W celu oceny zjawisk fizycznych występujących w procesach sekwestracji ditlenku węgla w sczerpanych złożach gazu ziemnego przeprowadzono badania laboratoryjne wypierania płynów w układzie metan-ditlenek węgla. Eksperymenty laboratoryjne wykonano na zbudowanym do tego celu stanowisku do badań przepływów w ośrodkach porowatych. Pomiary przeprowadzono dla próbek rdzeni skalnych uzyskanych z odwiertów z rejonu Monokliny Przedsudeckiej. Badania prowadzono w warunkach ciśnienia i temperatury, w których ditlenek węgla jest w stanie ciekłym, gazowym lub nadkrytycznym dla różnych przepływów. Pokazano modelowanie matematyczne procesu wymiany masy w ośrodku porowatym z wykorzystaniem przybliżonych rozwiązań równania dyspersji hydrodynamicznej. Poprzez dopasowanie modelu analitycznego do danych pomiarowych określono stopień mieszania się gazów w skale i efektywność procesu wypierania w różnych warunkach przepływowych.
EN
Measurements of MeH displacement with CO₂ in permeable rocks were performed for 2 rock cores with different permeability sampled from wells located in south-west part of Poland. Pressure and temp. conditions during the measurements represented gaseous, liq. and supercrit. conditions of CO₂. The results were compared with approx. anal. models, which allowed for inference on the character of the displacement process and its efficiency under various conditions. Displacement of MeH with CO₂ was most effective for CO₂ in a supercritical or liq. state. The MeH depletion index varied in the range of 60-72% and 58-74% under supercritical and liq. CO₂ injection conditions, resp.
2
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Rozwojowi technik komputerowych w ostatnich pięćdziesięciu latach towarzyszy gwałtowny rozwój nowej dziedziny wiedzy jaką jest sztuczna inteligencja. Inżynieria złożowa korzysta z technik sztucznej inteligencji (SI) od lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku. Artykuł opisuje zastosowania SI w geologii, geofizyce, inżynierii złożowej i eksploatacji złóż węglowodorowych. Omówiono możliwości stosowania SI do tworzenia tzw. „zastępczych” modeli złożowych i możliwości wykorzystywania ich w szacowaniu zasobów wydobywalnych metodami probabilistycznymi, wykorzystującymi zarówno podstawowe dane geologiczne (reservoir quality) ale również metody wydobycia i stymulacji (completion quality) dla złóż niekonwencjonalnych gazu ziemnego w złożach mułowcowo-łupkowych. Istotą takiego modelowania jest możliwość stosowania oszacowań zasobów technicznie wydobywalnych w strefie oddziaływania odwiertów i odpowiedniego planowania rozwiercania i udostępniania odwiertów. Przedstawione techniki mogą być adaptowane do złóż metanu w pokładach węgla i złóż piaskowcowych o niskich parametrach (tzw. złóż „tight”), po uwzględnieniu specyfiki tych złóż i specyfiki ich udostępnienia otworami pionowymi, kierunkowymi, poziomymi i otworami typu „u-shape”.
EN
The development of computer techniques in the last fifty years is accompanied by the rapid growth of artificial intelligence in technology. Reservoir engineering has been using artificial intelligence (AI) techniques since the 1970s. The article describes the application of artificial intelligence in geology, geophysics, reservoir engineering, and hydrocarbon reservoir exploitation processes. The possibilities of using artificial intelligence to create the so-called "surrogate" reservoir models and the possibility of using them in estimating recoverable resources by probabilistic methods for unconventional natural gas shale reservoirs is presented. Using these techniques it is the possibility of estimates of technically recoverable resources in the stimulated reservoir volume and proper planning of drillings. The presented methods can be adapted to coal bed methane reservoirs and the tight gas reservoirs, taking into account the specificity of these rocks.
3
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Przyjęcie geologicznej sekwestracji ditlenku węgla jako jednej z głównych opcji zmniejszania zawartości antropogenicznego CO₂ w atmosferze spowodowało intensyfikację badań nad tym zagadnieniem. Składowanie ditlenku węgla jest głównie realizowane poprzez zatłaczanie do głębokich warstw wodonośnych oraz sczerpanych złóż węglowodorów. Na korzyść złóż węglowodorów przemawiają takie czynniki, jak potwierdzona szczelność struktury, dobry stopień rozpoznania oraz istniejąca infrastruktura powierzchniowa. Ponadto zatłaczanie CO₂ do sczerpanych złóż ropy i gazu może być czynnikiem wspomagającym wydobycie i wpływającym na uzyskanie wyższego stopnia sczerpania zasobów (CO₂-EHR). W celu oceny możliwości zwiększenia sczerpania gazu rodzimego oraz ilości zdeponowanego w złożu CO₂ przeprowadzono wariantową analizę symulacyjną wypierania gazu rodzimego (metan) ditlenkiem węgla.
EN
A variant numerical simulation of the natural gas displacement with CO₂ was carried out by using a com. simulator. The injection of CO₂ into depleted gas reservoir was modeled for 2 cases differing in reservoir pressure and for 3 injection rates. The efficiency of its geol. sequestration increased with increasing rate of CO₂ injection. The degree of gas depletion increased with decreasing the fraction value of the injected CO₂ stream in relation to the MeH stream.
4
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Przedstawiono wyniki modelowania przepływów płynów w niejednorodnych skałach o małej przepuszczalności pod kątem eksploatacji gazu. Przeprowadzono laboratoryjne badania przepływu gazu i wody w próbkach słabo przepuszczalnych skał z obszaru południowej Polski. Określono współczynniki przepuszczalności absolutnej skał oraz przepuszczalności względnej dla nasycenia wodą związaną oraz dla nasycenia gazem resztkowym. Wyniki te wykorzystano do wygenerowania krzywych przepuszczalności względnych. Dane eksperymentalne wykorzystano w numerycznym modelu dopływu gazu do pojedynczego odwiertu pionowego. Na podstawie przeprowadzonych prac badawczych sformułowano wnioski co do perspektyw pozyskiwania gazu z formacji o małej przepuszczalności poprzez otwarcie odpowiednio grubego pakietu skał i uzyskanie ekonomicznie opłacalnej wydajności.
EN
Relative water and gas permeabilities of rocks was detd. under lab. conditions. The results were used to generate the relative permeability curves. Exptl. data were used in the numerical model of gas supply to a single vertical well. Prospects of recovering gas from the low-permeability formations by opening a suitably thick packet of rocks with economically viable efficiency were estd.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.