnej antropopresji, na przykład w rejonach będących pod wpływem odwodnień górniczych oraz zrzutu wód kopalnianych. Na takich obszarach niektóre odcinki cieków wysychają, a zrzuty wód z odwadniania zwiększają przepływ wód powierzchniowych. Do otrzymania wiarygodnego rozwiązania przy zastosowaniu modułu Stream niezbędne jest jednak pozyskanie dodatkowych informacji o parametrach koryta rzecznego, takich jak: szerokość, współczynnik szorstkości, nachylenie koryta i głębokość wody w cieku, a także dane o położeniu zwierciadła wód podziemnych w pierwszym poziomie wodonośnym, zasadniczym z punktu widzenia zasilania cieków powierzchniowych. Moduł Stream został przetestowany w badaniach modelowych, realizowanych w związku z projektowanym odwodnieniem jednej z odkrywek węgla brunatnego.
EN
In MODFLOW, to simulate interaction between surface streams and groundwater, the Stream Package can be used, representing the mixed boundary condition. In each reach representing the surface stream: streamflow, leakage between stream and aquifer as well as stream stage can be computed. Additionally, the package permits rivers to go dry during a given period of simulation as well as to simulate subtraction or additional inflow to surface water, what is not included in the River Package. The Stream Package is particularly useful in areas under the influence of mine drainage and mine water discharge. In these areas some parts of rivers are drying up, but discharged mine water increases the streamflow. However, to get a feasible solution it is necessary to acquire additional data: stream parameters (width of stream, roughness coefficient, slope of stream channel), stream stage and the groundwater level in the upper aquifer, the essential for the stream-aquifer relations. Stream Package has been tested in the modelling studies carried out in connection with the proposed lignite open pit dewatering.
PL
Dla oceny rozwoju leja depresyjnego oraz wielkości dopływu wód podziemnych do systemu odwodnienia projektowanej odkrywki węgla brunatnego Mąkoszyn-Grochowiska KWB „Konin” S.A. zbudowano pięciowarstwowy, trójwymiarowy model matematyczny o powierzchni 1293 km2. Na modelu określono przepływ wód podziemnych w rejonie złoża w warunkach quasi-naturalnych (2008), bezpośrednio przed uruchomieniem odwadniania złoża (2021) oraz w trakcie jego odwadniania (2029, 2034, 2039, 2044). Rezultaty wskazują, że dopływ wód podziemnych do projektowanej odkrywki wyniesie od około 40 do 60 m3/min. Rozwój leja depresji będzie następował we wszystkich kierunkach, obejmując swym zasięgiem Noteć wraz z jej dopływami oraz pobliskie jeziora. Całkowity obszar objęty lejem depresji w kompleksie wodonośnym czwartorzędowym górnym wyniesie 130 km2, a w kompleksie wodonośnym neogeńsko-paleogeńsko-mezozoicznym 390 km2. Na skutek obniżania się zwierciadła wód podziemnych infiltracja efektywna wzrośnie z 1,83 dm3/s•km2 (dla całego obszaru badań) do maksymalnie 3,18 dm3/s•km2 w obszarze leja depresji (2029). Prognozowany średni moduł infiltracji w leju depresji odkrywki Mąkoszyn-Grochowiska wyniesie 3,18 dm3/s•km2, co stanowi 18,6% średniej wielkości opadów atmosferycznych.
EN
To assess the development of the cone of depression and the groundwater inflow to the proposed opencast lignite mine Mąkoszyn-Grochowiska KWB „Konin“, 3-D, five-layered mathematical model with area of 1293 km2 has been constructed. The model identified groundwater flow under quasi-natural condition (2008), immediately before starting the dewatering of the deposit (2021) and during the dewatering (2029, 2034, 2039, 2044) The results indicate that groundwater inflow into the proposed open pit mine will be from about 40 to 60 m3/min. The cone of depression will develop in all directions, covering Notec River and its tributaries as well as nearby lakes. The total area covered by the upper Quaternary series of aquifers will reach 130 km2, and by the Neogene-Paleogene-Mesozoic series of aquifers 390 km2. As a result of the groundwater table lowering the effective infiltration will rise from 1.83 dm3/s•km2 (for the whole studied area) to maximum 4.14 dm3/s•km2 in the cone of depression (2029). The average infiltration ratio in the Makoszyn-Grochowiska cone of depression will account for 3.18 dm3/s•km2 and will reach 18.6% of the average precipitation ratio.
EN
The structure and evolution of the Polish part of the Sudetes is reviewed on the basis of published data and interpretations. The Sudetic segment of the Variscides and its adjacent areas were subjected to multi-stage accretion during successive collisional events that followed closure of different segments of the Rheic Ocean. Early Variscan deformations culminated in the Late Devonian due to docking of the Armorican terrane assemblage to the southern margin of Laurussia. The Variscan orogenic activity continued into the Carboniferous and was associated with a new collision and intense folding and thrusting, followed by abundant magmatism, gravitational collapse and resulting exhumation of deeply buried metamorphic complexes as well as by inversion of the foreland basin. In the Sudetes, Variscan tectonostratigraphic units are tectonically juxtaposed and often bear record of contrasting exhumation/cooling paths, constrained by palaeontological and geochronological data. This provides evidence for the presence of allochthonous units, of partly cryptic tectonic sutures and an of overall collage-type tectonics of that area. The main lithostratigraphical components distinguished within the Sudetes are: 1) non-metamorphic to metamorphosed Neoproterozoic igneous suites accompanied by volcano-sedimentary successions, 2) Late Cambrian granitoids gneissified during the Variscan orogeny, 3) variously metamorphosed Ordovician through Devonian volcano-sedimentary successions deposited in pre-orogenic extensional basins, 4) dismembered fragments of a Late Silurian ophiolitic complex, 5) Devonian to Lower Carboniferous sedimentary successions of a passive continental margin, 6) Carboniferous granitoids, and 7) clastic sediments of Devonian and/or Early Carboniferous intramontane basins. All these components are assembled to form part of the internal Variscan orogenic zone largely exposed within the area of the Bohemian Massif. A three-partite subdivision of the Sudetes proposed here reflects different timing of deformation and exhumation of the respective segments. The Central, West and East Sudetes were deformed and amalgamated during the Middle/Late Devonian, at the turn of the Devonian and Carboniferous and during Early Carboniferous, respectively. Problems in extending the classical tectonostratigraphic zonation of the Variscides into the Sudetes are explained as due to activity of Late Palaeozoic strike-slip faults and shear zones, disrupting and dispersing the initially more simply distributed tectonostratigraphic units into the present-day structural mosaic.
6
Content available Reclamation of Polish lignite open pits by flooding
EN
This paper presents reclamation of post-mining lignite open pits by flooding in Poland. Besides, it provides some data on hydrogeological conditions of Polish lignite mines. Reclamation by flooding is presently used in post-mining voids in the Adamów Lignite Mine and the Konin Lignite Mine, and it is anticipated to be used in the future, in the case of large-space abandoned open pits in the Turów Lignite Mine and the Bełchatów Lignite Mine, whose volume will exceed one billion cubic meters. Pit lakes in Poland are formed deliberately as a planned part of the after-use of lignite surface mine voids and they are used as wildlife habitats, fisheries, water sports venues or other forms of amenity. In each case the mine voids are flooded by natural groundwater inflow, water pumped out from dewatering system and water from rivers and courses. In the existing and abandoned Polish lignite open pits there are favorable conditions in terms of water quality formation, so the water in pit lakes is of a good quality. However, the studies indicate a potential threat to the water quality in pit lakes, where they are recharged only by groundwater. Therefore, additional recharge the void with surface water or water pumped out from dewatering wells reduces the probable pit lakes deterioration.
PL
Rozpoczęcie zdejmowania nadkładu w odkrywce "Piaski" planowane jest w 2010 roku, a w rok później przewiduje się wydobycie pierwszego węgla. Zdolność wydobywcza zakładu górniczego wyniesie około 3,5 mln ton węgla rocznie. Według obecnych założeń eksploatacja węgla w odkrywce zakończy się w 2036 roku. Rozpoznana i udokumentowana budowa geologiczna, warunki hydrogeologiczne oraz przyjęta technologia eksploatacji złoża wskazują na zastosowanie studziennego systemu odwadniania jako podstawowego. Uwzględniając warunki udostępniania złoża, w obszarze potencjalnego wpływu odwadniania wydzielono trzy poziomy wodonośne: nadkładowy, podwęglowy i kredowy. W celu określenia oddziaływania odwadniania na środowisko wodne wykorzystany został program obliczeniowy MODFLOW. Na dwuwarstwowym modelu numerycznym obejmującym obszar ok. 1550 km2 przedstawiono krążenie wód podziemnych w rejonie projektowanej odkrywki w warunkach naturalnych oraz w warunkach pracy systemu odwadniania kopalni. Wyniki obliczeń wskazują, że odwadnianie kopalni wywoła lej depresyjny o zasięgu od 3 do 6 km. Zasilanie wód podziemnych dopływających do systemu odwadniania pochodzić będzie w przeważającej części z infiltracji efektywnej oraz częściowo z rzeki Czarnej Strugi. Odwodnienie odkrywki spowodować może zmniejszenie dopływu podziemnego do rzeki Warty o około 1,9 m3/min.
EN
Overburden stripping in the "Piaski" open-pit is planned in 2010 and the lignite production will start one year later. Production capacity will be 3.5 Mg/year. According to the present conception lignite production will finish in 2036. Identified and documented geology structure, hydrogeological conditions and technology of operation, enable to apply as a fundamental water wells dewatering system. Taking into account hydrogeological conditions, three hydrostratigraphic units were distinguished in the area of potential impact of dewatering: overburden aquifer, lignite underlying aquifer and cretaceous aquifer. To simulate dewatering impact on water environment the USGS program MODFLOW has been used. Based on the two-layered numerical model with area of 1550 km2, groundwater circulation was simulated in the natural conditions as well as in the conditions changed due to mine dewatering operations. The results indicate that because of mine dewatering the range of the cone of depression will amount to 3-5 km. Groundwater recharge originate mainly from the infiltration of precipitation and additionally from Czarna Struga river. Open pit dewatering may results in decrease of baseflow to Warta river by about 1.9 m3/min.
PL
W artykule opisano naturalne warunki występowania wysadu solnego "Dębina" oraz wynikające zagrożenia dla środowiska wodnego, na skutek eksploatacji w jego sąsiedztwie złoża węgla brunatnego Bełchatów. Przedstawiono sposób zabezpieczenia oraz zasady działania bariery ochronnej wokół wysadu solnego oraz informacje na temat przebiegu jej dotychczasowej eksploatacji.
EN
In the paper natural conditions of Dębina salt diapir occurrence and conseąuent hazards for water environment, due to mining operations at Bełchatów and Szczerców open pits located in its vicinity was discussed. The protective measures were presented as well as the principles of the protection well barrier operation around Dębina salt diapir, and up to date effects of the protective barrier. Well protective barrier concept actualization was discussed, relating to required depression and prognostic inflow into "new" protective barrier.
PL
Od początku lat 60. mamy w Polsce do czynienia ze znaczącym rozwojem przemysłu węgla brunatnego. Dotychczasowa problematyka hydrogeologiczna dotycząca złóż węgla brunatnego związana była przede wszystkim z ich udostępnieniem i eksploatacją. Zagospodarowanie wyrobisk poeksploatacyjnych nie stwarzało do tej pory poważniejszych problemów, gdyż nie zachodziła konieczność likwidacji wielkich wyrobisk odkrywkowych. Pomimo, że zakończenie eksploatacji węgla w kopalni "Bełchatów" planowane jest w 2036 roku, już teraz zachodzi konieczność rozstrzygnięcia sposobu zagospodarowania wyrobisk poeksploatacyjnych. Pozostaną one po zakończeniu w 2019 roku eksploatacji węgla w odkrywce "Bełchatów" oraz po zakończeniu planowanego w latach 2008-2036 wydobycia węgla w odkrywce "Szczerców". Obecne koncepcje zakładają częściowe wypłycenie obu wyrobisk poeksploatacyjnych gruntami zwałowymi, a następnie zagospodarowanie powstałych w ten sposób wyrobisk końcowych w formie akwenów. Ze względu jednak na bardzo dużą powierzchnię przyszłych zbiorników wodnych ok. 36 km2 oraz kubaturę wynoszącą ok. 2,6 mld m3, proces ich przygotowywania i powstawania może spowodować wiele problemów wynikających m.in. z potrzeby odpowiedniego ukształtowania zboczy zbiorników oraz znacznych ilości wody niezbędnej do ich napełnienia. Dodatkowym utrudnieniem w procesie rekultywacji i zagospodarowania wyrobisk będzie istnienie wysadu solnego pomiędzy odkrywkami "Bełchatów" i "Szczerców".
EN
The final reclamation in abandoned lignite open pits in Poland faced no major problems at yet owing to inconsiderable depth and volume of open pits. Considerably more difficult will be solution of problems associated with the final management of the "Bełchatów" open pit and the "Szczerców" open pit final excavations in the "Bełchatów" Lignite Mine, with volume of 2.6 billion m3 and area of approximately 36 km2. A most rational method for reclamation of such open pits is water management consisting in filling the reservoirs with ground water, sometimes supported by surface water. However, the management of huge abandoned pits will bring about appearance of a number of geotechnical and hydrogeological problems. Changes caused by filling the reservoirs with water are likely to result in the degradation of reservoir slopes and in their retreat deep into the open pit slope and also, in hazards connected with the adjacent ground waterlogging, and disadvantageous hydrogeochemical changes. Early standing with work on the solution of these problems will make it possible as early as now to carry out mining operations in view of future water management of abandoned open pits and also, will allow to provide real financial inputs w which will be allocated for reclamation of future open pits.
PL
W artykule opisano naturalne warunki występowania wysadu solnego „Dębina” oraz wynikające zagrożenia dla środowiska wodnego, na skutek eksploatacji w jego sąsiedztwie złoża węgla brunatnego w Polu Bełchatów i Polu Szczerców. Przedstawiono sposób zabezpieczenia oraz zasady działania bariery ochronnej wokół wysadu solnego oraz informacje na temat przebiegu jej dotychczasowej eksploatacji. Przedstawiono aktualizację koncepcji „nowej” bariery zabezpieczającej w odniesieniu do zakładanych depresji oraz prognozowanych dopływów do studni bariery.
EN
In the paper natural conditions of Dębina salt diapir occurrence and consequent hazards for water environment, due to mining operations at Bełchatów and Szczerców open pits located in its vicinity was discussed. The protective measures were presented as well as the principles of the protection well barrier operation around Dębina salt diapir, and up to date effects of the protective barrier. Well protective barrier concept actualization was discussed, relating to required depression and prognostic inflow into “new” protective barrier.
PL
Intensywny rozwój górnictwa odkrywkowego węgla brunatnego w regionie Konina spowodował powstanie wielkoprzestrzennych wyrobisk poeksploatacyjnych. Ich rekultywacja stanowi poważny problem natury technicznej i finansowej. Stwarza ponadto istotne zagrożenie dla środowiska naturalnego. W artykule zaprezentowano koncepcję rekultywacji części wyrobiska poeksploatacyjnego odkrywki węgla brunatnego Pątnów o powierzchni około 220 ha i kubaturze 40 mln m3 odpadami, które powstały w procesie spalania węgla brunatnego oraz w procesie oczyszczania spalin w instalacji odsiarczającej. Przedstawiony sposób wykorzystania wyrobisk poeksploatacyjnych umożliwia korzystne zarówno pod względem ekologicznym, jak i ekonomicznym ich wykorzystanie oraz prowadzi do ograniczenia ich objętości.
EN
Intensive development of lignite mining in Konin region resulted in creation of huge abandoned open pits. Reclamation of open pits is a serious financial, technical and environmental problem. In this paper the solution of reclamation the Pątnów abandoned open pits by power plant wastes was presented. The wastes - fly ash and bottom ash as well as gypsum - are stored in the area of 220 ha and the total volume of wastes is of about 40 millions m3. The lignite open mining gives big possibilities to store industrial Waste in worked-out pits in an economically effective and an environment friendly way. It makes also possible to decrease the volume of abandoned open pits.
PL
Odwadnianie odkrywkowej Kopalni Węgla Brunatnego Bełchatów oddziałuje w dużym stopniu na gospodarkę wodną rejonu. Zmianie ulegają naturalne zasoby wód podziemnych, a więc zarówno zasoby statyczne, jak i zasoby odnawialne. Dla określenia wielkości tych zmian zrealizowano matematyczny model przepływu wód podziemnych obejmujący obszar około 2500 km2. Model symuluje warunki krążenia wód podziemnych w rejonie złoża Bełchatów w warunkach naturalnych, tj. z okresu przed uruchomieniem odwodnienia, oraz w warunkach zmienionych 20-letnią eksploatacją systemu odwodnienia z wydajnością wahającą się od 170 do 450 m3/min. Uzyskane na podstawie badań modelowych wyniki wskazują, że w obszarze wpływu odwadniania kopalni na wody podziemne infiltracja efektywna pochodząca z opadów atmosferycznych wzrosła o około 50%. Dodatkowe zasilanie warstwy wodonośnej, związane z przyrostem infiltracji wód powierzchniowych oraz sztucznym zasilaniem wodami z nieuszczelnionego składowiska popiołów, przyczyniło się do przyrostu zasobów dynamicznych łącznie o blisko 80%. Wody pochodzące z zasobów dynamicznych stanowiły 72,7% całkowitego dopływu wód podziemnych do kopalni. Pozostałą część, tj. 27,3%, stanowiły dopływy wód podziemnych pochodzące z zasobów statycznych.
EN
The Bełchatów lignite open pit dewatering caused changes in water management of the area. Groundwater natural resources were changed. While groundwater storage were reduced, groundwater renewable resources were grown. For estimation the changes of ground water resources, ground water flow model was constructed representing the study area of about 2500 km2. The model simulation was performed for steady state condition for the period before drainage system has been put into operation and also for transient conditions as a result of 20-years mine dewareting with the mine water inflow ranged from 170-450 m3/min. The results obtained during simulation indicate that in the range of dewatering influence area effective infiltration from precipitation grows about 50%. Additional recharge of aquifer as a result of increase of water infiltration from water courses as well as artificial recharge from dispodal site caused that the total renewable resources increased about 80%. After 20-years of dewatering, the total mine water inflow from groundwater renewable resources was 72,7% and from groundwater storage was 27,3%.
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.