Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Climate change adaptation as an element of urban policy and the shaping of public spaces: the case of Lisbon

Przesmycka Natalia

Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie

|

2023

|

T. 51

215--247

EN

The article describes selected activities included in the climate change adaptation program implemented by the city of Lisbon. It analysed changes in public spaces, ways of implementing individual tasks, as well as planning documents, architectural, technical and natural solutions. Special attention was paid to the role of research in shaping and directing urban policy. Economical management of drinking water and rainwater is integrated with the creation of new public green spaces with different functions. It is evident that there is a desire to create a continuity of green zones, where new plantings not only promote the improvement of perceived thermal comfort, but also become new attractive pedestrian and bicycle routes. Of great interest to residents are the newly created allotment gardens, aimed at the development of urban agriculture. Some of the investments, located in tourist areas, are also of image importance, which helps build the ‘green brand of the city’, and the appreciation of Lisbon’s efforts in this regard was the award of the title of European Green Capital in 2020. The biggest challenge, however, is still to improve the accessibility and quality of public transportation. Observing the implementations, it can be seen that all pro-climate measures coincide with the broader public interest and have positive effects on the quality of the design of public spaces.

PL

W artykule opisano wybrane działania wpisujące się w program adaptacji do zmian klimatu, realizowane przez Lizbonę. Przeanalizowano zmiany w przestrzeniach publicznych, sposoby realizacji poszczególnych zadań oraz dokumenty planistyczne, rozwiązania architektoniczne, techniczne i przyrodnicze. Szczególną uwagę zwrócono na rolę badań naukowych w kształtowaniu i ukierunkowywaniu polityki miejskiej. Oszczędne gospodarowanie wodą pitną oraz opadową jest zintegrowane z tworzeniem nowych przestrzeni zieleni publicznej o różnych funkcjach. Widoczne jest dążenie do tworzenia ciągłości stref zielonych, w których wprowadzone nasadzenia nie tylko sprzyjają poprawie odczuwalnego komfortu termicznego, ale stają się również nowymi atrakcyjnymi ciągami pieszymi i rowerowymi. Dużym zainteresowaniem mieszkańców cieszą się nowo tworzone ogrody działkowe, ukierunkowane na rozwój rolnictwa miejskiego. Część inwestycji, zlokalizowanych w rejonach turystycznych, ma również znaczenie wizerunkowe, co sprzyja budowaniu „zielonej marki miasta”, a docenieniem starań Lizbony w tym zakresie było przyznanie tytułu Europejskiej Zielonej Stolicy w 2020 roku. Największym wyzwaniem jest jednak ciągła poprawa dostępności i jakości transportu publicznego. Obserwując wdrożenia można zauważyć, że wszystkie działania proklimatyczne są zbieżne z szeroko pojętym interesem społecznym i mają pozytywne skutki dla jakości kształtowania przestrzeni publicznych.

2

Termomodernizacja budynków szpitali z okresu XX wieku – aspekty materiałowe i techniczne

Przesmycka Natalia, Życzyńska Anna, Strojny Rafał

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2023

|

T. 19, nr 2

35--45

PL

W ostatnich latach w Polsce powszechnie przeprowadzane są modernizacje szpitali powstałych w XX wieku, których celem jest przystosowanie do współczesnych wymagań. Najczęściej ich zakres obejmuje termomodernizację w skład której wchodzi docieplenie ścian, dachu oraz wymiana stolarki okiennej i drzwiowej. Przedmiotem badań były aspekty materiałowe i techniczne związane z termomodernizacją budynków szpitali z okresu XX wieku w województwie lubelskim w kontekście zmieniających się wartości współczynnika przenikania ciepła przegród budowlanych na przełomie lat. Dla badanych 23 obiektów z terenu województwa lubelskiego wykonane zostały między innymi audyty energetyczne przed i po termomodernizacji. Dokonano także analizy materiałów i technologii stosowanych przy budowie szpitali w poszczególnych okresach czasu. Badania wykazały, iż powszechnie stosowano do początku lat 70. technologię tradycyjną murowaną, którą następnie zastąpiły technologie uprzemysłowione, w tym prefabrykowane. W związku z wprowadzeniem wymagań izolacyjności cieplnej przegród budowlanych w latach 70. XX wieku, nastąpiły zmiany w stosunku do materiałów stosowanych w budowie szpitali, w tym konieczność stosowania materiałów termoizolacyjnych. W kolejnych dekadach wartości współczynnika przenikania ciepła stale zmieniały się, powodując konieczność stosowania materiałów izolacyjnych o lepszych parametrach. Prowadzone w ostatnich latach termomodernizacje szpitali pozwoliły na spełnienie wymagań co do wartości współczynnika przenikania ciepła, jednak najczęściej odnosiły się one do wartości obowiązującej w danym czasie. Nie zakładały one dłuższej perspektywy, uwzględniającej zmiany tego współczynnika w najbliższych latach. W związku z tym w okresie krótszym niż dekada, nie będą spełniały aktualnych wymagań dotyczących wymagań izolacji przegród budowlanych, a tym samym będą kwalifikowały się do ponownej termomodernizacji. Działanie takie w krótkiej pespektywie czasu jest opłacalne, jednak biorąc pod uwagę dalekowzroczny plan rozwoju szpitali, jest to nieekonomiczne rozwiązanie.

EN

In recent years, it has become commonplace in Poland to modernise hospitals built in the 20th century in order to adapt them to modern requirements. Most often, their scope includes thermo-modernisation which consists of insulation of walls, roof and replacement of windows and doors. The subject of this study was the material and technical aspects related to the thermomodernisation of 20th century hospital buildings in the Lubelskie voivodeship in the context of changing values of heat transfer coefficient of building partitions at the turn of the years. Among other things, energy audits before and after thermomodernisation were carried out for the investigated 23 facilities in the Lubelskie Voivodeship. An analysis was also made of the materials and technologies used in the construction of hospitals in particular periods of time. The research showed that traditional masonry technology was widely used until the early 1970s, which was then replaced by industrialised technologies, including prefabricated ones. With the introduction of thermal insulation requirements for the building envelope in the 1970s, there were changes to the materials used in hospital construction, including the need for thermal insulation materials. In the following decades, the values of the heat transfer coefficient have continuously changed, resulting in the need to use insulating materials with better performance. The thermomodernisation of hospitals carried out in recent years made it possible to meet the requirements for the heat transfer coefficient, but these mostly referred to the value in force at the time. They did not assume a longer perspective, taking into account changes in this coefficient in the coming years. As a result, in less than a decade, they will not meet the current requirements for the insulation of the building envelope and will therefore be eligible for thermomodernisation. Such an action is cost-effective in the short term, but given the far-sighted development plan of the hospitals, it is a wasteful solution.

3

Geośrodowiskowa ocena przydatności terenu do celów budowlanych

Oleniacz Grzegorz, Kokoszka Wanda, Ożóg Dominik, Sikora Anna, Słowik Marta, Przesmycka Natalia, Gosk Wojciech

Materiały Budowlane

|

2023

|

nr 12

47--50

PL

W środowisku geologicznym podłoża budowlanego i otaczającego go terenu mogą występować: ruchy osuwiskowe; osiadanie zapadowe w utworach lessowych; deformacje powierzchni związane z eksploatacją surowców; erozja powierzchniowa i deformacje filtracyjne; zjawiska krasowe; zmienność parametrów geotechnicznych związana z dociążeniem lub odciążeniem podłoża, ze zmianami wilgotności; temperatury oraz obecnością zanieczyszczeń; reakcja gruntów ekspansywnych (skurcz i pęcznienie); zmiany położenia zwierciadła wód podziemnych; powodzie oraz podtopienia. Duże znaczenie w planowaniu przestrzennym miast i gmin mają mapy obszarów predysponowanych do występowania tego rodzaju zjawisk i opracowana na ich podstawie ocena przydatności terenu pod zabudowę. W artykule przedstawiono mapowanie przydatności inwestycyjnej terenu na bazie metody Van Westena. Opisano sposób pozyskiwania danych wejściowych z wykorzystaniem aktualnych baz systemowych (SOPO, ISOK), map geologicznych i hydrogeologicznych oraz lokalnej wiedzy eksperckiej. Opracowano finalną mapę przydatności dotyczącą Rzeszowa.

EN

Among the changes that may occur in the geological environment of the built environment and the surrounding area are: landslide movements, subsidence in loess formations, deformation of the surface associated with the exploitation of raw materials, surface erosion and filtration deformation, karst phenomena, variability of geotechnical parameters associated with the loading or unloading of the subsoil, with changes in humidity, temperature, the presence of contaminants, the reaction of expansive soils (shrinkage and swelling), changes in the location of the groundwater table and its chemistry, floods and flooding. Of great importance in the spatial planning of cities and municipalities are maps of areas predisposed to the occurrence of such phenomena and the assessment of the suitability of land for development developed on their basis. The article presents a methodology for mapping the investment suitability of land based on the Van Westen method. The method of obtaining input data based on current system databases (SOPO, ISOK), geological, hydrogeological maps, local expertise is described. The final suitability map for the selected area of Rzeszow - was developed.

4

Problems of the modernisation of 20th-century healthcare facilities based on the example of hospitals within the Lubelskie Voivodeship

Strojny Rafał, Przesmycka Natalia, Lukomska Zoriana

Budownictwo i Architektura

|

2023

|

Vol. 22, no 2

21--39

EN

Most hospitals in Poland date back to the 20th century. Due to developments in technology and medicine, these buildings need to be adapted to meet modern needs. Due to these needs and the possibility of EU funding for hospitals, modernisation has become an extremely topical subject. The aim of the research was to identify what types of modernisation work had been carried out after 2004 and to identify the main problems associated with this work. The subjects of the study were 38 hospitals from the Lubelskie Voivodeship in which various types of modernisation work had been carried out. Based on the data collected on these hospitals, interviews with selected managers and the authors' own experience of working on the modernisation of hospitals from the 20th century, seven main problems associated with the ten different modernisation works identified were distinguished. The authors formulated ten questions which can be helpful to hospital managers before embarking on building upgrades and that will help them define the main problems, objectives and a more holistic rather than fragmented approach to adapting hospitals to modern requirements.

PL

Większość szpitali w Polsce pochodzi z XX wieku. W związku z rozwojem technologii i medycyny budynki te wymagają przystosowania do współczesnych potrzeb. W związku z tymi potrzebami oraz możliwością dofinansowania szpitali ze środków Unii Europejskiej, modernizacja stała się niezwykle aktualnym tematem. Celem badań było zidentyfikowanie jakie rodzaje prac modernizacyjnych zostały wykonane po 2004 roku oraz określenie głównych problemów związanych z tymi pracami. Przedmiotem badań było 38 szpitali z województwa lubelskiego, w których były wykonywane różnego rodzaju prace modernizacyjne. Na podstawie zebranych danych o tych szpitalach, rozmów z wybranymi zarządcami oraz doświadczeń własnych autorów związanych z pracą przy modernizacji szpitali z XX wieku, wyróżniono siedem głównych problemów związanych ze zidentyfikowanymi dziesięcioma różnymi pracami modernizacyjnymi. Autorzy sformułowali dziesięć pytań, które będą pomocne dla zarządców szpitali przed przystąpieniem do modernizacji budynków oraz które pomogą im zdefiniować główne problemy, cele oraz bardziej holistyczne a nie fragmentaryczne podejście do przystosowania szpitali do współczesnych wymagań.

5

Modernisation of hospital buildings built in the 20th century in the context of architectural, functional and operational problems

Przesmycka Natalia, Strojny Rafał, Życzyńska Anna

Architectus

|

2023

|

Nr 2 (74)

59--67

EN

Hospital buildings are some of the most complex and fastest "ageing" building structures. The continuous development of technology and the need to adapt hospital buildings to modern needs leads to modernisation work. The aim of this research was to identify the problems associated with the modernisation of hospitals against the background of architectural, functional and operational issues arising from the changing utilisation and legal requirements for this type of facility. Among other things, it was examined what modernisation work had been carried out, what structures and technologies had been used in the hospitals surveyed (which has a significant impact on their susceptibility to changes related to adaptation to contemporary needs and functional requirements). A comparison was made between buildings selected from among all initially analysed hospital facilities in the Lubelskie Voivodeship. The types of modernisation works carried out in the last two decades and the most common problems were identified. The architecture and construction technologies of individual buildings were analysed. Based on the results of the research discussed, it is important to emphasise that when carrying out modernisation work in healthcare facilities, it is necessary to have a long-term plan taking into account the next stages of adaptation to growing needs and operational requirements. Not all buildings are susceptible to such changes, but in the current economic situation of the country and with today’s funding opportunities for public health facilities, as well as rising prices in the construction market, it is still more cost-effective to renovate and modernise existing facilities than to demolish them and build new ones.

PL

Budynki szpitali należą do jednych z najbardziej złożonych oraz najszybciej „starzejących się” obiektów budowlanych. Ciągły rozwój technologii oraz konieczność dostosowania budynków szpitali do współczesnych potrzeb prowadzi do prac modernizacyjnych. Celem badań było określenie problemów związanych z modernizacją szpitali na tle zagadnień architektonicznych, funkcjonalnych i eksploatacyjnych wynikających ze zmieniających się wymagań użytkowych i prawnych stawianych tego typu obiektom. Zbadano między innymi to, jakie prace modernizacyjne zostały wykonane, jakie konstrukcje i technologie stosowano w badanych szpitalach (co ma istotny wpływ na ich podatność na zmiany związane z adaptacją do współczesnych potrzeb i wymagań użytkowych). Porównano budynki wyłonione spośród przeanalizowanych wstępnie wszystkich obiektów szpitalnych na obszarze województwa lubelskiego. Określono rodzaje prac modernizacyjnych przeprowadzonych w ostatnich dwóch dekadach oraz najczęściej występujące problemy. Analizowano architekturę i technologie wznoszenia poszczególnych obiektów. Na podstawie wyników omówionych badań należy podkreślić, że przy prowadzeniu prac modernizacyjnych w obiektach służby zdrowia trzeba mieć dalekosiężny plan biorący pod uwagę kolejne etapy dostosowywania do rosnących potrzeb i wymagań eksploatacyjnych. Nie wszystkie budynki są na takie zmiany podatne, jednak w obecnej sytuacji ekonomicznej kraju i przy dzisiejszych możliwościach finansowania publicznych obiektów służby zdrowia, jak również rosnących cenach na rynku budowlanym, nadal bardziej opłacalne jest remontowanie i modernizowanie istniejących obiektów niż ich wyburzanie i wznoszenie nowych.

6

Drewniane teatry letnie – fenomen XIX-wiecznej architektury kultury i rozrywki

Przesmycka Natalia

Wiadomości Konserwatorskie

|

2021

|

Nr 68

72--86

PL

Summer theaters with a wooden structure were an important element in the cultural and architectural landscape of many European cities at the turn of the nineteenth and twentieth century. They were built both as temporary buildings, which were an “intermediate” stage between a brick theater building and a provisionally arranged stage and auditorium, and as an enrichment of the cultural and entertainment offerings of urban green areas and public parks. Unfortunately, wooden summer theaters usually had a very short lifespan, as they could be consumed by fire or demolished to make way for new buildings. However, these buildings were an interesting element of nineteenthand early-twentieth-century architecture. Only a few buildings have survived to this day, often having been remodeled many times, and they deserve special protection because of their unique character. The buildings presented in this article are examples of different approaches to the issue of the contemporary functioning and conservation of wooden theaters.

7

Building engineering issues in Architectural education in Poland, in context of actual Ministry of Science and Higher Education Regulation

Napieralska Zuzanna, Piróg Marek, Przesmycka Natalia, Pięt Agata, Zdanowicz Marcin

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2021

|

T. 17, nr 2

87--95

EN

The article presents the curriculum for architectural studies in the context of technical courses, such as building engineering, structures, materials science and building physics. The authors of the publication compare the method of conducting these courses and their participation in the entire study program on the example of selected Polish universities (Faculty of Architecture of the Wrocław University of Science and Technology, Faculty of Architecture and Building Engineering of the Lublin University of Technology and the Faculty of Technical Sciences, University of Applied Sciences in Nysa). Authors of the article present changes that have occurred in the curriculum of these courses before and after the reform of higher education from 2019, what impact it has on the education of future architects, and what new opportunities these changes offer will be analyzed.

8

Architectural solutions of contemporary pediatric hospitals - a study of selected projects

Przesmycka Natalia, Strojny Rafał

Builder

|

2021

|

R.25, nr 3

88--91

EN

The article presents the results of research on contemporary trends in the design of paediatric hospitals. The aim of the research was to determine directions both in the sphere of architectural, functionality and spatial solutions, as well as the arrangement of the areas of nursing and public areas, recognized as distinguishing features in relation to specialized hospitals of other profiles.

PL

Artykuł przedstawia wyniki badań dotyczących współczesnych tendencji w zakresie projektowania szpitali pediatrycznych. Celem badań było określenie kierunków zarówno w sferze rozwiązań architektonicznych, funkcjonalno-przestrzennych, jak i aranżacji stref obszarów pielęgnacyjnych oraz ogólnodostępnych uznanych za wyróżniki w stosunku do szpitali specjalistycznych o innych profilach.

9

Modelowe kształtowanie szpitali powszechnych w okresie międzywojennym na przykładzie szpitala w Puławach

Przesmycka Natalia

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2020

|

T. 16, nr 1

94-106

PL

W wyniku badań i dyskusji lekarzy i architektów zaangażowanych w rozwój szpitalnictwa w dwudziestoleciu międzywojennym, wypracowano rozwiązania modelowe optymalizujące układy funkcjonalne szpitali, ich wielkość, organizację, rozwiązania architektoniczne i budowlane. Z powodu wybuchu II wojny światowej, niewiele założeń doczekało się realizacji w pełnym zakresie. Budynek w Puławach jest wyjątkową inwestycją w skali kraju, ponieważ na jego przykładzie wdrożono idee realizacji racjonalnego i nowoczesnego niewielkiego szpitala powszechnego, a tego rodzaju szpitali w odrodzonej Polsce brakowało najbardziej. Celem badań jest wykazanie wartości architektonicznych budynku obecnego pawilonu B w zespole SPZOZ w Puławach, jako wdrożenia rozwiązania projektowego zawierającego najnowsze idee okresu międzywojennego w zakresie kształtowania szpitali powszechnych.

EN

As a result of research and discussions of medicine doctors and architects involved in the development of health service in the interwar period, model solutions were developed to optimize the functional systems of hospitals, as well their size, organization, architectural and construction solutions. Due to the outbreak of World War II, few assumptions have been fully implemented. The building in Puławy is a unique investment in Poland, because it was used to implement the idea of a rational and modern small general hospital, and such hospitals were lacking in the reborn Poland the most. The aim of the research is to show the architectural value of the building of the present pavilion B in the SPZOZ complex in Puławy as an implementation of a design solution containing the latest ideas of the interwar period in the field of shaping general hospitals.

10

Landscaping of green areas in the urban layout of midtown Lublin

Przesmycka Natalia, Boguszewska Kamila

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2020

|

T. 16, nr 4

70--85

EN

Today’s Lublin midtown has been shaped through both spontaneous and planned change. The oldest existing form of green landscaping in midtown Lublin are its convent gardens. Most of them have not retained their former character which was influenced by both changes in ownership and functionality. Planned green area landscaping as an element of urban composition appeared in Lublin for the first time at the beginning of the 19th century. It was then that the streamlined squares, markets and streets (Plac Musztry, Krakowskie Przedmieście, church squares) as well as the newly mapped out road and rail links gained a frame in the form of trees and shrubbery. A number of trees planted in the 19th century are still around to this day, forming a valued element of the city’s cultural and natural landscape. Soon after, the first city public parks appeared (Park na Czechówce, Ogród Miejski and Park Bronowicki). The historic cemeteries (at Lipowa St., the cemetery by the Evangelical church) are a very specific variant of urban green landscape in today’s midtown. This article shows kinds of planned green area urban landscaping characteristic to midtown Lublin, based on the archival source materials, project studies, literature and iconography. The transformations of forms and functionalities of the indicated areas have been studied in the period from their foundation to date. Lublin midtown’s most vital public space – Plac Litewski – was the subject of detailed analysis.

PL

Historyczne śródmieście Lublina kształtowało się w drodze przemian zarówno o charakterze spontanicznym, jak i planowanym. Najstarszą formą zaplanowanej zieleni istniejącą do dnia dzisiejszego na terenie śródmieścia Lublina, są ogrody klasztorne. Większość z nich nie zachowała do dnia dzisiejszego pierwotnego charakteru. Spowodowała to zarówno zmiana funkcji (i własności) niektórych założeń klasztornych, jak i zmieniająca się moda. Po raz pierwszy planowana zieleń jako element kompozycji urbanistycznej pojawiła się w Lublinie na początku XIX wieku. Porządkowane wówczas place, skwery i ulice (Plac Musztry, Krakowskie Przedmieście, place przed kościołami), oraz wytyczane nowe trakty komunikacyjne zyskały oprawę w formie nasadzeń drzew i krzewów. Niedługo później powstały pierwsze parki publiczne (Park na Czechówce, Ogród Miejski i Park Bronowicki). Specyficznym rodzajem zieleni miejskiej są historyczne cmentarze (przy ul. Lipowej, Kirkut, cmentarz przy kościele ewangelickim). Nieliczne sadzone w XIX wieku drzewa istnieją do dnia dzisiejszego, stanowiąc cenny element krajobrazu kulturowego i przyrodniczego miasta. W artykule przedstawiono charakterystyczne dla Lublina rodzaje założeń planowanej zieleni miejskiej, bazując na archiwalnych materiałach źródłowych, opracowaniach projektowych, literaturze i ikonografii. Przeobrażenia estetyki wskazanych obszarów badano w okresie od ich powstania, do chwili obecnej. Szczegółowej analizie poddano najważniejszą przestrzeń publiczna Śródmieścia Lublina – Plac Litewski.

11

Transformations of the transport system of the city of Lublin as a city-forming factor. Part 1

Przesmycka Natalia

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2019

|

T. 15, nr 3

69--82

EN

Lublin is an example of a medium-sized city, whose urban layout was shaped to a large extent by the conditions resulting from changes in the transport system. The very emergence of the city – initially as a settlement complex located on the neighbouring hills – was associated with the travel and trade routes of supra-regional importance crossing the Lublin region. The historical communication system is still visible in the urban structure of the city. The paper presents the most important transformations of the communication structure of the city of Lublin from the beginning of its existence to the 1920s. The next part will deal with issues from the years 1931-2016.

12

The architecture of the Nałęczów Nursery in the context of designing kindergarten and care facilities

Przesmycka Natalia, Boguszewska Kamila

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2019

|

T. 15, nr 3

83--91

EN

The article presents the history and architecture of the nursery building in Nałęczów, one of the first buildings of this type erected in rural areas of the Lublin region. This building escapes the clear stylistic classification and is an inseparable element of the cultural landscape of Nałęczów. In an attempt to determine the implementation of the Nałęczów project in comparison with other shelters created in a similar period of time, this paper takes a broader look at the problems of establishing the institution of nurseries and later transformations of such objects.

13

The modernization of public spaces in problematic residential areas exemplified on selected projects and realizations in the Bronowice district of Lublin

Boguszewska Kamila, Przesmycka Natalia

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2018

|

Vol. 14, nr 1

89--97

PL

Tatary i Bronowice uchodzą za najbardziej niebezpieczne i problematyczne dzielnice Lublina. Problemy pogłębia zmieniająca się struktura wiekowa mieszkańców osiedla – „starzenie się”, oraz duży odsetek osób niepracujących, spowodowany upadkiem przemysłu w Lublinie po 1989 roku (URSUS), który był głównym sektorem zatrudnienia dla mieszkańców tych dzielnic. Oprócz problemów typowych dla wszystkich osiedli z epoki PRL np. braku miejsc parkingowych, dochodzi wandalizm, alkoholizm i niski status materialny mieszkańców. Rozwój dzielnicy Tatary po II wojnie światowej wiązał się z dzielnicą przemysłową (wśród zakładów przemysłowych największym pracodawcą była powstała w 1951 roku Fabryka Samochodów Ciężarowych, funkcjonowała rzeźnia, obecnie – zakłady mięsne. Osiedla powstające w ramach dzielnicy Tatary w latach 1950−1972 (ZOR Tatary oraz Motor) i Bronowic (ZOR Bronowice I 1954−1956 i Bronowice II i III 1956−1969), cechował duży udział terenów zielonych i stref rekreacyjnych dedykowanych różnym użytkownikom. Po kilkudziesięciu latach braku inwestowania i przy zmieniającym się stylu życia oraz potrzebach użytkowników, przestrzenie te należą do najbardziej zaniedbanych w Lublinie. Na bieżąco podejmowane są prace związane z poprawą infrastruktury na osiedlach: wymiana oświetlenia, chodników itd. Rady dzielnic intensywnie pracują nad pozyskiwaniem środków na realizacje najbardziej palących potrzeb, jednak nie zawsze są one przemyślane i zaprojektowane w odpowiedni sposób. Problemem jest brak wzorców i powielanie schematów funkcjonalnych i estetycznych, nie zawsze adekwatnych do danego miejsca. Modernizacja przestrzeni publicznych jest jednym z elementów procesów rewitalizacyjnych, w których zaangażowanie przyszłych użytkowników jest elementem koniecznym już na etapie projektu. Dobre przestrzenie publiczne podnoszą poczucie bezpieczeństwa, komfortu zamieszkania, a nawet przyczyniają się do wzrostu cen nieruchomości. Artykuł przedstawia problematykę związaną z projektowaniem, realizacją i funkcjonowaniem wybranych przestrzeni publicznych na Tatarach i Bronowicach, w których ważnym elementem była partycypacja społeczna. Artykuł przedstawia problematykę związaną z projektowaniem, realizacją i funkcjonowaniem wybranych przestrzeni publicznych na Bronowicach, w których ważnym elementem była partycypacja społeczna.

EN

Tatary and Bronowice are considered to be the most dangerous and problematic districts of Lublin. The problems are exacerbated by the changing age structure of the residents – “ageing” and a high percentage of the unemployed, caused by the collapse of industry in Lublin after 1989 (URSUS), which was the main sector of employment for the residents of these districts. Apart from the problems typical for all housing estates from the communist era, e.g. lack of parking spaces, there is vandalism, alcoholism and low material status of the residents. The development of the Tatary district after World War II was connected with the industrial district (among industrial plants, the biggest employer was the Fabryka Samochodów Ciężarowych (Heavy Goods Vehicle Factory) established in 1951, there was a slaughterhouse, and now – meat processing plants. Housing estates built within the Tatary district in 1950−1972 (ZOR Tatary and Motor) and Bronowice (ZOR Bronowice I 1954−1956 and Bronowice II and III 1956−1969) were characterised by a large share of green and recreational areas dedicated to various users. After several decades of lack of investment and with changing lifestyles and users’ needs, these spaces are among the most neglected in Lublin. Currently works related to the improvement of infrastructure in these housing estates are being undertaken such as: replacement of street lights, sidewalks, etc. District councils are working intensively to raise funds for the most urgent needs, but they are not always well thought out or designed in an appropriate way. The problem is the lack of models and often duplication of functional and aesthetic schemes, not always appropriate to the area. The modernization of public spaces is one of the elements of revitalisation processes, in which the involvement of future users at the design stage is a necessary element. Good public spaces increase the sense of security, comfort of living and even contribute to the increase in real estate prices. This paper presents the problems posed by the design process, implementation and functioning of selected public spaces in Tatary and Bronowice districts of Lublin where community participation played a crucial role. The article presents issues related to the design, implementation and functioning of selected public spaces in the Bronowice district, where social participation was an important factor. Challenges of public space modernization in problematic residential areas are exemplified on selected projects and realizations in the Bronowice district of the city of Lublin.

14

Shaping of the systems of greenery in the districts of Lublin Cooperative Housing (LSM) in the context of planning and implementation of the project

Boguszewska Kamila, Przesmycka Natalia

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2018

|

Vol. 14, nr 2

97--110

EN

Collective Housing districts of Lublin Cooperative Housing (LSM) were the example of model multifamily developments of the second half of the twentieth century, conceptually designed by Roman Dylewski (architect and urban planner) in the years 1956−1977. They were built in the southern part of the city, on the hills cut by dry valleys and ravines, which significantly influenced the form of the buildings and the way of shaping the architectural and landscape enclosures.The Housing district named after polish poet Adam Mickiewicz, designed by Felix Haczewski was based on the garden city concept. Famous visionary architect Oskar Hansen implemented his idea of a linear system and the principle of “absorbent background” into design of Juliusz Słowacki`s district. LSM housing districts were planned in detail, starting from the urban plan of the entire area, through architecture and meticulous arrangement of public spaces. Particular emphasis has been put on the nature of public and social activity spaces, as well as the surrounding greenery. Various species of trees, shrubs and perennials were planted as a complementary element of social space in the district, which was also a part of the city’s greenery system. Different elements of small architecture, such as:sculptures, ponds, and “rockeries” were placed there.The article aims to characterize the principles of landscape and greenery design, as an inseparable element of LSM district and its current condition. It is also interesting to study the transformation of the city sections deriving not only from the changing needs of users, but also from aesthetic preferences and the desire to follow a widely understood design trends.

15

Allotment gardens in the Lublin downtown in the spatial and urban planning context – origins and issues concerning their preservation

Przesmycka Natalia, Strojny Rafał

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2018

|

Vol. 14, nr 2

43--58

EN

Allotment gardens situated in city centers are particularly at risk of the development of buildings serving commercial (service-related or residential) purposes. The present article presents allotment gardens in the downtown of Lublin from the historical, architectural and landscape context. The analysis of urban planning determinants was undertaken for the functioning of gardens from the moment of their establishment until the present day at the example of the oldest of them – “Nasza Zdobycz nad Bystrzycą”. The article also constitutes an attempt to explain the increasing alienation of the owners of allotment gardens, progressing devastation of the area of allotment gardens as well as to present a suggestion for design application inscribing in the scope of revitalization of this area.

16

Wybrane aspekty projektowania przestrzeni publicznych z uwzględnieniem potrzeb seniorów

Przesmycka Natalia, Dmitruk Michał

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2016

|

T. 12, nr 3

13--20

PL

Starzenie się społeczeństwa staje się globalnym trendem obserwowalnym w krajach rozwiniętych. Jak wynika z raportu Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), wraz z rozwojem miast Europy i Ameryki Północnej zwiększa się odsetek osób po 60 roku życia. Zjawisko to w Polsce obserwowalne jest głównie w przestrzeni osiedli wielorodzinnych z lat 60.−90. XX wieku, gdzie w znacznej mierze nadal mieszkają ich pierwsi mieszkańcy. Osoby starsze w większości przypadków pozostają aktywne fizycznie, społecznie a także pozostają chętne do partycypacji w rozwoju i poprawie warunków bytowych w swoim miejscu zamieszkania. Rozwiązania architektoniczno-urbanistyczne wielokrotnie stanowią istotne bariery utrudniające pełny udział osób starszych w życiu osiedla. Są to problemy rozwiązywalne, jednakże wymagające znacznych środków finansowych, dogłębnych analiz jak i umiejętnego zaangażowania w procesy modernizacyjne samych zainteresowanych - seniorów. Jak postuluje m.in. wybitny duński architekt Jan Gehl, przyjazne miasto musi zaadaptować istniejącą infrastrukturę jak i świadczone w przestrzeni osiedlowej usługi na potrzeby osób starszych, z jednoczesnym ich czynnym udziałem, a także oferować nowe możliwości, przeciwdziałające ich społecznemu wykluczeniu. Jest to działanie konieczne w celu utrzymania zrównoważonego rozwoju miast.

EN

The aging of population is becoming a global trend observable in developed countries. According to the World Health Organization report1 (WHO), along with the development of cities in Europe and North America the percentage of people over 60 years old increases. This phenomenon is observable in Poland, mainly in the multi-family housing districts from the years 60ties up to 90ties of the twentieth century, where the large number of their original residents continue to live. The elderly, in most cases remain active physically, socially and are willing to participate in the development and improvement of living conditions in their place of residence. Architectural and urban solutions from the previous epoch, repeatedly pose a significant barriers to the full participation of older people in the local social life. These are solvable problems, however they require a substantial financial resources, in-depth analysis and skillful involvement of seniors in the of modernization. As, among others, a prominent Danish architect Jan Gehl2 advocates, a friendly city must adapt existing infrastructure and services provided in the housing estates to the needs of the elderly, with their active participation, as well as to offer new opportunities to counter their social exclusion. This is necessary in order to maintain the sustainable development of cities.

17

Rola dzieci i młodzieży w procesach partycypacji społecznej

Przesmycka Natalia

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2016

|

T. 12, nr 2

85--93

PL

Partycypacja społeczna jest obecnie nieodłącznym elementem procesów rewitalizacji, a te z kolei stanowią je - den z nurtów projektowania urbanistycznego. W kształtowaniu współczesnych przestrzeni publicznych i półpublicznych, nie tylko w środowiskach zabudowy mieszkaniowej, ważną rolę pełnią szeroko rozumiane place zabaw i przestrzenie rekreacyjne. Powoduje to, że dzieci i młodzież stają się coraz częściej równouprawnionymi uczestnikami procesu zarządzania i planowania miastem, jako współuczestniczący w planowaniu, projektowaniu, a czasem nawet budowaniu dedykowanych im przestrzeni.

18

Dzieci w mieście – wyzwania i potrzeby dziecka jako użytkownika przestrzeni publicznej

Przesmycka Natalia

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2016

|

T. 12, nr 3

51--61

PL

W pierwszej części artykułu przedstawiono wyniki badań przeprowadzonych wśród studentów kierunku Architektura, Politechniki Lubelskiej, ukazujące, jakie warunki musi spełniać przestrzeń, by stać się idealnym miejscem zabaw dla dzieci i młodszej młodzieży. Wnioski z nich płynące stawiają pod znakiem zapytania rozwiązania projektowe stosowane w powszechnie realizowanych w Polsce miejscach zabaw i rekreacji dla dzieci. To nie przestrzeń placu zabaw wspominana jest przez większość osób jako miejsce najlepszych zabaw z dzieciństwa. Nieograniczona wyobraźnia dzieci powoduje, iż każda przestrzeń publiczna może stać się miejscem zabawy. Nakłada to na projektanta obowiązek szerszego spojrzenia na możliwości wykorzystania przestrzeni publicznej przez najmłodszych jej użytkowników.

EN

The first part of the paper presents the results of surveys conducted among students of Architecture, Technical University of Lublin, showing which terms must meet the space to become the ideal playground for children and young adolescents. The conclusions call into question the design solutions used widely implemented in Poland places of entertainment and recreation for children. This is not a playground space is mentioned by most people as a place of great fun childhood. Unlimited imagination of children causes that every public space can become a place of fun. This imposes an obligation on the designer a broader look at the possibility of using the public space for the youngest users.

19

Metody kreowania tymczasowych przestrzeni publicznych

Przesmycka Natalia

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2015

|

T. 11, nr 4

126--143

PL

Tymczasowe zagospodarowanie lub wykreowanie przestrzeni publicznych staje się coraz bardziej powszechnym zjawiskiem, występującym zwłaszcza w dużych miastach. Jest to zjawisko pozostające niejako poza głównym nurtem zainteresowaniem badaczy urbanistyki współczesnych miast, jednak będące jednym z podstawowych elementów polityki miejskiej. Tymczasowe zagospodarowanie przestrzeni publicznych może mieć różne przyczyny: brak środków na docelowe zagospodarowanie, chęć spróbowania czy dany rodzaj funkcji sprawdzi się w wybranej lokalizacji, czy oddolne nie zawsze legalne działanie społeczne, wynikające z bieżących potrzeb mieszkańców lub użytkowników. Niektóre przestrzenie publiczne zagospodarowane tymczasowo pozostają w swojej formie i funkcji na dłużej, inne są demontowane lub po prostu się zużywają. W niniejszym artykule przedstawiono wybrane przykłady tymczasowych przestrzeni publicznych z europejskich miast.

EN

The use and creation of temporary public spaces becomes more and more popular, particularly occurring in large cities. This phenomenon remains somehow outside of the mainstream research interested in urban planning, however, it is one of the basic elements of modern urban policy. Temporary public realm can have various sources: lack of financial resources for development, a willingness to examine whether a type of function in a specific localization will work. Many public authorities today lack the financial means to resolve problems of public space. The social activities, not always lawful, resulting from the ongoing needs of the occupants or users, have very important impact on public space. Some temporary use projects show that many of them will become a professional business or may become a permanent function in the area. This paper presents some examples of temporary use or temporary creation of public spaces in chosen European cities.

20

Dzielnica Czechów w Lublinie – geneza układu urbanistycznego

Przesmycka Natalia

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2015

|

T. 11, nr 3

75--88

PL

Geneza planowania i projektowania urbanistycznego układu Czechowa sięga okresu międzywojenne¬go. Na dzisiejszy układ urbanistyczny składają się nie tylko opracowania dla poszczególnych osiedli powstające od początku lat 70. XX wieku, ale również przybliżony w artykule, wcześniejszy dorobek planistyczny i projektowy.

EN

The genesis of planning and urban design of the Czechów district in Lublin dates back to the interwar period. The present urban layout consists of not only the development of individual estates formed from the early 70s, but also of planning and design from earlier period which are described in the paper.