The railway investment in Poland is subject to many random factors, which have a significant impact on extending the deadline and increasing the planned cost. Railway investments are characterized by their distinctiveness in comparison to other construction works. To minimize the occurrence of unforeseen, random risks in future rail investments, the authors attempted to identify and indicate the most likely of them. The analysis concerns the implementation of railway investments in Poland, taking into account its legal and technical characteristics. The basic method of identifying the hazards of railway investments in Poland was a case study. The main threats were: bad preparation of the main contractor, difficulties in obtaining maps for design purposes, delay in the design documentation with external stakeholders, the award of contractor closures, difficulties in carrying out works related to encountering undeclared underground infrastructure and other hidden obstacles as well as the influence of the contracting party's internal procedures on the course of the contract.
PL
Przebieg inwestycji kolejowych na terenach Polski jest obciążony wieloma czynnikami losowymi, które mają istotny wpływ na wydłużanie terminu ich zakończenia oraz wzrost planowanego kosztu. Inwestycje kolejowe charakteryzują się specyfiką wyróżniającą je na tle innych robót budowlanych. Autorzy podjęli próbę ich rozpoznania. Podstawową metodą przeprowadzonych badań było studium przypadku pogłębione o analizę dokumentów kontraktowych, analizę interesariuszy, przegląd literatury oraz na podstawie doświadczenia zawodowego autorów artykułu. Za najważniejsze zagrożenia uznano: złe przygotowanie głównego inwestora do realizacji kontraktów, trudności w pozyskaniu map do celów projektowych, opóźnienie w uzgodnieniach dokumentacji projektowej z zewnętrznymi interesariuszami, przyznawanie wykonawcy zamknięć torowych, oraz wpływ wewnętrznych procedur zamawiającego na przebieg kontraktu.
2
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Niezależnie od metody obliczania wielkości buforów czasu, zasadnicze znaczenie dla uzyskiwanych wyników ma sposób definiowania czasu trwania poszczególnych zadań w harmonogramie. W literaturze ten bardzo ważny aspekt często jest pomijany, a poszczególni autorzy zakładają a priori różne sposoby oszacowania czasu zadań, najczęściej bez uzasadnienia. W artykule przedstawiono wyniki badań, które pokazują duży wpływ sposobu szacowania czasu zadań na obliczoną wielkość chroniącego je bufora czasu. Łącznie przebadano 42 warianty wyznaczenia bufora czasu i łącznego czasu wykonania obiektu, w tym 3 – metodą C&PM, 11 – metodą RSEM oraz 28 – metodą MP-KP. Przeanalizowano zarówno deterministyczny sposób szacowania czasu zadań, jak i zakładając, że czas zadań jest zmienną losową o znanym rozkładzie prawdopodobieństwa. Zwrócono również uwagę na konieczność korelowania wielkości bufora czasu i przyjmowanego w harmonogramie skrócenia czasu zadań, wyznaczającego ryzyko ich wykonania, z terminem zakończenia całego łańcucha krytycznego.
EN
There are numerous reports with proposals of assessing task duration. Regardless the different proposals, the obtained results are significantly influenced by the method of defining the duration of particular tasks in the construction schedule. This very important aspect is often omitted in published reports, while particular authors a priori assume certain methods of assessing task duration, often without justification. The paper presents the results of investigations, which have indicated that the method of assessing task duration has profound influence on the calculated time buffer protecting these tasks. A total of 42 variants determining the time buffer and the total time of construction accomplishment have been analyzed, including 3 – using the C&PM method, 11 – using the RSEM method and 28 – using the MP-KP method. The analysis referred both to the deterministic method of task duration assessment as well as assuming that task duration is a random variable with a known probability distribution. Correlating the time buffer and the shortening of task duration accepted in the construction schedule, which determined the risk of their accomplishment with a finish date all critical chain, seems to be very important.
3
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W artykule przeanalizowano specyfikę projektu budowlanego zarządzanego zgodnie z procedurami FIDIC i określono słabe i mocne strony tych warunków kontraktowych. Badaniom ankietowym poddano pracowników zajmujących w Polsce kierownicze stanowiska w jednej z czołowych firm budowlanych obecnej na krajowym rynku. Firma ta ze względu na specyfikę prac przy realizacji projektów korzysta z tzw. czerwonej książki FIDIC. W ankiecie przeanalizowano wpływ procedur FIDIC na czas trwania projektu, jakość prac budowlanych, sprawność zarządzania projektami oraz efektywność rozstrzygania roszczeń. Zebrane informacjie wskazują, że w przypadku realizacji typowych obiektów inżynierskich zalety przewyższają wady, a warunki kontraktowe FIDIC sprzyjają efektywnemu prowadzeniu inwestycji i co najważniejsze pozwalają uzyskać bardzo dobrą jakość prowadzonych prac.
EN
In the paper, the analysis of the specifics of the construction project managed by FIDIC procedures were conducted. On basis of surveys, the awareness of strengths and weaknesses of contract conditions was assessed. The respondents of surveys were a group of employees in management positions in Poland from one of the leading construction company on both Polish and other European markets. The company in view of the specific nature of standardisation work on a implementation project used the „Red Book”. In questionnaire, the impact of FIDIC procedures on project duration, the quality of construction works, the efficiency of project management and the effectiveness of the settlement of disputes, have been analyzed. The information collected indicates that in case of implementation of standards construction works – the advantages outweigh the drawbacks of this system. Moreover, the FIDIC contract conditions encourage efficient of facilitate investment and give a more efficient quality of construction works.
4
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W Polsce w ostatnich latach podejmowanych i planowanych jest wiele inwestycji kolejowych. Nowy budżet UE na lata 2014 – 2020 dotyczący dofinansowania inwestycji w Polsce, przewiduje dopływ 5 009 mln euro. Znaczna część tych środków ma współfinansować inwestycje kolejowe. Warto zadbać, aby środki te były wykorzystywane efektywnie. Jednym z ważnych etapów osiągnięcia tego celu jest właściwe przygotowanie inwestycji do realizacji, co wymaga dobrego rozeznania ich specyfiki. W artykule przedstawiono to zagadnienie z uwzględnieniem uwarunkowań organizacyjnych na terenie Polski. Zaprezentowano analizę zastosowania Warunków Kontraktowych FIDIC przy realizacji kontraktów kolejowych, w połączeniu z wewnętrznymi procedurami PKP PLK S.A.
EN
In Poland last years had been undertaken and planned many railway investments. The new budget financing of investments in Poland from the EU for 2014-2020, provides for the supply of funds at the level of 5 009 million. A significant portion of these funds will go just for railway investments. It should ensure that such measures are consumed efficiently as possible. One of the important steps to achieve this objective is the proper preparation of these investments for the implementation of which requires a good discernment of their specific. The article presents the issue with regard to the organizational conditions in Polish. Especially it presents an analysis of the direct application of FIDIC Conditions of Contract in the implementation of rail contracts, in conjunction with the internal procedures of PKP PLK S.A.
5
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Uwzględnianie buforów czasu i/lub kosztu w strukturze harmonogramów jest coraz popularniejszą metodą zabezpieczania harmonogramów budowlanych przed wpływem wielu czynników ryzyka występujących podczas realizacji tych obiektów. Spotykane dotychczas w literaturze rozwiązania najczęściej pozwalają wyznaczyć ich wielkość niezależnie jedne od drugich. Oznacza to, że wielkość buforów kosztu nie uwzględnia nakładów, jakie należy ponieść na skrócenie zadań, które to są podstawowym założeniem metody Goldratta. W artykule wskazano, że kontyngencja kosztów zgromadzona w buforach powinna być uzależniona od rozmiarów skrócenia zadań, które dany bufor chroni. Zdefiniowano założenia proponowanej metody wyznaczania wielkości buforów kosztu w zależności od przyjętego terminu zakończenia całego przedsięwzięcia i wynikających z tego skróceń czasu zadań oraz opisano sposób prowadzenia obliczeń. Zaproponowana metoda wyznaczania buforów została zilustrowana i zweryfikowana na przykładzie dużego harmonogramu przebudowy zbiornika wodnego.
EN
Considering time and/or cost buffers in the structures of CPM schedules is becoming a more and more popular method of protecting construction schedules against numerous risk factors occurring during object accomplishment. So far, solutions offered by published reports usually allow for determining their magnitude independently from each other. This means that the cost buffers do not include the costs required for shortening of tasks, which are the basic assumption of the Goldratt method. The paper shows that the cost contingency amassed in the buffers should depend on the shortening dimensions of tasks protected by a given buffer. The assumptions of the proposed method for determining the magnitude of cost buffers depending on the assumed completion time of the object accomplishment and the resulting time shortenings for the tasks are presented and discussed, and the calculation procedure is described. The proposed method of buffer determination is illustrated and verified based on a large schedule of a water reservoir reconstruction.
During the planning and controlling of the construction process, most attention is focu sed on risk analysis, especially in the context of final costs and deadlines of the investment. In this analysis, the primary and most significant concern is the proper identification and quantification of events, which on a certain level of probability may affect the development process. This paper presents the result of a risk analysis for a particular building object, made after completion of the investment and accepting it for use. Knowledge of the planned values and the actual investment process allowed for the identification of the events and their effects that in this case have significantly disrupted the investment process. The limited total cost of the investment project in question had a considerable impact on the progress of the project execution. Despite three transitions of administrative procedures, the opening date of the shopping centre was delayed by only three weeks.
PL
W artykule przedstawiono w wielkim skrócie proces planowania i realizacji dużego obiektu handlowego oraz wskazano główne czynniki zakłócające planowany przebieg robót, ich skutki oraz zastosowane rozwiązania w celu ich zminimalizowania. Rozpoznanie, przewidzenie ewentualnych skutków oraz uwzględnienie ich w planowanym przebiegu podobnych prac w przyszłości może znacząco podnieść wiarygodność opracowywanych na poszczególnych etapach procesu inwestycyjnego harmonogramów, zarówno rzeczowych, czasowych jak i finansowych. Obiektem badawczym jest sklep sportowy, który wchodzi w skład wspólnie realizowanych czterech wielkopowierzchniowych budynków handlowych na obszarze prawie 11 ha w podmiejskiej części jednego z miast województwa mazowieckiego. Jest to jednokondygnacyjny, niepodpiwniczony budynek o maksymalnej wysokości 9,50 m. Obiekt ma kształt prostokąta o wymiarach zewnętrznych 51,04 m na 70,49 m. W budynku mieści się sklep sportowy z halą sprzedaży i powierzchnią ekspozycyjną, zapleczem, strefą rozładunku oraz częścią biurową i socjalną. Powierzchnia zabudowy wynosi 3097,10 m2.
This paper identifies the adverse events occurring during the execution of water supply and sewerage systems construction. The basis for this paper is research conducted in 2010-2014 on the construction sites of water supply and sewerage systems located in the provinces of Lower Silesia and Opole. The research consisted of direct observations of construction sites and review of construction documentation. It showed that work stoppages on the examined construction sites were frequent. They were caused by violations of work discipline by the production employees, adverse weather conditions, and defects in the project documentation. The study demonstrated that in almost every case, these bad an adverse effect on the completion date and budget of the investment. The analyses show that in such important and expensive investments as water supply and sewerage systems, organizational structures in which a special role is assigned to middle-rank personnel should be adopted.
PL
W latach 2010-2014 na dwunastu budowach wodociągowych i kanalizacyjnych, realizowanych na terenie województw dolnośląskiego i opolskiego, przeprowadzono badania które miały na celu identyfikację zdarzeń niepożądanych. W przypadku większości rozpatrywanych inwestycji zarówno termin zakończenia inwestycji jak i budżet określony w kontrakcie były przekroczone. Przeprowadzone badania stanowiły podstawę do oceny wpływu zidentyfikowanych zdarzeń na czas trwania i koszt inwestycji. Badania polegały na bezpośredniej obserwacji stanowisk roboczych oraz obejmowały przegląd dokumentacji budowy. Obserwacje terenowe wykonano metodą migawkową w okresie jednego roku. W czasie ich prowadzenia, na rozpatrywanych budowach, wykonywane były głównie wykopy oraz montaż rurociągów.
The paper presents methods of determining the location of cost buffers and corresponding contingency costs in the CPM schedule based on its work breakdown structure. Application of correctly located cost buffers with appropriately established reserve costs is justified by the common overrunning of scheduled costs in construction projects. Interpolated cost buffers (CB) as separate tasks have been combined with relevant summary tasks by the starttostart (SS) relationship, whereas the time of their execution has been dynamically connected with the time of accomplishment of particular summary tasks using the “paste connection” option. Besides cost buffers linked with the group of tasks assigned to summary tasks, a definition of the cost buffer for the entire project (PCB) has been proposed, i.e. as one initial task of the entire project. Contingency costs corresponding to these buffers, depending on the data that the planner has at his disposal, can be determined using different methods, but always depend on the costs of all tasks protected by each buffer. The paper presents an exemplary schedule for a facility and the method of determining locations and cost for buffers CB and PCB, as well as their influence on the course of the curve illustrating the budgeted cost of work scheduled (BCWS). The proposed solution has been adjusted and presented with consideration of the possibilities created by the scheduling software MS Project, though its general assumptions may be implemented with application of other similar specialist tools.
9
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
This paper analyses the causes and consequences of stoppages due to cuts in the water supply and sewage systems installations. The bases for the article are direct observations conducted on 8 building projects.
PL
W artykule przedstawiona została analiza przyczyn i skutków przerw w pracy przy budowie sieci wodociągowych i kanalizacyjnych. Podstawę artykułu stanowią bezpośrednie obserwacje przeprowadzone na 8 obiektach.
Zaproponowana w artykule metoda planowania kosztów realizacji przedsięwzięcia z uwzględnieniem kontyngencji wskazuje na możliwość zastosowania do tego celu buforów czasu. Wzbogacenie wykonywanych obliczeń na etapie planowania robót o wartość kontyngencji kosztów jest ważna z praktycznego punktu widzenia i wychodzi na przeciw oczekiwaniom inwestorów, nauczonych wieloma przykładami przekraczania planowanych kosztów inwestycji bez uwzględniania kosztów rezerwowych. Wykonanie obliczeń jest stosunkowo proste i wymaga głównie znajomości zaplanowanych kosztów poszczególnych zadań, nawet w formie deterministycznej. W artykule zaprezentowano założenia proponowanej metody oraz przedstawiono przykład obliczeniowy dotyczący realnego obiektu budowlanego. W zależności od danych, jakimi dysponuje planista, przedstawiono wyniki obliczeń wielkości kontyngencji kosztów całego przedsięwzięcia siedmioma wariantami obliczeniowymi. W zależności od zastosowanej metody wzrost kosztów całego przedsięwzięcia waha się w granicach 21 do 36% kosztów całego projektu. Najwyższe koszty kontyngencji uzyskano stosując wyniki analizy ryzyka (35-36%), pozostałe metody dały zbieżne wyniki w granicach 21 do 26% kosztów całego obiektu. Na zakończenie przedstawiono przebieg krzywej sumowej obrazującej narastanie kosztów w czasie planowanych robót.
EN
The proposed method presented in this article concerns cost estimating of projects, including contingency. It points to the possibility of application of time buffers for this purpose. From the practical point of view, the enhanced calculation at the planning stage of works, taking into account cost contingency, is important and meets the expectations of owners, who tend to exceed the planned costs of investment without considering reserve costs. The implementation of the calculation is relatively simple, and basically requires one person to be acquainted with the planned costs of particular tasks, even in a deterministic way. This article presents the assumptions of the proposed method and a calculation example involving a real construction object. Depending on the data available to the planner, the results are presented concerning the calculations of the amount of cost contingency of the entire project by way of seven variants of calculation. With reference to the provided example, depending on the applied method, the increase of the cost of the entire undertaking ranges from 21-36 % of the costs of the entire project. The highest contingency costs were obtained by using the risk analysis method (35-36 %). Other methods gave consistent results within the range of 21-26% of the costs of the entire object. In the conclusion, a continuous curve is shown depicting an increase of costs during the planned works.
11
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Problematyka opracowania harmonogramów realizacji przedsięwzięć budowlanych z uwzględnieniem buforów czasu. Omówiono zagadnienie monitoringu i kontroli buforów czasu. Przykład praktycznego zastosowania monitoringu buforów czasu w kontrolowaniu realizacji przedsięwzięcia inżynierskiego w metodzie mp-kp.
EN
A problem of scheduling the implementation of construction projects including time buffers. The issue of monitoring and control of time buffers. An example of practical application of time buffers monitoring in controlling the performance of engineering projects in mp-kp method.
The introduction of a baseline term to the dependency network most often results in a change, break and/or generation of a new sequence of critical path, depending on the type of such a baseline term and the exact date selected. Each of those situations has an impact on the location or need to include new time buffers in the modified Goldratt’s method. The purpose of this article was to identify possible effects brought by declaration of each type of baseline term and to point out actions to be taken in each case. It must be noted that guidelines provided should in each individual case be adapted to the specific character of schedule changes caused by implementation of the relevant baseline term. The example presented herein exemplifi es one of such solutions to be implemented as a result of break of the critical path and need to introduce new time buffers.
Głównym zadaniem każdego kierownika projektu jest zakończenie go z zyskiem oraz w założonym terminie. Aby to osiągnąć, należy na bieżąco śledzić koszty i terminy realizacji. Metodologią, którą można wykorzystać w celu monitorowania projektu, jest metoda EVM, a narzędziem, za pomocą którego będą uzyskiwane wyniki, na przykład program MS Project. W artykule opisano podstawowe założenia metody oraz opcje programu, które mają zasadniczy wpływ na wyznaczanie wskaźników metody EVM.
EN
The main task of each project manager is to complete the project with profits and on time. To achieve this the costs and deadlines have to be tracked on real time. Methodology EVM can be used to monitor the project and MS Project can be tool by which the results will be obtained. The article describes the basic assumptions of the method and program options, which have huge impact on the determination of EVM indicators.
14
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W artykule została zaprezentowana analiza wpływu terminu dyrektywnego na przebieg ścieżki krytycznej w zmodyfikowanej metodzie Goldratta [2,3,4], Zastosowanie ograniczeń w harmonogramie budowlanym ma wpływ na używanie odpowiednich typów buforów czasu, ich lokalizację i wielkość. Przykład obliczeniowy zamieszczony w artykule ilustruje opisywane zagadnienie.
EN
In the article there was presented the analysis of impact of directive term on the course of critical path with simultaneous using of time buffers. Usage of restrictions in construction schedule is material for implementation of proper types of time buffers, their localization and quantity. The theory was supported by a computation example, which prove the fairness of advanced in work theses.
15
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Z powodu stałego nacisku na redukcję kosztów realizacji obiektów budowlanych zasadniczego znaczenia nabiera problem efektywnego zarządzania kosztami budowy. W tym celu coraz częstsze jest stosowanie harmonogramów budowlanych wzbogaconych o dane dotyczące kosztów użycia poszczególnych zasobów czy kosztów stałych. Połączenie w jednej bazie danych, jaką w tym wypadku stanowi harmonogram, informacji o planowanych terminach realizacji poszczególnych robót, stanie ich zaawansowania oraz danych o planowanych i ponoszonych kosztach pozwala na bieżąco śledzić i oceniać sytuację finansową budowy. Wykonanie takich obliczeń wymaga zastosowania specjalistycznych programów. Jednym z nich jest MS Project, jednak w programie tym istnieje wiele różnych metod definiowania kosztów i w zależności od rodzaju harmonogramu, specyfiki robót i angażowanych zasobów, koszty ich użycia można zdefiniować na kilka różnych sposobów. W artykule wskazano na różne sposoby definiowania kosztów oraz zalety i wady tych rozwiązań.
EN
At the turn of the last few years there is a tendency to collect the largest possible amount of information in one place to easily review, edit and update them. For schedules, in this case of building works we can see the increasing tendency to use of special programs such as MS Project. In this program, you can specify both the timing of individual tasks but also define and assign different types of costs. After defining the base, you can track the progress and status of completion the schedule.
Celem artykułu było przedstawienie sposobu obliczania wielkość bufora projektu, gdy w harmonogramie jednopunktowym na relacjach typu ZR występują dodatnie, a zwłaszcza ujemne zwłoki czasowe. Rozważono możliwe sposoby eliminacji dodatniej i ujemnej zwłoki a następnie wytypowano trzy warianty prowadzenia obliczeń. W dalszej części podano dwa przykłady obliczeniowe oparte na konkretnych harmonogramach budowlanych, zinterpretowano sposób prowadzenia obliczeń i ich wyniki. Wskazano na konieczność weryfikacji na dalszych przykładach zaproponowanej metodyki obliczeń wielkości bufora projektu oraz opracowania ścisłego algorytmu przebudowy sieci zależności będącej elementem zaproponowanej metodyki.
EN
The aim of the article was to present a method of calculating time of a Project Buffer when in PDM diagram in FS relationships time lags had occurred as positive and especially negative. Possible means of positive and negative lags elimination were considered, three ways of conducting calculations were chosen. In the next part, the author showed two examples of calculations based on particular constructional schedules. Methods of conducting calculations as well as its outcomes were interpreted. The author also pointed out the necessity to verify proposed method of calculating the size of project Buffet on further examples and to prepare accurate algorithm to rebuild relationship network which is one of the elements of proposed method.
Omówiono podstawowe rodzaje ubezpieczeń, jakie mają zastosowanie w budowlanym procesie inwestycyjnym, zarówno z punktu widzenia inwestora, jak i wykonawców. Wskazano również na szczególną rolę, jaką w tym zakresie pełnią brokerzy ubezpieczeniowi.
EN
This paper studies basic kinds of reinsurance used by both client and contractors in construction processes. Specific role of reinsurance brokers was also stressed.
Artykuł opisuje nowy algorytm wyznaczenia optymalnego wyrównania wykresu zatrudnienia ze względu na kryterium kosztowe, gdy ponoszony jest równocześnie koszt przekroczenia wymaganego zapotrzebowania na analizowany zasób oraz koszt zmiany poziomu zatrudnienia. Założono, że obie funkcje zmiany kosztów nie muszą być liniowe, zatrudnienie musi być zawsze zaspokojone i nie może być magazynowane. Algorytm wyznacza pożądane zatrudnienie każdego analizowanego dnia, poszukując rozwiązania ze względu na minimalny łączny koszt przekroczenia wymaganego zapotrzebowania i zmiany poziomu zatrudnienia. W algorytmie zastosowano rozwiązanie oparte na programowaniu sieciowym.
EN
The paper describes a new algorithm for determining optimal employment equalization diagram when one have to bear costs of both exceeding required demand for analyzed resource and changing employment level. It was assumed that both cost-changing functions do not need to be linear and that employment needs to be fulfilled and can not be stored. Algorithm of solution determines necessary employment for every analyzed day, seeking out a solution which combines minimal total costs of both exceeded required demand and changed employment level. A solution based on graph theory was used in the algorithm.
19
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Celem artykułu było przedstawienie sposobu obliczania terminów i zapasów czasu w sieciach jednopunktowych z różnymi typami relacji między zadaniami. Opracowane przez autora algorytmy oraz zamieszczony przykład obliczeniowy pozwalają w prosty sposób przeanalizować sposób wyznaczania tych wartości. Znajomość stosowanych rozwiązań pozwoli użytkownikom programów komputerowych nie tylko poprawnie interpretować uzyskiwane wyniki obliczeń, lecz również lepiej konstruować sieci zależności, będące podstawą planowania i zarządzania realizacją obiektów inżynierskich.
EN
This article aims to present method of calculating dates and slack time in PDM diagrams with different types of relationships between tasks. Algorithms that have been worked out by the Author as well as enclosed computational example enable to analyze a process of determining these values. Knowledge of adopted algorithms facilitates accurate interpretation of calculation outcomes and improved construction of relationship networks for users of computer programmes. These two crafts are ultimately fundamental for planning and realization management of engineering objects.
Podstawowym dokumentem opracowywanym na etapie przygotowania obiektu budowlanego do realizacji jest harmonogram budowy. Zazwyczaj postrzegany jest on jako plan przyszłych działań, jednak nie należy zapominać, że w zależności od założeń jego rola może być znacznie szersza.
EN
A basic document drawn up at the preparatory stage of a construction project is the construction schedule. This is usually perceived as a plan of future actions, but it must not be forgotten that, depending on the objectives, it may play a significantly more extensive role.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.