Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Crisis or Renaissance of Europe’s organ heritage?

Bernat Sebastian

Wiadomości Konserwatorskie

|

2022

|

Nr 72

126--135

EN

The organ heritage has attracted increasing interest of the international community. The objective of this paper is to examine the current situation of Europe’s organ heritage. Interviews with experts on the contemporary threats and challenges to the heritage of the organ were the most important part of the study. The main contemporary threats to Europe’s organ heritage are: unprofessional organ-building services; enormous costs of restoration work; incomplete inventories of instruments; secularization of European societies; relatively poor awareness of organ users and administrators (mainly clergy). Among the most important challenges for the preservation of Europe’s organ heritage, the experts mention education activities at several levels. There is also a special challenge of trying to restore the functioning of the organ music and organ building community to the state from before the pandemic, and to continue the already started organ building or reconstruction projects.

PL

Dziedzictwo organowe przyciąga coraz większą uwagę społeczności międzynarodowej. Celem artykułu jest zbadanie obecnej sytuacji europejskiego dziedzictwa organowego. Wywiady z ekspertami na temat współczesnych zagrożeń i wyzwań dla europejskiego dziedzictwa organowego były najważniejszą częścią badania. Główne współczesne zagrożenia dla europejskiego dziedzictwa organowego to: nieprofesjonalne usługi budowy organów, ogromne koszty prac renowacyjnych, niepełne inwentarze instrumentów, sekularyzacja społeczeństw europejskich, relatywnie niski poziom świadomości użytkowników i administratorów organów (głównie duchowni). Wśród najważniejszych wyzwań stojących przed zachowaniem europejskiego dziedzictwa organowego eksperci wymienili wielopoziomowe działania edukacyjne. Szczególnym wyzwaniem jest też próba odbudowy funkcjonowania muzyki organowej i społeczności budowniczych organów do stanu sprzed pandemii, a także kontynuacja już rozpoczętych projektów budowy i rekonstrukcji organów.

2

Zjawisko ciszy w edukacji geograficznej

Bernat Sebastian, Bernat Justyna

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2022

|

nr 47 (1)

41--58

PL

Współczesne czasy charakteryzują się narastającym zagrożeniem hałasem, który jest jednym z najważniejszych środowiskowych zagrożeń dla zdrowia ludzi. Dlatego ochrona przed hałasem stanowi jedno z wyzwań współczesnego świata. Celem pracy jest rozpoznanie znaczenia ciszy i możliwości wprowadzenia do edukacji geograficznej treści, które jej dotyczą. Zaprezentowane zostaną m.in. wyniki badania ankietowego przeprowadzonego wśród lubelskich licealistów i studentów (200 osób) oraz wyniki analizy podręczników i podstawy programowej kształcenia z przedmiotu geografia w szkole ponadpodstawowej dotyczących tematyki ciszy. Na koniec przedstawione zostaną propozycje wprowadzenia nowych treści w edukacji geograficznej uwzględniających znaczenie ciszy dla społeczeństwa oraz ochronę przed hałasem.

EN

Modern times are characterized by the growing threat of noise, which is one of the most important environmental threats to human health. Therefore, noise protection is one of the challenges of the modern world. The aim of the work is to recognize the importance of silence and the possibility of introducing content concerning it in geographic education. Among other things, the results of a survey conducted among Lublin schoolchildren and students (200 people) and the results of an analysis of textbooks and the basic program of education in the subject of geography in secondary school will be presented. Finally, proposals will be presented for introducing new content in geography education that takes into account noise protection and the importance of silence for society.

3

Możliwości zastosowania metodyki audytu krajobrazowego w skali lokalnej dla wybranych obszarów woj. lubelskiego i świętokrzyskiego w świetle eksperymentu naukowo-dydaktycznego

Bernat Sebastian, Trykacz Karolina

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2021

|

nr 45 (1)

93--116

PL

Województwa prowadzą obecnie intensywne prace nad sporządzeniem audytów krajobrazowych. Zanim jednak powstaną oficjalne dokumenty, prowadzone są również próby zastosowania metodyki sporządzania audytu na poziomie lokalnym. Celem artykułu jest przedstawienie wyników eksperymentu dydaktyczno-naukowego przeprowadzonego na UMCS w Lublinie. Założeniem eksperymentu było zapoznanie studentów z instrukcją audytu krajobrazowego i wskazanie możliwości jej zastosowania w skali lokalnej. Przeprowadzone badania wykazały jak postrzegana jest przez studentów związanych z gospodarowaniem przestrzenią instrukcja audytu krajobrazowego. Zaproponowane im zadania umożliwiły poznanie instrukcji oraz pomogły w wykształceniu ich kompetencji w zakresie studiów krajobrazowych. Dodatkowo pozwoliły zidentyfikować trudności jakie napotkali studenci stosując elementy instrukcji w skali lokalnej, co może być przydatne w jej doskonaleniu i tworzeniu nowej instrukcji dostosowanej do tej skali.

EN

Currently voivodeships across Poland are intensively preparing landscape audits. However, until official documents are produced, attempts are being made to apply the audit methodology at the local level. The aim of this article is to present the results of a didactic and scientific experiment carried out at Maria Curie-Skłodowska University in Lublin. The aim of the experiment was to familiarise students with the landscape audit manual and its applicability on a local scale. The research showed how the landscape audit instruction is perceived by students involved in spatial management. The proposed tasks gave them an opportunity to learn about the instruction and helped to develop their competencies in landscape studies. Additionally, the given tasks made it possible to identify difficulties encountered by students when applying elements of the instruction at the local scale, which may be useful in improving it and creating a new instruction adapted to that scale.

4

Soundscapes of health resorts in Poland and their revitalization

Bernat Sebastian

Technical Transactions

|

2020

|

Vol. 117, iss. 1

art. no. e2020018

EN

The objective of the studies was to recognise the need for and possibilities of preserving and revitalizing the soundscapes of health resorts in Poland. The research process included an analysis of the legal environment determining the functioning of Polish health resorts. Noise hazards and values of soundscapes were identified and acoustic revitalization measures were proposed for the selected health resorts. A review of scientific literature was performed and health resort surveys and audit reports were conducted. The next stage was focussed on the questionnaire sent out to the local governments of health resort districts and towns in Poland. The discussion referred, interalia, to the recommendations of the team of experts in the field of changes within the spa treatment system in Poland. The conducted studies demonstrated that most health resorts in Poland have some soundscape values. However, these values may be lost because of the threat of noise from transport and tourism. Health resorts in Poland thus need revitalization measures aimed at achieving a high quality of soundscape.

PL

Celem badań było rozpoznanie potrzeby oraz możliwości ochrony i rewitalizacji krajobrazów dźwiękowych uzdrowisk w Polsce. W postępowaniu badawczym przeprowadzono analizę uwarunkowań prawnych funkcjonowania uzdrowisk w Polsce. Następnie rozpoznano zagrożenia hałasem i wartości krajobrazów dźwiękowych oraz zaproponowano działania w zakresie rewitalizacji akustycznej w wybranych uzdrowiskach. Przeprowadzono kwerendę literatury naukowej oraz operatów uzdrowiskowych i raportów kontrolnych. Następnym etapem był sondaż diagnostyczny z wykorzystaniem ankiety adresowanej do samorządów gmin i miejscowości uzdrowiskowych w Polsce. W dyskusji odwołano się m.in. do rekomendacji zespołu ekspertów w zakresie zmian w systemie lecznictwa uzdrowiskowego w Polsce. Badania wykazały, że większość uzdrowisk w Polsce posiada pewne walory dźwiękowe krajobrazu. Jednak pod wpływem presji komunikacyjnej i turystycznej odpowiedzialnej za zagrożenie hałasem mogą one zostać utracone. Miejscowości uzdrowiskowe w Polsce wymagają zatem podjęcia działań rewitalizacyjnych ukierunkowanych na kształtowanie wysokiej jakości dźwiękowej krajobrazu.

5

Krajobraz małych miast w województwie lubelskim. Część 2 – zmiany krajobrazu po 1989 r.

Bernat Sebastian, Trykacz Karolina

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2020

|

nr 44 (2)

7--38

PL

Celem artykułu jest analiza zmian struktury krajobrazów po 1989 roku wybranych gmin powiatu chełmskiego w województwie lubelskim – gminy miejskiej Rejowiec Fabryczny oraz dwóch gmin miejsko-wiejskich: Rejowiec i Siedliszcze. Strukturę krajobrazu zbadano na podstawie danych o pokryciu terenu pochodzących z bazy danych CORINE Land Cover. Wykorzystując narzędzia GIS przeanalizowano zmiany w strukturze krajobrazu z zastosowaniem metryk krajobrazowych. Ponadto podjęto próbę rozpoznania znaczenia przynależności do sieci Cittaslow w kontekście zmian krajobrazowych. Badania wykazały, że zmiany w pokryciu terenu nie są związane tylko z rozlewaniem się zabudowy ale także zwiększaniem się powierzchni gruntów ornych poza zasięgiem urządzeń nawadniających oraz zwiększaniem średniej powierzchni płata dla tych terenów. Po roku 2012 dostrzec można również zahamowanie zmian w pokryciu terenu, co potwierdza wskaźnik zmienności struktury krajobrazu. Może to być związane z członkostwem w Unii Europejskiej (m.in. Wspólna Polityka Rolna). Badania nie wykazały wpływu przynależności do sieci Cittaslow na zmiany krajobrazowe. Konieczna jest dalsza kontynuacja zaproponowanych analiz w szerszej perspektywie czasowej i w określonym zakresie przestrzennym.

EN

The objective of the article is to analyse changes in landscape structure after 1989 in selected communes of the Chełm county in the Lublin Voivodeship, namely the urban commune of Rejowiec Fabryczny, and two urban-rural communes Rejowiec and Siedliszcze. The landscape structure was analysed based on data on land cover from the CORINE Land Cover data base. GIS tools were used for the analysis of landscape structure transformations with the application of landscape metrics. Moreover, an attempt was made to examine the affiliation to the Cittaslow network in the context of landscape transformations. The study showed that changes in land cover are not only related to the sprawl of building development, but also to an increase in the area of agricultural land outside the range of irrigation facilities, and an increase in the mean surface area of such land. A decline in land cover transformations has also been observed since 2012, as confirmed by the landscape structure diversity index. It may be related to the membership in the European Union (among others Common Agricultural Policy). The study showed no effect of affiliation with the Cittaslow network on landscape transformations. A continuation of the proposed analyses is required in a broader time perspective and in a specific spatial range.

6

Krajobraz małych miast w województwie lubelskim. Część 1 – problemy kształtowania krajobrazu

Bernat Sebastian, Flaga Małgorzata

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2020

|

nr 43 (1)

31--50

PL

Celem artykułu jest przedstawienie problemów kształtowania krajobrazów małych miast na przykładzie województwa lubelskiego. Na podstawie literatury opisano cechy charakterystyczne krajobrazu małego miasta. Następnie przeprowadzono badania sondażowe z wykorzystaniem kwestionariusza ankiety skierowanego pocztą elektroniczną do władz 28 małych miast woj. lubelskiego. Na podstawie odpowiedzi przesłanych z 22 miast rozpoznano w jaki sposób samorządy badanych miast dbają o przestrzeń publiczną i krajobraz. Dodatkowo w badaniu poruszono kwestie jakości życia w mieście, rewitalizacji, pokrycia miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego, atutów miasta, problemów i planów rozwojowych miasta oraz sieci Cittaslow. Uzupełnieniem ankiety był wywiad swobodny oraz obserwacje terenowe. W przypadku Rejowca Fabrycznego, stanowiącego jedyne miasto w województwie należące do sieci Cittaslow, sprawdzono korzyści z przynależności do sieci, zaś dla pozostałych preferencje w zakresie wstąpienia do sieci. Przeprowadzone badania wykazały, że władze lokalne większości małych miast woj. lubelskiego wykazują dbałość o przestrzeń publiczną i krajobraz. Jednak nie wykorzystują wszystkich możliwości kształtowania i ochrony krajobrazu, zwłaszcza tych, które związane są z instrumentami planowania przestrzennego.

EN

The goal of this paper is to present the problems involved in shaping the landscape of towns using the example of Lubelskie Province. The distinguishing features of a small town landscape were described based on the literature. Surveys were then conducted by sending questionnaires via email to the authorities of 28 small towns in Lubelskie Province. The submitted responses from 22 towns were used to examine how the local governments in the towns under study were taking care of their public space and the landscape. In addition, the survey touched on the quality of life in towns, revitalisation, coverage of local spatial development plans, the towns’ strengths, problems and development plans and membership in the Cittaslow network. The questionnaire was complemented with a free interview and field observations. In addition, the advantages of membership in the Cittaslow network in the case of Rejowiec Fabryczny (the only town in Lubelskie Province belonging to the Cittaslow network), and preferences concerning joining Cittaslow in the case of the other towns, were examined. This questionnaire survey shows that the local governments in most of the small towns in Lubelskie Province take care of their public space and the landscape. However, they do not use all of the opportunities available for shaping and protecting the landscape, particularly those related to spatial planning instruments.

7

Landscape and Health in Sustainable Development

Bernat Sebastian

Problemy Ekorozwoju

|

2019

|

Vol. 14, nr 1

87--96

EN

The article discusses the correlations between health, landscape, and sustainable development. In the first part, the basic concepts are defined. Attention is drawn to the therapeutic effect of landscape, and the subject of therapeutic parks and gardens is discussed. Based on the conducted analyses, characteristics of landscape with therapeutic properties are proposed, and the practical application of research on the landscape-health relationship is indicated. Perception is identified as the key to understanding the therapeutic properties of landscape. Taking care of the therapeutic values of landscape should be part of sustainable development.

PL

W artykule przedstawiono rozważania dotyczące zależności jakie zachodzą pomiędzy zdrowiem, krajobrazem i zrównoważonym rozwojem. W pierwszych rozdziałach zdefiniowano podstawowe pojęcia. Kolejno zwrócono uwagę na oddziaływanie terapeutyczne krajobrazu oraz omówiono tematykę parków terapeutycznych. Na podstawie przeprowadzonych analiz zaproponowano cechy krajobrazów o właściwościach terapeutycznych oraz dostrzeżono przydatność badań nad relacjami krajobraz-zdrowie w praktyce. Wykazano, że kluczem do zrozumienia terapeutycznych właściwości krajobrazu jest percepcja. Dbałość o terapeutyczne wartości krajobrazu powinna być elementem zrównoważonego rozwoju.

8

Budżet obywatelski jako narzędzie kształtowania krajobrazu na przykładzie miast uzdrowiskowych

Bernat Sebastian

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2019

|

nr 41 (1)

25--42

PL

Budżet Obywatelski (BO), rozumiany jest jako jedna z form partycypacji społecznej, dzięki której mieszkańcy mogą w sposób bezpośredni (przez głosowanie) wpływać na wydatki z budżetu swojego miasta/gminy/powiatu/województwa. Celem badań było rozpoznanie roli BO w kształtowaniu krajobrazu lokalnego. Badaniami objęto miasta uzdrowiskowe (w tym dzielnice uzdrowiskowe miast) z uwagi na ważną rolę krajobrazu w zachowaniu ich specjalnego statusu (funkcji leczniczej). W toku postępowania badawczego przeprowadzono analizę aktualnych uwarunkowań funkcjonowania miejscowości uzdrowiskowych i BO w Polsce. Następnie na przykładzie projektów BO miast uzdrowiskowych z ostatniej edycji (2018/2019) rozpoznano jakie są potrzeby mieszkańców wobec kształtowania krajobrazu. W szczególności zwrócono uwagę na ich stosunek do poprawy estetyki miasta (rewitalizacja) i rozwoju obszarów zieleni. Na koniec oceniono rolę BO w kształtowaniu krajobrazu miast uzdrowiskowych. Wykazano, że jest on ważnym narzędziem poznania preferencji społecznych, m.in. w zakresie kształtowania krajobrazu i przestrzeni publicznej.

EN

Participatory budgeting (PB) is understood as one of the forms of social participation, thanks to which residents can directly (by voting) influence expenditure from the budget of their town / commune / poviat / voivodship. The objective of the research whose results are described in this paper was to identify the role of PB in local landscape shaping (development). The research encompassed health resort towns (including the health resort districts of towns/cities) owing to the important role of landscape in the preservation of their special status (therapeutic function). The research process included an analysis of the current determinants of the functioning of health resorts and PB in Poland. Then, using the example of PB projects in health resort towns in the 2018/2019 edition, the inhabitants’ needs regarding landscape development were identified. Particular attention was devoted to the inhabitants’ attitude to improving the aesthetic appearance of their city (revitalisation) and developing green areas. Finally, the role of PB in developing the landscape of health resort towns and the usefulness of analysing the top PB projects were assessed to identify the impact of PB on landscape development. It has been shown that PB is an important tool for discovering the preferences of the public, e.g. with regard to developing landscape and public space.

9

Rewitalization of River Valleys and Development of Tourism (Lublin and Puławy Study Case)

Bernat Sebastian

Geography and Tourism

|

2014

|

Vol. 2, No. 1

12--34

EN

River valleys are special zones in the structure of the city. In many cities, a river valley forms one of a few open spaces with free exchange of the air and specific microclimate. River valleys are also elements of social ties and concentration of inhabitants, who fulfill their own needs of social relationships, leisure and sport. Rivers have the ability to create typical places, characterized by originality of form, function and content; and magical unusual places. Thanks to them the city is recognizable and associated by inhabitants as well as visitors. Riverside areas, emphasizing individuality and unique character of cities-on-river, have become strategically important for city development. Revitalization, as the main direction of Polish cities development in the first half of the 21st century is considered as the chance for new quality of riverside urban space and improvement of river valleys functioning in cities. Revitalization activities can contribute to the improvement of life quality and increase touristic potential of cities. The main aim of the paper is to analyse the relationship between revitalisation and the development of tourism and recreation in relation to urban stretches of river valleys. The analytic-synthetic method was used in the research to show the attractiveness of urban riversides based on literature. Furthermore, comparative studies were carried out concerning the relationship of revitalisation vis-à-vis tourism and recreation”. Two locations in Lublin region were selected for this purpose: Lublin and the Bystrzyca valley (a large city and a small river, the valley forming the axis of the city), and Puławy and the Vistula valley (a medium-sized town and a large river whose valley adjoins the town). Attention is given to provisions concerning the revitalisation of river valleys (urban space within river valleys) in strategic documents, particularly local revitalisation schemes, and examples of measures improving the attractiveness of riverside areas. The final remarks present revitalisation measures carried out within urban stretches of river valleys.

10

Krajobraz dźwiękowy jutra

Bernat Sebastian

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2011

|

nr 15

193--205

PL

Krajobrazy dźwiękowe powinny być traktowane jako dziedzictwo niematerialne godne ochrony i przywracania. Szczególną wartość zyskuje cisza, dostarczając przeżyć estetycznych i uwrażliwiając na subtelne dźwięki. W artykule przedstawiono instrumenty ochrony ciszy oraz sposoby wykorzystania ciszy jako produktu turystycznego. Odwołano się także do wyników badań ankietowych przeprowadzonych w 2010 roku wśród studentów UMCS. Wybór miejsc przyjaznych oraz nieprzyjaznych dźwiękowo a także dźwięków najbardziej charakterystycznych dla Lublina przeanalizowano pod kątem przekazu treści. Na koniec zaproponowano działania na rzecz ochrony krajobrazów dźwiękowych.

EN

Soundscapes should be treated as intangible heritage deserving protection and renewal. Silence has a special value because it provides aesthetic experiences and makes sensitive to subtle sounds of nature. In the paper, the Author presents some instruments of protection of silence as well as methods of using the silence as a touristic product. Conclusions are based on results of the survey, carried out among students of UMCS in 2010. Firstly, amicable and unfriendly sounds places in Lublin were chosen. Then, sounds, that are the most characteristic for the town, were analysed in terms of their meaning. Finally, the Author proposes some activities for the benefit of protection of soundscapes.

11

Doliny rzeczne i ich percepcja

Bernat Sebastian

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2010

|

nr 13

167--178

PL

Doliny rzeczne są wyjątkowym elementem krajobrazu reprezentującym bogaty potencjał percepcyjny. Celem artykułu jest identyfikacja właściwości percepcyjnych krajobrazu dolin rzecznych. Na podstawie literatury scharakteryzowano percepcję rzeki jako osi doliny oraz nadrzecznej przestrzeni. Na przykładzie granicznego odcinka doliny Bugu oraz nadrzecznej przestrzeni miejskiej Łęcznej, przeanalizowano rolę rzek w kreowaniu więzi społecznych. Studia przypadków oparto na badaniach ankietowych i analizie dostępnych opracowań.

EN

The river valleys are unique elements of the landscape characterized by rich perception potential. The main aim of the paper is identification of perceptive properties of the river valleys landscape. Perception of the river as the axis of the valley and the riverside area were characterized on the basis of several bibliographic sources. The role of rivers in creation of social bonds was analysed using data for the border course of the Bug River and riverside city area of Łęczna. Case studies were based on questionnaire researches and analysis of available documents and papers.

12

Metody badań krajobrazów dźwiękowych

Bernat Sebastian

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2008

|

nr 11

122--133

EN

The sound is the subject of interest for many various scientific disciplines, i.e. acoustics, cultural anthropology, landscape architecture, ethnology, aesthetics, geography, medicine, musicology, psychology, sociology, and urban planning. Researches and using of sound and music in various aspects have become more popular lately. In many countries there are undertaken studies of soundscape, and despite of their fast development they encounter some difficulties, which are the consequence of interdisciplinary character. The aim of the paper is presenting exemplary research approaches in studies of sound in the landscape at the point of view of geographer or representative of complex discipline concerning the nature and also culture. In the cultural and urban studies there are some sociological methods: semantic differential, mental map, questionnaire, and interviews (oral history). In the landscape ecology studies landscape preferences are analyzed, and estimation of perceptivebehavioral values is prepared. This estimation method points out some preferences and attractiveness of landscape for people, and it can be readable as richness of feelings and diversity of stimuli, for example sound ones. Special attention should be paid on holistic methods, connected with landscape researches within landscape character assessment with identification of special landscape features, and description of type and conditions of introduced changes and investment development. Sound effects landscape, it forms landscape character.

13

Kierunki kształtowania krajobrazów dźwiękowych

Bernat Sebastian

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2008

|

nr 11

100--121

EN

Present landscape researches contain various approaches – from the geocomplex models or matrix – flake – corridors to mental landscapes (acoustic, aromatic, multisensoric, and childhood ones). According to European Landscape Convention, watchword of protection of quality and character of landscape, considered as individual distinction in identified regional features is the most important. Man should consciously influence landscape or form it so that to protect the most valuable features, parts and landscape structures. In the case of degraded landscapes recultivation, revalorization and revitalization are also needed. A landscape planning or perspective strategies for enlargement, reconstruction and forming of landscapes is also important. Four main directions of activities are pointed out in landscape planning of the European Union countries, these are: enhancing of the landscape quality in areas which are characterized by considerable improvement of its features, protection of valuable natural and landscape regions of continent, creation of new spatial solutions in postindustrial environment devastated by human impact, and reconstruction of the most valuable parts of landscape related to cultural heritage. Taking into consideration perceptive context is necessary for landscape planning. Landscape gives human complex stimuli which influence his decisions and spatial behaviors. These ones are the source of information about structure and functioning of landscape, and also the source of aesthetic experiences. Apart from visual stimuli, the sound ones play very important role in the perceptive landscape. Sound influences the quality of landscape, and forms its character. So it is important to discus planning of “soundscapes”, or sound layer of landscape; landscapes considered complexly, but specified on the basis of variability of tones. The main aim of the paper is presenting directions of the soundscape planning. Possibilities of soundscape protection were exemplified on border area of the Bug river valley, and creation, reconstruction and enhancing of soundscapes was proposed on the example of Lublin city. Results of researches conducted between 2000 and 2007 using questionnaire method and field surveys were presented. The role of sound in the landscape, interdisciplinary soundscapes studies, and acoustic designing and management has been also described. Necessity of acoustic designing activities was emphasized. Due to acoustic designing recognizing of places is easier, and their geographic and cultural identity, unique character is reinforced, landscape gets new quality. Sounds should be characterized by high quality of tone, proper time of duration, connection with environment and should be accepted by inhabitants. Consideration of informational context of sound and important role of silence is necessary. In relation to declined areas acoustic revitalization (process of improvement of human life conditions, economic activity and reconstruction of social relationships through spatial reconstruction, social-economic and cultural activity in declined districts of cities with special emphasis on new sound quality of landscape planning) is legitimate. Using the important role of sound in public spatial planning in cities and also drawing attention to natural soundscapes values is relevant. Mentioned activities are necessity of present time, dominated by noise.

14

Inicjatywy publiczno‐prywatne w zakresie kształtowania krajobrazu dźwiękowego w Polsce

Bernat Sebastian

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2008

|

nr 10

507--514

PL

Dźwięk jest istotnym elementem krajobrazu, funkcjonuje w powiązaniu z jego pozostałymi komponentami, uzupełnienia obraz, wnosząc nową treść, tworzy atmosferę miejsca, wpływa na ocenę krajobrazu, kształtuje jego charakter (Carles i in., 1999; Landscapes and indiwidua ..., 2003; Tuan, 1987). Rozwojowi cywilizacyjnemu towarzyszą znaczące zmiany w dźwiękowej warstwie krajobrazu. W panoramie miasta średniowiecznego otoczonego murami miejskimi dominował zamek oraz wieże kościelne, z których rozbrzmiewały dzwony oraz hejnały. Dźwięki były wyraziste, autentyczne (jedyne w swoim rodzaju), nieciągłe, przerywane. Ważną rolę odgrywał głos ludzki. Zasięg murów oraz zasięg słyszalności sygnałów dźwiękowych wyznaczał granice społeczności, integrował do wspólnych działań. Współcześnie warstwa dźwiękowa krajobrazu jest mało zróżnicowana, dominuje wszechobecny hałas komunikacyjny, różne odgłosy krzyżują się, włączając się w szum miasta o monotonnej linii brzmieniowej. Skażenie hałasem i nacisk współczesnej cywilizacji na poznanie wizualne utrudniają rozpoznanie jakości dźwięku, porównanie jednego miejsca z innym. W latach 60. kanadyjski kompozytor i muzykolog R.M. Schafer dostrzegł potrzebę zmiany kierunku walki z hałasem. Zaproponował pozytywne spojrzenie na dźwięki wokół nas. Konieczne jest uświadomienie, które dźwięki chcemy zachować, rozwinąć, pomnożyć, by następnie wyodrębnić dźwięki szkodliwe, nużące, które musimy wyeliminować. Sposobem na przeciwstawienie się inwazji wszechogarniającego hałasu jest rozwijanie wrażliwości słuchowej oraz podniesienie jakości estetycznej krajobrazu dźwiękowego poprzez projektowanie akustyczne (soundscape design). Podstawę dla decyzji projektanta powinno stanowić rozpoznanie dźwięków pięknych, niemiłych, wartościowych, znaczących. Istotne jest przy tym uwzględnianie opinii publicznej, co oznacza, że projektowanie akustyczne nigdy nie powinno być projektowaniem odgórnym. Społeczeństwo powinno uczestniczyć w projektowaniu poprzez wybory, które są podejmowane w jego zakresie (Schafer, 1976). W ostatnich latach wzrasta zainteresowanie kształtowaniem przestrzeni publicznych w miastach. Przestrzeń publiczna zaczęła bowiem nabierać coraz większego znaczenia w świetle powrotu do tożsamości, specyfiki i niepowtarzalności miejsc. Atrakcyjne miasta oferują wysoki komfort zamieszkania jego rezydentów. Następuje powrót do wielofunkcyjności, złożoności i rozwiązań interaktywnych, ważną rolę przypisuje się czynnikom społecznym, historycznym i kulturowym, rewitalizacji centrów miejskich, wzmocnieniu konkurencyjności przestrzeni. Dostrzegana jest konieczność dbałości o wysoką jakość dźwięku (akustyczny komfort) w przestrzeni publicznej miast. Na tym tle wzrasta znaczenie projektowania akustycznego w urbanistyce (Raimbault, Dubois, 2005). Celem pracy jest wskazanie przykładów działań w zakresie kształtowania nowej jakości dźwiękowej krajobrazu w Polsce. Odwołano się także do przykładów z innych krajów europejskich. Zwrócono uwagę na ciekawe przedsięwzięcia dokumentacyjne krajobrazów dźwiękowych. Następnie przedstawiono przykłady wkomponowywania dźwięku w przestrzeń publiczną miast, wnętrza ogrodów sensorycznych i ekspozycji muzealnych. Na zakończenie zaproponowano nowe kierunki działań.

EN

The aim of the work is to present some examples of enterprises within domain of management of new quality of sound landscape in Poland, on the background of Europe. The author refers to the literature on landscape architecture, landscape ecology and interdisciplinary researches on sound landscape. He also calls attention to interesting activities in recording data on soundscapes. Then, he gave additional examples of introducing sound into public space in cities, sensory gardens and museum exhibitions. At the end, he suggested new directions for further researches. First of all, the need of actions in the domain of acoustic design was emphasized. This field has a great importance because it lets to recognize places, to consolidate their geographical and cultural identity as well as their peculiarity. Finally, landscape gains new quality. Sounds should be of the highest quality, and of appropriate lasting. They ought to fit surroundings and be accepted by inhabitants. It is vital to take account of information function of sound and importance of silence. Sound must be taken into consideration during planning public space in cities. But natural soundscapes has also great significance. In the case of devastated areas, it is advisable to carry out their acoustic revitalization. This process means improvement of life conditions of inhabitants, economic boom, restoring space order and social relations. All these activities are especially needed in the present times which are dominated by great noise.